Научная статья на тему 'ТАШКИЛИ ИСТЕҲСОЛОТИ КИШОВАРЗӢ ВА САМАРАНОКИИ ОН ДАР ПЕШРАВИИ ИҚТИСОДИЁТИ МАМЛАКАТ'

ТАШКИЛИ ИСТЕҲСОЛОТИ КИШОВАРЗӢ ВА САМАРАНОКИИ ОН ДАР ПЕШРАВИИ ИҚТИСОДИЁТИ МАМЛАКАТ Текст научной статьи по специальности «Экономика и бизнес»

CC BY
11
2
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Endless light in science
Область наук
Ключевые слова
маҳсулоти кишоварзӣ / озуқаворӣ / таъминот / самаранокӣ / корхонаҳои истеҳсолӣ / самараи иқтисодӣ.

Аннотация научной статьи по экономике и бизнесу, автор научной работы — Сафаров Сайфулло Зикрилоевич

Дар мақолаи мазкур масъалаҳои баланд бардоштани суръати афзоиши истеҳсоли маҳсулоти кишоварзӣ ва омилҳои муҳиме, ки ба натиҷаҳои истеҳсолот таъсир мерасонанд мавриди таҳқиқот қарор гирифтааст. Муаллиф қайд мекунад,ки афзоиши ҳаҷми фурӯши маҳсулот метавонанд тавассути сармоягузориҳои асосӣ таъмин карда шаванд, ки ин ҳадафи ба даст овардани таҷҳизоти пуриқтидор, ҷорӣ намудани технологияҳои муосир ва рушди истеҳсолотро таъмин менамояд.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ТАШКИЛИ ИСТЕҲСОЛОТИ КИШОВАРЗӢ ВА САМАРАНОКИИ ОН ДАР ПЕШРАВИИ ИҚТИСОДИЁТИ МАМЛАКАТ»

УДК: 631

ТАШКИЛИ ИСТЕХСОЛОТИ КИШОВАРЗЙ ВА САМАРАНОКИИ ОН ДАР ПЕШРАВИИ ИЦТИСОДИЁТИ МАМЛАКАТ

САФАРОВ САЙФУЛЛО ЗИКРИЛОЕВИЧ

омузгори кафедраи назарияи ик;тисодии Донишгохи давлатии Бохтар ба номи Носири Хусрав. ш. Бохтар, ч.Точикистон.

Аннотатсия: Дар мацолаи мазкур масъалщои баланд бардоштани суръати афзоиши истехсоли махсулоти кишоварзй ва омищои мухиме, ки ба натщахои истехсолот таъсир мерасонанд мавриди тахцицот царор гирифтааст. Муаллиф цайд мекунад,ки афзоиши х^ацми фуруши махсулот метавонанд тавассути сармоягузорщои асосй таъминкарда шаванд, киинхадафи ба даст овардани тачхизотипурицтидор, цорй намудани технологищоимуосир ва рушдиистехсолотро таъмин менамояд.

Калидвожщо: махсулотикишоварзй, озуцаворй, таъминот, самаранокй, корхонахои истехсолй, самараи ицтисодй.

ОРГАНИЗАЦИЯ СЕЛЬСКОХОЗЯЙСТВЕННОГО ПРОИЗВОДСТВА И ЕГО ЭФФЕКТИВНОСТЬ В РАЗВИТИИ ЭКОНОМИКИ СТРАНЫ

Аннотатция: В данной статье исследуются вопросы повышения темпов роста сельскохозяйственного производства и важные факторы, влияющие на результаты производства. Автор отмечает, что увеличение объема продаж продукции может быть обеспечено за счет капитальных вложений, что обеспечивает цель приобретения мощного оборудования, внедрения современных технологий и развития производства.

Ключевые слова: сельскохозяйственная продукция, продукты питания, поставки, эффективность, производственные предприятия, экономический эффект.

THE ORGANIZATION OF AGRICULTURAL PRODUCTION AND ITS EFFECTIVENESS IN THE DEVELOPMENT OF THE COUNTRY'S ECONOMY

Annotation: This article examines the issues of increasing the growth rate of agricultural production and important factors affecting production results. The author notes that an increase in product sales can be achieved through capital investments, which ensures the goal of purchasing powerful equipment, introducing modern technologies and developing production.

Keywords: agricultural products, food, supplies, efficiency, manufacturing enterprises, economic effect.

Баланд бардоштани суръати афзоиши истехсоли мах,сулоти кишоварзй яке аз вазифахои асосии рушди ин соха дар Чумхурии Точикистон ба шумор меравад. Истехсоли мах,сулоти кишоварзй омилхои мухиме мебошад, ки ба натичахои истехсолот таъсир мерасонанд. Айни хол сохаи кишоварзии кишвари мо дар шароити ик;тисоди бозорй царор дорад ва фаъолияти худро ба рацобатхои бозор мутобик; менамояд.

Чумхурии Точикистон шароити хуби рушди сохаи кишоварзиро доро мебошад. Барои рушд додани ин соха бояд ташкили о;илонаи мехнат ва воситахои мехнати системаи истехсолот барои баровардани махсулотхои хушсифат барои истеъмолкунандагон, баркарор кардани самаранокии истехсолии байни хамаи унсурхои истехсолот, рушди пайвастаи системаи истехсолй дар самти баланд бардоштани самаранокии он, ташкили мехнати кормандони корхона, муайян намудани равия ва хачми хочагихои истехсолй, истехсоли махсулотхои сохаи кишоварзй бо истифода аз механиконии комплексии амалиётхои технологй, ташкили коркарди саноатии махсулот хамчун раванди ичрои

хадафхои стратегии давлат, ташкили идоракунии сифати махсулоти кишоварзй, ташкил ва бана;шагирии навоварихо ба рох монда шавад.

Аз ин ру, хангоми муайян намудани самаранокии системахои идоракунии бахши кишоварзй, бояд нарххои шартй, инчунин нишонахои моддиро истифода бурд. Дар даврахои болоравии арзиши захирахои моддию техникии аз чониби саноат таъминшаванда ва набудани маблагхои гардон барои хочагихо, имконияти афзоиши фоида аз хисоби кам кардани харочот душвор мегардад. Афзоиши хачми фуруши махсулот метавонанд тавассути сармоягузорихои асосй таъмин карда шаванд, ки ин хадафи ба даст овардани тачхизоти пури;тидор, чорй намудани технологияхои муосир ва рушди истехсолотро таъмин намояд.

Фазои сиёсй ва сармоягузории мамлакат, инчунин санадхои меъёрии х,ук;ук;ии ;абулгардида барои халли вазифахои афзалиятнок оид ба рушд ва тачдиди и;тисодиёт ба чалби харчй бештари сармоягузорй бахри пешрафти и;тисодиёти мамлакат мусоидат менамояд.

Сармоягузорй омили мухими ташкили истехсолот, рушди и;тисодй ва муносибатхои молиявй буда, дар чахон яке аз шаклхои пахнгаштаи амалиёти пулию ;арзй ба шумор меравад. Ин амалиёт аз чихати и;тисодй самаранок буда, метавонад даромаднокии истифодабарандаро афзун намояд.

Дар шароити имруза масъалаи чалби сармоягузорй ва баланд бардоштани сатхи истехсоли махсулот, вазифаи мухим барои чумхурй ва хам барои сохахои он ба хисоб меравад. [7].

Сармоягузорй ба сохаи кишоварзй, хамчун сармоягузорихои умедбахш ба хисоб рафта, даромади зиёд ба даст меоварад, зеро махсулоти кишоварзй хамеша арзиш дорад, бахусус дар холе, ки чомеаи муосири мо ба махсулотхои озу;аворй ниёз дорад. Хамин тари;, сармоягузорй ба сохаи кишоварзй дар и;тисодиёти кишвар ахамияти беандоза дорад. Му;аррар намудани монеахои содиротй барои корхонаххои кишоварзй имкониятхои нав фарохам овард, вале барои дарёфти манбаъхои маблаггузорй бояд талош кард.

Кдйд кардан ба маврид аст, ки самаранокй ба талабот ва манфиатхои ахолй вобаста мебошад. Мавчудияти манфиатхои гуногуни и;тисодй бо чудоии нисбии и;тисодии робитахои мухталифи и;тисодй, ки аз сатхи бадастомадаи та;симот ва хамкории мехнатй ба вучуд омадаанд, шарх дода мешавад. Аз ну;таи назари сатххои мухталифи и;тисодй таъсирбахшй, вобаста аз шароити и;тисодие, ки ин пайванди и;тисодй мавчуд аст, зохир мешавад.

Ташкил ва рушди истехсолот яке аз омилхои асосии суръат бахшидан ба пешрафти илмй - техникй ба хисоб меравад. Он истифодаи хамачониба ва самарабахши мехнат, захирахои моддй ва молиявии корхонаро таъмин намуда, харочотро кам ва сифати махсулотро баланд мебардорад.

Ташкили истехсолот - ин омухтан ва татби;и масъалахои назариявй ва методологии ташкили истехсолот дар корхонахо, шароит ва омилхои хамохангсозии о;илонаи амали кормандони корхонахо хангоми истифодаи ашё ва олоти мехнат дар раванди истехсолот дар пояи илмй дар сохаи технология, и;тисодиёт ва сотсиология, тачрибаи пеш;адам мебошанд, ки ба ноил шудан ба хадафхои гузошташуда оид ба рушди хосилнокии мехнат, сифат ва ми;дори махсулот равона карда шудаанд. [2]

Инчунин ;айд кардан бамаврид аст, ки арзиши хосилнокй ба арзиши дигар нишондихандахо муста;иман таъсир мерасонад. Х,осили нихоии муваффа;иятхо ва рушди истехсолотро муайян мекунад. Аз ин ру, сатхи рушди истехсолот хамзамон дар бораи самаранокии истехсолоти кишоварзй тасаввурот медихад.

Баланд бардоштани самаранокии истифодаи воситахои асосй, кам кардани шиддатнокии моддй ва энергетикии махсулот; тачдиди усулхои бана;шагирй ва

идоракунй (баланд бардоштани сатхи илмии бана;шагирй), такмили сохтори ташкилии идоракунй, тахияи усулхои бахисобгирии и;тисодй ва хочагидорй, афзоиши фаъолияти мехнатй ва тавсияи иштироки кормандон дар идоракунй мебошад. [1 ]

Мафхуми и;тисодии ташкили истехсолот дар умум омезиш ва таъмини таъсири мута;обилаи унсурхои шахсй ва моддии истехсолот, ба рох мондани робитахои зарурй ва амалхои хамохангшудаи иштирокчиёни раванди истехсолот, фарохам овардани шароит барои амалй намудани ягонагии манфиатхои и;тисодии чамъият, коллективхо ва хар як корманд мебошад.

Самаранокии и;тисодии истехсоли махсулоти кишоварзй - самаранокии чараёни истехсолиро ифода мекунад, таносуби байни натичахои бадастоварда ва арзиши захирахоро бахо медихад. Он таносуби самараи и;тисодиро (натича) ба захирахо (харочот), ки ин натичаро ба вучуд овардааст ва ё баръакс, таносуби захирахо (харочот) ба ми;ёси самараи и;тисодй (натича) бо харочот бо;й мемонад. [4]

Ташкили истехсоли махсулотхои кишоварзй аз ташкили мехнати кормандони корхона ва пардохти музди мехнати онхо, муайян кардани намуд ва хачми корхонаи истехсолй, ташкили механиконии комплексии амалиётхои технологй, ташкили коркарди саноатии махсулот, ташкили идоракунии сифати махсулот, ташкил ва бана;шагирии навоварихо, хамчун раванди эчод ва азхудкунии технологияи нав мебошад.

Ба даромаднокии и;тисодии истехсоли махсулотхои кишоварзй ми;дори зиёди омилхо таъсир мерасонанд. Мушкилии баланд бардоштани даромаднокии и;тисодии истехсолот дар он аст, ки ин омилхо на дар алохидагй, балки дар хамбастагй таъсир мерасонанд. Дар хаёти во;ей, онхо бо хам омехта ва мута;обила мебошанд. Аз ин ру, мо бояд омилхои ба натичаи нихой таъсиррасонандаро бахогузорй кунем, то шаклхои истифодаи имконияти истехсолии фоидаоварро ёбем

Хамин тари;, яке аз роххои рушди ташкили истехсолоти кишоварзй, тахияи барномахои саноатикунонии чараёнхои истехсолот ба хисоб меравад. Бахри ба даст овардани самараи баланди и;тисодй бояд хар як корхона сатхи муайяни рушди и;тисодй дошта бошад, то натичахои чамъбастшуда хадди аксари самараи и;тисодиро ба бор оранд аз ;абили хамкории корхонахои кишоварзй бо ташкилотхои хизматрасон ва коркард, таъсиси ассотсиатсияхо ё иттиходияхои ташкилотхо дар доираи занчираи такрористехсоли онхо, ташкили гуруххои молиявй ва саноатй.

РУЙХАТИ АДАБИЁТ

1. Интенсивное развитие экономики / Учеб. пособие. Под общ. ред. Ю.В. Яковца. - М; Экономика, 1987. - 319с.

2. Корсаков М.Н., Ребрин Ю.И., Федосова Т.В., Макареня Т.А., Шевченко И.К. и др.; Под ред. М.А. Боровской. Экономика, организация и управление на предприятии /Учебник. - Таганрог: ТТИ ЮФУ, 2008. - 380 с.

3. Кудратов Р.Р. Инвестиция - основа повышения эффективности сельскохозяйственного производства (монография) [Текст] / Р.Р. Кудратов, Р. Носиров. Изд. «Статус». - Душанбе, 2005. - 120 с. 35.

4. Расулова Д.Б. Мохияти и;тисодии самаранокии истехсолот // Паёми ДДБ ба номи Носири Хусрав. Силсилаи илмхои гуманитарй ва и;тисодй. Бохтар, 2019. - №1/4 (68). - С. 293-295

5. Стратегияи миллии рушди чумхурии точикистон барои давраи то соли 2030.103с.

6. Холов Т.А. асосхои назариявии сармоягузорй дар сохаи кишоварзй. Паёми Донишгохи Давлатии Бохтар ба номи Носири Хусрав. Силсила илмхои гуманитари ва и;тисодй.-Бохтар 2020.- №1/4(80).- 174-178.)

7. Хушвахтзода К.Х., Б.А.Набиев. Анализ использования инвестиционных ресурсов в энергетическом комплексе Таджикистана //Вестник Таджикского национального университета. Серия социально-экономических и общественных наук.-Душанбе, 2020.-№1.-С.5-12.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.