CC BY
10РУШДИ Х,УНАРХ,ОИ МАРДУМЙ ДАР ДАВРОНИ ИСТИКДОЛИЯТИ ДАВЛАТИИ НУМХУРИИ ТОНИКИСТОН
Камолова Сабохат Джалоловна, Таджикский педагогический институт, г. Гарм, Респубдика Таджикистан
E-mail: sabokhat1970@mail.ru
Анотатсия. Дар маколаи мазкур сухан дар бораи рушди х,унарх,ои мардумй дар даврони истиклолияти давлатии Чумхурии Точикистон меравад. Хдмзамон ташаккул ва рушди х,унарх,ои мардумй дар нох,иях,ои Рашт.
Калидвожах,о: истиклолият, Вахдат, х,унарх,ои мардумй, санъат.
РАЗВИТИЕ НАРОДНЫХ РЕМЕСЕЛ В ПЕРИОД НЕЗАВИСИМОСТИ РЕСПУБЛИКИ ТАДЖИКИСТАН
Аннотация. В данной статье речь пойдет о развитии народных промыслов в период независимости Республики Таджикистан. А также о развитии и совершенствовании народных промыслов в Раштской долине.
Ключевые слова: независимость, единство, народные промыслы, искусство.
THE DEVELOPMENT OF FOLK HANDCRAFTS IN PERIOD OF INDEPENDENCE OF THE REPUBLIC OF TAJIKISTAN
Abstract. This article is about the development of folk crafts in period of independence of the Republic of Tajikistan. Also the development and improvement of folk crafts in Rasht valley.
Key words: independence, unity, folk handcrafts, art.
ВЕСТНИК НАУКИ И ТВОРЧЕСТВА
Бо шарофати ба даст овардани Истиклолият Точикистони азизи бо дастгирии Асосгузори сулху Вахдат миллй, - Пешвои миллат, Президенти Чумхурии Точикистон мухтарам Эмомалй Рахмон имконият пайдо гардид, ки тамоми сохахои хунархои мардумй рушду такмил ёбад.
Хунархои мардумй ба монанди заргарй, кандакорй, табактарошй, сандуксозй, сохтани асбобхои рузгор аз сафол, бозичахои сафолй, чубиву латагй, тандурсозй, пухтани хурокхои миллй, (аз кабили курутоб, шакароб, оши бурида, пухтани гирдача, чапотй, кулчахои хархела) кариб, ки хама аз сари нав эхё гардид. Ростй пеш аз ба даст овардани истиклолият дар бозорхои шахрию нохиявй масолехи чубин ё асбобхои рузгорро ягон-ягон ба чашм мерасид. Имрузхо бошад бе ягон мамоният дар тамоми бозорхои Душанбе, Хучанд, Кулоб, Кургонтеппа, Рашт, Бадахшон асбобу анчоми рузгорро ёфта метавонем.
Пас аз ба даст овардани Истиклолияти Чумхурии Точикистон имконияти рушд додани хунархои мардумй фарохам омадааст. ^оло бошад аксари мардуми дех,, шах,раку нох,иях,о ба касби бобоии хеш ру овардаанд.
Ба акидаи Мирахмедов Ф. сабаби асоси дар он буд, ки пас аз бархам хурдани Иттиходи Шуравй корхонахои хурду калоне, ки дар гушаву канори мамлакат амал мекарданд, аз сабаби фасод шудани вазъи иктисодиву сиёсй ва кам шудани талабот аз кор монданд. Баъдан дар давраи истиклолият ва фарохам омадани имконият аксари косибони хунархои мардумй дар шакли моликияти шахсй ба кор шуруъ намуданд [1, с.29].
Санъати кулолгарй дар Истаравшану Х,исор, санъати наккошии руи чуб дар Хучанд Панчакент, Исфара, асбобу анчоми мусикй дар Бадахшон, Кулоб ва гайра ташаккул ёфт. Аз ин хулоса баровардан мумкин аст, ки мардум ба хунархои дастй, ки аз чонибй хам махаллахои худашон сохта мешуд, эхтиёч пайдо кардаанд.
Хдмзамон дар нохияи Рашт, чамоати дехоти Цалъаи Сурх, дехаи Устовун (хозира дехаи Саид),ки дар тамоми чумхурй бо номи Навдонак машхур аст, мешешиносанд. Дар он замон ин дехаро дехаи охангарон низ меномиданд.
Бисёр боиси таассуф аст, ки аз ин устохо кисме фарзандон ва наберагонашон давомдихандаи касби бобои хеш буда, кисме аз онхо бе ному нишон мондаанд. Мисол оварда метавонем. Устои охангар Абдурашид, ки дар замони худ охангари номй буд, тамоми эхтиёчоти халкро бароварда, ба мардум хизмати софдилона мекард. Аз у танхо як писар ва се духтар бокй мондааст. Писараш дар солхои ^анги Бузурги Ватанй барои дифои Ватан чон бохт. Падар дар хасрати
ВЕСТНИК НАУКИ И ТВОРЧЕСТВА
дидори фарзанд кур шуда, бо хамин аз олам дар гузашт. Усто Сангин бошад хам устои чуб ва хам охангар буд, ки писараш Сангинов Шодихуча ва духтараш Х,укумат ном дошт. Писар касби бобоиро интихоб накард. У муаллими фанни математика шуда, дар деха то хол аз фанни математика ба халк; хизмат менамояд. Усто Сияр бошад, яке аз наберагонаш Саъдичон мебошад, ки устои дару тиреза аст ва аз хисоби он руз мегузаронад. Усто бурбон бошад устои охангар буд ва ягон фарзандаш касби падарро интихоб накард. Усто Шариф бошад шогирдони зиёде тарбия намуд, ки то хол аз хисоби охангарй дар деха ном баровардаанд, ба монанди усто Лочин Чурабеков мебошад. Усто Карим, усто Хдлим, усто Одина, усто Камол, усто Толиб инхо бародароне буданд, ки дар давраи миригарй мири он давра Чаландар инхоро ба хар деха равон намуд, ки мухточи мардумро бароварда намоянд. Аз усто Карим меросхуре бокй намондааст. Аз усто Хдлим бошад, писараш усто Абдусалим Хдлимов дар шахри Бохтар бо номи устои дару тиреза, гахворатарош, хонасоз машхур гардидааст. Ва як писари дигари он Хдлимов Абдуганй ба сифати яке устохои чирадасти охан ном баровардааст. Набераи дигараш Лочинбек Хдлимов устои охангар, набераи дигараш Бахтиёр устои охангар устои хонасоз шуда, ба халку миллати хеш хизмат карда истодаанд. Усто Камол бошад, аз у танхо як набераш Мухаммадзоир Камолов устои охднгар ва устои хонасоз буда, хозир дар нохияи Цабодиён зиндагй намуда, ба хал; хизмат карда истодааст. Аз усто Толиб бошад, фа;ат як писарашро медонам, ки у соби; раиси нохияи Рашт Махмадшариф Толибов буд, ки дар ободии нохия хизматхо намуда, боиси эхтироми хамагон гардида буд. Ёдаш ба хайр бод.
Устохонаи охангарии Бобои Хдфиз бошад, ки як замон аз кор монда буд, писараш Азиз онро аз сари нав таъмир намуд. Ва у ба кор огоз карда, истехсоли наъл, нухта, зан^ир, гулмех, табар, дост, корд ва амсоли инх,оро ба рох мондааст.
Лозим ба к,айд аст, ки дар як катор чамоатхои дехоти нохияи Рашт бахусус, дар дехаи Чакихои чамоти дехоти Аскалони нохияи Рашт санъати заргарй рушду равнак ёфтааст. Яке аз ин оилах,о оилаи Абдуллоевхо мебошад, ки аз даврахои хеле кадим бо номи заргар ном бароварда буданд. Оилаи Абдуллоевх,о баъд аз пош хурдани Иттиходи Шуравй аз сари нав имконият пайдо карданд, ки касби бобоии худро дар деха ва берун аз он эхё намоянд
Дар дехаи Исти;лоли чамоати дехоти Цалъаи Сурхи нохияи Рашт усто Фатхуддин зиндагй менамояд, ки ба истехсоли коса, кошу;, табак, гахвора ва хар хел бозичахои бачагона машгул буда, эхтиёчоти
ВЕСТНИК НАУКИ И ТВОРЧЕСТВА
мардумро бароварда менамояд. Аз ин хотир, мардум уро мешинохтанд ва эхтиромаш менамуданд. Баъди марги падар писари хурдии усто Сафар чун замони каблй, дорои дукон, асбобу ускунаи худ шуда, дар деха бо номи устои гахворасоз ном баровардааст. Дар дехаи Навдонаки чамоати Калкаи Сурх усто Шахобудин ба санъати меъморй ва сангтарошй ру оварда, шогирдони зиёдеро тарбия намуда истодааст. Аз ин бар меояд, ки аз нав эхёшавии хунархои мардумй бараъло эхсос гардида истодааст.
Ахаммияти сиёсии сайёхй раванди байналмилалй буда, сабабгори ба хам наздикшавии табодули назар байни сокинони чахон ва минтакахои гуногун мегарданд [2, с. 198].
Адабиёти истифодашуда:
1. Мирахмедов Ф. Саволномахо ва чавобхои дуруст аз фанни фархангшиносй. - Душанбе, 2015. - 192 с.
2. Дар партави хуршеди истиклол. Маводи конференсияи илмию назариявии «Истиклолият - дастоварди бузурги миллати точик» (Рашт 5-уми сентябри соли 2018).
