CC BY
60І ПЕДАГОГІКА І та медико"біол°гічні
*----“---------------* проблеми фізичного
виховання і спорту
Budowa somatyczna i zdolnosci motoryczne zawodnikow trenuj^cych taekwondo WTF
Cieslicka Miroslawa, Napierala Marek, Dix Barbara, Stankiewicz Blazej
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszcz Instytut Kultury Fizycznej
Annotation:
Cieslicka Miroslawa, Napierala Marek, Dix Barbara, Stankiewicz Blazej. Construction of somatic and motor skills of people training taekwondo WTF. The purpose of this study was to analyze in terms of somatic and motor skills young people from high school in Bydgoszcz, taekwondo class profile. The object of the study were participants of Interschool Student Sports Club “Pi^tnastka” training this sport. The study included 36 patients aged 14.5,
15.5 and 16.5 years. Measured the height and body weight were and done the International Physical Fitness Test which included the following tests: long jump, hang on bent arms (girls) or rising in the overhang on the stick (boys), shuttles run 4 x 10 m moving pads, traces of the lying and the slope in front trunk. The results were analyzed by gender and age, and tested the correlation between pairs of traits. It also examined how young people from their own studies compare to peers in the regional study conducted in 2005 by Marek Napierala [3].
After analyzing the test results the following conclusions:
1) Boys from our studies are characterized by a greater height and weight and achieve better results in all samples IPFT than girls;
2) Physical fitness increases with age - the best results attained IPFT students from the oldest age group (16.5 years);
3) Good results in other trials provide good performance in the course of 4 x 10 m;
4) Boys who train taekwondo in IPFT perform better than their peers from Kujawsko-Pomorskie in all age groups;
5) The sum of the calculated points obtained according to the scale T for girls is higher for taekwondo. However in not all trials, the girls from our studies performed better.
Keywords:
taekwondo, student, test, physical, preparedness
Чеслінська Мирослава, Напієрала Марек, Дікс Барбара, Станкевіч Блазей. Соматична будова і рухові здібності учасників, що змагаються з таеквондо WTF. Метою дослідження був аналіз соматичних властивостей і рухових здібностей молоді класу за профілем таеквондо в гімназії міста Бидгощ. Предметом досліджень були учасники змагання Міжшкільного Спортивного Клубу „П'ятнадцять” що тренуються в цьому мистецтві боротьби. Опит був проведений серед 36 учнів (вік 14.5 - 16.5 років). Виконувалися виміри зросту і маси тіла учнів, а також проведений Міжнародний Тест Фізичної Підготовленості (МТФП). Тест включає: стрибок в довжину, вис на зігнутих руках (дівчата) або підтягування у висі на щаблині (хлопці), човниковий біг 4 х 10 метрів з перенесенням кубиків, присідання, нахил тулуба. Отримані результати розглядалися залежно від віку і статі, а також розраховувався коефіцієнт парної кореляції. Проведено порівняння досліджень з даними з іншого регіону, які викладені в роботі Марека Напієрала [3].
Після аналізу результатів досліджень було запропоновано наступне:
1) хлопці досліджуваних груп відрізняються більшим ростом і масою тіла, а також добиваються кращих результатів у всіх спробах МТФП, чим дівчата;
2) Фізична підготовленість зростає разом з віком - якнайкращих результатів МТФП добивалися учні старшої вікової категорії (16,5 років);
3) Добрі результати в інших вправах МТФП гарантують добрий результат в човниковому бігу 4 х 10 метрів;
4) Учні, що тренуються в таеквондо, добиваються кращих результатів МтФп, чим їх ровесники з іншого воєводства у всіх вікових категоріях;
5) Сума отриманих пунктів, підрахованих за масштабом Т для дівчат, є вищою для тих, що тренуються в таеквондо. Проте, не у всіх спробах дівчата з досліджуваної групи добивалися кращих результатів.
таеквондо, учень, тест, фізична, підготовленість
Чеслинска Мирослава, Напиерала Марек, Дикс Барбара, Станкевич Блазей. Соматическое строение и двигательные способности участников соревнований по таеквондо WTF. Целью исследования был анализ соматических свойств и двигательных способностей молодежи класса по профилю таеквондо в гимназии города Быдгощ. Предметом исследований являлись участники соревнования Межшколь-ного Спортивного Клуба „Пятнадцать” тренирующий в этом искусстве борьбы. Опрос был проведен среди 36 учеников (возраст
14.5 - 16.5 лет). Выполнялись измерения роста и массы тела учеников, а также проведен Международный Тест Физической Подготовленности (МТФП). Тест включает в себя: прыжок в длину, вис на согнутых руках (девушки) или подтягивание в висе на перекладине (юноши), челночный бег 4 х 10 метров с переносом кубиков, приседания, наклон туловища. Полученные результаты рассматривались в зависимости от возраста и пола, а также рассчитывался коэффициент парной корреляции. Проведено сравнение исследований с данными из другого региона, которые изложены в работе Марека Напиерала [3].
После анализа результатов исследований было предложено следующее:
1) юноши исследуемых групп отмечаются большим ростом и массой тела, а также добиваются лучших результатов во всех попытках МТФП, чем девушки;
2) Физическая подготовленность возрастает вместе с возрастом - наилучших результатов МТФП добивались ученики старшей возрастной категории (16,5 лет);
3) Хорошие результаты в других упражнениях МТФП гарантируют хороший результат в челночном беге 4 х 10 метров;
4) Ученики, тренирующие в таеквондо, добиваются лучших результатов МТФП, чем их ровесники из другого воеводства во всех возрастных категориях;
5) Сумма полученных пунктов, подсчитанных по масштабу Т для девушек, является более высокой для тренирующихся в таеквондо. Однако, не во всех попытках девушки из исследуемой группы добивались лучших результатов.
таеквондо, ученик, тест, физическая, подготовленность
Wst^p
Na proces szkolenia sportowego skladaj^. si§ dwa zjawiska, z jednej strony poziom zdolnosci motorycznych, z drugiej zas przystosowanie organizmu zawodnika do okreslonych rodzajow i wielkosci wysilku fizycznego, czego wypadkow^. jest ksztaltowanie budowy ciala specyficznej dla danej dyscypliny sportu [10,7,8,9].
Taekwondo to koreanska sztuka walki i samoobrony. Trening sportowy zaklada rozwoj taki cech motorycznych, jak: gibkosc, wytrzymalosc, sila, szybkosc, zwinnosc, skocznosc, refleks oraz koordynacja [4,5]. Taekwondo jest sztuk^. walki wywodz^c^. si§ z Korei. Jej nazwa to skladowa trzech koreanskich slow: TAE (stopa, b^dz
© Cieslicka Mirostawa, Napierata Marek, Dix Barbara, Stankiewicz Btazej, 2012
uderzenie stop^), KWON (pi^sc lub cios pi^sti^) oraz DO (droga, metoda lub sztuka). Wykorzystuje si§ w niej kopni^cia, ciosy r^koma, uniki, bloki, rzuty oraz dzwignie [2]. Wspolczesne taekwondo rozpatrywane w kategoriach wielkiego wyczynu sportowego, wymaga szczegolnie starannego i wszechstronnie przygotowanego zawodnika, zarowno pod wzgl^dem wysokiej wydolnosci fizycznej, jak i wysokich umiej^tnosci technicznych. Taekwondo jest sportem, w ktorym uzyskiwany wynik zalezy w powaznym stopniu od czynnikow fizjologicznych oraz wlasciwosci somatycznych zawodnikow
Przedmiotem badan byli mlodzi zawodnicy Mi^dzyszkolnego Uczniowskiego Klubu Sportowego „Pi^tnastka” w Bydgoszczy, ktorych zbadano pod
wzgl?dem budowy morfologicznej (wysokosc i masa cíala) oraz zdolnosci motorycznych (Mi?dzynarodowy Test Sprawnosci Fizycznej). Celem badania bylo porównanie osi^ganych wyników pod wzgl?dem plci
i wieku, zanalizowanie wspólzaleznosci pomi?dzy parami cech oraz sprawdzenie, czy zawodnicy trenuj^cy taekwondo osi^gaj^. lepsze wyniki w MTSF, niz ich rówiesnicy z badan regionalnych [3].
Material i metody
Grupa badawcza liczyla 36 osób w wieku 14,5 -
16,5 lat (14,5: 15 osób, 15,5: 13 osób, 16,5: 8 osób). Ponizsza rycina przedstawia obraz liczbowego rozkladu badanych. Dokonano pomiaru wysokosci i masy ciala badanych oraz przeprowadzono Mi?dzynarodowy Test Sprawnosci Fizycznej, w sklad którego wchodzily nast?puj^ce próby: skok w dal, zwis na ugi?tych r?kach (dziewcz?ta) lub podci^ganie w zwisie na dr^zku (chlopcy), bieg wahadlowy 4 razy 10 m z przenoszeniem klocków, siady z lezenia oraz sklon tulowia w przód. Kolejnosc wykonywanych cwiczen odbyla si? zgodnie z zaleceniami proponowanymi w literaturze [6]. Otrzymane wyniki rozpatrywano pod wzgl?dem plci i wieku oraz testowano korelacje pomi?dzy parami cech. Sprawdzono równiez jak mlodziez z badan wlasnych wypada na tle rówiesników z badan regionalnych przeprowadzonych w 2005 roku przez Marka Napieral? [3]. Przeprowadzone badania ukierunkowano na zweryfikowanie nast?puj^cych hipotez:
1. Trenuj^cy taekwondo osi^gaj^. lepsze wyniki w Mi?dzynarodowym Tescie Sprawnosci Fizycznej niz ich rówiesnicy z badan regionalnych;
2. Cechy somatyczne maj^. wieloaspektowy wplyw na zdolnosci motoryczne;
3. Istnieje dodatnia korelacja pomi?dzy wiekiem a osi^ganymi wynikami w MTSF;
4. Plec ma wplyw na osi^gane w MTSF wyniki. Wyniki dziewcz^t s^. slabsze od wyników chlopców.
Wyniki
Wysokosc ciala badanych oscylowala mi?dzy 156,2 cm a 182,1 cm. Róznica pomi?dzy najnizszym i najwyzszym badanym wyniosla 25,9 cm. W grupie dominowaly osoby mierz^ce 160cm. Srednia wysokosc ciala w badaniach wlasnych wyniosla 167,1 cm. Rycina 3 przedstawia rozklad wysokosci ciala w centymetrach w rozróznieniu na wiek badanych. Jak widac róznice pomi?dzy osobami w wieku 14,5 lat a pozostalymi badanymi s^. znaczne. Uczniowie w wieku 15,5 lat s^. pod tym wzgl?dem najbardziej zróznicowani. Róznica pomi?dzy najnizszym a najwyzszym badanym z tej grupy wiekowej wyniosla az 20,4 cm.
Masa ciala badanych w badaniu wlasnym oscylowala mi?dzy 44 kg a 87 kg. Róznica pomi?dzy dwoma skrajnymi wynikami wyniosla 43 kg. Srednia waga badanych to 55,1 kg, w grupie najwi?cej osób legitymowalo si? wag^. 50,3 kg. 25% badanych miala mas? ciala nizsz^. niz 50,4 kg. Rycina 2 pokazuje, ze masa ciala uczniów, poza jednym skrajnym wynikiem, rozklada si? dosc równomiernie. Uczniowie najmlodsi jednak w wi?kszosc osi^gaj^. nizsz^. mas? ciala, niz ich starsi koledzy.
32012
H
Wyniki
Wskaznik Quételeta II (inaczej Body Mass Index -BMI), obliczono na podstawie wysokosci i masy ciala badanych stosuj^c wzór - masa ciala w kg : wysokosc ciala2 w metrach. Srednia wartosc wskaznika BMI wyniosla 19,7. Najnizsza wartosc wskaznika w grupie to tylko 16,7, najwyzsza natomiast - 26,23. Róznica pomi?dzy wartosciami ekstremalnymi to 9,53. Najwi?cej osób uzy-skalo wynik 19,1. 75% uczniów mialo wynik nizszy niz 20,6.
W celu sprawdzenia, czy sredni wynik wspólczynnika BMI rózni si? w zaleznosci od plci, przeprowadzono test t dla dwóch prób niezaleznych. Test Levene'a wskazuje, iz wariancje w obu grupach s^. jednakowe (istotnosc na poziomie 0,210, a wi?c wyzszym od przyj?tego 0,05). W celu przeprowadzenia statystyki testu t przyj?to hipotez? zerow^. o równosci srednich w obu grupach (sredni wynik BMI jest taki sam u chlopców, jak i u dziewcz^t). Istotnosc jest wyzsza niz 0,05, dlatego nie ma podstaw do odrzucenia tej hipotezy. Wynika z tego, iz nie ma istotnych statystycznie róznic pomi?dzy wskaznikami masy ciala w zaleznosci od plci. Uzyskane wyniki wskaznika BMI odnoszono do ponizszych norm zawartych u Drozdowskiego [1].
W grupie dominowaly osoby, których wynik BMI zaliczal do zakresu normalnej zmiennosci. Do tej kategorii nalezy 27 uczniów. Osmioro badanych zaklasyfikowano do kategorii szczuplych (siedmioro do 1 stopnia szczuplosci, jednego do 2 stopnia). Jeden uczen wykazuje
1 stopien nadwagi. W grupie nie wyst?powaly osoby, których zaliczyc mozna do skrajnego stopnia szczuplosci oraz dwóch najwyzszych stopni nadwagi. Podsumowuj^c, wskazniki BMI badanych (poza kilkoma wyj^tkami) s^. w normie.
Do oceny wspólzaleznosci pomi?dzy cechami somatycznymi a wynikami uzyskanymi w próbach MTSF wykorzystano wspólczynnik korelacji r Pearsona. Tabela
2 ukazuje wielkosci wspólczynnika korelacji pomi?dzy wysokosci^. i mas^. ciala a wynikami poszczególnych prób dla grupy chlopców. Najwi?ksza pozytywna korelacja wyst^pila pomi?dzy wysokosci^. ciala a skokiem w dal z miejsca (0,695) i jest ona istotna statystycznie na poziomie 1%. Oznacza to, ze wraz ze wzrostem wysokosci ciala, wzrastaj^. równiez osi^ganie wyniki w tej próbie. Równiez wyrazna pozytywna zaleznosc, istotna na poziomie 5%, wyst?puje pomi?dzy wysokosci^. ciala oraz sklonem tulowia w przód (0,520). Sredni^. pozytywn^. wspólzaleznosc zauwazono dla masy ciala i sklonu tulowia w przód (0,438, istotnosc 5%). Dla wysokosci ciala oraz wyników biegu wahadlowego 4 x 10 m odnotowano wyrazn^. korelacj? negatywn^. istotn^ statystycznie na poziomie 1% (- 0,708). Oznacza to, iz wraz ze wzrostem wysokosci ciala zmniejszaj^. si? osi^gane czasy biegu. Pozostale wyniki wspólczynnika korelacji s^. niewyraznie i nie s^. istotne statystycznie.
Dla grupy dziewcz^t wielkosci wspólczynnika r Pearsona s^. bardzo male i nie s^. istotne statystycznie. Wyl^cznie dla trzech par badanych cech odnotowano sredni^. korelacj?: korelacje pozytywne dla skoku w dal z miejsca i masy ciala (0,378) oraz sklonu tulowia w przód
І ПЕДАГОГІКА І
ТаЬеІа 1. Zwiqzki wysokosci і masy сіаіа cMopc6w г wynikami uzyskanymi ^ ргоЬа^ MTSF
Wysokosc сіаіа Маєа сіаіа
Skok w dal z тіе]8са (ст) 0,695** 0,231
Рогїсіадапіе w zwisie па dщzku (і. powt6rzen) 0,295 - 0,122
Bieg wahadlowy 4x10т (8) - 0,708** - 0,295
Siady г іегепіа 30' (і. powt6rzen) 0,218 0,231
Sklon tulowia w prz6d (ст) 0,520* 0,438*
* когсіада istotna па poziomie 5% ^тошітопшє) ** коге1ас)а istotna па poziomie 1% (dwustronnie)
i masi cíala (0,469). Oznacza to, iz wraz ze wzrostem masy cíala zwi?kszaji si? osi^gane wyniki w tych dwóch próbach. Korelacja negatywna wyst?puje pomi?dzy biegiem wahadlowych 4 x 10 m i wysokoscii ciala (- 0,319). Jest jednak zbyt duze prawdopodobienstwo, ze zauwazone wspólzaleznosci si dzielem przypadku. Szczególowe wyniki przedstawia tabela 3.
Wyniki wspólczynnika korelacji dla par srednich wyników poszczególnych prób dla grupy chlopców przedstawia tabela 13. W grupie tej, poza jedni pari, wyst^pily srednie i wyrazne korelacje. Korelacje negatywne odnotowano dla wszystkich par biegu wahadlowego 4 x 10 m. Oznacza to, iz wraz ze wzrostem osi^ganych wyników we wszystkich konkurencjach, zmniejszaji si? osiigane czasy biegowe. Czyli dobre wyniki w pozostalych konkurencjach gwarantuji dobry wynik w biegu wahadlowym. Wielkosci wspólczynnika dla tej konkurencji si wyrazne: dla skoku w dal z miejsca - 0,822 (istotnosC 1%), podciigania w zwisie na dr^zku - 0,685 (istotnosc 1%), siadów z lezenia - 0,455 (istotnosc 5%), sklonu tulowia w przód - 0,569 (istotnosc 1%). We wszystkich pozostalych parach zauwazono korelacje pozytywne, czyli tak samo jak w przypadku biegu wahadlowego, wraz ze wzrostem wyników w jednej próbie, wzrastaji wyniki w innej. Najmniejsze wspólzaleznosci wyst?puji pomi?dzy siadem z lezenia
32012
H
a sklonem tulowia w przód (0,298) oraz podci^ganiem w zwisie na dr^zku a sklonem tulowia w przód (0,379). Wyniki w obu parach nie si istotne statystycznie.
Tabela 5 przedstawia wyniki korelacji dla par badanych cech dla grupy dziewczit. Jak widac, wyst?pujice tu zaleznosci si niewyrazne i srednie, Wylicznie dla biegu wahadlowego 4 x 10 m i sklonu tulowia w przód odnotowano wyrazni korelacj? negatywni istotni na poziomie 5% (- 0,654).
Aby okreslic, czy wyst?puji róznice w osi^ganych wynikach Mi?dzynarodowego Testu Sprawnosci Fizycznej pomi?dzy dziewcz?tami i chlopcami z poszczególnych kategorii wiekowych z badan wlasnych, porównano je z wynikami ich rówiesników z badan regionalnych przeprowadzonych przez Marka Napieral? [3]. Pierwszi wykonywani przez badanych konkurencji byl skok w dal z miejsca. Wynik mierzony byl z dokladnoscii do 1 cm. Jak widac w tabeli 6, we wszystkich kategoriach wiekowych lepsze wyniki osiigali chlopcy z badan wlasnych. Najwi?ksza róznica wystipila pomi?dzy srednimi wynikami badanych z badan regionalnych i wlasnych w wieku 16,5 lat - az 19,79 cm. W najmlodszej grupie wiekowej ta róznica to 5,22 cm, natomiast dla chlopców 15,5 letnich - 1,37 cm. Istotne statystycznie na poziomie 1% s^ róznice pomi?dzy srednimi w najstarszej grupie wiekowej (u = 4,85).
Tabela 2. Zwiqzki wysokosci i masy ciaía dziewczqt z wynikami uzyskanymi w próbach MTSF
Wysokosc ciala Masa ciala
Skok w dal z miejsca (cm) - 0,160 0,378
Zwis na ugi?tych r?kach (s) - 0,202 - 0,237
Bieg wahadlowy 4x10m (s) - 0,319 - 0,073
Siady z lezenia 30' (l. powtórzen) 0,277 - 0,282
Sklon tulowia w przód (cm) - 0,072 0,469
* korelacja istotna na poziomie 5% (dwustronnie) ** korelacja istotna na poziomie 1% (dwustronnie)
Tabela 3. Zwiqzki wyników uzyskiwanych w próbach MTSF dla chíopców
Skok w dal z miejsca (cm)
0,686** Podciigame w zwisie na dr^zku (l. p.) chlopcy
- 0,822** - 0,685** Bieg wahadlowy 4x10m (s)
0,595** 0,637** - 0,455* Siady z lezenia 30' (l. p.)
0,482* 0,379 - 0,569** 0,298 Sklon tulowia w przód (cm)
* korelacja istotna na poziomie 5% (dwustronnie) ** korelacja istotna na poziomie 1% (dwustronnie)
Tabela 4. Zwiqzki wyników uzyskiwanych w próbach MTSF dla dziewczqt
Skok w dal z miejsca (cm)
0,395 Zwis na ugi?tych r?kach (s) dziewcz?ta
0,029 - 0,476 Bieg wahadlowy 4x10m (s)
0,032 0,343 - 0,156 Siady z lezenia 30' (l. p.)
0,235 0,267 - 0,654* - 0,269 Sklon tulowia w przód (cm)
* korelacja istotna na poziomie 5% (dwustronnie) ** korelacja istotna na poziomie 1% (dwustronnie)
W tej probie dziewcz?ta z badan wlasnych rowniez osiign?ly duzo lepsze wyniki niz ich rowiesniczki z badan regionalnych. Charakterystyk? liczbowi tej proby dla dziewczit przedstawia tabela 7. Roznice w srednich wynikach si duzo wi?ksze, niz w przypadku chlopcow. Dziewcz?ta 14,5 letnie trenujice taekwondo, skakaly srednio o 14,04 cm dalej niz badane z badan regionalnych. W przypadku dziewczit 15,5 letnich roznica byla mniejsza i wyniosla 13,7 cm. W grupie badanych z badan wlasnych, w najstarszej kategorii wiekowej, zbadano tylko jedni dziewczyn?. Osiign?la ona skok o 21,33 cm lepszy niz sredni wynik dziewczit z badan regionalnych. Roznice pomi?dzy srednimi wynikami si istotne statystycznie na poziomie 1% dla dziewczit 15,5 letnich.
W celu pomiaru sily wzgl?dnej, badanych podzielono na dwie grupy: chlopcow i dziewczit. Chlopcy podciigali si? w na drizku. Na wynik tej proby skladala si? liczba powtorzen, w ktorych badanym udalo si? uniesc brod? ponad drizek. Dziewcz?ta natomiast mialy za zadanie jak najdluzej utrzymac si? w zwisie na drizku. Tutaj wynik stanowil czas mierzony w sekundach. W tabeli 8 przedstawiono charakterystyk? liczbowi podciigania w zwisie na drizku chlopcow. Chlopcy z badan wlasnych osiigali srednio lepsze wyniki niz ich rowiesnicy z badan regionalnych. Najwi?kszi roznic? odnotowano w najstarszej grupie wiekowej - 3,55. Chlopcy 14,5 letni trenujicy taekwondo wykonali srednio 3,03 podciigni?c wi?cej, 15,5 letni natomiast 1,32 podciigni?cia. Istotnosc statystyczni na poziomie 5% osiign?la roznica w najmlodszej kategorii wiekowej, 14,5 lat (u = 2,55). Na poziomie 1% natomiast roznica pomi?dzy srednimi z najstarszej grupy - 16,5 lat (u = 6,23).
Ponizsza tabela 9 ukazuje srednie wyniki zwisu na ugi?tych r?kach dziewczit. Jak widac, w dwoch pierwszych kategoriach wiekowych dluzej w zwisie pozostawaly dziewcz?ta z badan regionalnych - srednio o 3,19 sekundy dluzej dla 14,5 letnich oraz 2,42 sekundy dla 15,5 letnich. Jedyna osoba w grupie 16,5 lat z badan wlasnych, osiign?la wynik o 0,39 wyzszy od sredniego wyniku jej rowiesniczek z badan regionalnych. Istotna statystycznie na poziomie 1% jest roznica pomi?dzy wynikami najmlodszych dziewczit z badan wlasnych i regionalnych (u = 3,07).
Trzecii w kolejnosci probi wykonywani przez badanych byl bieg wahadlowy 4 x 10 m z przenoszeniem klockow. Jak widac w ponizszej tabeli, chlopcy z badan wlasnych srednio w szybszym czasie pokonywali tor. Wraz z wiekiem badanych zwi?kszaji si? roznice pomi?dzy srednimi wynikami uczniow z badan wlasnych oraz regionalnych: dla chlopcow najmlodszych (14,5 lat) roznica wyniosla 0,41 s; 1,31 s dla chlopcow 15,5 letnich oraz 1,87 s dla najstarszych (16,5 lat). Istotne statystycznie roznice pomi?dzy srednimi na poziomie 1% wystipily pomi?dzy badanymi w wieku 15,5 lat (u = 6,90) oraz 16,5 lat (u = 10,40).
Dziewcz?ta z badan wlasnych rowniez osiigaly lepsze wyniki w tej konkurencji niz ich rowiesniczki z badan regionalnych. Istotne statystycznie roznice pomi?dzy srednimi na poziomie 1% wystipily dla dwoch kategorii wiekowych 14,5 (u = 4,30) oraz 15,5 lat (u = 6,00).
Kolejni wykonywani przez badanych probi byly siady z lezenia. W trakcie 30 sekund badani mieli wykonac jak najwi?kszi liczb? powtorzen. Charakterystyk? liczbowi tej proby dla chlopcow przedstawia tabela 12. Jak widac we wszystkich kategoriach wiekowych, chlopcy z badan wlasnych przewyzszali pod wzgl?dem wykonywanej liczby powtorzen chlopcow z badan regionalnych. Roznice mi?dzy srednimi si istotne statystycznie dla wszystkich kategorii wiekowych: dla chlopcow 14,5 letnich na poziomie 1% (u = 5,05), 15,5 letnich na poziomie 5% (u = 2,25) oraz dla 16,5 letnich na poziomie 1% (u = 6,39).
W tabeli 13 scharakteryzowano prob? dla dziewczit. Tutaj dziewcz?ta z badan regionalnych nieznacznie przewyzszyly w wykonanej liczbie powtorzen dziewcz?ta z badan wlasnych tylko w jednej kategorii wiekowej -
14,5 lat. W pozostalych kategoriach lepsze okazaly si? badane z badan wlasnych. Roznice pomi?dzy srednimi nie si istotne statystycznie dla zadnej kategorii wiekowej.
Ostatnii probi byl sklon tulowia w przod. Jak wynika z tabeli 14, chlopcy z badan wlasnych osiigali w tej konkurencji duzo lepsze wyniki, niz ich rowiesnicy z badan regionalnych. We wszystkich trzech kategoriach wiekowych istotnosc statystyczna roznic mi?dzy srednimi oscylowala na poziomie 1% (test u wyniosl odpowiednio 16,21, 4,53 oraz 7,74).
Dziewcz?ta trenujice taekwondo rowniez osiign?ly w tej probie lepsze wyniki, niz dziewcz?ta z badan regionalnych. Roznice mi?dzy srednimi byly nizsze, niz w grupie chlopcow. Roznice pomi?dzy srednimi dla dziewczit w wieku 14,5 oraz 15,5 lat, byly istotne statystycznie na poziomie 1% (odpowiednio u = 9,53 oraz 2,90).
Dla grupy dziewczit wyniki si bardziej zroznicowane. Dziewcz?ta z badan wlasnych osiigaji lepsze wyniki, niz ich rowiesniczki z badan regionalnych w takich probach, jak: skok w dal z miejsca, bieg wahadlowy
4 x 10 m oraz sklon tulowia w przod. Dziewczyna z badan wlasnych w wieku 16,5 osiign?la lepszy wynik, niz srednia jej rowiesniczek z kujawsko-pomorskiego w zwisie na ugi?tych r?kach oraz siadach z lezenia. W tej ostatniej probie rowniez lepsze srednie wyniki osiign?ly dziewcz?ta trenujice taekwondo w wieku 15,5 lat. A wi?c, zgodnie z ponizszi tabela (tabela 17), mozna wysunic wniosek, iz w wi?kszosci prob lepszymi wynikami MTSF wykazaly si? dziewcz?ta z badan wlasnych.
Porownan pomi?dzy chlopcami i dziewcz?tami z badan wlasnych i regionalnych przeprowadzono rowniez po obliczeniu srednich wynikow poszczegolnych prob wedlug skali T. Przeliczen dokonano na podstawie tablic punktacyjnych sprawnosci fizycznej wedlug wieku kalendarzowego opracowanych przez Pilicza, Przew?d?, Dobosza i Nowacki-Dobosz [6]. We wszystkich probach dominowali chlopcy z badan wlasnych. Najwi?ksza roznica w sumie zdobytych punktow zauwazalna jest w najstarszej kategorii wiekowej (16,5 lat). Chlopcy trenujicy taekwondo w tym wieku osiign?li w sumie 53,5 punktow wi?cej, niz ich rowiesnicy z badan regionalnych. Druga w kolejnosci najwi?ksza roznica wystipila pomi?dzy badanymi 15,5 letnimi - 34. Dla chlopcow 14,5 letnich ta roznica to 32,5. Mozna wi?c stwierdzic, iz roznice
э
Tabela 5. Charakterystyka liczbowa skoku w dal z miejsca chiopców 14,5 - 16,5 letnich (cm)
N X s D u
14,5 lat Badania wlasne 6 194,5 10,08 -5,22 1,24
Badania regionalne 52З 189,28 19,94
15,5 lat Badania wlasne 9 20З,6 16,61 -1,З7 0,24
Badania regionalne З58 202,2З 20,98
16,5 lat Badania wlasne 7 226,57 10,49 -19,79 4,85**
Badania regionalne 407 206,78 21,З1
* p < 0,05; ** p < 0,01; t 005df = 1,96; t 001df = 2,58
ґ ґ ’ а = 0,05; df = œ ’ ’ а = 0,01; df = œ ’
Tabela 6. Charakterystyka liczbowa skoku w dal z miejsca dziewczqt 14,5 - 16,5 letnich (cm)
N X s D u
14,5 lat Badania wlasne 9 184,89 11,17 -14,04 0,95
Badania regionalne ЗЗ1 170,85 16,92
15,5 lat Badania wlasne 4 186,25 5,З2 -1З,7 4,70**
Badania regionalne З72 172,55 22,85
16,5 lat Badania wlasne 1 197 - -21,ЗЗ -
Badania regionalne З49 175,67 18,76
* p < 0,05; ** p < 0,01; t 005df = 1,96; t 001df = 2,58
ґ ґ ’ а = 0,05; df = œ ’ ’ а = 0,01; df = œ ’
Tabela 7. Charakterystyka liczbowa podciqgania w zwisie na drqzku chiopców 14,5 - 16,5 letnich (liczba powtórzeñ)
N X s D u
14,5 lat Badania wlasne 6 6,50 2,88 -З,0З 2,55*
Badania regionalne 419 З,47 З,44
15,5 lat Badania wlasne 9 5,89 2,76 -1,З2 1,42
Badania regionalne 5З2 4,57 З,51
16,5 lat Badania wlasne 7 8,86 1,46 -З,55 6,2З**
Badania regionalne 552 5,З1 З,62
* p < 0,05; ** p < 0,01; t 005df = 1,96; t 001df = 2,58
ґ ґ ’ а = 0,05; df = œ ’ ’ а = 0,01; df = œ ’
Tabela 8. Charakterystyka liczbowa zwisu na ugiçtych rqhach dziewczqt 14,5 - 16,5 letnich (s)
N X s D u
14,5 lat Badania wlasne 9 10,З2 2,З6 З,19 З,07**
Badania regionalne З66 1З,51 1З,16
15,5 lat Badania wlasne 4 10,З0 2,84 2,42 1,54
Badania regionalne З97 12,72 1З,56
16,5 lat Badania wlasne 1 12,90 - -0,З9 -
Badania regionalne 406 12,51 12,64
* p < 0,05; ** p < 0,01; t 005df = 1,96; t 001df = 2,58
ґ ґ ’ а = 0,05; df = œ ’ ’ а = 0,01; df = œ ’
ТаЬеІа 9. Charakterystyka liczbowa biegu wahadlowego 4x10 т cMopcдw 14,5 - 16,5 ІеШ^ (і')
N X 5 D и
14,5 М Ва.апіа wlasne 6 11,55 0,93 0,41 1,08
Ва.апіа regionalne 511 11,96 1,53
15,5 М Ва.апіа wlasne 9 10,64 0,56 1,31 6,90**
Ва.апіа regionalne 658 11,95 1,42
16,5 Іаі Badania wlasne 7 9,97 0,42 1,87 10,40**
Badania regionalne 607 11,84 1,29
* р < 0,05; ** р < 0,01; t 00_ .. = 1,96; t ..... = 2,58
ґ ґ ’ а = 0,05; аг = да ’ ’ а = 0,01; аг = да ’
ТаЬеІа 10. Charakterystyka liczbowa biegu wahadlowego 4x10 т dziewczqt 14,5 - 16,5 ІеШ^ (і')
N X 5 D и
14,5 М Ва.ата wlasne 9 11,78 0,64 0,95 4,30**
Badania regionalne 977 12,73 1,49
15,5 М Badania wlasne 4 11,55 0,39 1,20 6,00**
Badania regionalne 1106 12,75 1,40
16,5 М Ва.ата wlasne 1 11,30 - 1,46 -
Badania regionalne 934 12,76 1,37
* р < 0,05; ** р < 0,01; t 0 05 аг = 1,96; t 00... = 2,58
ґ ґ ’ а = 0,05; аг = да ’ ’ а = 0,01; аг = да ’
ТаЬеІа 11. Charakterystyka liczbowa siadдw z Іеіета V czasie 30 і cMopcдw 14,5 - 16,5 ІеШ^ (liczba powtдrzen)
N X 5 D и
14,5 М Ва.ата wlasne 6 26,50 1,38 -3,13 5,05**
Ва.ата regionalne 438 23,37 5,20
15,5 М Badania wlasne 9 26,89 3,52 -2,70 2,25*
Badania regionalne 399 24,19 4,71
16,5 М Badania wlasne 7 28,14 1,46 -3,96 6,39**
Badania regionalne 378 24,18 5,59
* р < 0,05; ** р < 0,01; t 005а. = 1,96; t 001.. = 2,58
а = 0,05; аг = да а = 0,01; аг = да
ТаЬеІа 12. Charakterystyka liczbowa siadдw z Іеіета V czasie 30 і dziewczqt 14,5 - 16,5 ІеШ^ (І^Ьа powtдrzen)
N X 5 D и
14,5 М Badania wlasne 9 21,00 1,23 0,17 0,67
Badania regionalne 342 21,17 5,36
15,5 М Badania wlasne 4 23,00 1,63 -1,63 1,90
Badania regionalne 335 21,37 5,30
16,5 М Badania wlasne 1 25,00 - -3,23 -
Badania regionalne 356 21,77 5,38
* р < 0,05; ** р < 0,01; t 005а. = 1,96; t 001.. = 2,58
а = 0,05; аг = да а = 0,01; аг = да
э
Tabela 13. Charakterystyka liczbowa skionu tuiowia w przód chiopców 14,5 - 16,5 letnich (cm)
N X s D u
14,5 lat Badania wlasne 6 11,17 0,75 -7,62 16,21**
Badania regionalne 349 3,55 6,81
15,5 lat Badania wlasne 9 14,22 6,34 -9,73 4,53**
Badania regionalne 371 4,49 7,21
16,5 lat Badania wlasne 7 14,43 2,99 -9,29 7 74**
Badania regionalne 343 5,14 7,63
* p < 0,05; ** p < 0,01; t 005df = 1,96; t 001df = 2,58
ґ ґ ’ а = 0,05; df = œ ’ ’ а = 0,01; df = œ ’
Tabela 14. Charakterystyka liczbowa skionu tuiowia w przód dziewczqt 14,5 - 16,5 letnich (cm)
N X s D u
14,5 lat Badania wlasne 9 11,67 1,73 -4,1 9,53**
Badania regionalne 364 7,57 6,15
15,5 lat Badania wlasne 4 11,25 1,26 -2,12 2,90**
Badania regionalne 335 9,13 6,53
16,5 lat Badania wlasne 1 13,00 - -3,54 -
Badania regionalne 375 9,46 6,52
* p < 0,05; ** p < 0,01; t 00,.f = 1,96; t 001,f = 2,58
~ ~ ’ а = 0,05; df = œ > ’ а = 0,01; df = œ >
Tabela 15. Porównanie sprawnosci motorycznej chiopców z badañ wiasnych i regionalnych
14,5 lat 15,5 lat 16,5 lat
Próba Badania wlasne Badania regionalne Badania wlasne Badania regionalne Badania wlasne Badania regionalne
Skok w dal z miejsca (cm) 194,5 189,28 203,6 202,23 226,57 206,78
Podci^ganie w zwisie na drçzku (l. powtórzen) 6,50 3,47 5,89 4,57 8,86 5,31
Bieg wahadlowy 4x10m (s) 11,55 11,96 10,64 11,95 9,97 11,84
Siady z lezenia 30' (l. powtórzen) 26,50 23,37 26,89 24,19 28,14 24,18
Sklon tulowia w przód (cm) 11,17 3,55 14,22 4,49 11,43 5,14
Tabela 16. Porównanie sprawnosci motorycznej dziewczqt z badañ wiasnych i regionalnych
14,5 lat 15,5 lat 16,5 lat
Próba Badania wlasne Badania regionalne Badania wlasne Badania regionalne Badania wlasne Badania regionalne
Skok w dal z miejsca (cm) 184,89 170,85 186,25 172,55 197 175,67
Zwis na ugiçtych rçkach (s) 10,32 13,51 10,30 12,72 12,90 12,51
Bieg wahadlowy 4x10m (s) 11,78 12,73 11,55 12,75 11,30 12,76
Siady z lezenia 30' (l. powtórzen) 21 21,17 23 21,37 25 21,77
Sklon tulowia w przód (cm) 11,67 7,57 11,25 9,13 13 9,46
pomi?dzy badanymi z badan wlasnych i regionalnych rosn^. wraz z wiekiem badanych. Dziewcz?ta z badan wlasnych nie we wszystkich próbach osi^galy lepsze wyniki od swoich rówiesniczek z kujawsko-pomorskiego. Jakkolwiek jednak, suma zdobytych punktów obliczanych wedlug skali T jest dla zawodniczek taekwondo wi?ksza we wszystkich kategoriach wiekowych. W tym przypadku równiez róznice pomi?dzy badanymi rosn^ wraz z wiekiem. Dla dziewcz^t 14,5 letnich róznica wyniosla 20 punktów, 15,5 letnich - 22. Dla najstarszych natomiast az 45,5.
Dyskusja i wnioski
Taekwondo to koreanska sztuka walki i samoobrony. Trening tej sztuki walki zaklada rozwój taki cech motorycznych, jak: gibkosc, wytrzymalosc, sila, szybkosc, zwinnosc, skocznosc, refleks oraz koordynacja [10]. Mlodzi zawodnicy Mi?dzyszkolnego Uczniowskiego Klubu Sportowego „Pi?tnastka” w Bydgoszczy zbadani zostali pod wzgl?dem budowy morfologicznej (wysokosc i masa ciala) oraz zdolnosci motorycznych (Mi?dzynarodowy Test Sprawnosci Fizycznej). Celem badania bylo porównanie osi^ganych wyników pod wzgl?dem plci i wieku, zanalizowanie wspólzaleznosci pomi?dzy parami cech oraz sprawdzenie, czy zawodnicy trenujicy taekwondo osiigaji lepsze wyniki w MTSF, niz ich rówiesnicy z badan regionalnych [3].
Chlopcy z badan wlasnych odznaczaji si? wi?ksz^ wysokoscii i masi ciala od swych rówiesniczek. W przypadku wysokosci ciala chlopcy poza najmlodszi kategorii wiekowi (14,5 lat), przewyzszaji swoich rówiesników z badan regionalnych. W grupie dziewcz^t wyzszi srednii wysokosc ciala przejawiaji dziewcz?ta z badan regionalnych. Poza jedni grupi (chlopcy 15,5
letni), badani z badan regionalnych wykazuji wi?kszi srednii mas? ciala, niz ich rowiesnicy i rowiesniczki z badan wlasnych. Trenujicy taekwondo wyrozniaji si? niskim wskaznikiem BMI, ktory w wi?kszosci sytuuje si? w zakresie przyj?tej normy. Plec ma rowniez znaczenie w przypadku osiiganych wynikow MTSF. We wszystkich probach lepsi okazali si? chlopcy. Sprawnosc fizyczna badanych rosnie wraz z wiekiem - najlepsze wyniki uzyskiwali najstarsi uczniowie, w wieku 16,5 lat. Najwi?ksze istotne statystycznie wartosci wspolczynnika korelacji r Pearsona pomi?dzy badanymi cechami odnotowano dla grupy chlopcow. Bioric pod uwag? istotnosci na poziomie 1% i 5%, wyciigni?to nast?pujice wnioski:
Po analizie wynikow badan wyciigni?to nast?pujice wnioski:
1. Chlopcy z badan wlasnych odznaczaji si? wi?kszi
wysokoscii i masi ciala oraz osiigaji lepsze wyniki we wszystkich probach MTSF, niz dziewcz?ta;
2. Sprawnosc fizyczna rosnie wraz z wiekiem - najlepsze wyniki MTSF osiigali uczniowie z najstarszej kategorii wiekowej (16,5 lat);
3. Dobre wyniki w pozostalych probach gwarantuji
dobry wynik w biegu 4 x 10 m;
4. Chlopcy trenujicy taekwondo osiigaji lepsze
wyniki MTSF, niz ich rowiesnicy z wojewodztwa kujawsko-pomorskiego we wszystkich kategoriach wiekowych;
5. Suma osiigni?tych punktow obliczonych wedlug
skali T dla dziewczit jest wyzsza dla zawodniczek taekwondo. Nie we wszystkich probach jednak dziewcz?ta z badan wlasnych osiigaly lepsze wyniki;
2012
References:
Pismiennictwo:
1. Drozdowski Z. Antropometría w wychowaniu fizycznym, Akademia Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego, Poznan, 1998, s.132.
2. Lee K.M., Nowicki D. Taekwondo sport olimpijski i sztuka samoobrony, Oficyna Wydawnicza „Alma Press”, Warszawa, 200,6 s. 72-75.
3. Napierala M., Wazniejsze uwarunkowania rozwoju somatycznego i motorycznego dzieci i mlodziezy z województwa kujawsko-pomorskiego, Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz, 2005, s. 34-35
4. Pilewska W. Charakterystyka specjalnych zdolnosci koordynacyjnych u zawodników sportowego tanca towarzyskiego, [w]: Zbirnik naukowych prac z galuzi fizicznoi kulturi po sportu. Wydawniczij dim „Panorama”, Lwów, 2002, s.188- 191.
5. Pilewska W. Dobór pod wzgl^dem budowy somatycznej oraz poziomu zdolnosci motorycznych par sportowego tanca towarzyskiego reprezentuj^cych odmienne style taneczne, [w]: Wychowanie fizyczne i sport. Kwartalnik, Tom XLVI, Suplement Nr 1, Cz^sc 1. Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa 2002, s.312- 313.
6. Pilicz S., Przew^da R., Dobosz J., Nowacka-Dobosz S. Punktacja sprawnosci fizycznej mlodziezy polskiej w Mi^dzynarodowego Te-stu Sprawnosci Fizycznej, Akademia Wychowania Fizycznego im. Józefa Pilsudzkiego, Warszawa, 2005, s. 22.
7. Prusik Ka., Prusik Krz. Sprawnosc fizyczna chlopców w wieku 1114 lat uposledzonych umyslowo w stopniu lekkim. W.: Annales Uni-versitatis Mariae Curie-Sklodowska. Sect. D, Medicina, 2007, vol. 62 suppl. 18, 6, s. 203-207.
8. Görner K., Prusik. Ka., Prusik. Krz. Zmiany wielkosci cech soma-tycznych i zdolnosci motorycznych dziewcz^t i chlopców w wieku
11 - 12 lat w rocznym cyklu szkolnym. In: Antropomotorika 2007. Banská Bystrica : FHV UMB, 2007, s. 46- 53.
9. Stankiewicz B., St^pniak R., Rozwój Fizyczny a sprawnosc ogólna dziewcz^t w wieku 10- 12 lat, [w]: Zbornik vedeckovyskumnych prac- vedy o sporte, Banska Bystrzyca 2002, s. 252- 262.
10. Kowalczyk K., Budowa somatyczna i zdolnosci motoryczne zawodników trenuj^cych Taekwondo WTF w MUKS „Pi^tnastka” w Bydgoszczy. Praca magisterska WSG Bydgoszcz 2011, s. 12-20.
Информация об авторах: Чеслинска Мирослава
cudaki@op.pl
Институт физической культуры университета Кизимира Великого ул. Яна Кароля Ходкевича, 30, г.Быдгощ, Польша.
Напиерала Марек nkeram@poczta.onet.pl
Институт физической культуры университета Кизимира Великого ул. Яна Кароля Ходкевича, 30, г.Быдгощ, Польша.
Дикс Барбара dixi@poczta.onet.pl
Институт физической культуры университета Кизимира Великого ул. Яна Кароля Ходкевича, 30, г.Быдгощ, Польша.
Станкевич Блазей blazej1975@interia.pl
Институт физической культуры университета Кизимира Великого ул. Яна Кароля Ходкевича, 30, г.Быдгощ, Польша.
Поступила в редакцию 24.07.2012г.
1. Drozdowski Z. Anthropometry in physical education [Antropometría w wychowaniu fizycznym], Poznan, Academy of Physical Education, 1998, p. 132.
2. Lee K.M., Nowicki D. Taekwondo Olympic sport and martial arts [Taekwondo sport olimpijski i sztuka samoobrony], Warsaw, Alma Press Publ., 2006, pp. 72-75.
3. Napierala M. Major determinants of somatic and motor development of children and adolescents with Kujawsko-Pomorskie [Wazniejsze uwarunkowania rozwoju somatycznego i motorycznego dzieci i mlodziezy z województwa kujawsko-pomorskiego], Bydgoszcz, Bydgoszcz Academy Publ., 2005, pp. 34-35.
4. Pilewska W. Special Features coordination abilities of the players sport of ballroom dancing [Charakterystyka specjalnych zdolnosci koordynacyjnych u zawodników sportowego tanca towarzyskiego], Lviv, Panorama, 2002, pp. 188-191.
5. Pilewska W. Physical education and sport [Wychowanie fizyczne i sport], 2002, T. XLVI, vol.1, pp. 312-313.
6. Pilicz S., Przew^da R., Dobosz J., Nowacka-Dobosz S. Scoring fitness of Polish youth by the International Physical Fitness Test [Punktacja sprawnosci fizycznej mlodziezy polskiej w Mi^dzynarodowego Testu Sprawnosci Fizycznej], Warsaw, Academy of Physical Education, 2005, p. 22.
7. Prusik Ka., Prusik Krz. Medicine [Medicina], 2007, T.18(6), vol.62, pp. 203-207.
8. Gorner K., Prusik. Ka., Prusik. Krz. Development of somatic and motor skills of girls and boys aged 11 — 12 years in the annual cycle of school [Zmiany wielkosci cech somatycznych i zdolnosci motorycznych dziewcz^t i chlopców w wieku 11 - 12 lat w rocznym cyklu szkolnym], 2007, Banska Bystrica, FHV UMB, pp. 46- 53.
9. Stankiewicz B., St^pniak R. Physical development and overall efficiency of the girls aged 10 —12 lat [Rozwój Fizyczny a sprawnosc ogólna dziewcz^t w wieku 10- 12 lat], 2002, Banska Bystrica, pp. 252- 262.
10. Kowalczyk K. Building somatic and motor abilities of athletes who train in WTF Taekwondo MUKS „ Fifteen ” in Bydgoszcz [Budowa somatyczna i zdolnosci motoryczne zawodników trenuj^cych Taekwondo WTF w MUKS „Pi^tnastka” w Bydgoszczy], Thesis, 2011, Bydgoszcz, pp. 12-20.
Information about the authors: Miroslawa Cieslicka
cudaki@op.pl
The Institute of Physical Culture Casimir the Great University Jan Karol Chodkiewicz str. 30, 85-064 Bydgoszcz, Poland
Marek Napierala nkeram@poczta.onet.pl The Institute of Physical Culture Casimir the Great University Jan Karol Chodkiewicz str. 30, 85-064 Bydgoszcz, Poland
Barbara Dix dixi@poczta.onet.pl
The Institute of Physical Culture Casimir the Great University Jan Karol Chodkiewicz str. 30, 85-064 Bydgoszcz, Poland
Blazej Stankiewicz blazej1975@interia.pl The Institute of Physical Culture Casimir the Great University Jan Karol Chodkiewicz str. 30, 85-064 Bydgoszcz, Poland Came to edition 24.07.2012.
