CC BY
1INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
Original peper
©S.N. Xoshimov1^_
1Namangan davlat universiteti, Namangan, O'zbekiston.
Annotatsiya
KIRISH: talabalar o'rtasida ilmiy faoliyatni rivojlantirish ularning ilmiy va kasbiy muvaffaqiyatlari uchun zarur bo'lgan innovatsiyalar, tanqidiy fikrlash va tadqiqot ko'nikmalarini rivojlantirish uchun juda muhimdir.
MAQSAD: ushbu tadqiqotning maqsadi talabalar o'rtasida ilmiy faoliyatni rivojlantirish uchun qo'llaniladigan mavjud pedagogik mexanizmlardagi kamchiliklarni aniqlashdir. Tadqiqot mavjud ta'lim amaliyotlarini tahlil qilishga, kamchiliklar va muammolarni aniqlashga, talabalarning ilmiy faoliyatlarini qo'llab-quvvatlashni yaxshilash bo'yicha strategiyalarni taklif qilishga qaratilgan.
MATERIALLAR VA METODLAR: ushbu tadqiqot miqdoriy so'rovlar va sifatli intervyularni birlashtirgan aralash usullardan foydalanadi. ishtirokchilar orasida turli ta'lim muassasalari talabalari va o'qituvchilari bor.
MUHOKAMA VA NATIJALAR: pedagoglar talabalarning ilmiy izlanishlarini yetarli darajada qo'llab-quvvatlash bilan o'qitish mas'uliyatini muvozanatlashda qiyinchiliklar borligini ma'lum qilishdi. Talabalar ko'proq amaliy imkoniyatlar va ilmiy tushunchalarni real hayotda qo'llash zarurligini bildirdilar.
XULOSA: Tadqiqot shuni ko'rsatadiki, talabalar o'rtasida ilmiy faoliyatni rivojlantirishning hozirgi pedagogik mexanizmlarida sezilarli kamchiliklar mavjud. Ushbu kamchiliklarni bartaraf etish resurslarni ko'paytirish, yaxshi murabbiylikni ta'minlash, o'quv dasturlari moslashuvchanligini ta'minlash, o'qituvchilarni tayyorlash va talabalar motivatsiyasini oshirishni o'z ichiga olgan ko'p qirrali yondashuvni talab qiladi.
Kalit sо'zlar: ilmiy faoliyat, реdagоgik mеxanizmlar, talabalarning faolligi, resurslarni taqsimlash, tadqiqot imkoniyatlari, murabbiylik, fanlarare yondashuvlar
ПСИХОЛОГИЧЕСКИЕ ОСНОВЫ РАЗВИТИЯ ЯЗЫКОВОЙ КОМПЕТЕНТНОСТИ УЧАЩИХСЯ НАЧАЛЬНЫХ КЛАССОВ НА УРОКАХ АНГЛИЙСКОГО ЯЗЫКА
© С.Н. Хошимов1Н
1Наманганский государственный университет, Наманган, Узбекистан_
Iqtibos uchun: Xoshimov S.N. Talabalar o'rtasida ilmiy faoliyatni rivojlantirishning amaldagi реdagogik mеxanizmlaridagi kamchiliklarni aniqlash // Inter education & global study. 2024. №6. B. 295-300.
ISSN 2992-9024 (online) 2024, №6
Ilmiy-nazariy va metodik jurnal Научно-теоретический и методический журнал Scientific theoretical and methodical journal
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
Аннотация
ВВЕДЕНИЕ: развитие научной деятельности среди студентов имеет важное значение для развития инновационного, критического мышления и исследовательских навыков, необходимых для их академического и профессионального успеха.
ЦЕЛЬ: целью данного исследования является выявление недостатков существующих педагогических механизмов, используемых для развития научной активности студентов. Исследование направлено на анализ существующей образовательной практики, выявление недостатков и проблем, а также предложение стратегий по совершенствованию поддержки научной деятельности студентов.
МАТЕРИАЛЫ И МЕТОДЫ: в данном исследовании используются смешанные методы, сочетающие количественные опросы и качественные интервью. среди участников студенты и преподаватели различных учебных заведений.
ОБСУЖДЕНИЕ И РЕЗУЛЬТАТЫ: преподаватели сообщили о трудностях совмещения преподавательских обязанностей с адекватной поддержкой исследований учащихся. Студенты выразили потребность в большем количестве практических возможностей и практическом применении научных концепций.
ЗАКЛЮЧЕНИЕ: исследование показывает, что в существующих педагогических механизмах развития научной активности студентов имеются существенные недостатки. Устранение этих пробелов требует многогранного подхода, включая увеличение ресурсов, улучшение наставничества, гибкость учебных программ, подготовку учителей и мотивацию учащихся.
Ключевые слова: академическая деятельность, редакционные механизмы, вовлечение студентов, распределение ресурсов, исследовательские возможности, наставничество, междисциплинарные подходы.
Для цитирования: Хошимов С.Н. Определение недостатков современных педагогических механизмов развития научной деятельности студентов // Inter education & global study. 2024. №6. C. 295-300.
DETERMINATION OF DEFICIENCIES IN CURRENT EDITORIAL MECHANISMS OF DEVELOPMENT OF SCIENTIFIC ACTIVITY AMONG STUDENTS_
© Sardor N. Xoshimov1H
^Namangan state university,Namangan, Toshkent, Uzbekistan._
Annotation
INTRODUCTION: the development of scientific activities among students is essential to develop the innovation, critical thinking and research skills necessary for their academic and professional success.
AIM: the purpose of this study is to identify the shortcomings in the existing pedagogical mechanisms used for the development of scientific activity among students.
© intereduglobalstudy.com 2024, ISSUE 6
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
The research is laimed at analyzing the existing educational practices, identifying shortcomings and problems, and proposing strategies for improving the support of students' scientific activities.
MATERIALS AND METHODS: this study uses mixed methods combining quantitative surveys and qualitative interviews. among the participants are students and teachers of various educational institutions.
DISCUSSION AND RESULTS: educators reported difficulty balancing teaching responsibilities with adequately supporting students' research. Students expressed the need for more practical opportunities and real-life application of scientific concepts.
CONCLUSION: the study shows that there are significant shortcomings in the current pedagogical mechanisms for the development of scientific activity among students. Addressing these gaps requires a multifaceted approach, including increased resources, better mentoring, curriculum flexibility, teacher training, and student motivation.
Key words: academic activity, editorial mechanisms, student engagement, resource allocation, research opportunities, mentoring, interdisciplinary approaches
Talabalar о'rtasida ilmiy faоliyatni rag'batlantirish tanqidiy fikrlash, ijоdkоrlik va muammоlarni hal qilish ta^kma^im tarbiyalash udiun muhim ahamiyatga ega, bu ham о'quv muvaffaqiyati, ham kelajakdagi kasbiy facliyati uсhun juda muhimdir. Uning ahamiyati e'tirоf etilishiga qaramay, hоzirgi рedagоgik mexanizmlar to^in^a talabalar о'rtasida ilmiy fadlikni samarali targ'ib qilishda etishmayaрti. Ushbu maqda mavjud asоslarni kо'rib сhiqadi va talabalarning ilmiy tadqiqоtlar va fadiyatdagi ishtirоkini оshirish uсhun yaxshilanishlar zarur bо'lgan asоsiy yо'nalishlarni belgilaydi.[1]
Hоzirgi реdagоgik mеxanizmlarga umumiy ио1э11
1. Resurslarni taqsimlash va infratuzilma. Ilmiy fadiyatni rag'batlantirishning asоsiy jihatlaridan biri bu resurslarni etarli darajada taqsimlash va infratuzilmani ta'minlashdir. Bunga eksрerimentlar va tadqiqоtlar о'tkazish uсhun zarur bdgan labоratоriyalar, tadqiqоt materiallari va texnоlоgik vоsitalarga kirishni ta'minlash kiradi. Biraq, kо'рlab ta'lim muassasalari dieklangan mdiyalashtirish bilan kurashmоqda, bu esa ularning talabalar tadqiqоti uсhun etarli resurslarni taklif qilish irnto^yatlarini dneklaydi.
2. Tadqiqоt imkоniyatlaridan fоydalanish. Talabalarning ilmiy fadiyat bilan shug'ullanishi u^un tadqiqоt imkоniyatlaridan fоydalanish juda muhimdir. Bu tadqiqоt lоyihalarida, stajirоvkalarda va akademik hamtorlikda ishtirоk etishni оsоnlashtirishni о'z iсhiga dadi. O'zining muhimligiga qaramay, bu imtoniyatlardan fоydalanish to^in^a mablag' etishmasligi, institutsiоnal qо'llab-quvvatlashning etarli emasligi va geоgrafik nоmutanоsiblik kabi оmillar tufayli сheklangan.
For citation: Sardor N. Xoshimov (2024) Determination of deficiencies in current pedagogical mechanisms of development of scientific activity among students, Inter education & global study, (6), pp. 295-300. (In Uzbek).
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
3. МепЬгУк Iva rahbarlik. Samarali murabbiylik talabalarni ilmiy tadqiqotlarning murakkabliklari bo'yicha yo'naltirish uchun juda muhimdir. Mеntorlar talabalarga tadqiqot jarayonini boshqarishda, tanqidiy ko'nikmalarni rivojlantirishda va qiyinchiliklarni еngishda yordam bеradigan bеbaho yordam bеradi. Shunga qaramay, ko'plab muassasalar talabalar va profеssor-o'qituvchilar nisbati yuqoriligi va tajribali murabbiylarning еtishmasligi tufayli tеgishli murabbiylikni ta'minlashda qiyinchiliklarga duch kеlishmoqda.[2]
4. Fanlararo va hamkorlikdagi yondashuvlar. Ilmiy tadqiqotlarda fanlararo va hamkorlikdagi yondashuvlarning intеgratsiyasi murakkab muammolarni yanada kеngroq tushunish va innovatsion yеchimlarga yordam bеradi. Talabalarni fanlararo tadqiqotlar bilan shug'ullanishga rag'batlantirish nafaqat ularning o'quv tajribasini oshiribgina qolmay, balki ularni zamonaviy ilmiy ishlarning hamkorlik xaratoiga tayyorlaydi.
Amaldagi реdagоgik mеxanizmlarda aniqlangan kamehilikiar
1. Noto'g'ri moliyalashtirish va resurslarni chеklash. Amaldagi pеdagogik mеxanizmlarning asosiy kamchiligi ilmiy tadqiqot va faoliyatni moliyalashtirishning yеtarli darajada ajratilmaganligidir. Ko'pgina ta'lim muassasalarida talabalarning zamonaviy laboratoriyalar, tadqiqot jihozlari va matеriallardan foydalanishini ta'minlash uchun zarur bo'lgan moliyaviy resurslar yеtishmaydi. Ushbu d^ov talabalarning mazmunli ilmiy tadqiqotlar bilan shug'ullanish qobiliyatini sеzilarli darajada ^^ydi.
2. Tadqiqot imkoniyatlariga kirishning chеklanganligi. Tadqiqot imkoniyatlarining chеklanganligi yana bir muhim masala. Ko'pgina talabalar, ayniqsa kam ta'minlangan yoki jug'rofiy jihatdan izolyatsiya qilinganlar, tadqiqot faoliyatida ishtirok jiddiy to'siqlarga duch kеlishadi. Institutsional qo'llab-quvvatlash va tashqi hamkorlik uchun imkoniyatlarning yo'qligi bu muammoni yanada kuchaytiradi va talabalarning ilmiy tadqiqotlarga jalb qilish doirasini chеklaydi.[3]
3. Mеntorlik va yordamning yеtarli еmasligi. Tеgishli murabbiylik va yordamning yo'qligi talabalarning ilmiy faoliyatga jalb qilinishiga jiddiy to'siqdir. Talabalar va o'qituvchilar nisbatining yuqoriligi ko'pincha talabalarga individual ^tibor va yo'l-yo'riqning otarli еmasligiga olib kеladi. Bundan tashqari, maxsus bilim va yordam bеra oladigan tajribali murabbiylarning еtishmasligi ko'plab muassasalar uchun jiddiy muammo hisoblanadi.
4. Fanlararo ^g^ya^ng yo'qligi. Amaldagi pеdagogik mеxanizmlar ko'pincha murakkab ilmiy muammolarni hal qilish uchun zarur bo'lgan fanlararo ^g^yam ta'minlay olmaydi. O'quv fanlarining an'anaviy bo'linishi talabalarning fanlararo istiqbollar va hamkorlikdagi tadqiqot imkoniyatlariga ta'sirini d^k^di, bu еsa ilmiy masalalarni har tomonlama tushunishni rivojlantirish uchun juda muhimdir.[4]
5. Amaliy qo'llashga cl^klangan ^tibor. Ko'pgina ta'lim muassasalari nazariy bilimlarni amaliy qo'llashdan ko'ra ta'kidlaydi, bu еsa o'quvchilarning ilmiy tamoyillarni real muammolarga qo'llash qobiliyatiga to'sqinlik qilishi mumkin. Amaliy tajriba va amaliy tadqiqotlar uchun imkoniyatlarning yo'qligi o'quvchilarning ilmiy izlanish uchun zarur
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
bo'lgan tanqidiy fikrlash va muammolarni yechish ko'nikmalarini rivojlantirish qobiliyatini cheklaydi.
6. Tadqiqot etikasi va rioya qilish uchun etarli darajada tayyorgarlik ko'rmaslik. Tadqiqot etikasi va muvofiqligining murakkabliklarini navigatsiya qilish talabalar uchun jiddiy muammodir. Ko'pgina muassasalar axloqiy tadqiqot amaliyoti bo'yicha etarlicha ta'lim bermaydi, bu esa talabalar tadqiqotining yaxlitligi va ishonchliligini saqlashda muammolarga olib kelishi mumkin. Tadqiqot etikasi bo'yicha har tomonlama tayyorgarlikning yo'qligi hozirgi pedagogik asoslarning sezilarli kamchiligidir.
Реdagоgik mеxanizmlarni takcmillashtirlsh strataglyalari
1. Moliyalashtirish va resurslarni taqsimlashni kuchaytirish. Moliyalashning etarli emasligi va resurslarning cheklanganligi muammosini hal qilish uchun ta'lim muassasalari ilmiy tadqiqotlarni moliyalashtirishni ko'paytirish va resurslarni yanada samaraliroq taqsimlashga intilishi kerak. Bunga tashqi tashkilotlar bilan hamkorlik qilish, grantlar olish va ilmiy faoliyat uchun byudjet mablag'larini ko'paytirishni targ'ib qilish orqali erishish mumkin.
2. Tadqiqot imkoniyatlaridan foydalanish imkoniyatlarini kengaytirish. Institutlar barcha talabalar, xususan, kam vakillik bo'lgan talabalar uchun tadqiqot imkoniyatlaridan foydalanish imkoniyatini kengaytirish ustida ishlashi kerak.[5] Bu ko'proq tadqiqot amaliyotlarini yaratish, tashqi tadqiqot institutlari bilan hamkorlikni osonlashtirish va geografik to'siqlarni bartaraf etish uchun virtual tadqiqot imkoniyatlarini taqdim etishni o'z ichiga olishi mumkin.
3. Mentorlik dasturlarini kuchaytirish. Mentorlik dasturlarini takomillashtirish talabalarning ilmiy tadqiqotlarga jalb etilishini qo'llab-quvvatlash uchun juda muhimdir. Institutlar professor-o'qituvchilar va tengdosh murabbiylarni tayyorlashga, rasmiy murabbiylik dasturlarini ishlab chiqishga va talabalarning tadqiqot faoliyatini samarali qo'llab-quvvatlash uchun mentorlar uchun resurslar bilan ta'minlashga sarmoya kiritishlari kerak.[6]
4. Fanlararo va hamkorlikdagi tadqiqotlarni rivojlantirish. Fanlararo va hamkorlikdagi tadqiqotlarni rag'batlantirish ilmiy masalalarni yaxlit tushunishni rivojlantirish uchun muhimdir. Institutlar fanlararo tadqiqot loyihalari uchun imkoniyatlar yaratishi, turli akademik bo'limlar o'rtasidagi hamkorlikni rivojlantirishi va talabalar o'rtasida jamoaviy ish va hamkorlik madaniyatini rivojlantirishi kerak.[7]
5. O'quv dasturlarida amaliy qo'llashga urg'u berish. Ilmiy bilimlarni amaliy qo'llashni kuchaytirish uchun ta'lim muassasalari o'z o'quv dasturlariga ko'proq amaliy tadqiqot faoliyatini kiritishlari kerak. Bu talabalarga nazariy bilimlarni real dunyo muammolariga qo'llash imkonini beradigan laboratoriya kurslari, dala ishlari va tadqiqotga asoslangan loyihalarni o'z ichiga olishi mumkin.
6. Tadqiqot axloqiy ta'limni integratsiyalash. Talabalarning axloqiy tadqiqot amaliyotiga yaxshi tayyorlanishini ta'minlash uchun institutlar o'zlarining o'quv dasturlariga keng qamrovli tadqiqot axloqiy ta'limini kiritishlari kerak. Bunga ilmiy
INTER EDUCATION & GLOBAL STUDY
tadqiqotlarda axloqiy mulohazalar va tadqiqotning yaxlitligini saqlash muhimligiga qaratilgan kurs ishlari, sеminarlar va sеminarlar kirishi mumkin.[8]
Amaldagi реdagogik mеxanizmlardagi kamchiliklarni bartaraf е^ talabalar o'rtasida mustahkam ilmiy faoliyat madaniyatini tarbiyalashda muhim ahamiyatga еga. Ta'lim muassasalari moliyalashtirish va resurslarni oshirish, tadqiqot imkoniyatlaridan foydalanish imkoniyatlarini kеngaytirish, murabbiylik dasturlarini kuchaytirish, fanlararo tadqiqotlarni rag'batlantirish va amaliy qo'llashni ta'kidlash orqali ta'lim muassasalari yanada inklyuziv va samarali tadqiqot muhitini yaratishi mumkin.[9] Bu yaxshilanishlar nafaqat talabalarga foyda kеltiradi, balki ilmiy bilimlar va innovatsiyalarning rivojlanishiga ham hissa qo'shadi.
ADABIYOTLAR RO'YXATI | СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ | REFERENCES
1. Исаева М. А., Плиева А. О. Организация проектно-исследовательской деятельности студентов в условиях современного ВУЗа //Проблемы современного педагогического образования. - 2022. - №. 74-4. - С. 88-90.
2. Афанасьев В. В. Педагогические технологии управления учебнопознавательной деятельностью студентов в высшей профессиональной школе: Дис.... д-ра пед. наук. - 2003.
3. НОВИКОВ, Александр Михайлович. "Методология учебной деятельности." (2005): 1-176.
4. Alten, Т., & Wright, M. (2014). ^grating Rеsеarch and Tеaching: Тле Rote of Undеrgraduatе Rеsеarch in №е Dеvеloрmеnt of Sciеntific Knowlеdgе. Journal of Higl^r Education, 85(5), 677-698.
5. Brew, A. (2013). Undеrstanding Rеsеarch and Rеsеarch-Informеd Tеaching in Higher Education. Higher Education, 66(1), 1-13.
6. Loрatto, D. (2010). Undеrgraduatе Rеsеarch as a High-Imрact Studеnt Ехре^се. Рееr Rеviеw, 12(2), 27-30.
7. МсКше^ K. (2007). Enhancing Lеarning through thе Scholarshiр of Tеaching and Lеarning: Thе Сhallеngеs and Joys of Juggling. Jossеy-Bass.
8. National Rеsеarch Council. (2015). Enhancing №е Effеctivеnеss of Tеam Sciеncе. National Acadеmiеs Рrеss.
9. Akbarali О^'Н S. F. Рrosреcts for proving thе tеchnologiеs of dеvеloрing lеgal thinking for schoolchildrеn (on №е еxamрlе of thе ргешсе of Namangan) //Currеnt rеsеarch journal of реdagogics. - 2023. - Т. 4. - №. 01. - C. 94-97.
MUALLIF HAQIDA MA'LUMOT [ИНФОРМАЦИЯ ОБ АВТОРЕ] [AUTHORS INFO]
HXoshimov Sardorbek Nozimjon o'g'li, tayanch doktorant [Хошимов Сардорбек Нозимжон ^ли, докторант], [Sardorbek N. Xoshimov, PhD student]; manzil: Namangan viloyati, Pop tumani , Beruniy, 56.[адрес:Беруний, 56. Попский район, Наманганская область], [address:Beruniy, 56. Pop district, Namangan region].
