CC BY
45
УДК 81’271.1:811.161.3
В. A. Прыгожая, acmparn" (БДТУ)
СІНТAKСІЧНAЯ НЕАДНАЗНАЧНАСЦЬ І ЯЕ ТЫПЫ
У публікадші даецца азначэнне гінтакгічнай неaднaзнaчнacцi; ^aAara^^^! i пpaaнaлiзaвaны тыпы кaнcтpyкцый, выяуленыя на базе белapycкaмoyнaгa мaтэpыялy, якія мэтазгодна aднociць да aмaнiмiчныx; ycтaнoyлены ^ьимны узнікнення ciнтaкciчнaй неaднaзнaчнacцi poзныx тыпау (няудалы пapaдaк ^oy, няпpaвiльнaе устанауленне ciнтaкciчныx cyвязей паміж членамі отаза, няпpaвiльнaе ужыванне ciнтaкciчныx зaлежнacцей, poзнaе чляненне cкaзa на cклaдoвыя часткі (ажгагмы), ужыванне ^oy, мapфaлaгiчныя паказчыш HRix cyпaдaюць, і інш.). Высветлена, штo неaднaзнaчнacць на ciнтaкciчным yзpoyнi — з’ява шмaтгpaннaя і вельмі pacпaycюджaнaя, якая пaтpaбyе далейшага вывучэння не тoлькi у плане тытзацш, але і pэдaгaвaння.
In article definition of syntactic ambiguity is made; the types of designs revealed on the basis of the Belorussian language which are expedient for carrying to the homonymic are presented and analysed; the reasons of occurrence of syntactic ambiguity of different types (an unsuccessful word order, a wrong establishment of syntactic links between sentence parts, misuse of the syntactic dependences, different partitioning of the offer on components (a syntagma), the use of the words which morphological indicators coincide, etc.) are established. It is found out that ambiguity at syntactic level — the phenomenon many-sided and very extended which demands the further studying not only in respect of typification, but also editing.
Уводзіньї. Сінтакгічная аманімія не за^ёды была аб’ектам увагі дааледчыкау. Гэта звязана, у пеpшyю чapгy, з aдcyтнacцю цікаваоді да гэтай з’явы, якая у вycным мауленні iгнapaвaлacя, 6o не pэзaлa cлыx і не пpывoдзiлa да непapaзyмення cyбяcеднiкaмi адзін аднаго. Калі тaкoе і адбывала-cя, тo кaнтэкcт і пазашуная атуацыя выфашаш пpaблемy ciнтaкciчнaй неaднaзнaчнacцi. Што нель-га cкaзaць opa пicьмoвyю мoвy. У пicьмoвыx 13^-тax ciнтaкciчнaя аманімія cycтpaкaлacя значна ча^ цей, замінала знociнaм чытача і ayrapa, пpывoдзiлa да cэнcaвaй блытаншы. Шыpoкaя pacпaycюджa-нacць азначанай з’явы паклала пачатак вывучэнню мoвaведaмi неадназначнаод на антакачным уз-poyrn у межax cлoвaзлyчэння і cкaзa. Нягледзячы на дacтaткoвyю pac^a^y^ дадзенай ^аблемы у pycкaй мoве, адзначым, што у cyчacнaй белapyc-кай мoве з’ява ciнraкciчнaй аманіміі мае недастат-кoвyю cтyпень вывyчaнacцi: paзгледжaны толькі некaтopыя яе тыпы, aдcyтнiчaе падоабязнае апі-caнне aмamмiчныx кaнcтpyкцый, не пpывoдзяццa пpыёмы ix выяулення і pэдaгaвaння. Па гэтай пpы-чыне ліч^ім дacледaвaнне ciнraкciчнaй аманіміі ак-туальнай пpaблемaй cyчacнaгa мoвaзнaycтвa.
Мэта apтыкyлa — paзгледзець ciнтaкciчнyю неадназначнаодь на yзpoyнi cкaзa, aкpэcлiць пеpcпектывы дacледaвaння гэтай з’явы.
Задача apтыкyлa — ycтaнaвiць і aпicaць ac-шуныя тыпы кaнcтpyкцый, якія мэтазгодна ад-нociць да aмaнiмiчныx. Мaтэpыялaм для дасте-давання пacлyжылi тэксты пеpыядычныx выдан-няу, нaвyкoвaй лiтapaтypы. Аcнoyнымi метадамі вывучэння і cicтэмaтызaцыi caбpaнaгa матэ-pыялy з’яуляюцца метады аналізу і пapayнaння.
Асноуная частка. Як адзначае А. А. Kaypyc, «...пapaдaк raoy з’яуляецца cpoдкaм выфажэння тaгo ці іншага cэнcy» [1, c. 186]. Выказванне пpы ня^ав^ьным paзмяшчэннi у ім кампанентау
мoжa набываць пaбoчнaе значэнне, не ^адуг-леджанае ayтapaм, cтaць ciнтaкciчнa неадназнач-ным. Пад ciнтaкciчнaй неaднaзнaчнacцю наву-гауды paзyмеюць двyxcэнcoyнacць cкaзa, выкль каную ciнтaкciчнымi cpoдкaмi. У якаоді азначэн-ня неaднaзнaчнacцi на ^щ^котным yзpoyнi вы-кapыcтоyвaюць паняцце «антакшчная аманімія» (А. І. Галауня, В. У. Віна^адау, А. Я. Мixневiч, М. П. Ка^^кау, Б. С. Мучнік, Б. Ю. Нopмaн, А. Г. Шчэшн). На нашу думку, мэтазгодна ужы-ваць гэты •^мін, 6o неaднaзнaчнacць мoyнaгa кампанента aбyмoyленa aмaнiмiчнacцю ягo фopмы, пpaдcтayленaй на yзpoyнi cкaзa. З’яуленне тaкoгa аманімізуючага (двyxплaнaвaгa) кампанента у cкaзе выкткана, як aдзнaчaлacя вышэй, пapaдкaм paзмяшчэння огоу пpы кaнcтpyявaннi отаза, у тым ліку poзным чляненнем отаза на cклaдoвыя чacткi (ciнraгмы). Сказ набывае не менш за дзве гінтак-ачныя cтpyктypы у вытку змяшчэння ciнraкciч-ныгс cyвязей паміж яго членамі.
У мoвaзнayчaй навутовай лiтapaтypы апі-caны cтpyктypы кaнcтpyкцый, якія aднocяццa да aмaнiмiчныx. Такую клaciфiкaцыю pa^pa-цавау pycкi дacледчык Калеотікау М. П. у ма-нaгpaфii «Синтaкcичеcкaя oмoнимия в ^oc-тoм пpедлoжении», у якoй на мaтэpыяле га-зетныx пyблiкaцый, мастацкай, нaвyкoвaй, гpaмaдcкa-пaлiтычнaй, тэxнiчнaй, вучэбнай лiтapaтypы ён paзгледзеy poзныя вiды гінтак-ciчнaй аманіміі y cкaзе. Клаафшацыя М. П. Ка-леcнiкaвa уключае бoльш за 15 адзінак амані-мiчныx кaнcтpyкцый y pycкaй мoве, якія paзмя-жoyвaюццa ciнтaкciчнымi cpoдкaмi yтвapэння.
У белapycкiм мoвaзнaycтве апюанню гінтак-ciчнaй неaднaзнaчнacцi пpыcвечaны aдзiнкaвыя дacледaвaннi, у пpывaтнacцi чacткa мана^афіі А. Я. Мixневiчa «Пpaблемы cемaнтыкa-ciнтaк-ciчнaгa дacледaвaння белapycкaй мoвы», у ятой
аутар дау толькі агульную характарыстыку сін-таксічнай аманіміі, абазначыу чатыры яе тыпы (лшейна-пашыральны тып, другі тып, катэгары-зацыйны тып, трансфармацыйна-катэгарыза-цыйны тып). Разгледжаныя тыпы сінтаксічньїх амонімау увасабляюць сабой штрокія пласты сінтаксічнай неадназначнасці, таму прадстауле-ная тыпалогія не з’яуляецца дастатковай для апісання усіх фактау аманіміі, выкліканай сін-таксічнымі сродкамі.
Разгледзім асноуныя тыпы сінтаксічнай не-адназначнасці, выяуленай намі на базе беларус-камоунага матэрыялу, з улікам класіфікацтй даследчыкау.
1. Аманімія сказау з уключантмі словамі — членамі сказа ці групамі членау, якія увахо-дзяць у адну з суседніх сінтагм, у вышку чаго мяняецца значэнне сказа. Існуюць пэуныя віды аманімічнтх сказау з уключанымі словамі: з уключаным дзейнікам, дапауненнем, азначэн-нем, акалічнасцю, параунальнымі зваротамі і інш. Напрыклад, «Я яму прапанавала сёння на вяселле ехаць да Тамары і Віктара» (з гутаркі). Калі акалічнасць часу «сёння» уключаецца у левую сінтагму, то сказ набывае значэнне а) пра-панавала сёння; а калі уключаецца у правую сінтагму, атршмліваем значэнне б) ехаць сёння на вяселле. У сказе «Прычым, прышчэпк ро-бяцца бясплатна са згоды бацькоу» (Герой пра-цы. — 2011. — 29 крас. — С. 8) акалічнасць во-бразу дзеяння «бясплатна» — аманімізуючш кампанент. Значэнш сказа: а) без згоды бацькоу прышчэпю робяць платна; б) прышчэпю у любым выпадку бясплатныя, але неабходны даз-вол бацькоу.
2. Аманімія сказау з аднародншмі членамі. Так, выказванне «У буклеце апісваюцца новыя вьіданні і часотсы» (пртводзіцца у зборніку тззі-сау дакладау) мае два значэнні: а) апісваюцца новыя выданш і новыя часотсы; б) апісваюцца часотсы і новыя выданш. Прычынай узнікнення сінтаксічнай аманіміі у сказе, па меркаванні А. Я. Міхневіча, з’яуляецца неадназначнасць лі-нейных адносін слоу у сказе пры тоеснасці іх лек-січнай і граматычнай семантыю. Фармальна (парадкам слоу) сувязь паміж азначэннем «новыя» і аднароднтмі членамі «вьіданні і часотсы» не ак-рэслена. Як зауважыу М. П. Калеснікау, «азна-чэнне, змешчанае перад аднародншмі членамі, можа вызначаць або першы з аднародных чле-нау, або адначасова некалькі аднародных чле-нау» [2, с. 25]. У сказе граматычныя паказчшкі у азначэння і аднародных азначаемых супалі, таму узнікла аманімія. Падобны выпадак (аманімія складаназалежнага сказа): У народзе верьілі, што разам з парам да Нябёсау узнясуцца самыя патаемныя думкі і пажаданні людзей (Народная газета. — 2011. — 22 чэрв. — С. 16).
Калі у выказванш з аднародншмі членамі «На дыскатэку дзяучатам у кароткіх сукенках і ботах да 24.00 уваход свабодны» (надрукавана на флаеры) азначэнне «у кароткіх» аднесці толь-кі да першага аднароднага члена, то атрымаецца, што дзяучатам, каб патрапіць на дыскатэку бяс-платна, трэба прыходзщь у ботах. Калі ж аднесці азначэнне да двух аднародных членау, атрымаем дадаткова, што на дыскатэку патрэбна пры-ходзіць не толькі у кароткіх сукенках, але і у кароткіх ботах. Аманімія узнікла у вытку су-падзення граматычных паказчыкау у азначэння і аднародных членау.
3. Аманімія граматычнай канструкцыи са злу-чальным словам «які». Мовазнауцы Каурус А. А., Міхневіч А. Я., Цікоцкі М. Я., Антанюк Л. А. падкрэ^ваюць, што канструкцыя са злучальным словам «які» уяуляе сабой складаназалежны сказ з даданай азначальнай. Залежная частка характа-рызуе прадмет, дзеянне або стан, абазначаны пэуным словам у галоунай частцы: Адна прыва-бная жанчына, якая сядзела непадалёк, падалася мне знаёмай (Рэспублша. — 2011. — 14 чэрв. — С. 5); На жаль, рэспублтансю бюджэт абме-жаваны і не дазваляе аднавіць усе тыя помнікі, якія гэтага патрабуюць (Рэспублша. — 2011. — 14 чэрв. — С. 7). Сродкам сувязі выступае злучальнае слова «які» (зрэдку — «кагоры»), выконваючы атрыбутыуную функцыю. «Фармальна слова “каторы” у даданай азначальнай частцы суадносіцца са словам, якое стаіць перад ім у галоунай. Аднак на гэтым месцы нярэдка аказваецца дадатак да таго слова, якое па сэнсе павінна вызначацца даданай часткай. Узнікае не-выразнасць: з якім жа з двух слоу звязана даданая частка?» [3, с. 271]. Па меркаванні А. Я. Міх-невіча, прадстауленая канструкцыя са злучаль-ным словам «які» «Пачатак абзаца, які вельмі цьмяны, трэба замяніць» [4, с. 96] з’яуляецца аманімічнай, бо перадае наступныя значэнш: 1) пачатак, які вельмі цьмяны; 2) абзаца, які вельмі цьмяны. 1ншы прыклад: Вось гэтыя двое людзей, якіх я заусёды успамінаю з вялікай паша-най, аднесліся да мяне з вялікай павагай, у іх асобах я знайшоу аднадумцау, і у 1992 годзе мы падпісалі афіцьшную дамоуленасць пра творчае сяброуства паміж газетай і аукестуам, дзякуючы якому было зроблена нямала у справе развіцця нацыянальнага музычнага мастацтва (Рэспублша. — 2011. — 14 чэрв. — С. 8).
Нязручнасці пры асэнсаванш втклікае і выказванне «Змясціу у “Р ” артыкул “Хто ад-кажа за наймальніка-бюракрата? ”, які меу рэзананс на самым вьісокім узроуні» (Рэспублша. — 2011. — 14 чэрвеня. — С. 5), у якім пры першым чытанш слова «які» злу-чаецца з назоунікам «наймальніка-бюрак-рата», але правшьным, па аутарскай задуме,
з’яуляецца спалучэнне слоу «які» і «артыкул».
4. Двухчленная парадыгматычная аманімія — аманімія, якая узнікае у сказе у выніку ужыван-ня двух парадыгматычных амонімау — слоу, марфалагічныя паказчткі якіх супадаюць. Да сказау з двучленнай парадыгматычнай аманімі-яй мовазнауцы (Міхневіч А. Я., Калеснікау М. П.) і рэдактары (Былінскі К. І., Валгіна Н. С., Міль-чын А. Э., Мучнік Б. С., Разэнталь Д. Э. і інш.) адносяць канструкцыі тыпу «Выводы камісіі пацвярджаюць факты» [4, с. 98], «Эратычны пласт фальклору дэманструе самакаштоунасць інтьгмньгх адносін» (Народная газета. — 2011. — 16 чэрв. — С. 11), «Час нараджэння дыктуе лёс» (Народная газета. — 2011. — 14 чэрв. — С. 8), «У гэты момант аутобус абагнау мэрсэдэс» (з навін), у якіх «суб’ект дзеяння выражаны назоунікам у форме назоунага склону, што супадае з вшавальным, а аб’ект дзеяння — другім назоунікам, вшавальны склон якога супадае з назоуным, а само дзеянне пераходным дзеясловам ці яго спалучэннем з інштмі дзеяслоунтмі формамі» [5, с. 87]. Раз-гледзім сказ «Пашырэнне агульнага узроуню адукаванасці абумовіла узнікненне попыту на кнігі» (прыводзщца у зборніку тэзюау дакла-дау). Сказ мае два значэнш у залежнасці ад та-го, які з назоунікау выступае суб’ектам ці аб’-ектам дзеяння: 1) у вышку пашырэння агульнага узроуню адукаванасці узнік попыт на кнігі; 2) у вышку узнікнення попыту на кнігі пашырыуся агульны узровень адукаванасці. Так, у сказе назоунікі «пашырэнне» і «узнік-ненне» з’яуляюцца парадыгматычнымі амоні-мамі, граматычныя формы якіх супадаюць і уяуляюць сабой неадушаулёныя назоунікі ніякага роду адзіночнага ліку.
5. Аманімічнщя сказы-тоеснасці. У сказах «Вада — бясколерная вадкасць» [4, с. 98], «Космонавт — бизнесмен» [2, с. 28], дзе дзей-нік і выказшк выражаны назоунікамі у назоу-ным склоне, сувязь паміж галоунщмі членамі знешне (на пісьме) абазначаецца пастаноукай знака працяжніка паміж імі. «Толькі жыццёвы вопыт чытача дапамагае у некаторых выпадках вызначыць, які з назоунікау з’ яуляецца дзейні-кам» [2, с. 28]. Так, першы сказ можа мець значэнш: а)вада не мае колеру; б)бясколерная вадкасць з’ яуляецца вадой.
6. Марфолага-сінтаксічная аманімія — ама-німія, абумоуленая прысутнасцю у сказе мар-фалагічнага амоніма і дваякім чляненнем сказа на сштагмы з выдзяленнем уключаемага слова. Напрыклад, «Яны жывуць на адну зарплату» [4, с. 100]. Значэнш сказа: а) жывуць толькі на зарплату, дзе слова «адну» — часціца; б) жы-вуць на зарплату аднаго чалавека, дзе лексема «адну» — лічэбнік.
Калі у сказе «Не победит ее / рассудок / мой» [5, с. 81] амаформа «ее» — асабовы зай-меннік «она» (дапауненне у В. скл. адзіночнага ліку), то пасля яго ідзе пауза, якая аддзяляе аса-бовы займеннік ад наступнай сштагмы. У вы-падку, калі «ее» — гэта прыналежны займеннік, то пауза ідзе пасля дзейніка «рассудок». Атрым-ліваем няпоуны сказ са значэннем «Ее рассудок не победит мой», дзе «мой» — азначэнне пры апушчаным прамым дапауненні «рассудок».
7. Лекшчна-катэгарызацыйная аманімія (умоунае абазначэнне) — аманімія, якая харак-тарызуецца нязменнасцю лексічнага значэння членау сказа і іх магчымасцю увасабляць роз-ныя прызнаю. Напрыклад, у сказе «Хлопчык з’елі яблыю» [4, с. 100] дзеяслоу «з’елі», захоу-ваючы лексічнае значэнне «ужываць ежу», вы-ражае прызнаю размеркавання (кожны хлопчык з’ еу па яблыку) і сукупнасці (усе (разам) хлоп-чык з’елі па яблыку).
8. Аманімія шфшпыуных сказау з суб’ектна-аб’ектным давальным склонам. У інфінітыуных сказах з давальным склонам аманімія узнікае у вышку супадзення давальнага склону суб’екта дзеяння з давальным склонам аб’екта дзеяння у будове выказвання: Сябру нельга здраджваць. Як бачым, дзеяслоу «здраджваць» здольны утва-раць двухбаковую сувязь з назоунікам «сябру». Калі гэта сувязь кіраванне, то словаформа у давальным склоне — аб’ект дзеяння, калі сувязь прымыканне — суб’ект дзеяння. У бязлічнщм сказе «Ёй заусёды ёсць што сказаць» (Народная газета. — 2011. — 14 чэрв. — С. 1) у значэнш «Яна заусёды нешта скажа» займеннік «ёй» з’яуля-ецца давальным суб’екта.
9. Аманімічныя спалучэнш назоуніка з родным прыіменным. Родны прыіменны выступае у сказе у якасці недапасаванага азначэння і вы-ражаецца родным склонам у такіх словазлу-чэннях, як «запрашэнне настауніка», «пад-трымка таварышау», «прыём суседа» і інш. Так, значэннямі выказвання «Таму запрашэнне менавіта А. Кутасава у пэунай ступені вы-глядае даволі двухсэнсоуна» (Звязда. — 2011. — 23 вер. — С. 5) у вышку нейтраліза^іі суб’екта і аб’екта дзеяння могуць быць: а) запрасілі Кутасава; б) Кутасау запрасіу.
10. Граматычна-катэгарызацыйная аманімія (умоунае абазначэнне) — аманімія, выкшканая неадрозненнем катэгорый граматычнай формы. Напрыклад, у сказе «Яго выступленне было ней-кім цудам» [4, с. 101] адбываецца неразмежаван-не семантычных катэгорый факт — працэс граматычнай формы «цудам», выражанай назоу-нікам Т. скл. адзіночнага ліку. Такім чынам, зна-чэннямі сказа могуць быць: а) ён выступау цу-доуна (працэс); б) цудам было тое, што ён выступау (факт).
11. Аманімія сказау з займеннікамі. Вельмі часта прычынай узнікнення аманіміі у сказах з’ яуляецца прысутнасць у іх займеннікау таго ці іншага разраду. Мовавед Лепешау І. Я. указ-вае: «Паколькі займеннікі не маюць сталага лексічнага значэння, пры іх ужыванш... трэба захоуваць правіла: займеннік звычайна паказ-вае на бліжэйшы да яго (папярэдні) назоунік та-го самага роду і ліку... Пры парушэнш гэтага правіла узнікаюць двухсэнсавасць, незразуме-ласць, а то і кур’ёз» [6, с. 103-104]. Прывядзём прыклад аманімічнага сказа з займеннікам у форме 3-й асобы множнага ліку: Культурна-адукацыйныя мерапрыемствы пройдуць у мес-цах і арганізащіях, якія звязаны з жыццём і творчасцю паэтау, ва установах культуры і адукащіі, у Мінску, абласных і раённых цэнт-рах, у гарадах, інших населеных пунктах. Ся-род іх традыцыйныя: свята паэзп, песні і народных рамёствау нарадзіме Купалы, рэспублі-канскае свята паэзИ на радзіме Якуба Коласа (Звязда. — 2012. — 3 сак. — С. 2). Абодва су-адносныя назоунікі «мерапрыемствы», «населеных пунктах» маюць форму множнага ліку. Па прычыне таго, што першы сказ развітщ, чы-тач страчвае сувязь са словаформай «мерапрыемствы», размешчанай у яго пачатку. Займен-нік «іх» адрываецца ад кантэксту, лагічная су-вязь паміж займеннікам і назоунікам парушана, у вышку чытач не можа працягнуць думку ау-тара. З кантэксту другога сказа вышкае, што «іх» можа адносіцца і да «населенных пунк-тау» — радзімщ Купалы і радзімщ Коласа.
У некаторых выпадках двухсэнсоунасць не утвараецца, нягледзячы на тое, што паміж суадносным назоунікам і займеннікам раз-мешчаны яшчэ адзін назоунік. Разгледзім прыклады: Калі у сям ’і был яшчэ незамужнія сёстры і нежанатыя браты, нявесце не дазвалялася зачыняць дзверы бацькоускай хаты. Інакш яны ніколі не створаць сваю уласную сям ’ю і назаусёды застануцца у бацькоускай хаце (Народная газета. — 2011. — 9 чэрв. — С. 12). У другім сказе выбар зай-менніка множнага ліку абумоулены лікам словаформ «сёстры» і «браты», замест якіх ён выкарыстоуваецца. Хоць і ёсць магчы-масць суаднесці займеннік «яны» з назоунікам «дзверы», чытач гэтага не робіць, бо часам су-вязь займенніка з назоунікам вызначаецца не парадкам слоу, а сэнсам. Так, семантыка нас-тупных слоу («ніколі не створаць сваю уласную сям’ю... ») звязвае займеннік «яны» з назоунікамі «сёстры» і «браты». Так і у наступным прыкладзе «Не менш цікавае ін-тэрв ’ю з легендарным савецкім юнарэжы-сёрам Генадзем Іванавічам Палокам. Я добра
разумею, адчуваю яго: сам жыу у тыя часы... І многія праблемы, што ён узгадвае, прыйшло-ся перажыць самому» (Hapoднaя газета. — 2011. — 14 чэpв. — С. 1) вiдaвoчнa, што займеннік «яго» замяшчае пpoзвiшчa кiнapэжыcёpa. Нельга не зауважыць, якая poля у дэама-німізацті азначанага отаза належыць кан-тэкставым паказчыкам.
Заключэнне. У apтыкyле paзгледжaны ac-вдуния тыпы ciнтaкciчнaй неaднaзнaчнacцi, yлacцiвыя белapycкaй мoве: аманімія отазау з уключаншмі cлoвaмi, аманімія отазау з адна-poднымi членамі, аманімія гpaмaтычнaй канст-pyкцыi ca злучальным cлoвaм «які», двyxчлен-ная пapaдыгмaтычнaя аманімія, аманімічнтя cкaзы-тoеcнacцi, мapфoлaгa-ciнтaкciчнaя аманімія, лекciчнa-кaтэгapызaцыйнaя аманімія, аманімія iнфiнiтыyныx отазау з cyб’ектнa-aб’ект-ным давальным cклoнaм, aмaнiмiчныя оталу-чэннi наюуніка з poдным пpыiменным, ^ама-тычнa-кaIЭгapызaцыйнaя аманімія, аманімія cra-зау з займеннікамі. Безyмoyнa, пpыведзенaя кла-ciфiкaцыя пaтpaбyе дапаунення, 6o яшчэ не ycе выпaдкi двyxcэнcoУнacцi яна aдлюcтpoУвaе. Але тыя факты ^так^най аманіміі, якія апі-caны у apтыкyле, дазваляюць cцвяpджaць, штo неaднaзнaчнacць на ^щ^к^чным yзpoУнi — з’ява шмaтгpaннaя і вельмі pacпaycюджaнaя. Яна пaтpaбyе далейшага вывучэння не тoлькi у плане тыпiзaцыi, але і pэдaгaвaння, на^авана-га на тoе, каб CTpyCTypa cкaзa пpaвiльнa пеpaдa-вала яго змест — адназначна і дакладна. Гэта зaбяcпечыць мoве выpaзнacць і мілагучнаодь, aптымiзyе кaмyнiкaтыyны пpaцэc.
Літаратура
1. ^ypyc, А. А. Стылicтыкa белapycкaй мo-вы / А. А. ^ypyc. — 3-е выд., да^ац. і дап. — Мiнcк: Hap. acветa, 1992. — 207 c.
2. Кoлеcникoв, Н. П. Пopядoк cлoв в pyccкoм пpедлoжении и cинтaкcичеcкaя oмoнимия. — Рocтoв н/Д: Рocт. ун-т, 1984. — 45 c.
3. Мильчин, А. Э. Методика pедaктиpoвa-ния текcтa / А. Э. Мильчин. — 2-е изд., пеpе-paб. — М.: Книга, 1980. — 320 c.
4. Мixневiч, А. Я. Аcнoyныя тыпы ciнтaкciч-н^Ix aмoнiмay у белapycкaй мoве / А. Я. Мixневiч // Bыбpaныя пpaцы / А. Я. Мixневiч; агул. pэд.
С. А. Важніка; ycтyп. ap^ В. К. Шчэpбiнa. — Міжк: Пpaвa і экaнoмiкa, 2006. — С. 95-102.
5. Кoлеcникoв, Н. П. Синтaкcичеcкaя oмoни-мия в пpocтoм пpедлoжении / Н. П. Кoлеcникoв. — Рocтoв н/Д: Poct. ун-т, 1981. — 145 c.
6. Лепешау, І. Я. Лшгвютычны аналіз тэкcтy: вучэб. дaпaмoжнiк / І. Я. Лепешау. — Міжк: Выш. шк., 2009. — 287 c.
Паступіла 26.03.2012
