Научная статья на тему 'СПЛЕНОМЕГАЛИЯНИ ТАШХИСЛАШ ВА ҚИЁСИЙ ТАШХИСЛАШ МАСАЛАЛАРИ I'

СПЛЕНОМЕГАЛИЯНИ ТАШХИСЛАШ ВА ҚИЁСИЙ ТАШХИСЛАШ МАСАЛАЛАРИ I Текст научной статьи по специальности «Клиническая медицина»

CC BY
60
5
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Мировая наука
Область наук
Ключевые слова
ТАЛОқ / СПЛЕНОМЕГАЛИЯ / СПЛЕНЭКТОМИЯ / БАДДИ-КИАРИ СИНДРОМ

Аннотация научной статьи по клинической медицине, автор научной работы — Куйланова И.М.

Шифокорга мурожаат қилиб, беморлар алоҳида шикоятлар билан суҳбатни бошлайдилар, улар суҳбат давомида клиник синдромларга "қўшилади". Бу шифокорга дифференциал диагностика ўтказишга ва беморни текшириш йўналишини режалаштиришга имкон беради. Спленомегалия синдроми турли хил касалликларнинг жуда кенг тарқалган намоёнидир. Шу билан бирга, талоқнинг патологик жараёнга қўшилиши деярли ҳар доим дифференциал ташхисни талаб қилади. Одатда, талоқдаги патологик ўзгаришлар гепатолиенал синдром ривожланиши билан ўткир ёки сурункали тизимли жараённи кўрсатади.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по клинической медицине , автор научной работы — Куйланова И.М.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

DIAGNOSTIC AND COMPARATIVE DIAGNOSTIC ISSUES OF SPLENOMEGALIA I

Addressing the doctor, patients start a conversation with individual complaints, which during the conversation "add" to clinical syndromes. This allows the doctor to make a differential diagnosis and plan the course of examination of the patient. Splenomegaly syndrome is a very common manifestation of various diseases. At the same time, the inclusion of the spleen in the pathological process almost always requires a differential diagnosis. Usually, pathological changes in the spleen indicate an acute or chronic systemic process with the development of hepatolienal syndrome.

Текст научной работы на тему «СПЛЕНОМЕГАЛИЯНИ ТАШХИСЛАШ ВА ҚИЁСИЙ ТАШХИСЛАШ МАСАЛАЛАРИ I»

Куйланова И.М.

Пахтаобод Абу Али ибн Сино номидаги жамоат саломатлиги техникумы ММБДУ ва педиатрия фани укитувчиси

СПЛЕНОМЕГАЛИЯНИ ТАШХИСЛАШ ВА ЦИЁСИЙ ТАШХИСЛАШ МАСАЛАЛАРИ

Аннотация: Шифокорга мурожаат цилиб, беморлар алоуида шикоятлар билан суубатни бошлайдилар, улар суубат давомида клиник синдромларга "цушилади". Бу шифокорга дифференциал диагностика утказишга ва беморни текшириш йуналишини режалаштиришга имкон беради. Спленомегалия синдроми турли хил касалликларнинг жуда кенг тарцалган намоёнидир. Шу билан бирга, талоцнинг патологик жараёнга цушилиши деярли уар доим дифференциал ташхисни талаб цилади. Одатда, талоцдаги патологик узгаришлар гепатолиенал синдром ривожланиши билан уткир ёки сурункали тизимли жараённи курсатади.

Калит сузлар: Талоц, спленомегалия, спленэктомия, Бадди-Киари синдром.

Kuylanova I.M. professor of pediatrics

Pakhtaabad Abu Ali Ibn Sina Technical College of Public Health MMBDU

DIAGNOSTIC AND COMPARATIVE DIAGNOSTIC ISSUES OF

SPLENOMEGALIA

Annotation: Addressing the doctor, patients start a conversation with individual complaints, which during the conversation "add" to clinical syndromes. This allows the doctor to make a differential diagnosis and plan the course of examination of the patient. Splenomegaly syndrome is a very common manifestation of various diseases. At the same time, the inclusion of the spleen in the pathological process almost always requires a differential diagnosis. Usually, pathological changes in the spleen indicate an acute or chronic systemic process with the development of hepatolienal syndrome.

Keywords: Spleen, splenomegaly, splenectomy, Badda-Chiari syndrome.

Талок инсон танасидаги энг катта лимфоид органдир, шунинг учун кон тизими касалликлари, юкумли касалликлар, бириктирувчи тукималарнинг тизимли касалликлари ва онкологик касалликлар билан унинг таркибидаги узгаришлар, одатда, спленомегалия - унинг катталашиши шаклида намоён булади.

Талокнинг узгармаганлигини ёки спленомегалия мавжудлигини аниклаш учун мезонларга э^тиёж бор.

Х,озирги вактда орган хажмини хисоблаш ва унинг катталашганлигини аниклашнинг турли усуллари мавжуд. Бирок, уларнинг натижалари карама-карши булиши мумкин. Бундан ташкари, орган катталаштириш мезонларини белгилашда жинси, ёши, буйи, тана вазнини хисобга олмасдан, органнинг индивидуал чизикли улчамлари, майдони ёки хажмининг кийматларига таяниш етарли эмаслиги аник.

Ушбу ишнинг максади спленомегалиянинг энг мухим сабабларини клиник нуктаи назардан курсатиш ва умумий амалиёт шифокорига дифференциал диагностика буйича тавсиялар беришдир. Одатда, талок сезилмайди: корин бушлотида ётган орган чап пастки ковурFалар томонидан тулик яширинган. Талок меъёрдан 1,5-3 баравар катталашганида (яъни унинг вазни 400 г атрофида) аниклангандагина пальпация килинади. Катталашмаган талок факат махсус холатларда сезилади (жуда юмшок корин сиртлари). Болаларнинг 5-15 фоизида ва катталарнинг 3 фоизида хеч кандай касалликсиз талок катталашиши мумкин, бу ёшга боFлик иммунологик реактивликнинг ошиши ифодасидир. Конгестив спленомегалия одатда гемоцитопения билан кечади ва замонавий усуллар ёрдамида ташхис куйиш керак, бу биринчи навбатда портал гипертензия синдроми доирасида конгестив спленомегалия ва гепатит ва сироз уртасидаги алокани аниклайди. Коннгестив спленомегали табиати жигар касаллиги ва спленопортал обструкциянинг бошка сабабларини аниклаш оркали аникланади: Бадди -Киари синдроми, спленопортал плефлебит, талок венасида ташки ёки ички обструкция. Умуман олганда, спленопортография ва спленопортал кон айланишининг бошка тадкикотлари талок тикилиши мохиятини ойдинлаштиради. Бирламчи Банти касаллиги деб хисобланиши мумкин булган конгестив бирламчи спленомегалия гурухи мавжуд булиб, уни хозирги кунда Раппапорт бошчилигидаги морфологларнинг аксарияти рад этмокда, аммо у хали хам интраспленик кон айланишининг бузилиши учун янги патогенетик жихатдан тан олинган. Спленектомия асосан гемоцитопения билан кечадиган гиперспленизм синдромида тавсия этилганлиги сабабли, ушбу усул ёрдамида бирламчи конгестив интраспленик табиатни аниклаш мумкин. Улардан баъзилари сурункали гепатитгача ривожланиб бориши аникланган, шунинг учун бу спленомегалия дастлаб спленомегалияни аниклайдиган узини узи ушлаб турувчи жараён туфайли сурункали гепатитда хам секин ривожланиши билан юзага келиши мумкин. Спленоген гемоцитопениялар дифференциал диагностика учун мураккаб муаммоларни келтириб чикаради. Назарий жихатдан хар кандай спленомегалия гиперспленизм синдроми ичида кисман ёки тулик гемоцитопенияни келтириб чикариши мумкин. Ушбу синдром, унинг патогенетик табиати ва ташки куриниши хакида, ёки спленомегали устунлик синдромига айланадиган бошка тизимли касалликлар билан биргаликда кенг мухокамаларни келтириб чикаради.

Талокнинг узок вакт давомида гемоцитопениянинг асосий сабаби хисобланган медуляр гемотопозини ингибиция килишда маълум рол уйнаганлиги хакида хали хам баъзи маълумотлар мавжуд. Шундай килиб, апластик анемия ёки умумий медуляр аплазиясининг айрим холатларида спленектомия яхшиланишларга ёки хатто даволанишга олиб келди (Астер ва бошк.). Бундан ташкари, спленектомия килинган беморлар радиация ва цитостатик даволанишни медуллодепрессант эффекти билан яхширок таъсир килиши маълум, бу бизнинг Годжкин касаллиги учун спленэктомия тажрибамизда якинда тасдикланган. Шундай килиб, кон касалликлари доирасида битта асосий талок гипертрофиялари, спленоганглионик гипертрофиялар, спленогепатик гипертрофиялар ва спленогематик гипертрофиялар таснифланади.

Ушбу ишнинг максади спленомегалиянинг энг мухим сабабларини клиник нуктаи назардан курсатиш ва умумий амалиёт шифокорига дифференциал диагностика буйича тавсиялар беришдир.

Спленэктомияни амалга ошириш учун оптимал жаррохлик усули лапароскопиядир, аммо пневмоперитонеумни киритишда чекловлар, анатомик холатлар (органларнинг катталиги, ёпишкоклиги, висцерал семириш), клиниканинг моддий-техник базаси, жаррохлик гурухининг малакаси ва кулда ишлаш кобилиятлари каби бир катор хусусиятларни, операция натижаларини самарадорлигини хисобга олиш керак.

Adabiyotlar:

1. Кубышкин В.А., Ионкин Д.А. Опухоли и кисты селезенки. / Кубышкин В.А., Ионкин Д.А. // М.: Медпрактика-М.. - 2007. — С. 288.

2. Абдурахманов Д.Т. Алкогольная болезнь печени / Абдурахманов Д.Т. //Российский журнал гастроэнтерологии, гепатологии, колопроктологии. -2017. - N6. - С. 4-9.

3. Алексеев Н.А. Вторичные лимфоидные органы (селезенка и лимфатические узлы): онтогенез, в норме и патологии / Алексеев Н.А. -СПб.: Эко-Вектор, 2014. - С. 112-131; 142-155; 660-674; 685-694; 764-769.

4. Андреев В.Г., Шанин А.В., Демин И.Ю. Движение группы жестких микрочастиц в вязкоупругой среде под действием акустической радиационной силы / Андреев В. Г. [и др.] // Акустический журнал. - 2014. -Т. 60, № 6. - С. 673-678.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.