35Samarkand branch of Tashkent State Agrarian University Theoretical and practical foundations of introducing smart agriculture in Uzbekistan
O'zbekistonda aqlli qishloq xo'jaligini joriy etishning nazariy va amaliy asoslari
TA'LIMDA MULTIMEDIA TEXNOLOGIYALARIDAN FOYDALANISH
JARAYONI
Og'abek Mamurjon o'g'li Saydullayev
Toshkent davlat agrar universiteti Samarqand filiali 1-bosqich talabasi
Multimedia yaratish, ovoz va rangdan keng foydalanish videorolik tayyorlash uchun imkoniyatlar ochdi. Bu jarayon video texnologiyasiga hissa qo'shadi. Biz multimediani "Gipermedia" ham deb atashimiz mumkin.
Kalit so'zlar: Multimedia, tovush, video, Adobe Flash, Gipermetn.
АННОТАЦИЯ
Создание мультимедиа, широкое использование звука и цвета открыли возможности для производства видео. Этому процессу способствуют видеотехнологии. Мы также можем назвать мультимедиа «Гипермедиа».
Ключевые слова: Мультимедиа, звук, видео, Adobe Flash, гипертекст.
The creation of multimedia, the widespread use of sound and color opened up opportunities for video production. This process is facilitated by video technology. We can also call multimedia "Hypermedia".
Keywords: Multimedia, sound, video, Adobe Flash, hypertext.
Kirish multimedia texnologiyalari va ularni gipermediya ko'rinishida tarmoqni joriy etish axborot texnologiyalari rivojlanishining eng istiqbolli yo'nalishlaridan biriga aylanib bormoqda, ulardan foydalanish va o'rganish kompetentlik nuqtai nazaridan ishlashga tayyorlanayotgan o'qituvchilar hozirda ustuvor ahamiyat kasb etmoqda.
Berk va Devlining aytishicha: "Multimedia" nomini olish uchun dastur quyidagi ro'yxatdagilardan faqat ikkitasi yoki undan ko'pini o'z ichiga olishi kerak: oddiy yoki jonlantirilgan grafikalar, taqdimot yoki video, audio yoki matn va raqamli ma'lumotlar iborat bo'lishi kerak ekan.
Shu sababli multimedia texnologiyalari va ularni gipermedia ko'rinishida tarmoqqa joriy etish axborot
ANNOTATSIYA
ABSTRACT
May 12-13
Samarkand branch of Tashkent State Agrarian University Theoretical and practical foundations of introducing smart agriculture in Uzbekistan
O'zbekistonda aqlli qishloq xo'jaligini joriy etishning nazariy va amaliy asoslari
texnologiyalari rivojlanishining istiqbolli yo'nalishlaridan biridir. Maxsus fanlar bo'yicha interfaol darslar, multimedia kurslari, elektron topshiriqlar, laboratoriya mashg'ulotlarini o'qitishda o'quv jarayoni samaradorligini oshirishda vizualizatsiyaning o'rni juda katta. O'quvchilarning ijodiy fikrlashi va sohani aniq vizual idrok etishida Adobe Flash, 3d max, SolidWorks kabi kompyuter dasturlarining o'rni juda muhim. Ko'pchilik tadqiqotchilar "multimedia" atamasi multimedia, matn, grafik, tovush, animatsiya, video va kosmik modellashtirishning kompyuter tizimlariga integratsiyalashuvi bilan bog'liq degan fikrga qo'shiladilar. Hozirgi vaqtda multimedia kompyuteri tovush, video, maxsus effektlarni yozib olish hamda tovush va video bilan ishlash, ovoz va video, animatsiyani sintez qilish va ijro etish hamda ularning barchasini bir multimedia taqdimotida birlashtirish imkoniyatiga ega. Multimedia taqdimoti e'tiborni jalb qilishi va bir nechta sezgi organlariga ta'sir qilishi va uni uzoq vaqt ushlab turishi mumkin. Bugungi kunda ko'plab o'qituvchilar multimediyaning o'quv jarayoniga ta'siri yaxshi tushunilmagan deb hisoblashadi, ammo bu video mahsulotlar bilan ishlashda juda muhimdir. Bugungi kunga qadar bir qator ko'p markazli tadqiqotlar shuni ko'rsatdiki, o'qitish samaradorligi bir nechta ma'lumot kanallaridan foydalanish orqali oshiriladi. Ammo ma'lumot ortiqcha bo'lsa, hech qanday yaxshilanish bo'lmaydi. Agar turli kanallardagi ma'lumotlar qarama-qarshi va buzg'unchi bo'lsa (normal tuzilma buzilgan bo'lsa), mashg'ulotlar samaradorligi sezilarli darajada kamayadi. Ammo bu ma'lumotlarning barchasi multimedia mahsuloti yordamida tekshirilishi kerak. Shunday qilib, multimedia turli nuqtai nazarlar bilan ifodalanadigan dinamik (o'zgartirilgan), kengaytirilgan bilimlar bazasi bo'lishi mumkin. Multimedia dasturi odatda ma'lumotlar ketma-ketligini yaratish, shaxsiy bilimlar bazasini yaratish va tegishli ma'lumotlarni qo'shish uchun ishlatiladi. Multimedia tuzilmasi axborot strukturasini to'g'ri ifodalash imkoniyatiga ega bo'lib hisoblanadi. Multimedia yaratish, ovoz va rangdan keng foydalanish videorolik tayyorlash uchun imkoniyatlar ochdi. Bu jarayon video texnologiyasiga hissa qo'shadi. Biz multimediani "Gipermedia" ham deb atashimiz mumkin. Foydalanuvchi gipermedia bilan ishlashda bilim sohasi tarmog'i bo'ylab harakatlanib, bir cho'qqidan ikkinchisiga o'tadi. Amaliy bozor Giper muhitda ishlash uchun yaratilgan dasturlarni kengaytiradi, u birinchi navbatda quyidagilarni ta'minlaydi:
1. Ensiklopediyalar.
2. Darsliklar.
3. Tovarlar va mahsulotlar kataloglari.
May 12-13
Samarkand branch of Tashkent State Agrarian University Theoretical and practical foundations of introducing smart agriculture in Uzbekistan
O'zbekistonda aqlli qishloq xojaligini joriy etishning nazariy va amaliy asoslari
4. Ma'lumotnomalar.
5. Mahalliy tarmoqlarda jamoaviy ish vositalari.
6. Sun'iy intellekt tizimlari.
Barcha mumkin bo'lgan ma'lumotlar turlarini qayta ishlaydigan audio va video tizimlardan foydalanishda giper muhitdan foydalanish alohida ahamiyatga ega.
Mening olib borgan o'rganishlarim va a'zam Alimovning tadqiqotlari shuni ko'rsatdiki laboratoriya mashg'ulotlari jonli bo'lganda, guruhning o'rganish va o'rganishga bo'lgan qiziqishi sezilarli darajada pasaygan, o'quvchilarning darsdan noroziligi ortgan.
Bu muammoning yechimi shundan iboratki, o'qituvchi o'quv jarayonini boshlashdan oldin mavzu bo'yicha tegishli, innovatsion va qisqacha ma'lumotlarni to'plashi kerak ya'ni o'quvchida ozroq tushuncha paydo bo'lishi kerak.
Ushbu ma'lumotni etkazishning eng samarali usuli - bu vizual trening bo'lib hisoblanadi. Adobe Flash, 3d max, SolidWorks kabi kompyuter dasturlari yordamida o'quvchilarning fanga qiziqishini uyg'otish maqsadida yaratilgan animatsiya jarayoni juda tez o'quvchilar e'tiborini o'ziga tortadi va jalb qiladi.
Shuni aytib o'tishim kerakki har bir o'qituvchi o'quv jarayoni samaradorligini oshirishni xohlasa, Adobe Flash, 3d max, SolidWorks hamda kompyuter dasturlarini yaxshi bilishi kerak. Bu dasturlar tufayli ular nafaqat o'quvchilarga qiziqarli va tushunarli mavzularni yetkaza oladi shu bilan bir qatorda ma'suliyati cheklangan insonlarga o'z bilim ko'nikmalarini hamda bilim saviyasini yaxshiroq oshirishga yordam beradi.
Misol uchun quyidagi dasturlardan birini oladigan bo'lsak yani
1. 3d Max ni olsak bu dastur yordamida o'quvchilarning aniq fanlarni o'rganishida katta yordam beradi. Masalan biron bir mavzuni o'rganayotgan bo'lsalar u mavzudagi tasvirlarni x, y, z, uqlarida tasvirlab o'rganish mumkin.
2. Adobe Flash bu multimediya tarkibini yaratishga imkon beradigan texnologiya, ya'ni. video, audio, animatsiya, o'yinlar va boshqalarni o'z ichiga olgan ma'lumotlar. Ushbu tarkib saytlarga joylashtirilgandan so'ng foydalanuvchi uni qayta tinglashga kirishadi, ammo u o'zining fayl formatiga ega (qoida tariqasida bu SWF, FLV va F4V), takrorlash uchun, boshqa har qanday fayl formatida bo'lganidek, o'z dasturiy ta'minoti talab qilinadi.
3. Systems, SolidWorks mahsulotlarini "dizayn jarayoni barcha tomonlari uchun intuitiv echimlar" deb hisoblaydi. Minimal ta'lim bilan
qismlarni, yig'imlarni va 2 o'lchamli chizilganlarni tezkor
May 12-13
Samarkand branch of Tashkent State Agrarian University Theoretical and practical foundations of introducing smart agriculture in Uzbekistan
O'zbekistonda aqlli qishloq xojaligini joriy etishning nazariy va amaliy asoslari
yaratish uchun kuchli 3D dizayn echimini taklif etadi. Ushbu yuqori darajali dasturiy ta'minot, albatta, qudratli bo'lib, u faqat orzu qiladigan har qanday jismoniy komponentni rivojlantirish uchun funksionallikni o'z ichiga oladi.
Xulosa qilib aytganda yuqoridagi dasturlardan foydalanib o'quvchilarga darslar o'tilsa o'quvchilarning fanlarni o'zlashtirishi osonlashadi va o'quvchilarning fanlarga bo'lgan qiziqishlari so'nmaydi, bu esa ularning mativatsiyasini oshirishga yordam beradi.
REFERENCES
1. M.Aripov va boshkalar, Axborot texnologiyalari, o'quv qo'llanma, Toshkent: Noshir, 2009. -368 b.
2. Тайлаков У.К. Основные педагогические требование создание мультимедийных электронных ресурсов для общей средней школы//Приоритетные направления развития науки и образования Сборник статей XIV Международной научно-практической конференции. - Пенза, 2020. - С.103-106.
3. Begaliyev F.U. "Odam va uning salomatligi" fanidan muskullar va ularning funksiyasi mavzusini multimediali eleketron qo'llanmalar asosida takomillashtirish metodikasi// O'zbekistonda Ilmiy Tadqiqotlar: davriy anjumanlar: 10-qism.-Toshkent-2022.-B.13-15
May 12-13
