CC BY
4"RAQAMLI TA'LIMNING ZAMONAVIY TENDENTSIYALARI VA ULARNI TA'LIM-TARBIYA
JARAYONIGA TADBIQ QILISH YO'LLARI" MAVZUSIDAGIRESPUBLIKAILMIY-AMALIY KONFERENSIYASI
25-oktabr 2023-yil
TEXNOLOGIK TALIM YONALISHIDA TAHSIL OLAYOTGAN TALABALARNING IJODIY QOBILIYATLARINI RIVOJLANTIRISHNING PEDAGOGIK SHART-
SHAROITLARI Utayeva N.N.
T.N.Qori Niyoziy nomidagi O'zbekiston Pedagogika fanlari ilmiy tadqiqot instituti tayanch-
doktaranti
https://doi.org/10.5281/zenodo.10036517
Annotatsiya. Bu maqolada texnologik talim yo'nalishida tahsil olayotgan talabalarning ijodiy qobiliyatlarini rivojlantirishning pedagogik shart-sharoitlari keltirlgan.
Kalit so'zlar: tayyorgarlik, tafakkur, mantiqiy fikrlash, qobiliyat, ijodiy, kreativ, motivatsion, kognitiv, operatsion.
АннотаЩия. В статье представлены педагогические условия развития творческих способностей студентов, обучающихся в сфере технологического образования.
Ключевые слова: подготовка, мышление, логическое мышление, способность, творческий, творческий, мотивационный, познавательный, оперативный.
Abstract. This article reveals the essence of the preparation of a teacher of technical education for the development of creative abilities of students.
Keywords: preparation, thinking, logical thinking, ability, creative, creative, motivational, cognitive, operational.
Hozirgi kunda yangi O'zbekistonning barcha jabhalarida chuqur islohotlar amalga oshirilmoqda. Shuningdek, ijtimoiy sohaning asosi hisoblangan ta'lim tizimidagi o'zgarishlar ham shular jumlasidandir. Shu orinda aytadigan bo'lsak, ta'lim sohasida amalga oshirilayotgan islohotlarning asosiy qismini, albatta, oliy ta'lim tizimidagi islohotlar tashkil etadi.
Xususan, davlatimiz rahbarining 2019 yil 8 oktyabrdagi farmoni bilan tasdiqlangan O'zbekiston Respublikasi oliy ta'lim tizimini 2030 yilgacha rivojlantirish Kontseptsiyasida belgilangan vazifalarga muvofiq, oliy ta'limni tizimli isloh qilishning ustuvor yo'nalishlarini belgilanib, mustaqil fikrlaydigan yuqori malakali kadrlar tayyorlash jarayonini sifat jihatidan yangi bosqichga ko'tarish hamda oliy ta'limni modernizatsiya qilish, ilg'or ta'lim texnologiyalariga asoslangan holda ijtimoiy soha va iqtisodiyot tarmoqlarini rivojlantirish maqsadida sohada yangi islohotlar amalga oshirilmoqda.
Jamiyat hayotini demokratlashtirish sharoitida har bir shaxsning o'z taqdirini o'zi belgilashi, o'z manfaatlariga muvofiq o'zini o'zi rivojlantirish huquqini nazarda tutuvchi ta'limga shaxsiy yondashuvni tarqatish va rivojlantirish uchun zarur shart-sharoitlar yaratilmoqda. Bu pedagogik nazariyani mutlaq tarbiyaviy idealdan (har tomonlama rivojlangan shaxs) voz kechishga va yangi idealga - shaxsning o'zini o'zi boshqarish va o'z-o'zini tarbiyalash qobiliyati va iste'dodini maksimal darajada rivojlantirishga o'tishga majbur qiladi.
Talabalarning ijodiy qobiliyatlarini rivojlantirish uchun maqbul pedagogik sharoitlarni izlash ular uchun individual ahamiyatga ega bo'lgan, ilgari olingan tajribani amalga oshirish mumkin bo'lgan faoliyatni hisobga olishga asoslangan bo'lishi kerak. Ta'limga bunday yondashuv shaxsga yo'naltirilgan deb ataladi. Shaxsga yo'naltirilgan talimning kommunikativ asosi -pedagogik jarayonda o'quvchiga insoniy-shaxsiy yondashishdir Shaxsga yo'naltirilgan ta'lim, birinchi navbatda, talabalarning individual xususiyatlaridan kelib chiqqan holda, ijodiy qobiliyatlarni rivojlantirishga qaratilgan qoida [1]. tariqasida, bu ularning mavjud moyilliklari,
30б|
"RAQAMLI TA'LIMNING ZAMONAVIY TENDENTSIYALARI VA ULARNI TA'LIM-TARBIYA
JARAYONIGA TADBIQ QILISH YO'LLARI" MAVZUSIDAGI RESPUBLIKA ILMIY-AMALIY KONFERENSIYASI
25-oktabr 2023-yil
qobiliyatlari, moyilliklari, qiziqishlari, qiymat yo'nalishlari va tajribasiga asoslanadi. Shu bilan birga, o'qitish mazmuni va o'quv faoliyatini tashkil etish shakllari shunday tanlanishi kerakki, o'quvchi nafaqat o'zining ijodiy imkoniyatlarini ochibgina qolmay, balki aql-zakovat va ma'lum qobiliyatlarni rivojlantiradi.
Shu bilan birga, intellekt insonning bilim, ko'nikma va individual fazilatlari yig'indisi sifatida ta'limning asosiy maqsadi bo'lgan ijtimoiy ahamiyatga ega qadriyatlar va ichki munosabatlar asosida o'quvchilarning ijodiy qobiliyatlarini rivojlantirishning muhim vositasidir.
Pedagogika oliy o'quv yurtlari oqitiladigan "Texnik ijodkorlik va konstruksiyalash" (Tikuvchilik buyumlarini konstruksiyalash va
modellashtirish) fani doirasida kiyimni modellashtirish va loyihalashni o'rgatish muhim ahamiyatga ega, chunki u talabalarning ijodiy va kognitiv faoliyatning boshqa turlarida o'z-o'zini rivojlantirish va o'z-o'zini tarbiyalash uchun ijodiy qobiliyatlarini rivojlantirishga qaratilgan. Bundan tashqari, o'quv jarayonining o'zi ushbu yondashuvni amalga oshirish usullariga bog'liq (uning qulayligi, samaradorligi, unga qiziqish, kognitiv faollik, vaqtdan foydalanish samaradorligi va boshqalar).
I.S. Yakimanskayaning so'zlariga ko'ra ta'lim, o'z mohiyatiga ko'ra, har bir shaxsning rivojlanishi uchun sharoit yaratishi kerak va shu bilan birga u rivojlanish va shaxsiyatga yo'naltirilgan bo'ladi. Kiyimni modellashtirish, loyihalash va yasashni o'rganish jarayonida talabaning shaxsiy yo'nalishi va individualligi tanlovda namoyon bo'lishi mumkin: mahsulot modeli uchun uslub; modelning joylashuvi va rang sxemasi; mahsulotning badiiy dizayni; mahsulot kesiladigan dizayn;
tanlangan modelni ishlab chiqarishda material qayta ishlanadigan texnologiya [2]. Tanlov talabaning faoliyati, ehtiyojlari, qiziqishlari, intilishlari va qobiliyatlariga hissiy va shaxsiy munosabati asosida amalga oshiriladi. Shuni ta'kidlash kerakki, ta'limga shaxsga yo'naltirilgan yondashuvni amalga oshirish asosida o'quvchilarning ijodiy qobiliyatlarini rivojlantirish masalalari pedagogik jarayonni amalga oshirishning barcha an'anaviy pedagogik shart-sharoitlar majmuasiga ta'sir qiladi. Va birinchi navbatda - o'qitishning maqsadlari, mazmuni, tashkiliy shakllari, usullari, vositalari va o'quv jarayonini boshqarish tizimi. Bu butun kompleks uning alohida komponentlari o'rtasida aniq munosabatlarga ega bo'lgan tizimda tashkil etilishi kerak.
Universitetda turli o'quv fanlarini o'qitish jarayonida talabalarning ijodiy qobiliyatlarini shakllantirish va rivojlantirishning shaxsiy usullari ularni o'rganish jarayonida ijodiy qobiliyatlarni rivojlantirish uchun o'qituvchi va talabalar faoliyatining nazariy modeliga umumlashtirish va konkretlashtirishga imkon berdi.
Ta'lim maqsadlari va ularga mos keladigan pedagogik shart-sharoitlarni aniqlash samarali ta'lim faoliyatining asosini tashkil qiladi. Bunday faoliyatni rag'batlantirish tashqi va ayniqsa ichki qarama-qarshiliklar bo'lib, ular nimaga qaratilganligidan qat'i nazar, har qanday ta'lim jarayonining yadrosi hisoblanadi - bilim va ko'nikmalarni shakllantirish yoki talabalarning ijodiy qobiliyatlarini rivojlantirish.
Kiyimlarni modellashtirish, loyihalash va yasashga o'rgatish amaliyotida ana shu qarama-qarshiliklarni hisobga olish, ularni amalga oshirishga turlicha yondashuvlarni ochib berish,
"RAQAMLI TA'LIMNING ZAMONAVIY TENDENTSIYALARI VA ULARNI TA'LIM-TARBIYA
JARAYONIGA TADBIQ QILISH YO'LLARI" MAVZUSIDAGIRESPUBLIKAILMIY-AMALIY KONFERENSIYASI
25-oktabr 2023-yil
texnologik talim yo'nalishi talabalarining o'qitish samaradorligini oshirish va ijodiy qobiliyatlarini rivojlantirish zarur.
REFERENCES
1. Ахунова Г.Н., Голиш Л.В., Файзуллаева ДМ. Педагогик технологияларни лойихалаштириш ва режалаштириш. / Б.Ю.Ходиев тахрири остида. - Т.: «Ик;тисодиёт», 2009
2. Евдокимова Ольга Ивановна. Развитие творческих способностей будущего учителя технологии : Дис. ... канд. пед. наук : 13.00.08 : Липецк, 2002 156 с. РГБ ОД, 61:0213/1910-9.
3. Sherov, D. (2020). Succession Issues in Teaching English. Academic Research in Educational Sciences, (3).
