Научная статья на тему '"АҚЫЛДЫ ҚАЛА" КОНЦЕПЦИЯСЫН ЖҮЗЕГЕ АСЫРУДЫҢ НҰР-СҰЛТАН ҚАЛАСЫНЫҢ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ЖАҒДАЙЫНА ӘСЕРІ'

"АҚЫЛДЫ ҚАЛА" КОНЦЕПЦИЯСЫН ЖҮЗЕГЕ АСЫРУДЫҢ НҰР-СҰЛТАН ҚАЛАСЫНЫҢ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ЖАҒДАЙЫНА ӘСЕРІ Текст научной статьи по специальности «Фундаментальная медицина»

CC BY
133
24
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
УМНЫЙ ГОРОД / ЭКОЛОГИЯ / НУР-СУЛТАН / "SMART ASTANA" / ТВЕРДО-БЫТОВЫЕ ОТХОДЫ / СТРОИТЕЛЬНЫЕ ОТХОДЫ / SMART CITY / ECOLOGY / NUR-SULTAN / SMART ASTANA / MUNICIPAL SOLID WASTE / CONSTRUCTION WASTE / АқЫЛДЫ қАЛА / НұР-СұЛТАН / қАТТЫ ТұРМЫСТЫқ қАЛДЫқТАР / құРЫЛЫС қАЛДЫқТАРЫ

Аннотация научной статьи по фундаментальной медицине, автор научной работы — Алина Н. Ж., Масенов Қ. Б.

Келтіріліп отырған мақалада «ақылды» қала концепциясы қозғалды және оның қазіргі қала өмірін дамыту және барынша оңтайландыру жолында алатын орны анықталып, экологиялық тиімділігі баса назарға алынды. Аталмыш концепцияның аясында қазіргі таңда Нұр-Сұлтан қаласында іске асырылып жатқан жобалардың бірқатары көрсетіліп, нәтижесі талданды. Сонымен қатар, қаладағы қалдықтар (ҚТҚ, құрылыс қадықтары) мәселесі көтеріліп, оны шешу жолында қандай іс-әрекет жасауға болатыны келтірілді.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «"АҚЫЛДЫ ҚАЛА" КОНЦЕПЦИЯСЫН ЖҮЗЕГЕ АСЫРУДЫҢ НҰР-СҰЛТАН ҚАЛАСЫНЫҢ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ЖАҒДАЙЫНА ӘСЕРІ»

УДК 57 574.2 ГРНТИ 34.35.15

«АЦЫЛДЫ КАЛА» КОНЦЕПЦИЯСЫН ЖYЗЕГЕ АСЫРУДЬЩ Н¥Р-С¥ЛТАН ЦАЛАСЫНЬЩ

ЭКОЛОГИЯЛЫК ЖАFДАЙЫНА ЭСЕР1_

Алина Н.Ж.,

магистр Масенов Ц.Б.

т.г.к.

Л.Н.Гумилев атындагы Еуразия улттыц университетi 010008, Казацстан, Нур-Султан ц., Кажымуцан кош.

АЦДАТПА

Келпршп отырган макалада «акылды» кала концепциясы козгалды жэне онын ^a3ipri кала eMipiH дамыту жэне барынша онтайландыру жолында алатын орны аныкталып, экологиялык тшмдшп баса назарга алынды. Агалмыш концепцияньщ аясында кaзiргi танда Н^р-С^лтан каласында icKe асырылып жагкан жобалардын бiркaтaры кeрсегiлiп, нэгижесi галданды. Сонымен катар, каладагы калдыкгар (КТК;, к^рылыс кадыктары) мэселесi кeгерiлiп, оны шешу жолында кандай ic-эрекег жасауга болагыны келпршда.

АННОТАЦИЯ

В приведенной статье была затронута концепция "умного" города и определена его роль в развитии и максимальной оптимизации жизни современного города, была принята во внимание экологическая эффективность. Были представлены и проведен анализ ряд проектов, реализуемых в городе Нур-Султан в рамках данной концепции. Кроме того, были подняты проблемы с отходами (ТБО, строительные колодцы) в городе, какие действия можно предпринять для их решения.

ANNOTATION

In the article cited, the concept of a "smart" city was touched upon and its role in the development and maximum optimization of the life of a modern city was determined, ecological efficiency was taken into account. A number of projects implemented in the city of Nur Sultan within the framework of this concept were presented and analyzed. In addition, problems with waste (MSW, construction wells) in the city were raised, what actions can be taken to solve them.

Herari сездер: акылды кала, экология, Н^р-С^лтан, «Smart Astana», катты т^рмыстык калдыктар,

к¥рылыс калдыктары

Ключевые слова: умный город, экология, Нур-Султан, «Smart Astana», твердо-бытовые отходы, строительные отходы

Keywords: smart city, ecology, Nur-Sultan, Smart Astana, municipal solid waste, construction waste

Шркпе

Экономикальщ ынтымактастык жэне даму ^йымыньщ (ЭЫД¥) мэлiметтерi бойынша, казiрri уакытта элем халкынын жартысынан кeбi (55%) калаларда тирады, ал 2050 жылга карай олардыц 2/3 белт кала т^ргындары болмак. Калалар дуниежузшк ЖЮ-нщ 80% -ын к¥райды жэне б^л Yлес Yнемi есуде.[1, 121б.] Б^л ез кезепнде кала экономикасына, экологиялык жагдайына жYкемелердiн жэне элеуметтiк с^раныстардын ^лгаюынын себепшi факторы саналады. Калалардыц, мегаполистердiн eсiп-дамуы проблемалардын жана тYрлерiн тудырады. Элемдеп кала eмiрiнiн сансыз мэселелер eзектiлiгi каланы к¥рылымдаудын жана акылды шешiмдерiн iздестiруге экелдi. Сэйкесшше м^ндай калалар «акылды» деген пркеске ие болды. Аталмыш жагдайларды жYзеге асыру максатында казiргi танда белен алып келе жаткан «акылды кала» концепциясы калыптасты.

Зерттеу объектiсi жэне зерттеу эдт

Б^л макалада Н^р-Султан каласында акылды кала концепциясы аясында жYзеге асырылган жобалар келтiрiлiп сараланды, жYргiзiлген ж^мыстар нэтижелерiнiн кала ахуалына экелген он

eзгерiстерi талданды. Талдау барысында калада калыптасатын калдыктарды с^рыптау жэне eндеудi элi де болса жетiлдiрудiн кaжеттiгi бар екенi аныкталды.

Акылды кала деп тиiмдi баскару жYЙесi, т^ргын YЙ, тыныгу, бизнес кызметтерi мен АКТ, сондай-ак акылды азаматтар Yшiн инновациялык инфрак¥рылымы бар жогары технологиялык каланы айтамыз. [2]

XXI гасыр б^л кала eмiрiн жандандыру жолында жана акылды ^з^растан калыптаскан кезенi. Б^ган айкын мысалы ретiнде «Smart» калалар санынын жылдан-жылга каркынды eсуiн айтуга болады.«Акылды кала» т^жырымдамасы «жол карталары» мен цифрлык технологияларды колдануга багытталган стратегиялар кабылдаган жэне енгiзген элемнiн 2500 калаларында кен етек алуда.[1, 125б]

Б^л Барсенола, Лондон, Вена, Сингапур, Амстердам, Сан-Франциско сиякты

мегaполистердiн кала экономикасын, экологиясын жэне кaуiпсiздiк салаларын дамыту жэне барынша онтайландыру максатында журпзшп жаткан ю-шараларында (Барселонадагы бiрiншi «акылды кала» жобасы -22@Barcelona-Innovation District 1,

Лондондагы «HS/2» — жылдам TeMip жол, «Цифрлi жэне акылды Лондон» т.б. жобалар) Kepimc тапты.

Аталмыш тужырымдама Кдзакстан eMipirnH сахнасынан да орын TenTi. Атап айтканда «Акылды» калалардын элeмдiк рейтингше Казахстан калаларынан 2 мегаполис енш отыр. Олар eлiмiздiн елордасы Нур-Султан жэне Алматы каласы. Алматы каласында «Smart Almaty» жобасынын аркасында мынадай керсетк1штерге кол жeткiзiлдi: медициналык уйымдар акпараттык жуйелермен 100% камтылып, интернет жел1сше 100% косылды; 1 749 577 тургыннын электрондык денсаулык телк¥жаты толтырылды; 81 386 электрондык форматта кызмет кeрсeтiлдi; 100% мектептер интернетпен камтылды; 16 IT-сынып ашылды; 100% «Кунделш» жYЙeсi колданылады; 100% акпараттык жYЙeлeр жэне гаджеттермен жабдыкталды. [31

Бул концепцияны eнгiзудe каланыц тек экономикалык, коммуналдык жэне элеуметпк салалары дамып коймай, коршаган ортаныц экологиялык кауiпсiздiгi де артады. Концепцияныц кeлeсiдeй нeгiзгi экологиялык тиiмдiлiгiн айкындауга болады:

-Энергияны тиiмдi пайдалану

(энeргоYнeмдeушi шамдарды колдану, кала шамдарынын автоматты косылуы/eшiрiлуi);

-Кдлдыктарды eндeудiн утымды

технологияларын колдану аркылы eкiншi кайтара пайдаланылуы;

-Атмосфералык ауага шыгарылатын шыгарындылардын дeнгeйiнiн тeмeндeтiлуi (веложолдарды барынша жeтiлдiру, газдык жылытуды т.б. колдану)

Нур-Султан каласына «акылды»

технологияларды eнгiзу максатында «Smart Astana» багдарламасы курастырылды. Бул багдарлама тургындардын eмiрiн жэне эл-аукатын жаксартуга, атап айтканда, елорда тургындарына арналган. Багдарламаны «Астана Innovations» А^ жYзeгe асырады. «Астана Innovations» АК; кала басшылыгынын, гылыми жэне юкер топтардын кYш-жiгeрiн шогырландыратын инновациялык экожYЙeнщ интеграторы рeтiндe эрекет eтeдi. Smart Astana тужырымдамасын жэне «Кдушаз кала» багдарламасын iскe асыру бул компаниянын нeгiзгi багыттар болып табылады. БYгiндe багдарламаннын бiрнeшe пилоттык жобалары юке асырылуда (1 сызбануска)

Сызбанусца 1- Нур-Султан цаласында жург1зтген пилоттыц жобалар

Бул Smart жобалардын каркынды жYзeгe асыру 2015 жылдан бастау алады. Атап айтканда, Smart мектеп жобасын iскe асыру нэтижеанде Мектеп гимаратына к1ре бeрiстe окушылардын толык eсeбiн жYргiзугe, сонымен катар бейтаныс адамдардын кiруiн шектеуге, мектептердеп

окушылардын кауiпсiздiгi дeнгeйiн 85% -га арттыруга жэне бeтeн адамдардын мектепке шруше жол бермеуге 90% руксат eтiлгeн. Аталмыш жоба елорданын «№3 мектеп-гимназиясы» мeмлeкeттiк мeкeмeсi жэне «№15 мектеп-лицей» мeмлeкeттiк мeкeмeсiнe eнгiзiлгeн болатын. Сонымен катар,

«Smart емханасы» жобасыньщ erni3^i бiршама оц езгерктерге экелдi: емхана дэрiгерiнiн пациенттерге кызмет керсету уакыты 10 минутка дешн кыскартылды, клиника реестрiндегi кезектер 30% темендедг Диагностикалык зерттеулердiн тиiмдiлiгi мен акпараттылыгын кем дегенде 85% -га артты. Smartpayments жэне Smarttickets сиякты жобаларды жYзеге асыру нэтижесшде кала тургындарыныц коммуналды кызметтердi телеудi оцтайландыруга жэне тургындардыц мэдени жэне спорттык ic-шараларга билеттер алуына кол жепмдшк пен ыцгайлылыкты арттырды.

Акылды - кошем жарыктамдыру. Бул жобаныц «пилоттык» алацы ретiнде Нур-Султан каласыныц Есiл ауданындагы Енбекшiлер кешесiнiн бойындагы белiгi тацдалды. Кешедегi жарыктандырудыц куцпрттену функциясы жарыктандыру жабдыктарыныц жYктеме шыгынын бакылауга мYмкiндiк бередi.

Жобаныц максаты-кешеш жарыктандыру кондыргыларын куаттылыкты реттегiштермен жабдыктап, кешенi жарыктандырудыц энергия тиiмдiлiгiн камтамасыз ету. Нэтижесiнде — кеше шамдарын диммирлеу жэне кеше жарыгына пайдалану шыгындарын темендету кезделген.

Жоба жасаушылардыц айтуынша, кеше жарыктандыру жуйеа жумыс режимiн икемдi куйге келпру мYмкiндiгiне ие. Сонымен, диспетчер жарыкты косу/ажырату кестесiн коя алады немесе жарыкты косу жэне ажырату сэп жарыктыц санына байланысты аныкталатын автоматты режимдi орнатуга мYмкiн болады. Сонымен катар, диспетчер усынылган жагдайда шамдардыц жай-кYЙi, жумыс режимi жэне жYЙенi баскару куралдары туралы акпаратты бiледi. Барлык керсетк1штер диспетчер мониторында керсетiледi.

Диммирлеу бул жарыктандыру

каркындылыгын баскару процесi болып табылады. Кеше жарыгын диммирлеу функциясы жарыктандыру жабдыгыныц жYктемесiн тутынуды баскаруга мYмкiндiк бередi. Багдарламалык жасактамада эрбiр шамды да, тацдалган шамдарды да диммирлеу ]мумкшдш бар екенiн атап етуге болады. Байланыс сымсыз (радио, GSM) жэне сымды технологиялар (PLC) аркылы жYзеге асырылады.

Жобаны жасау кезвде оны эзiрлеушiлер: электр энергиясын 48% - га дейiн Yнемдеудi, электр энергиясын косымша 13,6% - га Yнемдеудi 50% жарыктандыру режимш колдану есебiнен Yнемдеудi, бригадалардыц шыгуы мен кезбен шолып карау шыгындарын кыскартуды, ейткенi жYЙе шамдардыц жай-куш туралы акпаратты диспетчердiн мониторларына жiбередi деп кYттi.

Жобаны жасаушылардыц айтуынша, жобаны iске асыру нэтижеанде электр энергиясын Yнемдеу 50% — дан астам-244 мыц тецге сомасына курады. Жоба iске асырылганга дешн 52 310 кВт электр энергиясы, пилоттык жоба iске косылганнан кешн — 24 792 кВт.

Осылайша, жергiлiктi билiк жобаны косымша енпзу коршаган ортаны сактауга мYмкiндiк бергенш атап еттi — "акылды" шамдарда зиянды

заттар (сынап) жок, сондай-ак онлайн-режимде смартфон немесе планшет кемепмен жарыктандыруды кашыктан баскаруга мYмкiндiк бердг

Алдагы уакытта жергiлiктi билiк мемлекетлк-жеке меншiк эрiптестiк (МЖЭ) Yлгiсi бойынша жобаны дамытуды жэне аукымдауды жоспарлап отыр. Жакын арада каладагы 47 мыцнан астам натрийлi шамдарды заманауи, каушаз жэне экологиялык жарыкдиодты шамдарга ауыстыру максаты тур.

Сонымен, жергшкп билiк жобаны iске асыру коршаган ортаны сактауга мYмкiндiк бердi -акылды шамдарда зиянды заттар (сынап) жок, сонымен катар онлайн режимшде смартфон немесе планшет аркылы жарыктандыруды кашыктан баскаруга болады. [41

^нен-кунге Нур-Султан каласыныц каркынды есуi мен халык саныныц артуы шыгарылатын турмыстык катты калдыктар (КТЮ, тагамдык калдыктар мен курылыс калдыктар келемiнiн улгаюына экелуде.

Каирп танда Нур-Султан каласында Clean City калдыктарды шыгару мекемеамен калдыктар полигонына мыцга жуык КТК| экелiнедi. Астаналык «Steppe» редакциясыныц мэлiметiне CYЙiнсек, оныц тек 12 % енделш, 88 %- полигонга кемшедг Сондыктан калдыктарды полигондарда кемудi азайту жэне кайта пайдалануды жуйелендiру максатында Кдзакстанда 2016 жылдан бастап полигондарда курамында сынабы бар шамдар мен курылгыларды сактауга шек койылып, 2019 жылдыц 1 кацтарында пластмассаны тастауга тыйым салу кYшiне ендi (макулатура, картон жэне макулатура, эйнек) жэне 2021 жылдан бастап -курылыс жэне тамак калдыктары Yшiн тыйым салынады деп жоспарлануда.

Сондай-ак калдыктарды кайта ендеудi жетiлдiру максатында калада калыптасатын калдыктарды ек1 тYрлi контейнерлерге iрiктеу карастырылган. Нур-Султан кала аумагындагы калдыктарды баскарудыц колданыстагы жуйесi КТК; жинауды, тасымалдауды, сурыптауды, кайта ендеудi жэне кемудi камтиды. 2018 жылдыц маусым айынан бастап Нур-султан кала эшмдш «Оператор РОП» ЖШС-мен бiрлесiп «кургак» (пластик, макулатура, алюминий банкалары, усак габариттi электроника) жэне «дымкыл» (тамак калдыктары, токыма, терi, агаш калдыктары, керамикадан жасалган ыдыс, гигиена куралдары) 2 фракциясы бойынша катты турмыстык калдыктарды белек жинау бойынша пилоттык жобаны юке асыруда. Сары тYCтi контейнерлер пластикке, шыныга, макулатурага, металлга жэне усак кондыргыларга, жасыл тYCтi контейнерлер -тамак пен агаш калдыктарына, токыма жэне былгарыга, гигиена куралдарына, керамикалык ыдыс-аяктарга арналган. Осылайша калдыктарды кайта ендеудi тиiмдi жYргiзу жолында iрiктеудiц алгашкы кадамдары жасалуда.

Айта кету керек, жас калада инфракурылымды жетiлдiру нэтижесiнде курылыс белсендiлiгiнiц жогары децгейде болуы пайда болатын курылыс

калдыктарынын YmeH келемде калыптасуына экеледi. Жыл сайын курылыс жумыстарынын нэтижесiнде шегелер, электр сымдары, бетон, арматура, агаш, гипс, металл сыныктары, цемент, шыны, асбест, шршш, тYрлi каптама материалдар

70%

50% 40% 30% 20% 10°% 0%

БАК; (https://ru.sputniknews.kz Sputnik баспасез хабарламасы) акпаратына CYЙенсек 2019 жылдын казан айы жагдайыда Нур-Султан каласы манайында 400 аса риясыз тастаулар калыптаскан болатын. Сонын iшiнде кала жанында кебшесе курылыс калдыктары шашылып жататыны аныкталды.

Осыны ескере отырып курылысы каркынды журш жаткан елордада жэне нэтижесiнде пайда болатын курылыс калдыктарын екiншi кайтара пайдануды жYЙелендiру утымды деп санаймын. Элемдж тэжiрибеде курылыс калдыктарын ендеудщ 2 нускасы колданылады (2 сызбануска). Олар: калдыктар пайда болган жервде кайта ендеу; калдыктарды арнайы кешендерде ендеу.

(пленка, кораптар, банкалар) сиякты курылыс калдыктары шыгарылып турады. Курылыс калдыктарынын негiзгi тYрлерiнiн Yлес салмагын келесi диаграммада керуге болады.

Бiрiншi нуска таза жэне фракцияланган енiмдi алуды камтамасыз ететiн жогары енiмдi жабдыкты колдануга мYмкiндiк бермейдi. Будан баска, ол жакын мандагы тургын YЙлердi экологиялык коргаудыц ерекше шараларын талап етедi, усактау кондыргысыныц Yздiксiз жумыс iстеу мYмкiндiгiн болдырмайды.

Екiншi нуска Yлкен куатты усактау-сурыптау кешенiнiн тиiмдi жумысымен, негурлым терен ендеу мYмкiндiгiмен, барлык бегде коспаларды iрiктеумен, туракты логистиканы уйымдастыру мYмкiндiгiмен етелетiн калдыктарды кайта ендеу орнына жетк1зуге арналган косымша келiктiк шыгыстарды кездейдi.

2,50%

2%

0,50%

Бетон жэне тем1р бетон Кара жэне тYCтi металлдар

i Тастык калактар Агаштар Баскалары

Сурет 1 - Курылыс цалдыцтарыныц Ynec салмагы [7, 237б]

Сызбащща 2 - Элемдгк тэжгрибеде цурылыс цалдыцтарын вндеу тэсшдерг

Курылыс калдыктарын ешнш1 кайтара пайдалану тек тшмд1 гана бола коймай, сонымен катар коршаган ортага каушаз болып табылады. Мысалы, Петербург мемлекетпк тем1ржол машина жасау университепнде жYргiзiлген зерттеулер бойынша геоэкокорганыс касиеттерiне ие курылыс калдыктары болып табылатын Ke6iK бетонды (пенабетон) тек курылыс материалах ретiнге гана колданбай сонымен катар ауыр металлдардын иондарымен ластанган (АМИ) суды залалсыздандыру куралы ретiнде де колдануга болатыны аныкталды.[5, 165б.] Экологиялык тургыдан техногендi калдыктарды (онын iшiнде курылыс материалдары) ендеудщ жагымды жактары анык. Бiрiншiден, ендеу калдыктарды кему полигондарынын азаюына экеледг Екiншiден, кайталама колданылатын шик1зат табиги ресурстарды eндiрудi азайтуга айтарлыктай мумшндж бередi, бул коршаган ортага сезаз жагымды эсер етедi. [6, 104б.]

Корытынды

Корыта айтканда, калалардын каркынды дамуы, элем халкы санынын курт eсуi, эрбiр мемлекеттегi кез-келген мэселелер «акылды калалардын» пайда болуына себепкер болды. «Акылды» кала когамнын пршшк сапасы жаксаруына, ресурстарды тиiмдi пайдалануга, eнiмдiлiктi, мобилдiлiк денгейдiн артуына, «акылды» электрондык Yкiметтiн пайда болуына, бшм беру, жумыспен камтуды арттыру жэне ауанын ластануынын азаюына тiкелей ыкпал етедi. Сондыктан бYгiнде елiмiзде 21 гасыр калаларын акылды етуге ерекше ден коюлуда. Буган казiргi танда елорда аймагында жYзеге асырылып келе жаткан Smart мектеп, «Smart емханасы», «Smartpayments», «Smarttickets, Акылды - кешеш

жарыктандыру» сиякты жобалар анык мысал бола алады. Сонымен катар бул тужырымдама аясында Казакстаннын езге де калаларына жобалар енгiзу кезделген.

Нур-Султанды акылды ету жолында калада калыптасатын жэне ^ннен кYнге артып келе жаткан калдыктарды кайта ендеу технологияларын жетiлдiру кажеттiлi туындатыны анык. Сол себепп кала калдыктарын (КТК, курылыс, тагам жэне т.б.) полигонга кeмудi азайту керек болады. Казiргi танда кала курылыс кeлемiнiн eсуi курылыс калдыктарынын улгаюына экеледi. Сондыктан бiркатар курылыс калдыктарын жоймай, екiншi кайтара пайдалану тиiмдi деген корытындыга келдiм. Осылайша, тасталынатын калдыктардын санын кемiте отырып коршаган ортага зиянды эсердi темендетуге болады.

ПайдаланFан эдебиеттер тшмк Наталья Юрьевна Пивкина.Умные города как новый стандарт качества жизни населения //Гуманитарные науки. Вестник финансового университета- УДК 332.12(045) -4'2019- с 121,125 .

Никулина А.Н., Сарафанов А.Д., Анастасов А.С., Павлова А.С. Концепция «Умный город»: теоретические постулаты и особенности реализации // Гуманитарные научные исследования. 2016. № 10 (62). С 353-355.

Бiрiншi ¥лттык тэуелаз интернет-басылым /http://mail.ult.kz/post/smart-city

Акпараттык портал https://dixinews.kz А. С. Сахарова. Использование строительных отходов в геоэкозащитных целях// Техносферная и экологическая безопасность- УДК 628.54:656.2-2012г.- с 165

С.Н. Владимиров. «Проблемы переработки отходов строительной индустрии»// Системные технологии- 2016- № 19- с 104.

А. Н. Задиранов, М.Ю. Малькова, Т.Н. Нурмагомедов и.д. Перспективы применени современных технологий при переработке строительных отходов/ Вестник РУНД. Серия:

Инженерные исследования -Том 18 № 2 - 2017- с 236-244.

М.В. Кравцова, А.В. Васильев, А.В. Кравцов, Н.С. Носарев Анализ методов утилизации отходов строительства с последующим вовлечением их во вторичный оборот// Известия Самарского научного центра Российской академии наук, т.17, №4(4), 2015, с 804.

ДИАГНОСТИКА ПАРАЗИТАРНЫХ ЗАБОЛЕВАНИЙ ИММУНОЛОГИЧЕСКИМИ МЕТОДАМИ

DOI: 10.31618/ESU.2413-9335.2019.2.68.438 Амирова Регина Константиновна,

НОЧУ ВО Кубанский медицинский институт Кафедра биологии с курсом микробиологии Министерство образования Российской Федерации Мирзоева Рухшона Кадыровна, доктор биологических наук, профессор кафедры биологии НОЧУ ВО Кубанский медицинский институт

Г.Краснодар Сиюхова Фатима Шумафовна, Кандидат биологических наук, Кубанский государственный медицинский институт

Г.Краснодар

АННОТАЦИЯ

С момента появления иммунологических методов диагностики паразитарных заболеваний, для врачей клиницистов, облегчился процесс постановки диагноза, ввиду безусловного преимущества данного метода в перечне всех лабораторных тестов. ABSTRACT

Since the advent of immunological methods of diagnosis of parasitic diseases, for clinicians, the process of diagnosis has been facilitated, due to the unconditional advantage of this method in the list of all laboratory tests. Ключевые слова: диагностика, токсакороз, трихинеллёз, эхинококкоз, лямблиоз. Key words:diagnosis, toxocaras, trichinosis, echinococcosis, giardiasis.

Введение. Свыше миллиарда людей в мире поражено паразитарными болезнями. Согласно данным ВОЗ, что совпадает с оценкой экспертов Всемирного банка, среди ведущих причин ущерба, наносимого человечеству всеми болезнями и травмами, на четвертом месте стоят кишечные гельминтозы, на которые ежегодно теряется 24 млн. лет человеческой жизни [1].

Загрязнение объектов окружающей среды способствует расширению распространения паразитов, частоты и тяжести паразитарных поражений. Неэффективность классических программ по борьбе с паразитарными инвазиями стимулирует поиск новых подходов к ликвидации этих болезней, определенную роль в которых должна сыграть иммунология.

Иммунологические методы лежат в основе разработки новых диагностических тестов и, в конечном счете, дают надежду на получение эффективных вакцин для иммунопрофилактики заражений [2].

Цель исследования. Оценить важность иммунологического метода диагностики паразитарных заболеваний, выявить все положительные стороны и охарактеризовать роль данного метода в диагностики и лечения наиболее распространённых паразитарных заболеваний.

Материалы и методы исследования. В

качестве материалов использованы результаты научных исследований, посвященных

эпидемиологии и диагностики паразитарных заболеваний. Поиск статей был ограничен статьями, опубликованными за последние 15 лет о паразитах для диагностики которых метод ИФА является единственно эффективным.

Наиболее распространенным методом в диагностики паразитозов является ИФА-тест определения антител к антигенам гельминтов, который несет лишь косвенную информацию о наличии паразита в организме человека, поскольку являются лишь свидетелями ответной реакции организма на инвазию. Индивидуальный иммунный ответ на гельминтоз может существенно различаться, безусловным преимуществом в диагностике обладают лабораторные тесты, непосредственно выявляющие паразитов либо их личинки, цисты, яйца (микроскопическое исследование кала, дуоденального содержимого и т.д.). Вместе с тем, непосредственное выявление паразита не всегда возможно в виду его тканевой локализации (трихинеллез, эхинококкоз, токсокароз) или в связи с малым числом паразитирующих особей и их концентрацией в исследуемом материале. В этих случаях чувствительность ИФА - тестов имеет однозначное

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.