Научная статья на тему 'ТЕХНОЛОГИК ТАЪЛИМ ЙЎНАЛИШИ ТАЛАБАЛАРИНИНГ КАСБИЙ КОМПЕТЕНТЛИГИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШДА КЛАСТЕР ЁНДАШУВ'

ТЕХНОЛОГИК ТАЪЛИМ ЙЎНАЛИШИ ТАЛАБАЛАРИНИНГ КАСБИЙ КОМПЕТЕНТЛИГИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШДА КЛАСТЕР ЁНДАШУВ Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

17
7
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
компетентлик / касбий компетентлик / кластер / кластерли ѐндашув / рақобатбардошлик / интеграция / ахборот-коммуникациялар / фан / таълим ва иқтисодиѐт / маъмурий тузилмалар. / компетентность / профессиональная компетентность / кластер / кластерный подход / конкурентоспособность / интеграция / информация и коммуникация / наука / образование и экономика / административные структуры.

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Махбуба Аслановна Халмухамедова

Мақолада технологик таълим йўналиши талабаларининг касбий компетентлигини такомиллаштиришда кластер ѐндашув масалалари баѐн этилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

КЛАСТЕРНЫЙ ПОДХОД В ПОВЫШЕНИИ ПРОФЕССИОНАЛЬНОЙ КОМПЕТЕНТНОСТИ СТУДЕНТОВ НАПРАВЛЕНИЯ ТЕХНОЛОГИЧЕСКОГО ОБРАЗОВАНИЯ

В статье рассмотрены вопросы кластерного подхода в повышении профессиональной компетентности студентов направления технологического образования.

Текст научной работы на тему «ТЕХНОЛОГИК ТАЪЛИМ ЙЎНАЛИШИ ТАЛАБАЛАРИНИНГ КАСБИЙ КОМПЕТЕНТЛИГИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШДА КЛАСТЕР ЁНДАШУВ»

ТЕХНОЛОГИК ТАЪЛИМ ЙУНАЛИШИ ТАЛАБАЛАРИНИНГ КАСБИЙ

КОМПЕТЕНТЛИГИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШДА КЛАСТЕР

ЁНДАШУВ

Махбуба Аслановна Халмухамедова

Тошкент вилояти Чирчик давлат педагогика института "Технологик таълим" кафедраси укитувчиси e-mail: maxbuba.xalmuxamedova71 @gmail.com

Аннотация: Маколада технологик таълим йуналиши талабаларининг касбий компетентлигини такомиллаштиришда кластер ёндашув масалалари баён этилган.

Таянч сузлар: компетентлик, касбий компетентлик, кластер, кластерли ёндашув, ракобатбардошлик, интеграция, ахборот-коммуникациялар, фан, таълим ва иктисодиёт, маъмурий тузилмалар.

КЛАСТЕРНЫЙ ПОДХОД В ПОВЫШЕНИИ

ПРОФЕССИОНАЛЬНОЙ КОМПЕТЕНТНОСТИ СТУДЕНТОВ НАПРАВЛЕНИЯ ТЕХНОЛОГИЧЕСКОГО ОБРАЗОВАНИЯ

Аннотация: В статье рассмотрены вопросы кластерного подхода в повышении профессиональной компетентности студентов направления технологического образования.

Ключевые слова: компетентность, профессиональная компетентность, кластер, кластерный подход, конкурентоспособность, интеграция, информация и коммуникация, наука, образование и экономика, административные структуры.

CLUSTER APPROACH IN IMPROVING THE PROFESSIONAL COMPETENCE OF STUDENTS OF THE TECHNOLOGICAL EDUCATION

DIRECTION

Abstract: The article deals with the issues of the cluster approach in increasing the professional competence of students in the direction of technological education.

Keywords: competence, professional competence, cluster, cluster approach, competitiveness, integration, information and communication, science, education and economics, administrative structures.

Янги аср глобаллашув позициясидан таълим тизимида катта узгаришларга олиб келди. Бу узгаришларнинг асосий сабаби технологиялар ва ахборот-коммуникацияларнинг, хамда илм-фан, саноат ва иктисодиётнинг узаро интеграциялашган холда ривожланишидир. Таълим тизимида кластер ёндашув индивидуал ёндашувдан жамоавий ёндашувга, таълим сифатини ошириш, хамда стратегик максадлар ва тактик вазифаларни бажаришга каратилган турли соха вакилларини умумий иш ривожига кушган хамкорликдаги иши натижасидир.

Кластер-бир-бирига манфаатдор томонларнинг ракобатбардошликка эришиш учун бирлашган шаклидир.Субъектларнинг бирлашиши бир-бирини тулдириш ва илмий ишланмаларга асосланган булиши лозим.

Кластернинг максади бирор-бир илмий ёки амалий муаммони максадли ривожлантириш якунида сифатли махсулот чикаришдир.

Таълимда ракобатбардошликнинг асосий курсаткичи бу таълим сифати хисобланади.

Таълим сохасидаги кластерлар фан, таълим ва иктисодиёт орасида узвий богликлик интеллектуал салохият хамда технологик потенциални оширишга олиб келади. Инновацион кластерлар мактабгача таълим, урта таълим, касб-хунар ва олий таълим хамда иктисодиёт тармокларининг интеграцияси оркали амалга ошади ва тугри йулга куйилганда жуда яхши натижаларга олиб келади.

Кластер ёндашувнинг технологик таълим йуналиши талабалари мисолида куриб чикадиган булсак, ушбу йуналиш талабалари асосан касб-хунар эгаллашга каратилган билимларни эгаллайдилар. Бу уларга бевосита мактабгача таълим, мактаб, олийгох ва саноатнинг хамкорлигини амалда куллаш имконини беради. Олийгох талабалари мактаб укувчиларига тугараклар ёки курслар ёрдамида узлари билган хунар турларини ургатишлари, шунингдек саноат корхоналари билан хамкорликда ёки олийгох кучи билан яратилган иш уринларида махсулот ишлаб чикариб кушимча даромадга эга булиш имконини беради.

Бундай хамкорлик натижасида талаба: -уз устида ишлаб касбий билимларни оширади;

-мактаб укувчиларига хунар ургатиш давомида педагогик махорати ошади; -буюмларни ишлаб чикариш йули билан кушимча даромадга эга булади; -жамиятга фойдаси тегади; - касбий компетентлигини оширади;

Ушбу юкоридаги фикрлардан келиб чиккан холда Т.И.Шамованинг таълимда кластер ёндашувни субъектларнинг узаро ва узини узи ривожлантириш деган фикри технологик таълим талабларининг касбий компетентлигини оширишда кластер ёндашувнинг накадар тугри эканлигини курсатади.

Кластер ёндашувнинг афзалликлари: -Таълим тизимида кластерлар таълимдаги муаммоларни ва маълум таълим йуналишидаги кучли томонларини куриш имконини беради;

- олинган маълумотлар тахлил килиниб таълимни ривожлантириш воситаларини тугри танлаш тизими ишлаб чикилади;

- кластер тизимида ишларнинг бориши хакида маълумотлар аник ва самарали булади;

- маъмурий тузилмаларнинг кластер фаолиятидаги иштироки бошкарув органларни ташкилий ва иктисодий муаммоларни хал этиш имконини беради;

- илмий изланишлар, тадкикотлар натижаларини таълимни ривожлантиришга каратиш имконини беради;

Буларнинг барчаси кластерларнинг биринчидан жуда катта илмий ахамияти борлигини тасдикласа, иккинчидан тизимнинг ракобатбардошлигини ошириради, учинчидан сиёсий ахамият касб этади, зеро ушбу фаолият таълим тизимидаги ракобатбардошликни ошириш натижасида илмий салохияти юкори булган кадрларни етиштиришга хизмат килади. Лекин бу борада шуни хам унутмаслигимиз лозимки кластерлар 5-6 йилдагини аник натижа беради.

Кластерларнинг асосий шартларидан бири уларнинг худудий стратегиясидир, зеро таълим кластерлари уз худудидан ажралмаган холда ривожланади.

Е.И.Соколова таълим тизимида кластерларни анализ килганда кластер ва кластерли ёндашув билан бирга инновация термини бирга келади деган хулосага келган.

Е.И.Соколованинг фикрича таълимни ташкиллаштиришнинг кластерли шакли инновацион махсулот яратиш ва юкори компетентликка эга булган малакали мутахассисларни тайёрлашга каратилган.

Таълимдаги кластерли ёндашув касбий компетентлик тушунчаси билан чамбарчас богликдир. Яъни таълимда кластерли ёндашувнинг асосий максади хам уз сохасининг етук мутахассисларини тайёрлаш, юкори компетентликка эга булган педагогларни етиштиришдир.

Компетентлик кобилият маъносида хам талкин этилиши мумкин. Шунга ухшаш талкинни А.С.Белкинда хам учратиш мумкин. Унда компетенция -инсонда бор сифатлар, компетентлик-инсон эгалик килган сифатлар жамланмасидир дейилган[1].

"Фанда компетентлик ва компетенция сузининг маъноси талкинида якдиллик йук. Айрим мактабларда бу икки атама орасидаги фаркни тан олишмайди ва кераксиз фанижод деб аташади." [2]

Таълим кластерининг асосий максади касбий компетентликка эга ракобатбардош кадрларни етиштириш, шунингдек олийгох талабаларини келажакда иш билан таъминлашдир.

Технологик таълим талабалари олийгохни тугутганларидан сунг олийгох ва худудий бандликни таъминлаш муассасалари орасидаги хамкорликни йулга куйиш вертикали куйидаги схемада курсатилган:

• х,амкорлпк кдлувчп олийгох, ташкилотлар

• васпплпк кенгашларп

• олппгохдарип моддпн-хамкорлик ташкилотлари техник вуллаш

• талабаларнп мак;садлн тапёр л аш

*нш берувчининг таълим жараённда иштирок лиши

*нш беру вчини талабаларнп амалнй куннкмаларни эгаллаш ПШ беруВЧИ жараённда иштпроки

• I im б еру в чини та л а б а л ар ни танлаб олишдаиштирок этиши

Хулоса: Таълим кластерларининг ривожи учун мактабгача таълим, мактаб, олийгох, худудлардаги бошкарув органлари ва иш берувчиларнинг хамкорликдаги харакати жуда мухимдир.

REFERENCES

1.Белкин, А.С. Основы возрастной педагогики : Учеб. пособие для студ. высш. пед. учеб, заведений / А. С. Белкин. - М.: Издательский центр «Академия», 2000. -

2. Боброва, С.Я., Жукова, Н.В., Яровова, В.В. Актуальные вопросы формирования кластеров как инструмента повышения конкурентоспособности ре-гиона // Фундаментальные исследования. - 2007. - № 12.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.