Научная статья на тему 'ТАТБИқИ ПРИНСИПИ АЛОқАМАНДИИ ТАЪЛИМ БО ҲАЁТ ДАР РАВАНДИ ОМОДАСОЗИИ ОМӯЗГОРОНИ ОЯНДА ДАР ТАҲИЯ ВА ИСТИФОДАИ ВОСИТАҲОИ ЧАНДРАСОНАИИ ОМӯЗИШ'

ТАТБИқИ ПРИНСИПИ АЛОқАМАНДИИ ТАЪЛИМ БО ҲАЁТ ДАР РАВАНДИ ОМОДАСОЗИИ ОМӯЗГОРОНИ ОЯНДА ДАР ТАҲИЯ ВА ИСТИФОДАИ ВОСИТАҲОИ ЧАНДРАСОНАИИ ОМӯЗИШ Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
77
10
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ПРИНСИПИ АЛОқАМАНДИИ ТАЪЛИМ БО ҲАЁТ / ВОСИТАҲОИ ЧАНДРАСОНАИИ ТАЪЛИМ / ОМӯЗИШ / ИТТИЛООТИКУНОНИИ РАВАНДИ ТАЪЛИМ / ТАҷРИБА / ОЗМОИШ / ПУРСИШНОМА

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Собитов Мазбут Шавкатович

Мақола ба корбурди асоси робитаи омӯзиш бо ҳаёт дар фароянди омодасозии омӯзгорони оянда дар таҳия ва истифодаи воситаҳои чандрасонаии таълим ихтисос ёфтааст.Таъкид меравад, ки дар шароити иттилоотӣ кардани раванди таълим воситаҳои чандрасонаӣ чун яке аз абзори хеле муҳиму самарабахш ба ҳисоб меравад.Муаллиф барои таҳлилу таҳқиқи ҷараёни тайёр намудани муаллимони оянда дар таҳияву истифодаи он дар ҷараёни таълим корҳои таҷрибавӣ-озмоишӣ анҷом дод. Вобаста ба ин гурӯҳҳои назоратӣ ва озмоишӣ ташкил карда шуд. Дар гурӯҳи назоратӣ омодасозии омӯзгорони оянда ба истифодаи воситаҳои таълим тавассути технология ва усулии муқаррарии таълим роҳандозӣ гардид. Ҳамагӣ дар озмоиш 150 нафар донишҷӯи Донишгоҳи давлатии Хуҷанд иштирок намуданд. Дар гурӯҳи озмоишӣ омодасозии омӯзгорони оянда ба таҳия ва истифодаи воситаҳои таълим, аз ҷумла воситаҳои чандрасонаии таълим тавассути усули таҳиякардаи муаллифи мақола ба роҳ монда шуд. Дар таҷриба-озмоиш тамоми принсипҳои дидактикаи муосир мавриди истифода қарор гирифтаанд, ки дар мақола танҳо дар мавриди принсипи алоқамандии таълим ба ҳаёт дар раванди омодасозии омӯзгорони оянда дар таҳия ва истифодаи воситаҳои чандрасонаии таълим сухан меравад.Дар мақола усули муқоиса, омор ва таҳлилу хулосабарорӣ авлавият доранд.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

SIGNIFICANCE OF PRINCIPLE OF CONNECTION OF EDUCATION AND LIFE IN THE PROCESS OF PREPARING FUTURE TEACHERS FOR DEVELOPMENT AND USE OF MULTIMEDIA TEACHING TOOLS

The article focuses on the application of the connection between education and life in the process of p reparing future teachers for the development and use of multimedia teaching aids. It is emphasized that in the conditions of informatization of the educational process, multimedia tools are considered as one of the most important and effective means of learning. The author carried out experimental and practical work on the analysis and research of the process of preparing future teachers for their development and use in the learning process. Based on this, control and experimental groups were formed. In the control group, future teachers were trained in the use of teaching aids through technology and the conventional teaching method. In total, 150 students of the Khujand State University named after academician B.Gafurov took part in the experiment. In the experimental group, the training of future teachers for the development and use of teaching aids, including multimedia, was carried out according to the methodology developed by the author of the article. The experiment uses all the principles of modern didactics, but this article only talks about the principle of the relationship of learning to life in the process ofpreparing future teachers for the development and use of multimedia teaching aids. In the article, the priority is the method of comparison, statistics, analysis and conclusions.

Текст научной работы на тему «ТАТБИқИ ПРИНСИПИ АЛОқАМАНДИИ ТАЪЛИМ БО ҲАЁТ ДАР РАВАНДИ ОМОДАСОЗИИ ОМӯЗГОРОНИ ОЯНДА ДАР ТАҲИЯ ВА ИСТИФОДАИ ВОСИТАҲОИ ЧАНДРАСОНАИИ ОМӯЗИШ»

ТКБ378

DOI:10.51844-2077-4990-2022-4-186-192

Собитов Мазбут Шавкатович, н.и.п., сармуаллими кафедраи МТМ ва ИТ-и МДТ "ДДХ ба номи акад. Б.Гафуров" (Тоцикистон, Хуцанд)

Собитов Мазбут Шавкатович, к п.н., старший преподаватель кафедры методики преподавания математики и информационных технологий ГОУ «ХГУ имени акад. Б.Гафурова»

(Таджикистан, Худжанд) Sobitov Mazbut Shavkatovich, candidate of pedagogical sciences, senior lecturer of the department of methods of teaching of mathematics and informational technology under the SEI "KhSU named after acad. B.Gafurov" (Tajikistan, Khujand), E-mail;uchzaphgu@mail.ru Вожа^ои калиди: принсипи алоцамандии таълим бо уаёт, воситауои чандрасонаии таълим, омузиш, иттилоотикунонии раванди таълим, тацриба, озмоиш, пурсишнома

Мацола ба корбурди асоси робитаи омузиш бо щёт дар фароянди омодасозии омузгорони оянда дар тауия ва истифодаи воситауои чандрасонаии таълим ихтисос ёфтааст.Таъкид меравад, ки дар шароити иттилооти кардани раванди таълим воситауои чандрасонаи чун яке аз абзори хеле мууиму самарабахш ба уисоб меравад.Муаллиф барои таулилу тауцици цараёни тайё'р намудани муаллимони оянда дар тауияву истифодаи он дар цараёни таълим коруои тацрибави-озмоиши анцом дод. Вобаста ба ин гуруууои назорати ва озмоиши ташкил карда шуд. Дар гурууи назорати омодасозии омузгорони оянда ба истифодаи воситауои таълим тавассути технология ва усулии муцаррарии таълим роуандози гардид. Х^амагй дар озмоиш 150 нафар донишцуи Донишгоуи давлатии Хуцанд иштирок намуданд. Дар гурууи озмоиши омодасозии омузгорони оянда ба тауия ва истифодаи воситауои таълим, аз цумла воситауои чандрасонаии таълим тавассути усули тауиякардаи муаллифи мацола ба роу монда шуд. Дар тацриба-озмоиш тамоми принсищои дидактикаи муосир мавриди истифода царор гирифтаанд, ки дар мацола тануо дар мавриди принсипи алоцамандии таълим ба уаёт дар раванди омодасозии омузгорони оянда дар тауия ва истифодаи воситауои чандрасонаии таълим сухан меравад.Дар мацола усули муцоиса, омор ва таулилу хулосабарори авлавият доранд.

Ключевые слова: принцип связи обучения и жизни, мультимедийные средства обучения, обучение, информатизация учебного процесса, практика, эксперимент, анкета

В статье акцентируется внимание на применении связи образования и жизни в процессе подготовки будущих учителей к разработке и использованию мультимедийных средств обучения. Подчеркивается, что в условиях информатизации образовательного процесса мультимедийные средства рассматриваются как одни из важнейших и эффективных средств. Автором проведена экспериментально-практическая работа по анализу и исследованию процесса подготовки будущих учителей к их разработке и использованию в процессе обучения. На основании этого были сформированы контрольная и опытная группы. В контрольной группе проводилось обучение будущих учителей использованию средств обучения посредством технологии и обычного метода обучения. Всего в эксперименте приняли участие 150 студентов Худжандского государственного университета им.академика Б.Гафурова. В экспериментальной группе подготовка будущих учителей к освоению и использованию средств обучения, в том числе мультимедийных средств, осуществлялась по методике, разработанной автором статьи. В эксперименте использованы все принципы современной дидактики, но в настоящей статье говорится только о принципе отношения обучения к жизни в процессе подготовки будущих учителей к разработке и использованию мультимедийных средств обучения. В статье приоритетными являются методы сравнения, статистики, анализа и обоснования выводов.

ТАТБЩИ ПРИНСИПИ АЛОЦАМАНДИИ ТАЪЛИМ БОДАЕТ ДАР РАВАНДИ ОМОДАСОЗИИ ОМУЗГОРОНИ ОЯНДА ДАР ТАХДЯ ВА ИСТИФОДАИ ВОСИТАУОИ ЧАНДРАСОНАИИ ОМУЗИШ ЗНАЧЕНИЕ ПРИНЦИПА СВЯЗИ ОБРАЗОВАНИЯ И ЖИЗНИ В ПРОЦЕССЕ ПОДГОТОВКИ БУДУЩИХ УЧИТЕЛЕЙ К РАЗРАБОТКЕ И ИСПОЛЬЗОВАНИЮ МУЛЬТИМЕДИЙНЫХ СРЕДСТВ ОБУЧЕНИЯ

SIGNIFICANCE OF PRINCIPLE OF CONNECTION OF EDUCA TION AND LIFE IN THE PROCESS OF PREPARING FUTURE TEACHERS FOR DEVELOPMENT AND USE OF MULTIMEDIA TEACHING TOOLS

Key words: principle of connection between learning and life, multimedia teaching aids, learning, informatization of the educational process, practice, experiment, questionnaire

The article focuses on the application of the connection between education and life in the process of preparing future teachers for the development and use of multimedia teaching aids. It is emphasized that in the conditions of informatization of the educational process, multimedia tools are considered as one of the most important and effective means of learning. The author carried out experimental and practical work on the analysis and research of the process of preparing future teachers for their development and use in the learning process. Based on this, control and experimental groups were formed. In the control group, future teachers were trained in the use of teaching aids through technology and the conventional teaching method. In total, 150 students of the Khujand State University named after academician B.Gafurov took part in the experiment. In the experimental group, the training of future teachers for the development and use of teaching aids, including multimedia, was carried out according to the methodology developed by the author of the article. The experiment uses all the principles of modern didactics, but this article only talks about the principle of the relationship of learning to life in the process ofpreparing future teachers for the development and use of multimedia teaching aids. In the article, the priority is the method of comparison, statistics, analysis and conclusions.

Иттилоотикунонии фароянди омузишй та;озо менамояд, ки абзорхои омузишй низ ба талаботи ин раванд чавобгу бошанд. Дар ин росто воситахои чандрасонаии таълим(минбаъд ВЧТ- С.М.Ш.) низ истисно нестанд. Иттилоотикунонии воситахои таълим имкон медихад, ки ^абул, коркард, силсилабандй, нигахдорй, инти;оли иттилоот тавассути фановарихои иттилоотй ба дарачаи сифатан баланд бардошта шаванд[3,с.4-9]. Барои тахлили раванди омода намудани омузгорони оянда ба тахия ва истифодаи ВЧТ ва роххои самаранок гардонидани он корхои тачрибавй-озмоишй гузаронида шуд. Вобаста ба ин гуруххои назоратй ва озмоишй ташкил созмон дода шуд. Дар гурухи назоратй омодасозии омузгорони оянда ба истифодаи воситахои таълим тавассути технология ва усулии му;аррарии таълим рохандозй карда шуд. Хдмагй дар озмоиш 150 нафар донишчу иштирок намуданд. Дар гурухи озмоишй омодасозии омузгорони оянда ба тахия ва истифодаи воситахои таълим, аз чумла ВЧТ тавассути усули тахиякардаи мо ба рох монда шуд.

Гурухи озмоишй омузгорони ояндаи курси чоруми ихтисосхои математика, технология (таълими мехнат) ва ихтисоси тахсилоти ибтидой, дар гурухи назоратй ихтисосхои биология-химия, тарбияи чисмонй, физикаи Донишгохи давлатии Хучанд интихоб карда шуд.

Технологияи ва усули тахиякардаи мо барои омузгорони оянда тахия ва истифодаи ВЧТ имкон медихад, ки пеш аз хама, на;ш ва ма;оми воситахои таълим, аз чумла ВЧТ вобаста ба мохият, мухтаво, мазмун ва мундаричаи асосии таълим муайян карда шавад.

Кайд кардан ба маврид аст, ки барои гурухи озмоишй дар солхои тах;и;отй(2016-2021) фанни интихобии "Принсипхои таълим дар амалисозии воситахои таълим", дар хачми 3 кредит (72 соат) таълим дода шуд.

Яке аз камбудихои асосии технология ва усули му;аррарии омодасозии омузгорони оянда ба фаъолияти касбй-мехнатй дар он аст, ки он омодасозии омузгорони ояндаро ба тахияи воситахои таълим, аз чумла ба тахияи ВЧТ дар асоси талаботи муосир нисбат ба тахияи фанорварихои иттилоотй дарбар намегирад. Махз технология ва усули тахиягардида, имкон медихад, ки омузгорони оянда, пеш аз хама ба тахияи воситахои таълим, хоса ВЧТ аз чихати сифат баланд омода карда шаванд.

Тахияи ВЧТ аз чониби омузгорони оянда имкон медихад, ки онхо дар раванди таълим ВЧТ-ро, ки худашон тахия намудаанд, самаранок мавриди истифода ;арор бидиханд. Камбудии дигари асосии технология ва усули му;аррарии омодасозии омузгорони оянда ба истифодаи воситахои таълим аз он шаходат медихад, ки омузгорони оянда ба тахияи воситахои таълим, аз чумла ВЧТ махсус омода карда намешаванд.

Дар технология ва усули му;аррарй истифодаи воситахои таълим, аз чумла ВЧТ асоси илмй ва асоси методй ба таври бояду шояд ба назари эътибори махсус гирифта мешавад. Дигар камбудии асосй дар таълими усули му;аррарии фанни педагогика, ;исми «Дидактика»-и фанни мазкур дар он аст, ки мавзуи «Воситахои таълим» хамчун ;исми таркибии мавзуи «Методхои таълим» омузонида мешавад.

Албатта чоиз аст, ки байни ин мавзухо ало;амандии дохилифаннй мавчуд аст, аммо ба мавзуи «Воситахои таълим» бояд, на хамчун мавзуи ахамияти дуюминдарача назар андохта шавад. Мавзуи мазкур яке аз мавзухои асосй махсуб меёбад, зеро сифати воситахои таълим ба сифати таълим ва дар мачмуъ ба сифати азхудкунии дониш, махорат ва малакаи мухассилин

таъсири бевосита мерасонад. Барои хамин хам дар гурухи озмоишй мавзуи мазкyр чй дар таълими фанни педагогика ва чй дар таълими фанни усули таълими хусусй xамчyн фанни интихобии алохида ва мустакил мавриди таълим карор гирифт.

Хамчунин дар гурухи озмоишй ба сифати тахияи воситахои таълим, аз чумла ба сифати тахияи B4T эътибори чудогона дода шуд. Дар раванди таълим бояд, ки аз хама имконоти дидактикй- равоншиносй самаранок истифода бурд. Аз ин нуктаи назар хар як воситаи таълим, аз чумла B4T бояд имкон диханд, ки идроки шунавой ва идроки биной чй дар алохидагй ва чй дар ягонагй хадди имкон самаранок мавриди истифода карор дода шаванд.

Хамчунин дар гурухи озмоишй ба омузишй фанни интихобии « Принсипхои таълим дар амалисозии воситахои таълим» эътибори махсус дода шуд. Ин эътибор дар он зухур ёфт, ки фанни мазкур пеш аз хама васеъ ва чукур мавриди омузонидан ва омузиш карор дода шуд. Аз чониби дигар фанни мазкур дар алокамандии ва азхамвобастагй мавриди баррасй карор гирифт. Зеро принсипхои таълим асоси назариявй ва асоси методии тахия ва истифодаи воситахои таълим, аз чумла BЧТ-ро ташкил медихад. Дар усули таълими мукаррарй мавзухои мазкур, аз як чониб, васеъ ва чукур мавриди омузонидан ва омузиш карор гирифтаанд, ва аз чониби дигар хар як мавзуъ новобаста аз хамдигар мавриди баррасй карор гирифтаанд. Хангоми тахия ва истифодаи воситахои таълим, аз чумла B4T шарт ва зарур аст, ки асосхои дидактикй, методй, физиологй, равоншиносй дар доираи як система мавриди назар гарданд, ки ин риояи алокамандии байнифанниро, дар мисоли фанхои мазкур низ нишон медихад.

Аз чониби дигар дар гурухи озмоишй тахияи B4T дар асоси риояи принсипхо ва коидахои махсус тахиягардида рохандозй карда шуд. Самаранокии раванди таълим аз он вобаста аст, ки дар раванди омузонидан ва омузиш аз имкониятхои низоми сигналии якум ва дуюм ва мутаносибан аз имкони идроки шунавой ва биной ва дар мачмуъ аз алокамандии диалектикии онхо, аз хам вобастагии онхо тавассути тахия ва истифодаи B4T чй тавр васеъ ва чукур истифода бурдан имконпазир аст.

Дар корхои озмоишй тамоми принсипи дидактикй мавриди тахкик карор гирифтанд, ки дар ин макола танхо дар мавриди принсипи алокамандии таълим ба хаёт дар раванди омодасозии омузгорони оянда дар тахия ва истифодаи воситахои чандрасонаии таълим мавриди тахлил ва баррасй карор мегирад.

Принсипи алокамандии таълим бо хдёт - яке аз принсипх,ои бунёдии хдр як низоми таълиму тарбия робитаи зарурии таълими бомуваффакият ва самарабахшро бо талаботи ичтимой, давлатй ва иктисодии дониши гирифташуда ифода мекунад [11,с.285]. Ин принсип аз талаботи чамъият барои хамачониба инкишоф додани насли наврас, таъмини ягонагии назария ва амалия, ба куллй бехтар намудани тайёрии чавонон ба хаёт ва мехнати мустакилона ба миён меояд [14,с.72].

Азбаски вазифаи асосии тарбия ин ба хаёт ва ба мехнат омода намудани насли наврас махсуб меёбад, пас дар тахкикоти мазкур доир ба принсипи мазкур сухан оид ба хаёт ва мехнати касбй омодасозии омузгорони оянда меравад[1,с.246]. Хдмин нуктаи назар дар тачрибаи гузаронидаи мо дар гурухи озмоишй мавриди баррасй ва халлу фасл карор гирифт. Хама фанхои таълимй бевосита ва ё бавосита бо ашё ва ходисахои хаётй сарукор доранд. Бинобар ин хаёт бо тамоми гуногунрангиаш бояд дар раванди таълим мавриди омузиш карор гирад. Таълиме, ки новобаста аз хаёт, дур аз хаёт, бе алокамандй ба хаёт ба амал меояд, ахамият ва зарурати вокей худро хамчун раванди зарури ичтимой, гурухй ва шахсй гум мекунад. Барои хамин хам дар тахкикоти мазкур сухан аз боби инъикоси хаёт дар B4T меравад.

Фахмондадихии ахамият ва зарурати вокей риояи принсипи алокамандии таълим бо хаёт дар гурухи озмоишй вазифаи аввалиндарача махсуб меёфт. Сипас ба омузгорони оянда рох, усул, воситахои алокаманд намудани таълим бо хаёт зимни тахия ва истифодаи B4T дар раванди таълим мавриди ёддихй карор дода шуд. Мачмуаи коидахо, талаботхо, тавсияхо, дастуруламалхои илмй-методй марбут ба принсипи мазкур мавриди омузонидан ва омузиш карор дода шуд.

Бо омузгорони ояндаи гурухи озмоишй доир ба риояи принсипи алокамандии таълим бо хаёт зимни тахия ва истифодаи B4T анкета(пурсишнома) ташкил ва гузаронида шуд.Мухтавои пурсишнома чунин буд:

1.Мохият, мазмун ва мундаричаи асосии принсипи алокамандии таълим бо хаётро шарх дихед.

2.Принсипи алоцамандии таълим бо хаёт зимни тахия ва истифодаи ВЧТ чй тавр риоя карда мешавад?

3.Ахамият ва зарурати воцеии риояи принсипи алоцамандии таълим бо хаёт аз кадом нуцтаи и б т ид о й сарч аш ма мегирад?

4Даёт чист?

5.Барои омодасозии муносиби муаллимони оянда ба хаёти касбй-мехнатй чй корхоро бояд ба сомон расонд?

6.Ахамият ва зарурати мехнатро аз нуцтаи назари принсипи мазкур шарх дихед.

7.Вахдати диалектикии пайванд ва вобастагии хдёти ичтимой, гурухи ичтимой ва шахсиро шарх дихед.

8Даёти сиёсй, ицтисодй ва фархангиро тавсиф намоед.

9Даёти оилавй, мактабй, касбй-мехнатиро тавсиф кунед.

10Даёти биологй-чисмонй, ацлй, ахлоцй ва эстетикиро тавсиф созед.

11.Бесаводй- хамчун зухуроти манфии хаёт чист?

12.Бехунариро хамчун зухуроти манфии хаёт тавсиф намоед.

13.Бекориро чун зухури манфии хаёт шарх дихед.

14.Бадахлоциро ба унвони чилваи манфии зиндагй тавзех дихед.

15.Некахлоциро чун зухуроти мусбати хаёт шарх дихед.

16.Мехнатдустиро чун падидаи мусбати хаёт тавсиф созед.

17.Мафхуми хушбахтиро шарх дихед.

18.Дар ВЧТ зухуроти гуногуни мусбат ва манфии хаётро чй тавр инъикос намудан мумкин аст?

19.Нацш ва мацоми илм дар бехтар намудани зиндагии ичтимой, гуруххои ичтимой ва инсон чй гуна аст?

20.Нацш ва чойгохи омузиш дар бехбуд бахшидани зиндагии ичтимой, гуруххои ичтимой ва шахсй чй гуна аст?

21Даёти ичтимой, гуруххои ичтимой ва шахсиро дар ВЧТ чй тавр инъикос намудан мумкин аст?

22.Фарцияти инъикоси хаёт дар ВЧТ аз дигар воситахои таълим аз чй иборат аст?

23.Арзиши илмй-методии ВЧТро доир ба инъикоси хаёт чй тавр самаранок муайян намудан мумкин аст?

24.Нацш ва мацоми расм хамчун унсури ВЧТ дар риояи принсипи пайванди таълим бо хаёт чй тавр арзёбй мегардад?

25.Нацш ва мацоми сурат хамчун унсури низоми ВЧТ дар риояи принсипи алоцаи таълим бо хаёт чй тавр арзёбй мегардад?

26.Нацш ва мацоми навиштачоти такягохй хамчун унсури низомии ВЧТ дар риояи принсипи алоцаи таълим бо хаёт чй тавр бахогузорй мешавад?

Дарачахои ташаккули омодагии омузгорони ояндаро дар тахия ва истифодаи ВЧТ ба се дарача тацсим намуда, тахлил намудем.

Дарачаи баланди принсипи алокамандии таълим бо ^аёт Омузгорони ояндае, ки дар ин сатх царор доранд чй дар раванди тахия ва чй дар раванди истифодаи ВЧТ ба принсипи алоцамандии таълим бо хаёт пурра риоя менамоянд. Пеш аз хама, онхо дар бораи хаёт, мохият, мазмун, мундаричаи асосии он маълумоти васеъ, чуцур ва хаматарафаро доро мебошанд. Онхо ба зарурати алоцамандии таълим бо хаёт, ахамияти он бошуурона сарфахм мераванд. Онхо цоида, талабот, тавсия, дастуруламалхои илмию методии принсипи мазкурро ба таври бояду шояд медонанд ва дар амал татбиц карда метавонанд. Бинобар хамин хам воситахои чандрасонавие, ки онхо тахия менамоянд хаётро пурра инъикос менамояд. Дар раванди таълим низ тавассути чунин воситахои чандрасонавй онхо бо салохияти баланди методй хаётро мавриди омузонидан ва омузиш царор дода метавонанд. Ин гурухи омузгорони оянда дар риояи принсипи алоцамандии таълим бо хаёт ба дигар гурухи омузгорони оянда аз ин чихат намунаи ибрат шуда метавонанд.

Дарачаи миёнаи принсипи алокамандии таълим бо ^аёт. Омузгорони ояндае, ки дорои сатхи миёнаи омодагй нисбат ба риояи принсипи алоцамандии таълим бо хаёт мебошанд зимни тахияи ВЧТ доир ба принсипи мазкур ба баъзе хатоию, камбудихо рох медиханд, ки ин боиси танхо цисман инъикос ёфтани хаёт дар воситахои чандрасонавии аз чониби онхо тахиягардида мешавад. Инчунин дар раванди омузонидан ва омузиш низ хаётро пурра омузонида ва мавриди

омузиш карор дода наметавонанд, ки ин боиси кисман паст гардидани сифати таълим мешавад. Тавассути азнавфахмондадихии баъзе асосхои илмию методии принсипи мазкур хатоихои зикргардидаро ислох намудан мумкин аст. Алалхусус, шинос намудани ин гурухи омузгорони оянда бо тачрибаи пешкадами педагогй доир ба тахияи ВЧТ дар самти риояи принсипи мазкур аз ахамияти илмию методй холй нест. Зеро дар мисоли ин гуна тачриба онхо хислатхои худро зудтар ва анику да;и; дарк намуда, аз паси ислохи он мегарданд.

Дарачаи пасти принсипи алокамандии таълим бо хаёт. Омузгорони ояндае, ки дорои салохияти пасти касбиву мехнатй нисбат ба тахия ва истифодаи ВЧТ тиб;и риояи принсипи алокамандии таълим бо хаёт мебошанд, хаётро дар ВЧТ аз чихати илмию методй ба таври лозимй инъикос кунонида наметавонанд. Чунин ВЧТ дар мавриди истифода дар раванди таълим низ натичаи мусбат дода наметавонанд. Ин гурухи омузгорони оянда хамаи галатхои худро мустакилона ислох карда наметавонанд.

Онхо бояд дар хамчоягй бо омузгорони ояндаи дарачаи баланд карор гирифта азнав хаётро аз нуктаи мохият, мазмун, ва мундаричаи асосй мавриди омузиш карор дода, роху усулхои самараноки инъикос намудани онро дар ВЧТ азхуд намоянд.

Албатта, аз болои ин корхои азнавфахмондадихй, азнавёддихй омузгорони собикадори пешкадам бояд рохбарй намоянд. Минбаъд бо ин гурухи омузгорони оянда роххои худомузй ва азнавхудомузиро доир ба риояи принсипи алокамандии таълим бо хаёт омузонидан зарур аст. Корхои тачрибавй-озмоишй бо омузгорони ояндаи гуруххои назоратй ва озмоишй доир ба риояи принсипи алокамандии таълим бо хаёт зимни тахия ва истифодаи ВЧТ дар раванди таълим чунин натича дод:

№ Дарача Гурухи назорати Гурухи озмоиши Фаркият

ТВЧТ ИВЧТ ТВЧТ ИВЧТ ТВЧТ ИВЧТ

1. Баланд 00,9% 0,11% 0,25% 0,28% +0,14% +0,17%

2. Миёна 00,12% 0,17% 0,62% 0,66% +0,50% +0,49%

3. Паст 0,79% 0,72% 0,13% 00,6% -0,66% -0,66%

Ч,адвали №1. Ч,адвали корхои тачрибави-озмоиши тибки принсипи а.юкамандии таълим бо хаёт

0,90% 0,80% 0,70%% 0,60% 0,50% 0,40% 0,30°% 0,20% 0,10% 0,00%

Баланд Миёна Паст

Расми 1. Диаграммаи корхои тацрибавй-озмоишй принсипи алоцамандии таълим бо х;аёт Аломат^ои шарти: ТВЧТ-Тщияи воситщои чандрасонавии таълим

ИВЧТ-Истифодаи воситахои чандрасонавии таълим дар раванди омузиш. Инак, чй тавре, ки аз чадвали №1 бармеояд дар гурухи назоратй танхо 0,9%-и омузгорони оянда зимни тахияи воситахои чандрасонавии таълим принсипи алокамандии омузиш бо хаётро

0,90%

0,79%

Гурух,и назоратй ТВМТ Гурух,и назоратй ИВМТ Гурухи озмоишй ТВМТ Гурухи озмоишй ИВМТ

пурра риоя намуданд, вацте ки чунин нишондиханда дар гурухи озмоишй 0,25%-ро ташкил медихад ва фарц 0,14%-ро ба манфиати гурухи озмоишй ташкил медихад.

Дар истифодаи воситахои чандрасонавии таълим дар раванди таълим тибци риояи принсипи ало цам андии таълим бо хаёт низ бартарй дар тарафи гурухи озмоишй мебошад. 0,28% бар муцобили 0,11%-ки фарцият 0,17%-ро ташкил медихад. Дар дарачаи миёна хамагй 0,12%-и омузгорони ояндаи гурухи назоратй доир ба тахияи воситахои чандрасонавии таълим дар асоси цоидаи талаботи принсипи алоцамандии таълим бо хаёт царор доранд, вацте, ки чунин натича дар гурухи озмоишй 0,62%-ро ташкил медихад, ки фарци байни онхо 0,50%-ро ташкил медихад. Хдмин гуна бартарй доир ба риояи принсипи мазкур зимни истифодаи воситахои чандрасонавии таълим низ ба назар мерасад.

Нишондихандаи гурухи озмоишй 0,66%-ро ташкил медихад, ки чунин натича дар гурухи назоратй хамагй 0,17% мебошад, ки ин 0,49% кам аст, назар ба натичаи гурухи озмоишй. Дар охир 0,79%-и омузгорони оянда гурухи назорати салохияти пасти риояи принсипи алоцамандии таълимро бо хаёт зимни тахияи воситахои чандрасонавии таълим нишон доданд, хол он ки чунин нишондиханда дар гурухи озмоишй хамагй 0,13%-ро ташкил медихад ва тафовут 0,66% мебошад. Фарци нишондихандахо дар риояи принсипи мазкур зимни истифодаи воситахои чандрасонавии таълим дар раванди омузиш низ чунин аст.

Хдмин тавр, омузгорони ояндаи гурухи озмоишй хам аз чихати мицдорй ва хам аз чихати сифатй ба нишондихандахои баланд доир ба тахия ва истифодаи воситахои чандрасонавии таълим вобаста ба риояи принсипи алоцамандии таълим бо хаёт ноил гардиданд.

Хулоса, омодагии омузгорони оянда ба тахия ва истифодаи воситахои чандрасонавии таълим хамон вацт самаранок ташаккул меёбад, ки агар омузгорони оянда доир ба мохият, мазмун ва мундаричаи асосии принсипхо ва цоидахои таълим, воситахои таълим, аз чумла истифодаи воситахои мултимедиавии таълим маълумоти васеъ, чуцур ва хамачониба гиранд ва технологияи риояи ин принсипхо ва цоидахоро зимни тахия ва истифодаи воситахои чандрасонавии таълим аз худ намоянд.

ПАЙНАВИШТ:

1. Абдурахмонов, Р. И. О сущности, содержании и предназначении принципа связи обучения с жизнью / Р. И. Абдурахмонов // Вестник Таджикского национального университета. - 2015. -№ 3-1. - С. 245-247.

2. Аверьянов, А.Н. Системное познание мира / А.Н. Аверьянов. -М.: Политиздат, 1985-269c.

3. Андерсен, Б.Мультимедиа в образовании: специализированный учебный курс / Б. Андерсен, К. Бринк . - М.: Дрофа, 2007.-223 с.

4. Бент, Б. Мультимедиа в образовании: специализированный учебный курс / Б. Бент, Б.Б.Андерсен, Катя Ван ден Бринк - Изд. 2-е. - М.: «Дрофа», 2007. - 224с.

5. Беспалько, В.П. Образование и обучение с участием компьютеров (педагогика третьего тысячелетия) / В.П. Беспалько. - М.: Московский психолого-социальный институт; Воронеж: МОДЭК, 2002-352с.

6. Браун, Ю.С. Модульное обучение мультимедийным технологиям / Ю.С. Браун. - М.:-2016. -177с.

7. Гаюров, Х. Ш. Внедрение мультимедийных технологий как одно из средств повышения качества образования в общеобразовательных школах / Х. Ш. Гаюров, М. К. Муродов // Ученые записки Худжандского государственного университета им. академика Б. Гафурова. Серия гуманитарно-общественных наук. - 2019. - № 2(59). - С. 136-142.

8. Давыдова, Е. В. Реализация принципа связи обучения с жизнью в советской школе / Е. В. Давыдова // Вестник Пятигорского государственного лингвистического университета. - 2011. - № 2. - С. 232-236.

9. Егорова, Ю. Н. Мультимедиа как средство повышения эффективности обучения в общеобразовательной школе / Ю. Н. Егорова : автореф. дисс. канд. пед. наук - Чебоксары, 2000. - 32 с.

10.Зайцев, В.С. Мультимедийные технологии в образовании: современный дискурс: /В.С. Зайцев.-Челябинск: Издательство ЗАО Библиотека А Миллера, 2018.- С. 30.

11.Калонова, М. Я. О роли и месте учебной экскурсии в реализации принципа связи обучения с жизнью / М. Я. Калонова // Ученые записки Худжандского государственного университета им. академика Б. Гафурова. Серия гуманитарно-общественных наук. - 2015. - № 4(45). - С. 281-285.

12. Клемешова, Н. В. Мультимедиа как дидактическое средство высшей школы / Н. В. Клемешова: автореф. дисс. канд. пед. Наук. - Калининград, 1999. - 38 с.

13.Коменский, Я. А. Избранные педагогические сочинения / Я.А. Коменский.-М.:Педагогика, 2012.-390с.

14. Парамонова, Н. Г. Подготовка студентов к реализации дидактического принципа связи обучения с жизнью / Н. Г. Парамонова // Модернизация естественнонаучного образования: методика преподавания и практическое применение: материалы II Всероссийской научно-практической конференции, Самара, 01 декабря 2012 года. - Самара: Поволжская государственная социально-гуманитарная академия, 2012. - С. 70-75.

15.Портных, В. Я. О связи обучения и учебников с жизнью / В. Я. Портных // Alma Mater (Вестник высшей школы).-2018.-№°8.-СЛ00-101.

REFERENCES:

1.Abdurakhmonov, R. I. On the essence, content and purpose of the principle of connection between learning and life / R. I. Abdurakhmonov // Bulletin of the Tajik National University. - 2015. - N. 31. - P. 245-247.

2. Averyanov, A.N. Systemic knowledge of the world / A.N. Averyanov. -M.: Politizdat, 1985-269p.

3. Andersen, B.Multimedia in education: a specialized training course / B. Andersen, K. Brink. - M.: Bustard, 2007.- 223 р.

4. Bent, B. Andersen. Multimedia in education: a specialized training course / B. Bent Andersen, Katja Van den Brink - Ed. 2nd. - M.: "Drofa", 2007. - 224 p.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

5. Bespalko, V.P. Education and training with the participation of computers (pedagogy of the third millennium) / V.P. Bespalko. - M .: Moscow Psychological and Sociological Institute; Voronezh: MODEK, 2002. - 352 p.

6. Brown, Yu.S. Modular training in multimedia technologies / Yu.S. Brown. - M., -2016. - 177 р.

7. Gayurov, Kh. Sh. Introduction of multimedia technologies as one of the means of improving the quality of education in secondary schools / Kh. Sh. Academician B. Gafurov. Series of humanities and social sciences. - 2019. - N. 2 (59). - P.136-142.

8. Davydova, E. V. Implementation of the principle of connection between learning and life in the Soviet school / E. V. Davydova // Bulletin of the Pyatigorsk State Linguistic University. - 2011. -No. 2. - P. 232-236.

9. Egorova, Yu. N. Multimedia as a means of improving the effectiveness of education in a general education school / Yu. N. Egorova: author. diss. cand. ped. Sciences - Cheboksary, 2000. - 32 p.

10. Zaitsev, V.S. Multimedia technologies in education: modern discourse: /V.S. Zaitsev.-Chelyabinsk: ZAO Library Publishing House. A Miller, 2018.- p. 30

11. Kalonova, M. Ya. About the role and place of educational excursion in the implementation of the principle of connection between learning and life / M. Ya. Kalonova // Scientific notes Khujand State University named after. academician B. Gafurov. Series of humanities and social sciences. -2015. - N. 4 (45). - P. 281-285.

12. Klemeshova, N.V. Multimedia as a didactic tool for higher education / N.V. Klemeshova: author. diss. cand. ped. Sciences - Kaliningrad, 1999. - 38 p.

13. Comenius, Ya. A. Selected pedagogical works / Ya.A. Comenius -M.: Pedagogy, 2012.-390 p.

14. Paramonova, N. G. Preparing students for the implementation of the didactic principle of connecting learning with life / N. G. Paramonova // Modernization of natural science education: teaching methods and practical application: materials of the II All-Russian scientific and practical conference, Samara, December 01, 2012 . - Samara: Volga State Social and Humanitarian Academy, 2012. - P. 70-75.

15. Portnykh, V. Ya. On the connection between teaching and textbooks and life / V. Ya. Portnykh // Alma Mater (High School Bulletin). - 2018. - N. 8. - P. 100-101.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.