CC BY
8ADMINISTRATIVE-POLITICAL DEVELOPMENT OF THE
KARATEGINIANBEKSTVA IN THE SECOND HALF OF THE XIX TH
CENTURY
The article discusses the administrative and political system of Karategin as part of the Bukhara Emirate.
The author writes that after the signing in 1868 of the Treaty between Russia and Bukhara, the emirate became dependent on the Russian state. Therefore, Governor-General Kaufman conquered the independent emir and independent semi-independent shahs of Eastern Bukhara. The Emir of Bukhara, Muzaffar, organized an eastern march.
Thus, the administrative and political system of Karategin was organized on the example of the other beats of the emirate.
Key words: Karategin, Bek, Emir, Russia, Bukhara Emirate, administration, politics.
Маълумот дар бораи муаллиф: Наврузов Fолибшоx Лоикович-номзади илмх,ои таърих, мудири кафедраи таърих ва методикаи таълими они Донишкадаи омузгории Точикистон дар но^ияи Рашт.Телефон:(+992) 981069786.
Information about the author: Navruzov Golibshoh Loikovich-Candidate of Historical Sciences, Head of the Department of History and Teaching Methods of the Pedagogical Institute of Tajikistan in Rasht district. Phone: (+ 992) 9810697
УДК-37(581) (09)
ВАЗЪИ МАОРИФИ АФГОНИСТОН БАЪДИ ВОЦЕАИ 11 СЕНТЯБРИ СОЛИ 2001
К. ФАХ,ИМ,
Донишгохи миллии Точикистон
Афгонистон дар давоми сол^ои 1996-2001 ба лонаи терроризм, ифротгарой ва исломгарой мубаддал шуда буд. Шикаст додани нерух,ои исломгаро дар симои «Толибон» аз чониби чомеаи чах,онй дастгирй ёфт. Вазъи рух дода мархдлаи муборизаи зидди нерух,ои ифротй ва исломгароро сабаб донист, то амалиётх,ои ифротй, террористии х,укумати «Толибон» зери иттих,одх,ои кишварх,ои чах,он нест гардад [15, 6].
11-уми сентябри соли 2001 ифротгароён бо се хдвопаймои мусофирбар, террористон дар ИМА, ба марказ^ои му^иммтарини тичоратй ва кисмате аз сохтмони Пентагони Вазорати мудофиаи ИМА х,учум карданд. Дар натича тахминан се хдзор нафар сокини кишвар чони худро аз даст доданд. Вокеаи рух дода боис гардид, ки муборизаи зидди терроризм вусъат гирад. ИМА дар мадди аввал куввах,ои хдрбиро барои шикаст додани х,окимияти «Толибон» хдмчун неруи пуркудрати террористй истифода кард.
Бештарин интикодхои чахон ва сокинони Афгонистон аз хукумати «Толибон» на танхо дар барномахои сиёсии онхост, балки дар бахши таълиму тарбия бештар буд. Хукумати «Толибон» дар бахшхои маорифи кишвар, на танхо дарвозахои тахсилро ба руйи духтарон бастанд, балки барои тахсили писарон низ шароитеро ба вучуд оварданд, ки маънии баста шудани гайримустакими мактабхои писарона буд. Масалан, писарон бо либоси расмй ба мактаб нараванд дар сар дастор бибанданд ва мактабхои муосирро нахонанд.«Толибон» аз манотики рустой баромаданд ва мардумони бесаводу бефарханг хастанд. Зеро дар миёни мардуми русто навъе бадбинй нисбат ба шахр вучуд дошт. Бисёре ба ин назар буданд, ки низоми шахрй боис бединй мешавад, гуё табаддулоти коммунистй ба ин мафкура куввати бештар бахшидааст. Ин гурухе аз мардумони рустой мебошанд, ки тахсилкардахои мактабхои гайридинй бо назари бад менигаристанд. Дар рустохои дурдаст, асаре аз мактабхои духтарона мавчуд набуд. «Толибон» ба хамин зехният ба шахр омаданд ва дар миёни онхо касоне, ки диди рушантар доштанд низ тахти таъсири аксарият карор гирифтанд [16,55]. Аксарият,ки метавонистанд шомили мухити шахр шаванд, арзишхои низоми шахриро бипазиранд, кушиш карданд то шахрро ба русто мубаддал кунанд [3,34].
Дар ибтидои тахаввулоти сиёсй ва ичтимоии Афгонистон чанд хафта баъд аз сукути Кобул ба дасти «Толибон», ки дидгохи онхо дар мавриди тахсил ва кори занон шадидан мавриди интикоди чомеаи чахонй карор гирифт. Мулло Мухаммади Fавс-вазиpи умури хоричаи «Толибон» дар як дидор бо хайате аз СММ мушкили «Толибон»-ро дар ин робита ба содагй чунин баён кард: "Мо бо афроди низомии хеш тааххудоте дорем, ки аз он чумла, яке аз он монеа кардани тахсили занон аст. Агар мо ин тааххудро накз намоем, низомиён, марзхои чангиро рахо хоханд кард ва ба рустохои худ бармегарданд. Бинобар ин, то замоне ки мухолифон дар баробари мо карор доранд ва барои чанг бо онхо, ниёз ба чангчуёни дехотии кобил аст, мо мачбур ба идомаи ин сиёсат хастем. Тагйироти ин сиёсат замоне мумкин аст, ки чанг поён бирасад. Дар он мавкеъ бар ин суханон, ки дар хакикат асоси сиёсати «Толибон»-ро дар ин робита ташкил медод, таваччухе нашуд ва чунончи дида шуд «Толибон» то охири кор аз ин сиёсат даст барнамедоранд. Бо озод кардани муаллимони зан аз вазифа, ки аксарият муаллимони кишварро ташкил медоданд дар хдкикат низоми тадриси нав фалач шуда буд. «Толибон» дар ибтидо боварй доштанд, ки ба иллати мувочех будан бо мушкилоти иктисодй кодир нестанд, ки барои занон шароити дуруст ва мутобик бо шариати исломиро дар самти тахсил фарохам оваранд. Чрмеаи чахонй, ки ин табъизро намепазируфт, аз роххои мухталиф сайъ кард, то «Толибон»-ро ба тагйири сиёсат ташвик намояд. Аз чумлаи ин, ки чомеаи Аврупо хозир
шуд то масрафи 5 мактаби духтаронаро дар шахри Кобул бо шарте, ки «Толибон» хохони он буданд, ба ухда бигиранд.
Аз чумла, муовини вазири корхои хоричии Норвегия дар мулокот бо Истонигзай муовини вазири хоричаи «Толибон» пешниход намуд, ки кишвархои Аврупо хозир аст 10 мактаби бузургро дар Кобул бино ва таъмир намояд ба шарте, ки 5 мактаб ихтисос ба духтарон дошта бошад ва дар кисмати хамлу накли амният ва шаръи шогирдони духтар омодагихои лозима дар назар гирифта хохад шуд. Истонигзай дар чавоб гуфт, ки Аморати исломй ё хокимияти «Толибон» дар ин кор мушкиле намебинад. Аммо дар ибтидо бояд комиссия аз ду тараф мавзуъро бодиккат мавриди арзёбй карор дихад, муовини вазири корхои хоричаи Норвегия ин мувофикати «Толибон»-ро ба унвони як кадами мухим тайи як конфронси матбуотй дар Кобул эълон дошт. Аммо ин файсала харгиз шакли амалй ба худ нагирифт ва ба аввалин дакикаи эъломи ин файсала аз тарики расонахои хабарй ин мавзуъ аз ^андахор рад шуд [4,67].
Дар чараёни тахаввулоти сиёсии Афгонистон мушаххас буд, ки мавкеи зан дар хукумати «Толибон» масъалаи мухим барои онхо аст. ^андахор пойгохи аслии «Толибон» буд, киёми хунин ба хотири масъалаи хичобро дар замони салтанати Зохиршох тачриба карда буд. Намояндагони созмони Конфронси исломй дар ^андахор бо маъмурони баландпояи «Толибон» ин мавзуъро матрах сохтанд, ки агар «Толибон» дар тахсили занон манъи шаръй мебинанд, хозиранд дар ин маврид ба онхо ба бахс бипардозанд, ки оё мушкили «Толибон» шаръй аст ё сиёсй, ичтимой ва ё баргирифта аз таркиби низомй кабоили Афгонистон аст. «Толибон» ба хамаи ин саволхо чавоби равшане намедихад ва дар шахри Кобул муовини вазири корхои хоричаи Норвегия мачбур буд, ки чавобгари ин саволхо барои чомеаи байналмилалй бошад [5,77].
Мушкилоти сиёсй, иктисодй боис шуд, ки бисёре аз муаллимон ва мутахасисонро низ мачбур ба тарки вазифа сохт ва ба ин тартиб шароити таълим нобуд шуд. Ин вазъи нодурусти таълим баъзе аз муассисахои хайрияи хоричиро водор сохт, ки дар ин бахш барномахоеро руи даст гиранд. Аз он чумла, як муассисаи гайридавлатии кишвари Туркия дар вилоятхои мухталифи кишвар ба таъсиси мактабхои тахти унвони мактабхои "Ориёно-Афгон-Турк" пардохт. Ин мактабхо писаронро аз синфи шашум пас аз сипарй кардани имтихони давлатй мепазируфтанд ва дар ин мактабхо тамоми имконоти омузиш ба низоми пешрафта ба кор гирифта шуда буд. Дар барномаи таълимии мактабхои улуми динй, забонхои туркй, англисй ва арабй низ таълиму тадрис дода мешуд, устодон дар бисёре аз фанхои таълимй ба ёрии компютер, низоми муосири омузишро ба шакле, ки дар Афгонистон харгиз собика надошт пеш мебурданд. Ба ин мактабхо аз тарафи як созмони исломй дар дохили Туркия бо рохи чалби мусалмонон, кумакхое сурат мегирифтанд.
Устодони туркии ин мактабхо ботакво ва мутаххасис дар улуми динй буданд [6, 23].
Дар ибтидо ичозаи таъсиси хар гуна мактаб бо захмати зиёд аз «Толибон» гирифта шуд ва баъдан кори он мактабхо ба сурати муваффакона пеш рафта, аммо ба мурури замон «Толибон» шуруъ ба мудохила дар кори он мактабхо намуданд ва мушкилоти бисёреро халк карданд. Масъулини мактабхои туркй дар мукобили хар махдудият аз инъитоф кор гирифтанд. Аз чумла, мудохилоти Вазорати таълиму тарбия ин буд, ки системаи имтихони давлатиро барои дохилшавй дар ин мактабхо аз байн бурд. Зеро масъулини Вазорат истидлол мекарданд, ки писарони хонаводахое, ки имконоти молй доранд, дар курсихои шахсй дарс мехонанд ва имконоти муваффакиятишон дар имтихони дохилшавй дар мукоиса бо шогирдони бепул, ки дар мактабхои давлатй тахсил мекунанд, ба маротиб бештар аст. Зеро дар мактабхои давлатй на муаллим мавчуд буд ва на имконоти омузиш то ин ки дар аввалхои соли 2000-yм мушкилот ба хадди чиддй бесобика, афзоиш ёфт [7, 21].
Як муассисаи гайридавлатии дигар ба номи "Куфа" теъдоде аз муаллимонро истихдом намуда буд, ки то дар масчидхо ба таълими кудакон бипардозанд. Аз он чо, ки низоми таълиму тарбия дар масчидхои Афгонистон ба кудакон (писарон ва духтарон) ичозаи омузишро медихад, Муассисаи Куфа мехост барои атфоли духтар низ имкони омузишро фарохам созад. Муддате кори ин муассиса муваффакона пеш рафт, аммо ба зуддй таълими фанхое чун риёзй дар ин мактабхо аз тарафи Вазорати таълиму тарбия мамнуъ эълон гардид ва хайати вазифадор барои татбики ин амр, шеваи тадриси муаллимонро тахти назар дошт. Муаллимон тахти фишор буданд, то шогирдони писарро, ки дастор ба сар намекарданд, ба синфи дарсй рох надиханд.
Мулло Амирхон Мутаккй дар сохтмони улуми ичтимой наздик Политехникии шахри Кобул мактаби бисёр бузурге ба номи "Мактаби Форукия"-ро таъсис гузошт ва як нафар покистониро ба хайси сардор дар он чо мукаррар намуд, то шеваи тадрис ба шакли мактабхои покистонй амалй гардад. Матолиби зикршудаи боло хама баргирифта аз натичахои нодурусти тахавуллоти сиёсй дар Афгонистон мебошад [8, 78].
Накши СММ баъд аз хаводиси 11-уми сентябри соли 2001 ба хотири бехбудии вазъияти сиёсй, иктисодй ва ичтимоии Афгонистон кобили мулохиза мебошад. Конфронси Бон аз нахустин ва барчастатарин икдомоти нави СММ буд, ки ба хотири хамкорй ва химояти ИМА ва кишвархои хамсояи Афгонистон дар чорчубаи 6+2 ва бо иштироки намояндагони гуруххо ва чонибхои афгон, дар мохи декабри соли 2GG1 дар шахри Бони Олмон баргузор шуд ва огозе буд, барои баркарории сулху субот ва тахаввулоти сиёсй дар Афгонистон [9, 54]. Конфронси Бон, ки дар охирин мархилаи мавзуъ бартарафсози мушкилоти Афгонистонро
ба баррасй гмрмфт ва баъд аз 9 рузм бахс ва мyзокиpa хотмма ёфт. Штмчам он хeлe мyвaффaк;иятомeз 6уд. Дар ин конфронс баром файсала нaмyдaни мушкмлотм мк;тисодй, смёсй ва хусусй дар маврмдм рушдм маормфм АфFOнистон бахсхо сурат гмрмфт, км натмчам он баром АфFOнистони мбтмдом асрм XXI мухим хмсобмда мeшyд [1G, 25]. Аммо дар ин чараёнм таърмхй он 4roe км дар баромадхом Халмлзод ахаммят дорад, таъкмб ва шакл додани смёсатхом нафтми Амрмко дар АфFOнистон, Эрон ва Осмём Марказй мeбошaд.
Баъд аз конфронси Бон дар мохм сeнтябpи соли 2GG1 хузури фаъолм маъмурмятхом смёсй, мк;тисодй, мдорй ва рушдм маормф аз чонмбм СММ дар АфFOнистон OFOЗ шуд. Пас аз таъсмсм давлатм мувак;к;атй дар АфFOнистон, Шуром Амнияти СММ эчодм куввам кумак ба амният (ISAF)-ро вазмфадор намуд. Х,амзамон бо он Лахзар Иброхммй ба хайсм намояндам хосм дабмрм куллм СММ ба Kобyл равон гардмд, то кушмшхом худро баром кумак ба мдорам нави АфFOнистон мдома дмхад. Аввалмн гуруххои ^уввахом кумаккунанда ба амният (ISAF) вормдм АфFOнистон шуданд ва тахти назар ва фapмондeхии англмсхо карор гмрмфтанд. Баъдан фаъолмятхом смёсим СММ ва намояндагонм вмжам он баром АфFOнистон густурдагй ва вусъатм бeштape ёфт ва хатто дар эчодм сохторм мдорй дар кмшвар, муаррмфй ва гумоштанм афродм маврмдм назар накшм таъинкунанда дошт. Аз соли 2GG1 ба ин суй на танхо фаъолмятм мдорахом мухталмфм СММ ва хайатхом смёсим он, балки хузур ва фаъолмятм дучонмбам кмшвархом Fapбй, муассмсахом Faйpидaвлaтй (NGO) ва созмонхом байналммлалй низ ба таври густурда бeштap шуд.
Дар натмчам хамкормм СММ бо давлатм АфFOнистон, мкдомот ва фаъолмятхом смёсим бисёpe тайм 14 соли гузашта дар АфFOнистон анчом ёфт. TaKp^ra хамкормхо бо созмонхо ва нмходхом байналммлалй, талош, таъммнм амният ва мстмкрорм сулх, бeхбyдии равандм тaвсeaи пойдор, таквмятм хокмммятм ммллй ва накшм рохбарм aфFOнхо, якчошавмм ба паймонхом чахонй баром сулх, мувофмкатномахо ва протоколхо бо хадафм самар бахшмдан ва тешбурдм смёсатм хормчмм фаъолона, хммоят аз номзадонм АфFOнистон дар созмону муассмсахо ва нмходхом байналммлалй, тавгеам хамкормхо, талош дар чмхатм амалй шудани паймонхом чомeaи чахонй дар конфронсхом байналммлалй, км дар пайванд ба АфFOнистон баргузор гардмд, ммслм конфронсхом Лондон дар мохм (январи соли 2G1G), дар ^бул, (июни соли 2G1G) дар ^кмо (июни соли 2G12) дар ростом обод намудани АфFOнистони нав ва эчодм амният, осомш ва оромй, таквмятм нмходхом дeмокpaтй ва таъммнм хокмммятм ммллй, хамкорй намудан аст [14,81].
Бояд ёдовар шуд, км чаласам таърмхмм Бон, км бо мштмрокм намояндагонм гуруххои мухталмфм АфFOнистон ба таърмхй 7 октябри соли 2GG1 дар мeхмонхонaи давлатмм '^ш^бур^-м шахри Бонм Олмон
баргузор гардида буд, дар ин чаласа чаноби профессор, устод Бурхониддин Раббонй накши асосиро мебозид ва баъд аз баргузории ин чаласа ба хайси Раиси Шурои Сулх дар раванди рушд ва бехбудии вазъи сиёсй ба хусус сохаи маорифи кишвари Афгонистон сахми боризи худро гузоштааст.
Хомид Карзайро кишвари Амрико хдмчун дастнишондоди хеш ба хдйси Раиси идораи муваккатии Афгонистон таъйин ва ба холати чангй, ки баъд аз табаддулоти 7 октябри соли 1978 дар кишвар хукмфармо буд, зохиран хотима бахшид. Бо руйи кор омадани низоми нав таваччухи нав ба сохаи маориф бештар шуда ва умедворихо ба ояндаи таълиму тарбия дар кишвар зиёдтар гардид [15, 22].
Дар чараёни ин тахаввулоти сиёсй, мусоидатхои байналмилалй барои бехбудии барномахои инкишоф, тандурустй, химоят аз кудакон ва занон, химояи байналмилалй аз мухочирон ва фирориёни афгон, бехбудии шароити пуштибонии хукуки башар, чалби кумакхои башардустона, хокимияти конунй, хукуматдории хуб, хамкорихои техникй ба таври сулхомез аз технология ва энергияи атомй ва мухолифат аз мухити зист, ки СММ дар ин заминахо хамкорихои густурда ва икдомоти химоятй анчом дода аст [13,13].
Яке аз таъсироти нодурусти тахаввулоти сиёсй дар Афгонистон таваччух ба мактабхои динй ё дини сохтани мактабхо яке аз хадафхои асосиро дунбол мекард ва ба ин тартиб «Толибон» хохони чанг буданд. Замоне ки тахдидоти Амрико барои хамла ба Афгонистон огоз шуд, аз шогирдони мактаби Форукия хостанд то барои чанг ба сангар бираванд. Шогирдони мактабро рахо карданд ва хама фирорй шуданд.
Тахаввулоти сиёсй, ичтимой ва фархангй баъд аз нобудии «Толибон» Хукумати нав дар Афгонистон ба рохбарии Хомид Карзай (аз соли 2001 то соли 2014 дар тули 13 сол Раиси Чумхурии Афгонистон буд) мебошад. Дар рафти ин солхо Хомид Карзай ба хайси Раиси идораи муваккат, Раиси идораи интиколии исломй ва Раиси чумхурии мунтахаб Афгонистонро рохбарй намуд. Давраи 13-солаи Хомид Карзай, ки баъд аз чаласаи таърихии Бон шуруъ шуд, як давраи на чандон мухим барои кишвар махсуб мегардад, ки тайи ин давраи сулхи нисбй дар кишвар хукмфармо гардид ва ин мардуми Афгонистон буданд, ки бо вучуди як силсила мушкилот дар заминаи тахаввулоти сиёсй, рушди маориф ва дигар арсахои зиндагй пешрафтхои чашмгиреро ба даст оварда ва асосхои зербинои вайроншудаи Афгонистонро то хадди тавон бозсозй ва навсозй карданд [13,17].
АДАБИЁТ
1. Ахммадй Ч,. Х. Нигохе ба таърихи муосири Афгонистон.-Кобул,2019.-240 с.
2. Абдулбокй М. Афгонистон пас аз 11 сентобр.-Кобул, 2005.-168 с.
3. Аброр С. Зухури «Толибон» дар Афгонистон.-Техрон, 2005.-222 с.
4. Ансорй Х. Б. А. Афгонистон дар оташи нафт.-Кобул, 2002.-202 с.
5. Вафой А. М. Авомили шикаст ва нобудии «Толибон».-Техрон, 2004.-166 с.
6. Комгор М. Ч,. Таърихи маорифи Афгонистон.-Кобул, 2008.- 222 с.
7. Мужда В. Афгонистон ва панч соли салтаи «Толибон». - Техрон, 200.188 с.
8. Расулй А.Назаре бар завоёи торики таърихи муосири Афгонистон.-Техрон, 2003.-180 с.
9. Расулй Н. Афгонистон ва кумакхои чахонй.-Пишовар, 2007.-187 с.
10. Со;иб М. Афгонистон ва кишвархои аврупой.-Техрон, 2006.-225 с.
11. Соди;й Ш. Руйи кор омадани «Толибон» дар Афгонистон.-Техрон, 2006.-145 с.
12. Суруш М.О. Вазъияти маорифи Афгонистон дар замони аморати «Толибон».-Техрон, 2005.- 220 с.
13. Самадй А. Ф. Руйдодхои панч дахаи ахир дар Афгонистон.-Пишовар, 2004.-533 с.
14. Фозилёр Ф.Чомеаи чахонй ва давлат миллатсозй дар Афгонистон.-Кобул, 2016.-245 с.
15. Шарифов Р.Я. Традиционное образование народов Хорасана (Ретроспективный взгляд на историю формирования и эволюции системы). - Душанбе, "Эр-граф". 2017. - 109с.
16. Истории традиционного и современного образования в Афганистане. - Душанбе, "Таъминотчй". 2018.-317 с.
ВАЗЪИ МАОРИФИ АФГОНИСТОН БАЪДИ ВОЦЕАИ 11-СЕНТЯБРИ СОЛИ 2001
Дар ма;олаи мазкур, муаллиф тахаввулоти сиёсии Афгонистон баъди во;еахои 11 сентябри соли 2001 ва таъсири муста;ими он бар рушди маорифи Афгонистонро мавриди тахлилу баррасй ;арор додааст. Чи тавре ки таърих шохиди он аст, дар санаи 11- уми сентябри соли 2001 се хавопаймои мусофирбари дар ИМА бо тамоми одамонаш, ба се маркази мухиммтарини тичоратй дар ИМА бархурданд, ки бурчхои тичоратии ИМА ва ;исмате аз сохтмони Пентагони Вазорати мудофиаи ИМА дар ин ходиса аз байн рафт ва худуди се хазор нафари сокини ИМА чони худро аз даст доданд.
Яке аз таъсироти нодуруст тахаввулоти сиёсй дар Афгонистон таваччух ба мактабхои динй ё дини сохтани мактабхо як хадафи умдатан муайянро дунбол мекард ва ба ин тартиб Толибон хохони чанг буданд. Замоне ки тахдидоти Амрико барои хамла ба Афгонистон огоз шуд, аз шогирдони мактаби Фору;ия хостанд то барои чанг ба сангар бираванд. Шогирдони мактабро рахо карданд ва хама фирорй шуданд.
Хамзамон бояд ;айд намуд, ки яке аз тахаввулоти бузурги баъдй аз нобудии Толибон хукумати нав дар Афгонистон бо рохбарии Хомиди Карзай дастнишондаи ИММ, ба кумаки чомеаи чахонй (аз соли 2001 то соли 2014 дар худуди 13 сол раиси Чумхурии Афгонистон) буд, мебошад. Дар рафти ин солхо Хомид Карзай ба хайси Раиси идораи мува;;ат,Раиси идораи инти;олии исломй ва Раиси чумхурии мунтахаб дар як мархилаи на чандон мухими таърихй Афгонистонро рохбарй намуд.
Хулоса, дар натичаи хамкории СММ бо давлати Афгонистон, ивдомот ва фаъолиятхои сиёсии бисёре тайи 14 соли гузашта дар Афгонистон анчом ёфт.
Калидвожахо: тахаввулоти сиёсй, Цумуурии исломии Афгонистон, Созмощои байналмилалй, воцеацои 11 сентябр, маорифи Афгонистон, Бурхониддин
Раббони, Х^омид Карзай, Конфронси Бон, Созмони Миллали Муттауид, Созмони Конфронси Исломи, Толибон, мактабуои замонави.
СОСТОЯНИЕ ОБРАЗОВАНИЯ В АФГАНИСТАНЕ ПОСЛЕ 11 СЕНТЯБРЯ 2001 ГОДА
В данной статье автор анализирует политическую ситуация Афганистана после событий 11 сентября 2001 г. и ее прямое влияние на развитие образования в Афганистане. История показала, что 11 сентября 2001 года три пассажирских самолета со всеми находящимися в них пассажирами в Соединенных Штатах столкнулись с тремя крупными коммерческими центрами в Соединенных Штатах, разрушив деловые уголки США и часть здания Пентагона. и почти 3000 граждан США погибли.
Одним из негативных последствий политических потрясений в Афганистане было сосредоточение внимания на религиозных школах или строительство религиозных школ для в значительной степени тонких целей, и поэтому талибан хотел войны. Когда началась американская угроза вторжения в Афганистан, учеников школы Фарукия попросили пойти на войну. Студенты покинули школу, и все разбежались.
В то же время следует отметить, что одним из величайших изменений после падения Талибана стало новое правительство в Афганистане во главе с Хамидом Карзаем, который занимал пост президента Афганистана 13 лет с 2001 по 2014 годы. На протяжении многих лет Хамид Карзай руководил Афганистаном на важном и историческом этапе в качестве председателя отдела образования, председателя Исламского переходного управления и избранного президента.
В результате сотрудничества ООН с правительством Афганистана за последние 14 лет в Афганистане было реализовано множество политических инициатив и мероприятий.
Ключевые слова: политические события, Исламская Республика Афганистан, международные организации, события 11 сентября, афганское образование, Бурхо-ниддин Раббони, Хамид Карзай, Бон Конференция, Организация Объединенных Наций, Организация Исламская конференция, Талибан, современные школы.
EDUCATIONAL SITUATION IN AFGHANISTAN AFTER SEPTEMBER 11, 2001
In this article, the author analyzes the political situation in Afghanistan after the events of September 11, 2001 and its direct impact on the development of education in Afghanistan.History has shown that on September 11, 2001, three passenger planes with all passengers in the United States collided with three major commercial centers in the United States, destroying the US business corners and part of the Pentagon building. and nearly 3,000 US citizens died.
One of the negative consequences of the political upheaval in Afghanistan was the focus on religious schools or the construction of religious schools for largely subtle purposes, and therefore the Taliban wanted war. When the American threat to invade Afghanistan began, students at Farouk School were asked to go to war. The students left the school and everyone fled.
At the same time, it should be noted that one of the greatest changes since the fall of the Taliban has been the new government in Afghanistan, led by Hamid Karzai, who served as Afghan President for 13 years from 2001 to 2014. Over the years, Hamid Karzai led Afghanistan at an important and historic juncture as Chairman of the Education Department, Chairman of the Islamic Transitional Authority and President-elect.
As a result of UN cooperation with the Afghan government over the past 14 years, many political initiatives and activities have been implemented in Afghanistan.
Key words: Political events, Islamic Republic of Afghanistan, international organizations, September 11 events, Afghan education, Burhanuddin Rabbani, Hamid Karzai, Bon Conference, United Nations Organization, Islamic Conference, Taliban, modern schools.
Сведения об авторе: Кушо Фахим-преподаватель Университета Джаузджан, Афганистан, доктор философии, 2 курс, Таджикский национальный университет. Телефон: (+992) 919511180. E-mail: kosha.Fahim2019@gmail.com.
Information about the author Kosha Fahim-Lecturer, University of Jowzjan, Afghanistan, Doctor of Philosophy, 2nd year, Tajik National University. Те!еЮпе: (+992) 919511180.E-mail: kosha.Fahim2019@gmail.com
УДК-331/07/ (575)
БИСТУПАНЧХАЗОРИЁН ВА НАЦШИ ОЩО ДАР ТАШАККУЛИ ТОЧ,ИКИСТОНИ ШУРАВЙ
МИРЗОЕВ F. Ш., Донишгох,и давлатии Бохтар ба номи Носири Хусрав
Биступанчхазориён коргарони пешкадами корхонахои бузурги саноатии Иттих,оди Шуравй мебошанд, ки бо даъвати Хизби Коммунистии Иттих,оди Шуравй ва Хукумати Шуравй охири солх,ои 20-ум ва аввали солхои 30-юм барои таъсис ва ташаккули хочагихои коллективй (колхозхо) аз шахрхо ба дехот фиристода шуда буданд. "Мохи ноябри соли 1929 пленуми Кумитаи Марказии Хизби Коммунистии ИЧ,ШС карор дар бораи сафарбар намудани 25-хазор нафар коргарони шахр^оро ба дехот кабул намуд. Ин карор миёни коргарон дастгирй ёфт. Дар натича дар тамоми ИЧ,ШС 27 хазору 519 нафар коргарон барои рушди хочагии кишлок ба дехот сафарбар шуданд" [3, 21].
Дар таърихи сохтмони сотсиалистй дар Точикистон биступанчхазориён мавкеи намоёнро ишгол кардаанд. Бо максади рафъи акибмонии иктисодй ва рушди босуръати тамоми иктисодиёти чумхурй, Хизби Коммунистй ва Хукумати Шуравй барои суръат бахшидани сохтмони колхозхо ва рохандозии обёрй ва мелиоративии заминхо чорахои зарурй андешиданд.
