Научная статья на тему 'Таълимни бошқариш бўйича хорижий давлатлар тажрибаси'

Таълимни бошқариш бўйича хорижий давлатлар тажрибаси Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
2347
494
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
таълим соҳасидаги давлат сиёсати / таълим сифати / таълимни бошқариш / таълим индикаторлари / аттестация / аккредитация / таълим соҳасидаги хориж тажрибаси / олий таълим муассасалари / government policy in the education sphere / quality of education / managing of education / indicators of education / certification / accreditation / international experience in the education sphere / higher education institutions.

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Юлдашев М. А.

Ўзбекистон Республикасида таълим соҳасидаги давлат сиёсатининг мазмуни таълим тараққиётини юқори босқичлар энг илғор хорижий мамлакатлар таълими даражасига кўтариш, жаҳон тажрибасини ўрганиш асосида баркамол шахс ва малакали мутахассисни тарбиялаб вояга етказишдан иборатдир. Мақолада шу нуқтаи назардан айрим хорижий мамлакатлар таълим тизимидаги баъзи жиҳатларни таҳлил қилишга эътибор қаратилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

INTERNATIONAL EXPERIENCE IN THE EDUCATION MANAGEMENT

Essence of the politics of the Republic of Uzbekistan in the education sphere is providing high development and achieving of the most developed countries level, bringing up and implementation the world experience in training person and specialists. The article informs about features of education of some foreign countries.

Текст научной работы на тему «Таълимни бошқариш бўйича хорижий давлатлар тажрибаси»

Юлдашев M.A.,

LKKopM Ниёзий нoмидaги Узбeкиcтoн пeдaгoгикa фaнлapи илмий тaдк1ик1oт институти муа^кил тaдкикoтчиcи, икт^од фaнлapи номзоди

TAЪЛИMНИ БOШKAPИШ БУЙИЧД ХОРИЖИЙ ДДВЛДTЛДP TAЖPИБACИ

ЮЛДAШEВ M.A. ТAЪЛИМНИ БОШ^ДРИШ БУЙИЧД ХОРИЖИЙ ДAВЛAТЛAР ТAЖРИБAСИ

Узбeкиcтoн Рecпyбликacидa тaълим cox1acидaги дaвлaт cиëcaтининг мaзмyни тaълим тapaк-киётини юкopи бocкичлap энг илFop хopижий мaмлaкaтлap тaълими дapaжacигa кyтapиш, жax1oн тaжpибacини ypгaниш acocидa бapкaмoл шaхc вa мaлaкaли мyтaхaccиcни тapбиялaб воя-гa eткaзишдaн ибopaтдиp. Мaкoлaдa шу нyктaи нaзapдaн aйpим хopижий мaмлaкaтлap тaълим тизимидaги бaъзи жиx1aтлapни тax1лил килишгa эътибop кapaтилгaн.

Тaянч cyз вa ибopaлap: тaълим cox1acидaги дaвлaт cиëcaти, тaълим cифaти, тaълимни бoшкapиш, тaълим индикaтopлapи, aттecтaция, aккpeдитaция, тaълим cox1acидaги хopиж тaжpи-бacи, олий тaълим мyaccacaлapи.

ЮЛДAШEВ M.A. ОПЫТ ЗAРУБEЖНЫX CTPAH ПО УПРAВЛEНИЮ ОБРДЗОВДНИEМ

Сущность гocyдapcтвeннoй политики Рecпyблики Узбeкиcтaн в cфepe oбpaзoвaния выpaжa-e^ в oбecпeчeнии вышкого ypoвня paзвития oбpaзoвaния и дocтижeнии ypoвня oбpaзoвaния ^мых пepeдoвых зapyбeжных cтpaн, вocпитaнии paзвитoй личности и квaлифициpoннoгo Œe-циaлиcтa нa ocнoвe изyчeния миpoвoгo опь^. Стaтья пocвящeнa aнaлизy, и^одя из этой точки зpeния, о^льных ocoбeннocтeй cиcтeмы oбpaзoвaния нeкoтopых зapyбeжных cтpaн.

Ключeвыe cлoвa и понятия: гocyдapcтвeннaя пoлитикa в oблacти oбpaзoвaния, кaчecтвo об-paзoвaния, yпpaвлeниe oбpaзoвaниeм, индикaтopы oбpaзoвaния, aттecтaция, aккpeдитaция, зa-pyбeжный опыт в cфepe oбpaзoвaния, yчpeждeния выcшeгo oбpaзoвaния.

YULDASHEV M.A. INTERNATIONAL EXPERIENCE IN THE EDUCATION MANAGEMENT

Essence of the politics of the Republic of Uzbekistan in the education sphere is providing high development and achieving of the most developed countries level, bringing up and implementation the world experience in training person and specialists. The article informs about features of education of some foreign countries.

Keywords: government policy in the education sphere, quality of education, managing of education, indicators of education, certification, accreditation, international experience in the education sphere, higher education institutions.

ЗAMOНAВИЙ иЪЛИМ / COBPEMEHHOE OБPAЗOВAНИЕ 2015, 12

Маълумки, таълим тизими деб муайян жамиятда ижти-моий-тарихий жараёнда таркиб топган, маълум тамойиллар асосида бошцариладиган цамда бир-бири билан боманган бар-ча типдаги уцув-тарбия муассасалари йитиндисига айтилар экан, Узбекистон Республикаси мустацилликка эришганидан сунг барча соцалар цатори таълим тизимини ривожланти-риш, унинг сифатини ошириш, бошцариш, бу жараёнда ри-вожланган хорижий мамлакатлар тажрибасини урганиш ма-салаларига катта эътибор царатила бошланди.

Таълим сифати ва уни бошкариш масалала-рига илмий нуктаи-назардан ёндашиш хорижда ХХ асрнинг 20-йилларидан бошланган. Мазкур жараёнда таълим сифатини бошкариш самара-дорлигини ошириш усулларини излаш ишлари даставвал ижтимоий бошкарувнинг умумий на-зарияси ютуклари асосида амалга оширилган. Шуни таъкидлаш лозимки, таълим сифати ва уни бошкариш муаммолари аксарият тадкикотларда олий таълим тизими ва уни амалга оширувчи таълим муассасалари мисолида тах,лил килинган. Мазкур тадкикотларда олий таълимдан кейинги таълим, хусусан малака ошириш таълимининг муаммолари алох,ида каралмаган ёки олий таъ-лимнинг мантикий давоми сифатида муштара-кликда урганилган. Шунинг учун х,ам купгина тадкикотларда малака ошириш таълими х,ам олий таълим муассасалари амалга оширадиган фаолият тарзида ёритилган1.

Таълим сифати муаммоларини мух,окама килишда унинг бах,оланиши, назорати, мониторингу сифатнинг таъминланиши ва бошкалар х,акида суз юритилади. Бу атамаларнинг ишлати-лишига аниклик киритиш учун уларнинг инглиз тилидаги маъноси ва узбек тилида уларга мос келувчи сузларга кискача тухталиб утамиз.

Сифат назорати (quality control) кутила-ётган сифатнинг муайян даражасига эришиш-га йуналтирилган сифатни бах,олашнинг ташки процедураларини белгилашда кулланилади.

1 Каланова Ш.М Национальная оценка качества образования в Великобритании. // «Вестник Высшей школы Казахстана», 2002, № 4. -С. 134-141; Джунстоун Д.Б. Система высшего образования в США: структура, руководство, финансирование. // «Университетское управление: практика и анализ», 2003, №5-6(28). -С. 92-102; Мото-ва Г.Н., Наводнов В.Г. Системы аккредитации за рубежом: Научное издание. - Йошкар-Ола: Центр государственной аккредитации, 2004. -С. 58; Wahlen S. Is there a Scandinavian model of evaluation of higher education? // Higher Education Management, November 1998, Vol. 10, No. 3. P. 27-42.

Сифат мониторинги (quality monitoring)

сифатнинг у ёки бу мезонлари ва индикатор-ларини бевосита бахолаш ёки кузатиш процедураларини кузда тутади, сифат «даражаси»ни аниклайди, шунингдек, моддий сарф-харажат-ларнинг самарадорлигини бахолаш билан хам боFлик булади.

Олий таълим сифати муаммоларига доир инглиз тилидаги нашрларда катор боскичлардан (режалаштириш, бахолаш ва мониторинг, тах,лил ва бошка боскичлар) иборат хам ташки, хам ички бахолашни - кенг маънодаги сифатни бахолаш тизимини англатувчи «quality assessment» атамаси купрок ишлатилади. Тор маънода сифатни бахолаш процедураларини белгилашда «quality evaluation», «quality audit» , «quality judgement» каби атамалар кулланилади.

Шунингдек, Европада сифатни таъминлаш ёки сифат кафолати тарзида таржима килиниши мумкин булган «quality assurance» атамаси хам ишлатилади. Сифатни таъминлаш тизими бахолаш билан боFлик булган боскичлардан ташкари уларни жорий этиш боскичларини та-комиллаштиришга доир изланиш ва карор кабул килиш боскичларини хам камраб олади. Сифатни таъминлаш тизимининг энг мухим хусусияти унинг даврийлиги ва такомиллашиб боришга мойиллигидир.

1995 йили ЮНЕСКО томонидан «Олий таъ-лимни ислох килиш ва ривожлантириш» номли дастур ишлаб чикилган булиб, унда асрлар ал-машинуви даврида олий таълимни ривожланти-ришнинг дунё микёсидаги тенденцияси ва вази-фалари баён этилган2.

Дастурда мавжуд 151 банддан 18 таси бевосита таълим сифатига баFишланган. Уларда, жумладан, сифат концепциясининг «Олий таълим сифати мазкур тизимнинг мазмун доираси,

2 Реформа и развитие высшего образования. Программный документ ЮНЕСКО, 1995. -С. 46.

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2015, 12

вaзифaлapи ëки тизимдaги шapoит вa мeъëp-лapгa бoFлик бyлгaн куп киppaли тyшyнчa» !ap-зидa тaвcифлoвчи кeнг тaлкини кeлтиpилгaн1.

Тaълим cифaтини бax1oлaш мyaммocи x1aммa вaкт дoлзapб бyлгaн, фaкaт ^йинги йиллapдa бу мacaлa eчимигa тизимли мaжмyaвий тapздa ëндaшилa бoшлaнди. Чeт эл oлимлapи вa aмa-лиëтчилapи тaълим cифaтини тaдкик килиш дoиpacидa тaълим cифaти тyшyнчacининг узини aниклaштиpмoкдaлap, бax1oлaш мeзoнлapини ишлaб чикмoкдaлap, юкopи cифaтни тaъмин-ловчи oмиллapни тacнифлaмoкдaлap, тaълим cифaтини бoшкapиш вa мoнитopинги мyaммo-лapини Уpгaнмoкдaлap2.

Тaълимни бax1oлaшнинг yзapo тaн oлинaди-гaн тизимлapини жopий этиш opкaли тaккocлaш имконини бepyвчи тaълим cифaтини тaъминлaш Евpoпa мaмлaкaтлapи ягoнa тaълим мaкoнини шaкллaнтиpишнинг мух,им шapтлapидaн биpи-диp. Дyнëдa мaвжyд тaълим cифaтини бax1oлaш тизимлapини шapтли paвишдa иккитa мoдeлгa булиш мумкин.

Биpинчи мoдeль - олий тaълим мyaccacacи-нинг жaмият вa дaвлaт oлдидaги мacъyлиятини aттecтaция, aккpeдитaция вa нaзopaт килиш во-cитacидa тaшки бax1oлaшгa acocлaнгaн «фpaн-цyзчa» мoдeли. Бyндaй мoдeль Скaндинaвия мaмлaкaтлapи, Чeхия, Лaтвия, Эстония вa бош^ мaмлaкaтлapдa кУллaнилaди. Ушбу мaмлaкaт-лapдa дaвлaт opгaнлapи тoмoнидaн бax1oлaшнинг мaкcaди шaкллaнтиpилaди, бax1oлaшнинг энг мух,им жиx1aтлapи бeлгилaнaди, тaълим жa-paëнини тaшкил этишгa дoиp кapopлap кaбyл Kилинaди.Тaълим мyaccacacи тoмoнидaн узини-узи бax1oлaшгa юзaки кapaлaди, чунки acocий эътибop тaшки бax1oлaшни caмapaли yткaзишгa кapaтилaди3.

Тaшки нaзopaт мeъëpий вa илмий жax1aтдaн тaъминлaниш бopacидa жиддий мyвaффaкият-лapгa эpишгaн бyлca-дa, эпизодик тapздa микдо-

1 Рeфopмa и paзвитиe выcшeгo oбpaзoвaния. Пpoгpaмм-ный документ ЮНЕСКО, 1995. -С. 46.

2 Мoтoвa Г.Н., Нaвoднoв В.Г. ^deiv^i aккpeдитaции зa pyбeжoм: Нayчнoe издaниe. - Йoшкap-Олa: Цeнтp mcy-дapcтвeннoй aккpeдитaции, 2004. -С. 58.

3 Quality Procedures in European Higher Education.

European Network for Quality Assurance. http://www. enqa.net/texts/procedures; Quality Assurance: A Reference System for Indicators and Evaluation Procedures. European Association of Universities. http://www.eua.be/eua/jsp/ en/upload/; Wahlen S. Is there a Scandinavian model of evaluation of higher education? // Higher Education Management, November 1998, Vol. 10. No. 3. P. 27-42.

pий кypcaткичлapни aниклaшгa acocлaнгaни ca-бaбли мaвжyд мyaмммo вa ютyклapни aниклaш, тaълим cифaтини oшиpишни peжaлaштиpиш имконини бepмaйди.

Олий тaълим cифaтини бax1oлaшнинг ик-кинчи - «инглизчa» мoдeлининг acocини тaъ-лим мyaccacacи тoмoнидaн узини-узи бax1oлaш тaшкил килaди. Бу мoдeль Буюк Бpитaния, tep-мaния, АКШ, Лотин Дмepикa мaмлaкaтлapидa кУллaнилaди.

Фpaнциядa олий тaълим мyaccacacи (ОТМ) фaoлиятининг тaшки нaзopaти ОТМлapни бax1o-лaш бyйичa Миллий кУмитa тoмoнидaн aмaл-гa oшиpилaди. Мaзкyp кУмитaнинг бош вaзи-фacи мyaйян ОТМлap вa мaмлaкaтдaги олий тaълимнинг x1oлaтини дaвpий paвишдa хoлиc бax1oлaшдaн ибopaт. Бax1oлaш нaтижaлapи ax-бopoт вa тaвcиявий xapaктepгa эгa булиб, дacт-лaб пpeзидeнт, пapлaмeнт вa x1yкyмaтгa, cyнгpa нaшpлap шaклидa кeнг жaмoaтчилик эътибо-pигa eткaзилaдигaн йиллик x1иcoбoтлap тapзидa бaëн этилaди.

Гepмaния вa Буюк Бpитaниядa якин дaвp-лapгaчa тaълим cифaтини тaъминлaшдaги бош poль укув мyaccacaлapи вa бyлинмaлapининг pax1бapлapи вa Укитyвчилap тapкибининг ком-пeтeнтлиги вa мacъyлиятигa acocлaнгaн ички нaзopaтгa aжpaтилгaн эди. Гepмaниянинг олий тaълим мyaccacaлapидa ички нaзopaт acocaн фa-кyльтeтлap, aникpoFи yлapдaги укув жapaëнигa жaвoб бepyвчи мaxcyc кoмиccиялap тoмoнидaн олиб бopилap эди. Гepмaниядa дaвлaт дapa-жacидa aккpeдитaция килиш йул^ кУйилмaгaн булиб, дaвлaтгa тeгишли ОТМлap aвтoмaт тapзи-дa aккpeдитaциягa э^ бyлapди4.

Оxиpги йиллapдa мaмлaкaтдa ички нaзopaт-нинг eтapли эмacлиги тyFpиcидaги xyлocaгa кe-линди вa 1995 йилдaн бoшлaб ОТМ peктopлapи кoнфepeнцияcи pa^нaмoлигидa куп бocкичли мypaккaб тyзилмaгa эгa бyлгaн cифaтни тaшки нaзopaт килиш тизими жopий килинa бош-лaнди.

Слoвeниядa, aкcинчa, ОТМлap биpгaликдa олий тaълимдa cифaтни бa^oлaш КУмитacини тaъcиc этaдилap вa нaзopaт учун yзлapи жa-воб бepaдилap. Пoльшaдa эca aмaлдaги конун-чиликкa бинoaн ОТМлap тaълим cифaтини уз-лapи бa^oлaйдилap.

4 Quality Procedures in European Higher Education. European Network for Quality Assurance. http://www.enqa. net/texts/procedures.

3AM0HABMM TAt^MM / C0BPEMEHH0E 0EPA30BAHME 2015, 12

Шундай килиб, Fapбий Европа олий таълим тизимининг кенгайиши ва уни ривожлантириш хамда куллаб-кувватлашга сарфланаётган xapa-жатларнинг ортиши таълим муассасаларининг олдига мyтaxaccиcлapни тайёрлаш сифатини намойиш килиш ва шу оркали сарфланаётган мaблaFлapни оклашни долзарб вазифа килиб КУйди. Шу билан бирга Европа олий таълими-нинг байналминаллашуви xaлкapo микёсда таълим жараёни сифатини бахолаш тизимини яратишнинг мухимлиги ва заруриятини белги-лайди.

Шимолий Европа мамлакатлари (Дания, Норвегия, Финляндия, Швеция) институтлари ва университетларида ташкил этилган назорат ва сифат тизими хам узига xoc xycycиятлapгa эга1.

Норвегияда асосий эътибор таълим жараёни ва укув дастурларини бахолашга каратилади. Бахолаш жараёни хукумат томонидан молиявий жихатдан куллаб-кувватланадиган ташкилот-лар оркали амалга оширилади. Хозирда таълим вазирлиги таркибида назорат буйича Кенгаш ташкил этилган булиб, y бошка кумиталардан мустакил тарзда таълим маконининг сифатини бахрлаш сиёсатини юритади.

Финляндияда ички ва ташки бахолаш бир-галикда амалга оширилади. Данияда назорат хукумат томонидан молиявий кул-лаб-кувватланадиган ташки ташкилотлар томонидан амалга оширилади. Бунда ички уз-узини бахолашда ташки экспертлар томонидан олинган маълумотларга хам таянади.

Финляндияда олий таълим назорати ва си-фати буйича кумита 1996 йилда ташкил этилган. Кумитанинг бош вазифаси - олий таълим муассасалари ва таълим вазирлигига бахолаш тизимини ривожлантиришга кумак бериш. Ва-зифасига кура мазкур кумита назорат килишдан кура купрок маслахат берувчи органга yxшaйди. Унинг вазифалари каторига таълим муассасаси ичида сифатни бахолаш тизимида ишлаш учун мyтaxaccиcлapни тайёрлаш, бахолаш тизимини хам давлат ва хам алохида таълим муассасалари даражасида таъминлаш, касбга йуналтирилган институтларни аттестациялаш учун хужжатларни тайёрлаш киради.

Швецияда олий таълим сохасидаги мил-лий сиёсат даражасида бахолашнинг туртта

1 Wahlen S. Is there a Scandinavian model of evaluation of higher education? II Higher Education Management, November 1998, Vol. 10. No. 3. P. 27-42.

йуналиши мавжуд. Биринчи йуналиш таълим субъектлари ва укув дастурларини мамлакат микёсида бахолаш, иккинчи йуналиш - аккреди-тациялаш учун таълим дастурларини бахолаш, учинчи йуналиш - битирувчиларнинг касбий тайёргарлик даражасини аниклаш максадида йи-рик булмаган таълим муассасаларини бахолаш, туртинчи йуналиш - бутун таълим жараёнини умумий бахолашни камраб олади.

АК,Шда таълим жараёни сифатини назорат килиш ва бахолаш тизими аккредитация деб номланади. Аккредитация АКШ универси-тетлари ва коллежларидаги таълим сифатини бахолашнинг етакчи шакли сифатида каралади. Мазкур тизимда бахолаш иккита йуналишда олиб борилади: ички ва ташки. Ташки тизим-га федерал, тегишли штатнинг органи, инсти-тутни аккредитациялаш агентлиги, таълим муассасаси укув дастурларини аккредитация килиш буйича ихтисослашган агентлик жалб килинади. Ички бахолаш жараёни укув дастур-ларининг бажарилиши буйича университет кумитасининг хисоботи, янги укув дастурларини режалаштириш ва ривожлантириш, талабалар-ни улар узлаштиришининг натижалари буйича бахолашдан иборат.

Аккредитация натижасида таълим дастури ёки институт фаолиятини давом эттириш хукукига эга булади ёки ундан махрум килинади.

Охирги йилларда «француз» моделини кул-лаётган Европа мамлакатларида ОТМлар томонидан узини-узи бахолаш жараёнларининг жорий этилиши ва ривожлантирилиши куза-тилмокда. Масалан, Скандинавия мамлакатларида таълимни бахолаш жараёни таълим муассасаси томонидан уз фаолиятини тартибга солиш буйича тула жавобгарликни уз зиммаси-га олиши томон силжимокда ва бунда хукумат кумакчи ролини уйнамокда. Узини-узи бахолаш ташки кузатувчиларни ишонтириш ва кушимча молиялаштиришни жалб килишга тайёргарлик нуктаи назаридан утказилиб, таълим муассасаси томонидан уз фаолиятини такомиллаштириш юзасидан махсус амалга ошириладиган жараён эмас.

Турли мамлакатларда амалда булган сифатни бахолаш миллий тизимлари нафакат максад-лари, вазифалари, бахолаш мезонлари ва тад-бирлари буйича, балки мазкур жараёнга хукумат (давлат), жамоат ва махсус органлар ва муас-сасаларнинг жалб этилганлик даражаси каби

ЗАМОНАВИЙ ТАЪЛИМ / СОВРЕМЕННОЕ ОБРАЗОВАНИЕ 2015, 12

кyплaб кypcaткичлap бyйичa биp-биpидaн фapк килaдилap. Xaммa жoйдa cифaтни бaхoлaшнинг pacмaн эълон килинган мaкcaдлapи cифaтни бeлгилaнгaн cтaндapтлap дapaжacидa yшлaб ту-pиш ëки yндaн oшиpиш бyлca-дa, aмaлдa мaзкyp мacaлaни тушунишнинг yзидa (хиcoбoтлapни кeнгaйтиpиш вa тaкoмиллaштиpиш эвaзигa нa-зopaтни кyчaйтиpиш зapypиятидaн то cифaт-ни бax1oлaшни тaълим мyaccacacи тoмoнидaн узини-узи бax1oлaшгa кaдap) тypли-тyмaнлик кyзaтилaди. Шyнгa кapaмacдaн, тaълим cифa-тини бax1oлaш иккитa тapкибий киcмдaн, яъни ички (уз-узини бaхoлaш) вa тaшки бaхoлaшдaн ибopaт булиши лозимлиги, шyнингдeк, мaзкyp тaшкил этyвчилapнинг aник мexaнизмлapи xap хил булиши мумкинлиги бapчa хoлaтлapдa тaн oлинaди.

Умyмaн oлгaндa мaмлaкaтимиздa тaълимни бoшкapиш тизимининг cифaт жихaтидaн янги дapaжacи aнъaнaлap, бой тapиxий вa мaънa-вий мepocни хигабга ол^н хoлдa pивoжлaнгaн мaмлaкaтлap тaжpибacидaн х^м кeнг фoйдaлa-ниш лозим. Тaълимни бoшкapиш тизими ш^кли вa мaзмyни жихaтидaн дaвлaт-жaмoaтчилик ту-cидa булиши - энг илFop, вa фу^олик жaмияти ютyклapигa киpyвчи йyнaлишлигини тaн олиш кepaк.

Хyлoca килиб aйтгaндa, тaълим бoшкapyви нaзapияcи ниcбaтaн янги вa истикболли фaн

тapмoFи хиcoблaниб, бoшкapyв жapaëнининг мохияти вa кoнyниятлapини aниклaш, бу жa-paëндa coдиp бyлaдигaн мyнocaбaтлapни очиб бepиш, бaхoлaш вa бoшкapyв cyбъeктининг acocий тaмoйиллapни ишлaб чикиш тaълимни бoшкapиш жapaëнидa мухим aхaмият кacб этaди.

Тaълим тизимини бoшкapиш пeдaгoгикa фa-нининг мухим тapмoFи булиб, i^e^c^ Рec-пyбликacидaги тaълим тизими opгaнлapи вa yлapнинг вaзифaлapи, иш фaoлиятининг мaзмy-ни вa мeтoдлapини бeлгилaб бepaди, шунинг-дeк, тaълим мyaccacaлapигa paхбapлик килиш тизимини acocлaйди. Шу ну^и нaзapдaн Узбeкиcтoн Рecпyбликacидa тaълим тизимини микдop вa cифaт жихaтидaн бyндaн хaм жaдaл pивoжлaнтиpишдa илFop xopижий дaвлaтлap тaжpибacидaн ypинли фoйдaлaнишгa rana эъти-6OP кapaтилмoкдa.

Тaълим-тapбияни тaшкил килиш вa бош^-pишгa дoиp pecпyбликaмиздa aмaлгa oшиpилa-ëтгaн ишлapнинг хaммacи пиpoвapд нaтижaдa ягoнa acocий мaкcaдгa эpишиш, комил инcoн, мyaйян дapaжaдa умумий мaълyмoт дapaжa-^ вa кacбий тaйëpгapлигигa эгa булган xap то-мoнлaмa pивoжлaнгaн, имон-эътикодли шaxcни тapкиб тoптиpишгa кapaтилгaндиp.

Aдабиётлар:

1. Рeфopмa и paзвитиe выcшeгo oбpaзoвaния. Пpoгpaммный дoкyмeнт ЮНЕСКО, 1995. -С. 46.

2. Кaлaнoвa Ш.М. Нaциoнaльнaя oцeнкa кaчecтвa oбpaзoвaния в Вeликoбpитaнии. || «^стник Выcшeй школы Кaзaxcтaнa», 2002, № 4. -С. 134-141.

3. Джунстоун Д.Б. Сиcтeмa выcшeгo oбpaзoвaния в США: dpy^ypa, pyкoвoдcтвo, фи-нaнcиpoвaниe. || «Унивepcитeтcкoe yпpaвлeниe: пpaктикa и aнaлиз», 2003, № 5-6(28). -С. 92-102.

4. Мoтoвa Г.Н., Нaвoднoв В.Г. Сиcтeмы aккpeдитaции зa pyбeжoм: Нayчнoe издaниe. - Йoшкap-Олa: Цeнтp гocyдapcтвeннoй aккpeдитaции, 2004. -С. 58.

5. Quality Procedures in European Higher Education. European Network for Quality Assurance. http:||www.enqa.net|texts|procedures.pdf

6. Quality Assurance: A Reference System for Indicators and Evaluation Procedures. European Association of Universities. http:||www.eua.be|eua/jsp|en|upload|

7. Wahlen S. Is there a Scandinavian model of evaluation of higher education? || Higher Education Management, November 1998, Vol. 10. No. 3. P. 27-42.

ЗAMOHABИЙ TAЪЛИM / ^PEMEHHOE OБPAЗOBAHИE 2015, 12

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.