CC BY
9
КГАМР 67.25.19
https://doi.org/10.48081/FFHK6198
*А. Ш. Рахметова
С. Сейфуллин атындагы ^аза^ агротехникальщ университет^ Казахстан Республикасы, Н^р-С^лтан
ТЕЗ Т¥Р€ЫЗЫЛАТЫН ГИМАРАТТАР МЕН ЦУРЫЛЫСТАРДЫ САЛУ ТЕХНОЛОГИЯСЫНЬЩ ЕРЕКШЕЛ1КТЕР1
Мацалада тез салынатын цурылыстар мен гимараттардыц негiзгi тyрлерi царастырылган. Оларды салу технологиясы, сондай-ац негiзгi кемшшктер мен артыцшылыцтар талданады.
Курастырмалы — модульдж уй цурылысына ттелей цурылыс алацдарында уй салудыц «архаикалыц» эдiстерi. Аз цабатты цурылысца инновациялыц тэсшдер тиiмдi материалдарды цолдануды усынады, оларды цолдану «цургац» цурылыс технологияларын енгiзуге мумктдж беретт к жузтде пiшiндi буйымдар жасауга мумктдт бередi.
Тургын уй секторында да, вндiрiстiк гимараттар цурылысында да аз цабатты тез тургызылатын цурылыстар мен жаппай сериялы гимараттар цурылысын кец ауцымды кецейту^з Казацстанныц квптеген вщрлерт царцынды дамыту жэне игеру мумкт емес. Тез салынатын гимараттар цазiргi замангы цурылыстыц негiзi болып саналады. Олардыц квмегiмен Ыз кез-келген масштабтагы сэулеттт нысандарды жасай аласыз.
Курылыс жылдамдыгы цурылыс технологиясыныц осы турте суранысты арттыруга мумктдт беретт негiзгi фактор болып саналады, э^ресе тезiрек жузеге асырылуы цажет шугыл жобаларга цатысты.
Кiлттi свздер: цаццалы-цалцанды эдк, цаццалы-тенттi эдк, блокты-модульдi тез тургызылатын гимараттар алынбайтын цалыптыц
Шркпе
^аз1рп жаFдайда индустриалды цурылыстыц дамуы Ресейдщ к^ жэне Yлкен цалаларыныц цала мацындаFы аймацтарында цол жетiмдi баспана цажеттштне, цысца мерзiмде эртYрлi мацсаттаFы Fимараттар мен Fимараттар салу цажеттштне байланысты. Бул ете езект мэселе цурылыс компанияларын жумыста цайта баFдарлануFа ынталандырады, демек, олар жаца цурылыс материалдары мен технологияларын ендiру кезшде пайдалана отырып, арзан жэне тез салынатын объектшердщ цурылысын жузеге асырады [1, 151 б.] Материалдар мен эдктер
Шетелдж жэне отандыц цурылыс тэжiрибесiн талдау бYгiнгi кYнi тез турFызылатын Fимараттардыц цурылысы Yшiн мыналар цолданылатындыFын аныцтауFа мYмкiндiк бердi: жацтау-цалцан эдiсi; ЛСТК-дан жасалFан жацтау жYЙесi; алынбайтын цалыптау эдiсi; жацтау-шатыр эдiсi; тез салынатын блок-модульдiк Fимараттар.
ЛСТК: кеп кабатты курылыста коршау конструкциялары ретшде; шатырлы, белмеаралык жэне кабатаралык жабындарды салу процесiнде; мансардаларды реконструкциялау жэне салу процесшде; аз кабатты тYрFын YЙ курылысында (таунхаустар, коттедждер, 3 кабатка дейiнгi аз кабатты Fимараттар); коммерциялык курылыс процесiнде (ендiрiстiк коймаларды, гараждарды, базаларды, ауыл шаруашылыFы автотурактарын, Fимараттарды, дYкендердi, сауда орталыктарын, келж турактарын, т. б. салу кезшде) пайдаланылады.; азаматтык максаттаFы курылыстарды салу процесшде (мектептер, ауруханалар, балабакшалар, шiркеулер жэне т.б.) [5, 182 б.].
ЛСТК-ныц айрыкша ерекшелiктерi бар: экологиялылы^ы (ЛСТК-дан Fимарат салу кезiнде коршаFан ландшафтка (баска Fимараттар, буталар, аFаштар) ец аз эсер етедi; курылыстыц жылдамдыFы (2-3 ай - ЛСТК-дан Fимарат салу мерзiмi); монтаждаудыц карапайымдылы^ы жэне жецiлдiгi (3-4 жумысшы Fимарат турFызумен айналысады); пайдалану жэне курылыс кезецiнде iргетастыц шегуiнiц болмауы; курылыс кезшде ауыр техниканыц болмауы; барлык маусымды монтаждау; сейсмотурактылыFы (ЛСТК технологиясы бойынша Yйлердiц Yштiгi жоFары сейсмикалык белсендiлiгi бар елдерде кец танымалдылыкка ие болды); 1 шаршы метрдщ жоFары езiндiк куны; узак кызмет ету мерзiмi; жылу Yнемдеудiц ете жоFары сипаттамалары.
ЖоFарыда аталFан артыкшылыктар ЛСТК-Fа Fана емес, сонымен катар рамалык курылымдарFа да катысты.
К^рп заманFы курылыста рамалык панель эдiсiмен Fимараттардыц курылысы ете танымал. Fимараттарды салудыц бул эдiсi езiн Yнемдi, жылдам, практикалык жэне ец бастысы сапалы деп керсеттi. Рамалык панель эдiсiмен салынFан YЙ-бул аFаш талшыктарына негiзделген сэндвич панельдерiн колдана отырып, металл немесе аFаш жактауыныц непзшде салынFан курама курылым.
Бул курылымды салу кезiнде жылыткыш минералды жэне базальт жYнi, «Эковата», полиуретанды кебж немесе полистирол кебiк, сондай-ак есю, экологиялык таза жылыткыштар, мысалы, Yгiндiлер, камыс. Iшкi немесе сырткы жаFынан жылыткыш цемент-чиптi такталармен, фанерамен капталFан, олар касбеттiк сылакпен немесе сырдингпен капталFан.
Бул эдiстi тез курастырылатын курылыс жYЙелерiнiц (ТСКЖ) технологиясы деп атаFан жен. ТСКЖ салынатын объектшердщ емiрлiк циклiнiц кезецдерiн, объектiлердiц жYЙелiк-конструктивтiк, курылыс-уйымдастырушылык техникалык процестерiн камтиды. Курылыс нары^ын талдаFаннан кейiн, бул курылыстыц модульдж курылымдардыц жiктеу негiздерi жок деген пiкiр калыптасады [10].
Каркасты-монолитл, каркасты-панельдi (калканды), модульдiк, модульдж-блоктык, каркасты-келецкелiк (мембраналык) [2, 160 б.] сиякты тез турFызылатын жYЙелердiц эдiстерi бар.
Нэтижелер жене тал^ылау
Блокты-модульдi Fимараттар белгiлi бiр конфигурациялы модульдерден туратын эртYрлi келемдегi курастырмалы - жиналмалы металл курылыстар болып табылады. Модульдiк Fимараттыц негiзi болат кацкасы болып саналады,
оныц элемен'л^ дэнекерлеу жумыстарымен байланысты. Уакытша FимараттарFа iргетассыз (Yш кабатка дейiн) орнатуFа болатын модульдiк Fимараттар кiредi, оларды кез-келген баска жерге белшектеу аркылы оцай тасымалдауFа болады.
Блок-модульдiк Fимараттардыц артыкшылыктары: конструкцияныц турFызылу жылдамдыFы ^имаратты екi кабатка жинау Yшiн - 2-3 ^н); монтаждаудыц карапайымдылыFы мен ы^айлылы^ы (блоктар бiр-бiрiмен косылу Yшiн бекiту тYЙiндерiмен жабдыкталFан, монтаждау тез жэне жумыс кYшiнiц ерекше шы^ындарынсыз); жабдыкты, кэрiздi жэне жылыту жYЙелерiн косымша орнату мYмкiндiгi, iшкi эрлеудщ езгермелiлiгi; блоктарда ете ыцFайлы жаFдайларда туру мYмкiндiгi; уткырлык [3, 125 б.].
Тез курылатын кешендердi дамытудыц Fылыми-техникалык негiздерi, олардыц курамына тYрлерi, курылымдык ерекшелiктерi жэне курылыс технологиялары бойынша эр тYрлi, жумыста зерттелген тез курылатын курылыс жYЙелерi олардыц емiрлiк циклiнiц эртYрлi кезецдершде жYЙелендiрiлуi керек екенiн керсетедi:
- Fылыми-зерттеу, тэжiрибелiк-конструкторлык, жобалау-зерттеу жэне эксперименттiк жумыстар;
- сынау, шыFару жэне сериялык игеру;
- тасымалдау, монтаждау жэне пайдалану;
- белшектеу, консервациялау;
- жа^ырту немесе жою.
Тасымалдау блоктарды монтаждау кYPДелi логистикалык шешiмдердi талап етпейдь Модульдiк Fимараттардыц кемшiлiктерiне мыналар жатады: монотондылык; орнатудыц кYрделiлiгi.
Тэжiрибе керсеткендей, курылыс жYЙесiн ендiруде жэне курылымдарда езiндiк ерекшелiктерi бар тез салынатын курылымдардыц емiрлiк циклiнiц даму кезецдерi бар, мысалы:
- зерттеу, жобалау-зерттеу, конструктивтi жэне эксперименттiк жумыс;
- тексеру, шы^ару, сериялык ендiрiс;
- тасымалдау, монтаждау жэне пайдалану;
- белшектеу, жа^ырту жэне жою [9].
Тез салынатын курылыс технологиясыныц отандык жэне шетелдiк аналогтарын талдау модульдiк курылыстыц сураныска ие болатынды^ын керсетедi. Курылыс процесiнде алацдарда курылыс техникасы мен жабдыFын пайдалануды азайту аркылы коршаFан ортаныц экологиясына эсерi азаяды [4, 41 б.].
Тез салынатын курылыс жYЙелерi курылыс мерзiмдерi мен пайдалануFа берiлуiне, зауыттыц жоFары жэне толык дайындыFына жэне экологиялык тазалыFына байланысты танымал.
1с жYзiнде аз кабатты модульдiк курылымдар бар, бiрак соцFы уакытта модульдiк технологияныц биiк, ерекше Fимараттары да дамып келедi.
Басты артыкшылыFы-сенiмдiлiкке, тиiмдiлiкке, энергия тшмдштне, жайлылыкка, экологиялык таза жэне Yнемдi талаптарFа жауап беретiн талаптар.
Талдау непзшде бiз корытынды жасаймыз: бYгiнгi тацда курылымдар мен Fимараттарды салудыц кептеген технологиялары жасалды, олардыц
эркайсысыныц езшдж кемшiлiктерi мен артьщшыльщтары бар [6]. Тез салынатын Fимараттар ^a3ipri замаеты курылыстыц Heri3i болып саналады. Олардыц аркасында ci3 кез-келген мaсштaбтaFы сэулетлк нысандарды жасай аласыз. Колда бар артыкшылыктардыц аркасында тез салынатын Fимaрaттaр Yшiн нарыктыц Yлкен Yлесiн aлуFa мYмкiндiк туды.
Курылыс жылдaмдыFы осы курылыс технологияларына, эсiресе шуFыл жобaлaрFa катысты суранысты aрттыруFa мYмкiндiк беретш негiзгi фактор болып табылады.
Корытынды
Талдау негiзiнде бiз корытынды жасаймыз: бYгiнгi тацда курылымдар мен Fимaрaттaрды салудыц кептеген технологиялары жасалды, олардыц эркайсысыныц езiндiк кемшiлiктерi мен артыкшылыктары бар [7, 217 б.]. Тез салынатын Fимaрaттaр кaзiргi зaмaнFы курылыстыц негiзi болып саналады. Олардыц аркасында сiз кез-келген мaсштaбтaFы сэулеттiк нысандарды жасай аласыз. Колда бар артыкшылыктардыц аркасында тез салынатын Fимaрaттaр Yшiн нарыктыц Yлкен Yлесiн aлуFa мYмкiндiк туды.
Курылыс жылдaмдыFы осы курылыс технологияларына, эсiресе шуFыл жобaлaрFa катысты суранысты aрттыруFa мYмкiндiк беретiн непзп фактор болып табылады.
ПАЙДАЛАHFАH ДЕРЕКТЕР Т1З1М1
1 Баринов, А. М., Попов, В. И. Азаматтык корFaу стратегиясы : мэселелер мен зерттеулер. - 2014. - № 3. - 151 б.
2 Вержбовский, Г. Б. Композитлк материалдардан жaсaлFaн аз кабатты тез салынатын Fимaрaттaр мен курылыстар. - 2015. -160 б.
3 Мушинский, А. Н., Зимин, С. С. Тез салынатын Fимaрaттaр мен курылыстар салу. Бiрегей Fимaрaттaр мен курылыстар салу. - 2015. - № 2. - 125 б.
4 Болтанова, Е. С. Экологиялык инновацияларды кукыктык камтамасыз ету (Курылыс саласыныц мысалында) // Экологиялык кукык. - 2018. - № 4. - 41 б.
5 Мушинский, А. Н., Зимин, С. С. Тез салынатын Fимaрaттaр мен курылыстардыц курылысы. - 2015. - № 4. - 182 б.
6 Ивакин, Е. К., Белевцов, С. П. Аз кабатты курылыс : девелопмент жэне логистика // Донныц инженерлж Жаршысы. - 2011. - № 4. [Электронды ресурс]. - URL: ivdon.ru/magazine/archive/n4y2011/708/.
7 Абрамян, С. Г., Бурлаченко, О. В. Аз кабатты курылыс: ерекшелiктерi мен даму мэселелерi // Волгоград мемлекетлк сэулет-курылыс университетшщ хабаршысы. Серия : Курылыс жэне сэулет. - 2014. - Вып. 38(57). - 217 б.
8 Першина, И. Л. Сэулет формасы философиясыныц тужырымдамаларын жYЙелеу // БМТУ хабаршысы. В. Г. Шухов. - 2012. - № 4. - 76 б.
9 Сэулет жэне курылыс физикасы / Шихов А. Н., Шихов Д. А., 2013.
10 Кеп пэтерлi турFын YЙлер. СП РК 3.02-101-2012.
REFERENCES
1 Barinov, A. M., Popov, V. I. Strategy of civil protection : problems and research. - 2014. - No. 3. - 151 p.
2 Verzhbovsky, G. B. Low-rise fast-building buildings and structures made of composite materials. - 2015. -160 p.
3 Mushinsky, A. N., Zimin, S. S. Construction of fast-moving buildings and structures. Construction of unique buildings and structures. - 2015. - No. 2. - 125 p.
4 Boltanova, E. S. Legal support of environmental innovations (on the example of the construction industry) // Environmental law. - 2018. - No. 4. - 41 p.
5 Mushinsky, A. N., Zimin, S. S. Construction of fast-moving buildings and structures. - 2015. - No. 4. - 182 p.
6 Ivakin, E. K., Belevtsov, S. P. low-rise construction: development and logistics. In Engineering Bulletin of the Don. - 2011. - №№ 4. [Electronic resource]. - URL: ivdon. ru/magazine/archive/n4y2011/708/.
7 Abramyan S. G., Burlachenko O. V. Low-rise construction : features and problems of development. In Vestnik Volgograd State architectural and Construction University. Series : construction and architecture. - 2014. - VIP. 38(57). - P. 217-227.
8 Pershina, I. L. systematization of concepts of the philosophy of architectural form. In Bulletin of BSTU. V. G. Shukhov. - 2012. - No. 4. - 76 p.
9 Physics of Architecture and construction / Shikhov A. N., Shikhov D. A., 2013.
10 Apartment buildings. SP RK 3.02-101-2012.
Материал 20.09.21 6acnaFa TYCTi.
*А. Ш. Рахметова
Казахский агротехнический университет имени С. Сейфуллина, Республика Казахстан, г. Нур-Султан. Материал поступил в редакцию 20.09.21.
особенности технологии строительства быстровозводимых зданий и сооружений
В статье рассмотрены основные виды быстровозводимых строений и сооружений. Анализируется технология их возведения, а также основные недостатки и преимущества.
«Архаичные» способы возведения домов на строительных площадках непосредственно под строительство сборно-модульного дома. Инновационные подходы к малоэтажному строительству предполагают использование эффективных материалов, применение которых позволяет создавать практически фасонные изделия, что позволяет внедрять «сухие» строительные технологии.
Интенсивное развитие и освоение многих регионов Казахстана невозможно без масштабного расширения малоэтажного быстровозводимого
строительства и массового серииного строительства как в жилом секторе, так и в строительстве производственных зданий. Быстровозводимые здания считаются основой современного строительства.
Ключевые слова: каркасно-щитовой метод, каркасно-тентовый метод, блочно-модульные быстровозводимые здания метод несъемной опалубки.
*A. Sh. Rakhmetova
S. Seifullin Kazakh AgroTechnical University, Republic of Kazakhstan, Nur-Sultan. Material received on 20.09.21.
FEATURES OF THE TECHNOLOGY OF PREFABRICATED BUILDINGS AND STRUCTURES CONSTRUCTION
The article discusses the main types of prefabricated buildings and structures. The technology of their construction is analyzed, as well as the main disadvantages and advantages.
«Archaic» ways of erecting houses on construction sites directly for the construction of a prefabricated modular house. Innovative approaches to low-rise construction involve the use of effective materials, the use of which allows you to create practically shaped products, which allows you to introduce «dry» construction technologies.
Intensive development and development of many regions of Kazakhstan is impossible without a large-scale expansion of low-rise prefabricated construction and mass serial construction both in the residential sector and in the construction of industrial buildings.
Keywords: frame-panel method, frame-tent method, block-modular prefabricated buildings, fixed formwork method.
