Научная статья на тему 'ТАЪЛИМ ТИЗИМИДА 3D МОДЕЛЛАРНИ ЯРАТИШ ВА ЖОРИЙ ЭТИШДА SOLIDWORKS ДАСТУРИДАН ФОЙДАЛАНИШ'

ТАЪЛИМ ТИЗИМИДА 3D МОДЕЛЛАРНИ ЯРАТИШ ВА ЖОРИЙ ЭТИШДА SOLIDWORKS ДАСТУРИДАН ФОЙДАЛАНИШ Текст научной статьи по специальности «Компьютерные и информационные науки»

CC BY
281
42
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
3D технологиялар / 3 ўлчамли фазо / 3D принтер / 3D моделлаштириш / компетенция / индивидуал ёндашув / компьютер графикаси / мультимедия / смарадорлик / ахборот коммуникация технологиялари / 3D technology / 3D space / 3D printer / 3D modeling / competence / individual approach / computer graphics / multimedia / emerald / information and communication technologies.

Аннотация научной статьи по компьютерным и информационным наукам, автор научной работы — Расулмухамедов, Мухамадазиз Махамадаминович, Азимов, Абдулхай Абдулатиф Ўғли, Ғаффаров, Нуриддин Ёрқин Ўғли

Ушбу мақолада таълим тизимида 3D технологияларини қўллаш, рақамли технологияларни жорий этиш ҳамда 3D ресурсларидан фойдаланиб ўқувчи-талабаларга индивидуал ёндашиш орқали ўқитиш сифатини ошириш ва эришиш мумкин бўлган натижалар тўғрисида таҳлилий маълумотлар келтирилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по компьютерным и информационным наукам , автор научной работы — Расулмухамедов, Мухамадазиз Махамадаминович, Азимов, Абдулхай Абдулатиф Ўғли, Ғаффаров, Нуриддин Ёрқин Ўғли

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

USE OF SOLIDWORKS PROGRAM FOR CREATION AND IMPLEMENTATION OF 3D MODELS IN EDUCATIONAL SYSTEM

This article provides analytical information on the use of 3D technologies in the education system, the introduction of digital technologies and the possible results to improve the quality of teaching through an individual approach to students using 3D resources.

Текст научной работы на тему «ТАЪЛИМ ТИЗИМИДА 3D МОДЕЛЛАРНИ ЯРАТИШ ВА ЖОРИЙ ЭТИШДА SOLIDWORKS ДАСТУРИДАН ФОЙДАЛАНИШ»

ТАЪЛИМ ТИЗИМИДА 3D МОДЕЛЛАРНИ ЯРАТИШ ВА ЖОРИЙ ЭТИШДА SOLIDWORKS ДАСТУРИДАН ФОЙДАЛАНИШ

Расулмухамедов Мухамадазиз Махамадаминович

ф.-м.ф.н., доцент, Тошкент Давлат транспорт университеты Транспортда ахборот тизимлари ва технологиялари кафедра мкдири;

Азимов Абдулхай Абдулатиф Угли Тошкент Давлат транспорт университети Транспортда ахборот тизимлари ва технологиялари кафедра ассистенти;

Гаффаров Нуриддин Ёркцн Угли Тошкент Давлат транспорт МАТ -1 гурууи 2-курс магистр талабаси;

АННОТАЦИЯ

Ушбу мацолада таълим тизимида 3D технологияларини цуллаш, рацамли технологияларни жорий этиш уамда 3D ресурсларидан фойдаланиб уцувчи-талабаларга индивидуал ёндашиш орцали уцитиш сифатини ошириш ва эришиш мумкин булган натижалар тузрисида таулилий маълумотлар келтирилган.

Калит сузлар: 3D технологиялар, 3 улчамли фазо, 3D принтер, 3D моделлаштириш, компетенция, индивидуал ёндашув, компьютер графикаси, мультимедия, смарадорлик, ахборот коммуникация технологиялари.

ABSTRACT

This article provides analytical information on the use of 3D technologies in the education system, the introduction of digital technologies and the possible results to improve the quality of teaching through an individual approach to students using 3D resources.

Keywords: 3D technology, 3D space, 3D printer, 3D modeling, competence, individual approach, computer graphics, multimedia, emerald, information and communication technologies.

Таълим тизими тугри ташкил этиш укувчи-талабаларни билимни олиш хдмда узлаштириш, таълим мухдтини самарадорлигини оширишга таъсир этувчи омиллардан хисобланади. Бу эса уз навбатида таълим берувчиларнинг таълим-тарбия бериш усулларини ва укитиш воситаларини хам узгартиришга олиб келади. Укувчи-талабаларни укитиш жараёнига замонавий ахбороткоммуникация технологияларини жадалик билан кириб келиши уларнинг материал узлаштириши, тезкор керакли маълумотларини олишларига

хизмат килади. SolidWorks дастурида виртуал 3D модели асосида физик объект яратиш таълим жараёнларини ракамлаштиришда ижодий фикрловчи, таълимнинг замонавий метод ва технологияларини, аник амалий фаолият асосида педагогик жараённи мустакил лойихалаш ва режалаштириш, жумладан 3D технологияларидан фойдаланувчи таркибини шакллантиришни талаб этади. 3D - бу инглизча суз булиб 3 Dimensions, яъни, 3 улчамли сузнинг кискартмаси хисобланади. SolidWorks дастури - бу автоматлаштирилган лойихалаш, турли махсулотлар ишлаб чикаришга тайёрлаш ва батафсил техник тахлилларни амалга ошириш имконини берадиган дастур. SolidWorks дастури ингилиз тилидан таржима килинганда (Solid-тана, Works-иш) "тана билан ишлаш" яъни моддий объектлар билан ишлаш деган маънони англатади [1]. Бугунги кунда SolidWorks дастури таълим тизимида 3D-моделларни йирик ёки кичик деталларини яратиш учун лойихлашдаги оддий макетлар билан биргаликда барча сохаларда хам фойдаланилмокда. SolidWorks дастурида 3D-моделлаштириш таълим, саноат, темир йул транспорти, архитектура ва интерьер дизайн моделларни ишлаб чикариш, натижаларга киска вактда етишиш, бажарилишнинг бир мунча аниклигига эришиш имконини берувчи инновацион ишланмалар ва замонавий ускуналардан моделлаштириш сохасида хам фойдаланиш имконини беради хамда максадга муофикдир. Шундай килиб 3D-моделлаштириш - бу объектнинг 3 улчамли моделини яратилиш жараёни деб хисобланади ва унинг ёрдамида керакли объектнинг визуал, хажмли куриниши яратилади. Х,осил килинган объектнинг тасвирини турли бурчаклардан ва турли ёругликларда куриш имконияти мавжуд. SolidWorks дастури ёрдамида купрок реал эффектга эришиш учун объектни 3 улчамли моделини текстуралаш (материалнинг визуал хусусиятларини бериш) харакатлантириш мумкин. 1-расмда SolidWorks дастурида ёрдамида объектнинг 3 улчамли моделини ясалиши келтирилган.

J J- I

1-расм. 3 улчамли моделлаштириш.

86

SolidWorks дастури 3D моделлаштириш махсулотнинг янги куринишини яратишда ёки махсулотнинг мавжуд 2 улчамли тасвир белгиланган максадни амалга оширишга етарли булмаганда кулланилади.

Объектни дастлабки тахлил этиш учун моделлаштириш керак булганда ёки реал объектнинг жисмоний моделини яратишга рухсат булмаганда 3D моделлаштириш зарур булади. 2-расмда 3D моделлаштириш махсулотнинг 2 улчамли тасвири келтирилган.

2-расм. 2 улчамли тасвир

Мураккаб юкори аникликдаги моделларни кул услуби билан яратиш мавжуд эмас. Куп сонли 3D босиб чикариш технологиялари мавжуд, аммо барчасини тагида электрон маълумотлардан фойдаланган холда мураккаб геометрияни каватма-кават яратиш тамойили - компьютернинг CAD-модели (STL формати) ётади. STL - бу 3D system томонидан яратилган стерео литография CAD дастури учун махаллий формат. STL да "стандарт учбурчак тили" ва "стандарт тортишиш тили" каби бир нечта пост-фактуралар мавжуд.

Ушбу формат SolidWorks дастури томонидан куллаб-кувватланади. Тез прототиплаш, 3D босиб чикариш ва автоматлаштирилган ишлаб чикариш учун кенг кулланилади. STL файллари умумий улчовли CAD моделининг ранги, тузилиши ёки бошка атрибутлари тасвирланмасдан факат уч улчовли объектнинг сирт геометриясини тасвирлайди. STL формати иккала ASII ва иккитомонлама ваколатларни хам белгилайди. Иккилик файллар янада ихчам булгани учун кенг таркалган. SolidWorks дастурида виртуал 3D модел асосида физик объект яратиш усули 3D прототип яратиш дейилади ва унинг ёрдамида (3D модел) хар кандай узгаришларни амалга ошириш жуда осон. Бунда фойдаланувчи, лойихачи SolidWorks дастуридан фойдаланиб дастлабки

лойихани яратиш, унинг узгартириш, баъзи кисмларни олиб ташлаб бошкасини кушиши мумкин. Ушбу услуб (уч улчовли моделлаштириш) бошка визуал усулларга нисбатан куп афзалликларга эга:

- 3D деталлар ва колиплар тайёрлашнинг кулайлиги;

- чизилган детални чидамлилигини синаб куриш мумкинлиги ва юкори даражадаги маълумотларга эришишга имконияти мавжудлиги;

- махсулот ишлаб чикариш, эксплуатация килиш ва таъмирлаш харажатларини оптималлаштиришга мослашувчанлигини аниклайдиган конструкция хусусиятларига эгалиги;

- турли хужжат шаклларини мослашув имкониятига эга булган маълумот алмашинувини автоматлаштириш имкониятлари мавжуд.

Хулоса килиб шуни айтиш мумкин:

l.SolidWorks дастури талабаларни тадкикотлар утказишга ундайди ва уларда тадкикот ва изланишга кизикиш уйготади.

2.Дастур ёрдамида талабалар турли хил параметрларнинг кийматларини узгартириб куришади ва натижада уларнинг фан буйича билим ва куникмалари ошади, узлаштириш яхшиланади.

3.SolidWorks дастури талабаларга узларининг кашфиётларини бошкариш ва эгалик килиш хиссини беради ва шу билан уларнинг маълумотни тушуниш ва тахлил килиш кобилятини оширади. Натижада лойихачи хакикатга имкон кадар якин моделни яратади ва якуний натижалар самарадорлиги юкори булади.

REFERENCES

1. Сотников Н.Н., Козар Д.М. SolidWorksда моделлаштириш асослари: -Т.:Узбекистон миллий энциклопедияси, 2013. -36 б.

2. Дворецкий С.И., Егоров А.Ф., Дворецкий Д.С. Компьютерное моделирование и оптимизация технологических процессов и оборудования. -Тамбов: ТГТУ, 2003. - 224 с.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.