CC BY
22
М.А АЛИЕВ., Е.К. ДЮСЕМБЕКОВ, М.Ж. МИРЗАБАЕВ, С.С. КАМИРДИНОВ, Б.М. АГЛАКОВ, Д.Б. МУСТАФИНОВ
№7Калалык клиникалык аурухана, КазМYБУ нейрохирургия кафедрасы, Алматы каласы
УДК 617-089
СПОНДИЛОЛИСТЕЗДЩ ХИРУРГИЯЛЬЩ ЕМ1НДЕ «SPINEASSIST» НЕЙРОНАВИГАЦИЯ КОЛДАНУ ТЭЖ1РИБЕС1
Хабарламада №7 ККА омыртца нейрохирургия белтшесшде нейронавигацияны цолданудыц алгашцы тэжiрибесi керсетлген. Спондилолистезi бар науцастарга нейронавигацины цолданып 8 ота жасалды. Ота омыртцаралыц жарыцта алу, кейдж бен транспедикулярлы фиксация жуйест орнатудан турады. Tyürndi свздер: спондилолистез, кейдж, транспедикулярлы фиксация, нейронавигация.
Юркпе. Спиналды нейрохирургия ете жогары ден,гейл1 дэлджт ;ажет етед^ ейткеш омырт;а баганын ;оршап турган ;урылымдарга байланысты улкен к;аушке ие. Ол ;урылымдарга омырт;аларга жа;ын орналас;ан ;антамырлар, омырт;а каналында орналас;ан жуйке баганы жатады[1,2]. Осы курылымдардын, кез-келгеншщ за;ымдануы ауру сезiмiнен параличке дешнп ауыр ас;ынуларга экелiп согуы мумюн. бте жогары ден,гейлi дэлдiкке му;тажды; операцияга дейiнгi жоспарлауды, манипуляцияларга мониторинг журпзущ ;ажет етедi. K^азiргi уа;ытта транспедикулярлы фиксация сия;ты омырт;а баганындагы TYрлi операцияларда нейронавигацияны ;олдану кен, таралган. Операциянын, бул TYрi омырт;а догалары ар;ылы винттер еткiзiп металл каркасына бiрiктiру ар;ылы бiр немесе бiрнеше омырт;аны фиксациялауга негiзделген. Винттер мен стерженьдер ар;ылы ;атан, ;ондыргы орнатылып, омырт;алар арасындагы ;озгалысты шектелш, за;ымдану азаяды.
Транспедикулярлы фиксация отасы омырт;а баганына жасалатын бас;а оталарга тэн ас;ынулардан бас;а, омырт;а ая;шасынын, сынуы, химрургиялы; алацнын, ;иын визуализациясы жэне интраоперациялы; рентген TYсiру кезшде хирургтын,, пациенттщ сэулеленуге ушырауы сия;ты ;осымша ;иындык;тарга ие. Жогарыда айтылган ;иынды;тарды винттердi орнату кезiнде нейронавигацияны ;олдану ар;ылы жендлдетуге болады[3,4,5,6].
Компьютерлi томографиянын, 3D суреттершщ берiлгендерi ар;ылы виртуальды жоспарлау техникалы; интраоперациялы; манипуляцияларды, рентген ЖYктеменiн, мелшерiн ай;ын жендлдетедь Зерттеу мацсаты. №7 ККА омырт;а нейрохирургиясы белiмшесiндегi нейронавигацияны ;олдану тэжiрибесiмен танысу.
Материалдар мен эдiстер. №7 ККА омырт;а нейрохирургиясы белiмшесiнде нейронавигацияны ;олданумен 8 ота жасалды (кесте 1).
Кесте 1 - Нейронавигацияны крлданып жасалган стабилизациялаушы оталар.
Стабилизациялаушы отанын, TYрi Нейронавигациямен
Омырт^аныц бiр сегментiн транспедикулярлы бекiту 3
Денеаралык; имплант орнатумен омырт^аныц бiр сегментiн транспедикулярлы бекггу 5
Барлыгы: 8
Зерттелушi топ;а омырт;а сегментшщ тура;сыздыгы бар, I, II дэрежелi спондилолистезi бар нау;астар ендi. Операцияга дейiнгi нау;астарды зерттеуге неврологиялы; ;арау, спондилография, функционалды спондилограмма, КТ жэне МРТ зерттеулер мрдь
Нейронавигация ЖYЙесi бiрнеше компонеттен турады: Операцияга дейiнгi жоспарлау багдарламасы, жумыс станциясы, омырт;ага бекiтуге арналган датчик.
Нейронавигацияны к;олдану Yшiн компьютерлi томография ен, мацызды зерттеу болып табылады. КТ-нын, нэтижелерi дэстYрлi информативтшпмен к;атар, операцияга дейiнгi жоспарлау Yшiн, хирургтын, персоналды компьютерiнде немесе «SpineAssist» жумыс станциясынын, графикалык; интерфейсi кемепмен винттердi виртуалды енгiзу Yшiн улкен мацызга ие (сурет 1).
Бул манипуляциялар операцияга дейiн жасалады.
Сурет 1 - SpineAssist жумыс станциясынын, интерфейсi
Ота кезiнде нау;ас шше жат;ызылады, операцияга дейiнгi
эндотрахеальды наркоз устшде рентген ;урылгынын, синхронизацияланады (сурет 2).
(ЭОП) кемепмен омырт;а сегмент тiркелiп,
КТ-зерттеумен
Сурет 2 - Синхронизация жэне тiркеу этапы
Интраоперациялы; зерттеулер мен операцияга дейiнгi рентгенологиялы; зерттеулердщ
синхронизациясы келесi кезецдерден турды:
I- рентген курылгымен тiркеу(тiк проекцияда туару);
II- рентген курылгымен ™ркеу(;апталдан TYсiру);
III- тiркеу (суреттердi жумыс станциясында тiркеу);
IV- операцияга дешнп КТ зерттеудi интраоперациялы; рентген суреттермен бiрiктiру;
V-тiркеудiн, ая;талуы.
Ота кезшде тiркеу ая;талган сон,, хирург омырт;ага ендiрiлетiн винттердi диаметрi мен узындыгына байланысты тацдап, навигациялы; схемаларга бойынша жоспарланган траектория
позицияланады(В). Келесi кезецде дрелге арналган канал ;алыптастырылады.(Г). Винттердi орнату ретiн хирург аны;тады (сурет 3). I дэрежелi спондилоистезi бар, L4-L5 сегментшщ тура;сыздыгы бар 59 жастагы Н. есiмдi нау;ас;а нейронавигация эдiсiн ;олдынып омырт;ааралы; имплант пен 4 винттж ЖYЙенi орнату мысалын келтiремiз(сурет 4). Нау;ас Н., 1947ж., клиникага вертикалды ;алыпта жэне дене ;алпын ауыстырганда KYшейетiн бел аумагындагы ауру
сезiмге, сол аягынын, уюына, омырт;а баганасынын, тез талгыштыгына, денесш му;таж ;алыпта устауына, сол ая;к;а тiрек жасай алмауына шагымданып тусп. Ауырганына 2 жыл болган. Неврологиялы; статусында - нау;астын, ;озгалуы ауру сезiмiне байланысты ;иындаган. Нау;ас му;таж ;алыпта. Бел омырт;алы; лордозы жазылган. Ауру сезiмi статодинамикалы; жуктеме кезшде, дене ;алпын ауыстырганда KYшейедi. Ар;а жэне бел булшы;еттершщ дефансы. L4-S1 омырт;алар децгешнде пальпаторлы жэне перкуторлы ауру сезiмi. «Тартылу» симптомы сол жа;тан 30 градус. Сол аягынын, арт;ы^шр жанымен уюы. Ая;тын, бас бармагын жазушы булшы;еттщ ^шшщ 4,0 балга темендеуi. Сол жа; алмурттэрiздi булшы;еттщ ауырсынуы. Ахилл рефлексшщ сол жа;тан темендеуi. Сол жа;ты; L5, S1 TYбiршектiк синдром. МРТ суретте - L4-L5, L5-S1 омыртк;ааралык; дисктершщ жарыгы. Диагнозы: Омырт;а баганынын, бел аймагынын, остеохондрозы. L5 омырт;асынын, листезь L4-L5, L5-S1 омырт;ааралы; дисктершщ жарыгы. Сол жа;ты; L5, S1 TYбiршектiк синдром. Нау;ас;а келесi ота жасалды - L4-L5, L5-S1 микродискэктомиясы,
неиронавигация ЭД1С1Н ;олданып кеидждермен жэне транспедикулярлы
конструкциямен стабилизация. (сурет 4).
Сурет 3 - Омырт;анын, бел-сег1зкез аймагынын, МРТ сурет1: сагиталды(А) жэне аксиалды(Б) проекциялар.
Сурет 4 - Нейронавигация этаптары. Операциядан кешнп рентгенограмма
Нау;ас отадан кей1нг1 1-ш1 кун1 белсендшенд1ршд1. Неврологиялы; статусында аягындагы ауру сез1м1 ;айтты. Ауруханадан шыкданда нау;аста Kawabata et al. бойынша 1 класс нэтижес болды(ауру сез1м1 мен неврологиялы; бузылыстын, болмауы). Отадан кей1нг1 т1пс б1р1нш1л1к тартумен жазылды, нау;ас отадан 10 куннен сон, шыгарылды. Нэтижелер.
Алты винтт1к жуйеге нейронавигация эдюш ;олданып стандартты ота кез1ндег1 стабилизация
кезенднщ нег1зг1 характеристикаларынын, салыстырмалы анализ! журпзшдь Жумыс кез1нде стабилизация кезенднщ уза;тыгына, сэулел1 жуктемеге жэне имплантты орнату дэлд1г1не мониторинг жург1з1лд1. Соцгысы спондилограммалар мен 3D реконструкциямен КТ зерттеулерге анализ непзшде багаланды. Салыстыру нэтижелер1 2 кестеде керсет1лген.
Кесте 2 - Отанын, стабилизациялау кезенднщ нег1зг1 характеристикаларына салыстырмалы анализ.
Отанын стабилизациялау кезендндеп салыстыруга критерийлер Неронавигациясыз Нейронавигациямен
Орташа 1 винт пен толы; конструкцияны орнату уза;тыгы 7 мин/42мин 15 мин/80мин.
1 винт пен толы; конструкцияны орнату кез1ндег1 сэулел1к жуктеме(тус1р1л1мдер саны) 6/36 2/12
Винт орнату дэлд1п(мм) 3-4,5мм 1-1,5мм
Конструкцияны орнату уза;тыгы б1р винт пен алты винттж жуйеш орнатуга кеткен уа;ыт ар;ылы минутпен багаланды. Отанын, стабилизациялау кезенд нейронавигация эд1с1н ;олданган кезде алгаш;ы 2 ота кезшде узагырак; болды. Бул жагдай эдютщ апрбация кезенднде болуына байланысты.
Импланттарды орнату дэлд1г1 3D реконструкциямен Кт зерттеудщ анализ1 нег1з1нде багаланды. Импланттарды орнату дэлд1гш багалау уш1н винттщ басы мен соцыныц жоспарланган траекториядан ауыткуы елшенд1. Неойронавигациясыз орнатылган винттер ушш орташа ауытку 2,08-4,9 мм. Нейронавигация эд1сш ;олданып орнатылган
винттердi багалау кезiнде берiлген траекториядан орташа ауытку tîk проекцияда 0,88-0,65 мм, к;апталдык; проекцияда 0,81-0,54 мм, аксиалды проекцияда - 1,38-0,17мм ;урады. Орташа ауытку -1,02-0,56мм. Осылайша нейронавигацияны ;олданып винттердi орнату дэлдiгi 1мм шектелгеш аны;талды. Бiздiн, кез;арас бойынша нейронавигация эдiсi ота жасалатын нау;астын, омырт;а сегментшщ ай;ын анатомиялы; ерекшелт бар кезiнде (омырт;а догасынын, деформациясы, омырт;анын, ротациялы; деформациясы ж.т.б.) жэне арнайы жасалган стабилизациялаушы конструкцияны орнату кезшде ерекше ман,ызды. Одан бас;а нейронавигация эдiсi жас хирургтарга, сонымен ;атар стабилизациялаушы оталарды жан,адан енпзш жат;ан клиникаларга пайдалы.
u h,-,
Ш1М1 ям
¥йгарымдар.
1. Омырт;а сегментiн стабилизациялау кезенднде нейронавигация эдiсiн ;олдану импланттарды орнатудын, жогары дэлдiгiн ;амтамасыз етедi жэне нау;ас Yшiн к;аушаз болып табылады.
2. Нейронавигация эдiсiн ;олдану стандартты оталар кезшде отанын, уза;тыгын жогарылатады жэне ота жаслатын сегменттщ ;олайсыз анатомиялы; ерекшелiктерi кезшде(омыртк;а догасынын, жу;аруы, омырткэнын, ротациялы; деформациясы) стабилизациялау кезецiнiц уза;тыгын ;ыс;артады.
3. Нейронавигацияны ;олдану операциялы; бригада мен нау;ас;а сэулелiк ЖYктеменi азайтады.
9AEBHETTEP TI3IMI
1 Esses SI, Sachs BL, Dreyzin V: Complications associated with the technique of pedicle screw fixation: A selected survey of ABS members // Spine. - 1993. - №18. - P.2231- 2238.
2 Brantigan JW, Neidre A, Toohey JS: The Lumbar I/F Cage for posterior lumbar interbody fusion with the variable screw placement system: 10-year results of a Food and Drug Administration clinical trial // Spine J. - 2004. - №4 - P. 681-688.
3 Lieberman I. H, M.D., Togawa, M.D., Ph.D., M. Kayanja, M.D., Ph.D., Edward C. Benzel, M.D.: Bone-mounted Miniature Robotic Guidance for Pedicle Screwand Translaminar Facet Screw Placement: Part I - Technical Development and a Test Case Result // Neurosurgery. - 2006. - №59. - P. 641-650.
4 Nolte L, Zamorano L, Arm E, Visarius H, Jiang Z, Berlerman U, Schwarzenbach O: Image-guided computer-assisted spine surgery: A pilot study on pedicle screw fixation // Stereotact Funct Neurosurg. - 1996. - №66. - P. 108-117.
5 Nolte LP, Zamorano LJ, Jiang Z, Wang Q, Langlotz F, Berlemann U: Image-guided insertion of transpedicular screws: A laboratory set-up // Spine. - 1995. - Vol. 20. - P. 497-500.
6 Berlemann U, Monin D, Arm E, Nolte LP, Ozdoba C: Planning and insertion of pedicle screws with computer assistance // J Spinal Disord. - 1997. - 10. - P. 117-124.
7 Nazarenko A.G. Outcome prognosis for the patients with degenerative lumbar spine diseases // Materials of 14 World Congress of Neurological surgery. - Boston: 2009 - P. 45-48.
М.А АЛИЕВ., Е.К. ДЮСЕМБЕКОВ, М.Ж. МИРЗАБАЕВ, С.С. КАМИРДИНОВ, Б.М. АГЛАКОВ, Д.Б. МУСТАФИНОВ
ОПЫТ ПРИМЕНЕНИЯ НЕЙРОНАВИГАЦИИ «SPINEASSIST» В ХИРУРГИЧЕСКОЙ ЛЕЧЕНИИ СПОНДИЛОЛИСТЕЗА
Резюме: В работе показан первый опыт применения нейронавигации в спинальном отделении 7ГКБ. Проведено 8 операций с использованием системы нейронавигации больным со спондилолистезом. Оперативное вмешательство включало в себя удаление грыжи диска, установке кейджа и системы ТПФ(транспедикулярная фиксация). Ключевые слова: спондилолистез, кейдж, транспедикулярная фиксация, нейронавигация
M.A. ALIEV, E.K. DYUSEMBEKOV, M.ZH. MIRZABAEV, S.S. KAMIRDINOV, B.M. AGLAKOV, D.B. MUSTAFINOV
EXPERIENCE OF NEURONAVIGATION «SPINEASSIST» IN SURGICAL TREATMENT OF SPONDYLOLISTHESIS
Resume: The report shows the first experience of using neuronavigation in the spinal department clinic №7. It was carried out eight operations using neuronavigation system with spondylolisthesis patients. Surgery involves removing the herniated disc, and Cage installing TPF system (transpedicular fixation). Keywords: spondylolisthesis, Cage, transpedicular fixation, neuronavigation
