Научная статья на тему 'СЕГМЕНТАВАНЫЯ КАНСТРУКЦЫІ Ў БЕЛАРУСКАМОЎНЫМ ПЕРАКЛАДЗЕ «МАЛЕНЬКАГА ПРЫНЦА»'

СЕГМЕНТАВАНЫЯ КАНСТРУКЦЫІ Ў БЕЛАРУСКАМОЎНЫМ ПЕРАКЛАДЗЕ «МАЛЕНЬКАГА ПРЫНЦА» Текст научной статьи по специальности «Языкознание и литературоведение»

CC BY
36
7
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
БЕЛАРУСКАЯ МОВА / ПЕРАКЛАД / СКАЗ / СіНТАКСіС / СЕГМЕНТАЦЫЯ / КАЗКА / “МАЛЕНЬКі ПРЫНЦ” / ЭДЗі АГНЯЦВЕТ

Аннотация научной статьи по языкознанию и литературоведению, автор научной работы — Рамза Т. Р.

Аналізуецца сінтаксіс першага беларускамоўнага перакладу алегарычнай аповесці-казкі Антуана дэ Сент-Экзюперы “Маленькі прынц” (1943). Адзначаецца, што сінтаксічная спецыфіка перакладу ў аўтарстве Эдзі Агняцвет выклікана найперш “гутарковым” характарам самога твора і ўплывам на ідыястыль перакладчыцы вуснага беларускага маўлення. Важную ролю пры гэтым адыгралі і ўласныя інтэнцыі перакладчыцы, што праявіліся ў функцыянальна абумоўленых канструкцыях: незвычайным адасабленні членаў сказа, пабудовах з часціцамі, структурнай непаўнаце і пад. Такія сегментаваныя канструкцыі ў беларускамоўным перакладзе дазволілі аўтару максімальна актуалізаваць увагу чытачоў на канцэптуальна важных момантах зместу казкі.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

SEGMENTED CONSTRUCTIONS IN THE BELARUSIAN TRANSLATION OF “THE LITTLE PRINCE”

The syntax of the first Belarusian-language translation of the allegorical story-fairy tale by Antoine de Saint-Exupery “The Little Prince” (1943) is considered. It is noted that the syntactic specificity of the translation in the authorship of Edzi Agnyatsvet is primarily due to the “colloquial” nature of the work itself and the influence on the idiostyle of the translator of the Belarusian oral speech. An important role was also played by the translator’s own intentions, which manifested itself in functionally conditioned constructions: segmentation of sentences, statements with particles, structural incompleteness, etc. Such constructions in the Belarusian-language translation allowed the author to actualize the readers’ attention to the conceptually important points of the content of the tale.

Текст научной работы на тему «СЕГМЕНТАВАНЫЯ КАНСТРУКЦЫІ Ў БЕЛАРУСКАМОЎНЫМ ПЕРАКЛАДЗЕ «МАЛЕНЬКАГА ПРЫНЦА»»

УДК 811.161.3'367+81'255.2:82=133.1=161.3 DOI 10.52928/2070-1608-2023-66-1-158-161

СЕГМЕНТАВАНЫЯ КАНСТРУКЦЫ1 У БЕЛАРУСКАМОУНЫМ ПЕРАКЛАДЗЕ «МАЛЕНЬКАГА ПРЫНЦА»

д-р фЫал. навук, праф. Т.Р. РАМЗА (Беларуст дзяржауны утвератэт, Мшск) e-mail: ramza@bsu.by

Аналгзуецца сЫтаксю першага беларускамоунага перакладу алегарычнай аповесц1-казк1 Антуана дэ Сент-Экзюперы "Маленьк прынц " (1943). Адзначаецца, што с1нтакс1чная спецыфта перакладу у аутарстве Эдз1 Агняцвет выклкана найперш "гутарковым" характарам самога твора i уплывам на iдыястыль перакладчыцы вуснага беларускага маулення. Важную ролю пры гэтым адыгралi i уласныя iнтэнцыi перакладчыцы, што прая-втся у функцыянальна абумоуленых канструкцыях: незвычайным адасабленн членау сказа, пабудовах з часцi-цамi, структурнай непаунаце i пад. Татя сегментаваныя канструкцьп у беларускамоуным перакладзе дазволiлi аутару макамальна актуалiзаваць увагу чытачоу на канцэптуальна важных момантах зместу казю.

Ключавыя словы: беларуская мова, пераклад, сказ, сттаксю, сегментацыя, казка, "Маленьт прынц", Эдзi Агняцвет.

Уводзшы. Беларуская мова уваходзщь у тыя 300 моу i дыялектау свету, на яшя перакладзена алегарычная казка Антуана дэ Сент-Экзюперы "Маленьш прынц" (1943), што "прызнаны лепшай кшгай ХХ стагоддзя у Фран-цыГ' [1]. Беларусы маюць дзве версп перакладу гэтага твора з французскай мовы: у 1969 г. пераклад ажыццявша Эдзi Агняцвет [2], а у 1989 г. гэта зрабша Нша Мацяш [3]. Выданне Э. Агняцвет у свой час "за некальш дзён стала бiблiяграфiчнай рэдкасцю" [4, с. 8], пераклад жа Н. Мацяш даступны дзякуючы яго электроннаму варыянту, змешчанаму на "Беларускай палiчцы" [5], а таксама двум перавыданням. Адно выйшла у 2017 г. у рэдакцып Зм> цера Коласа [6]; другое - у 2019 г., яно, як указана у анатацып да кнш, падрыхтаванае i апублжаванае Марыяй Новiк на аснове правак самой Н. Мацяш [7], якая заучасна сышла з жыцця у 2008 г. Ввдаць, менавгга статус "бiблiяграфiчная рэдкасць" выдання перакладу Э. Агняцвет стау тым фактарам, што пераклад застауся па-за увагаю даследчыкау-фшолагау, за выключэннем газетнай нататш Н. Лапiдуса [4, с. 8].

Мэта прапанаванага артыкула - выявщь сштакачныя адметнасцi беларускамоунага перастварэння казш Антуана дэ Сент-Экзюперы у версп Э. Агняцвет на фоне арыпнальнага французскага тэксту. Такое супастаулен-не дазволщь звярнуць увагу не тольш на щыястыль перакладчыцы, але i на асаблiвасцi самой беларускай мовы i яе нацыянальную спецыфiку. У якасщ асноуных для вырашэння абраны наступныя задачы: выявщь падобнае i адрознае у сiнтаксiчных прыёмах у беларускамоуным перакладзе i арыпнальным французским тэксце; вылучыць у перакладзе найбольш частотныя адметныя канструкцыi; вытлумачыць прагматыку аутарскай сегментацыi i адпаведнай ёй пунктуацын у перакладзеным тэксце.

Асноуная частка. Як сведчаць вынш даследавання, пераклад Э. Агняцвет цалкам адпавядае размоунаму характару казк1 Экзюперы, яму уласщвыя тыя ж сштакачныя канструкцын i прыёмы, як1я ужываюцца у вусным гутарковым i дыялапчным мауленш як у французскай мове, так i у беларускай: зваротк1, этыкетныя формулы, вымчшш, клшаваныя дыялапчныя рэплЫ, перарывiстасць, недаказ, сiнтаксiчная анафара, сегментацыя i пад. Трэба зауважыць, што не заусёды гэта поунае супадзенне у тэкстах перакладу i арыпнала, пакольк1 мовы тыпа-лагiчна розныя, але самi сштакачныя прыёмы перагукваюцца, напр., недаказ: Маленьш прынц перасек пустыню i ткога не сустрэу, апрача адной кветю. Усяго тры пялёстк мела яна. Зуам малюсенькая, мгзэрная кветка... (57)1 i Le petit prince traversa le désert et ne rencontra qu'une fleur. Une fleur à trois pétales, une fleur de rien du tout... (128); перарывютасць: -Сённяуначы... ведаеш... ты не прыходзь... (83) i -Cette nuit... tu sais... ne viens pas. (178); сштакачная анафара: -Я ведау адну планету, дзе жыу адзiн чырванатвары пан. Ён нiколi, тводнага разу, не панюхау кветю. Ён шразу не зiрнуу на зорку. Ён нiколi ткога не любiу. Ён нiколi тчога нерабiу, тольш падлiчвау. (23) i -Je connais une planète où il y a un Monsieur cramoisi. Il n'a jamais respiré une fleur. Il n'a jamais regardé une étoile. Il n'a jamais aimé personne. Il n'a jamais rien fait d'autre que des additions. (54); вымчнш i пауторы: -Ат, добра будзе i так, - супа^у ён мяне. - Дзецусёроуна зразумеюць (76) i -Oh! ça ira, dit-il, les enfants savent. (164); -Куды ж ён пойдзе? - А хоць куды! Проста i проста, куды вочы глядзяць. (12) i -Mais où veux-tu qu'il aille! -N'importe où. Droit devant lui... (28) i пад.

Праз увесь тэкст перакладу (i у рэплжах герояу, i у аповедзе лётчыка) выкарыстоуваюцца эматыуныя бела-рускя выказванш са спецыялiзаванымi маркёрамi эматыунасщ i так званыя сштакачныя фразеалапзмы [9], на-родныя выслоу^ а таксама сегментаваныя канструкцыг Гэта значыць, што у шэрагу выпадкау змест французскай фразы атрымау у перастварэнш Э. Агняцвет не тольш адрознае вонкавае афармленне, але i дадатковую сштак-ачную экспрэсш ("уласщвасць сштакачных формау павялiчваць прагматычны патэнцыял выказванняу звыш

1 Тут i далей пры цытаванш тэкстау (перакладу i арыпнала) будуць указваюцца толью староню (у круглых дужках) па адпаведных выданнях Э. Агняцвет [2] i А. Сент-Экзюперы [8].

ГУМАНИТАРНЫЕ НАУКИ. Филологические науки

№ 1

той ступеш, якая дасягнута лекздчным значэннямi элементау, што напауняюць гэтыя сштакачныя формы" [10, с. 208]). У якасц экспрэавау перакладчыцай уведзены:

1) беларуск1я гутарковыя ацэначныя фразы: А вы не губляйце часу на гэтую задачку! Марныя клопаты! (54) i Mais ne perdez pas votre temps à ce pensum. C'est inutile. (122); -Пяцьсот мшъёнау гэтых маленькх штуковт, яюя часам з'яуляюццау паветры. -Гэтамух1, щ што? (41) i -Millions de ces petites choses que l'on voit quelquefois dans le ciel. -Des mouches? (95); «Пацеха, дый годзе!» - падумау Маленькг прыщ. (43) i "C'est amusant", pensa le petit prince. (100); -Дык ты што? З тшай планеты? (10) i -Tu viens donc d'une autre planète? (22) i пад.;

2) сштаксчныя фразеалапзаваныя канструкцып, яшя "у значнай меры i ствараюць тое, што можна назваць сштакачнай спецыфгкай канкрэтнай мовы; яны надзвычай важныя як праява нацыянальнай самабытнасщ" [11, с. 159]: Калi гэта парастак радысу альбо ружавага куста, хай сабе расце на здароуе! (18) i S'il s'agit d'une brindille de radis ou de rosier, on peut la laisser pousser comme elle veut. (40); -Хай прыходзяць тыгры са сваiмi ктцюрамИ Што мне да ix? (27) i -Ils peuvent venir, les tigres, avec leurs griffes! (63); -Прывязаць? Што за глупства! (12) i -L'attacher? Quelle drôle d'idée! (28); Як на лгха, тхто сюды не прыходщь. (37) i Malheureusement il ne passe jamais personne par ici. (91);

3) народныя выслоуг Але славалюб не чуу. (Аржаная каша сама сябе хвалщь i тчога не чуе, апроч пахвалы.) (37) i Mais le vaniteux ne l'entendit pas. Les vaniteux n'entendent jamais que des louanges (87); "Таму што браxлiвы пасол аббрэша многа сёл, i усё пераблытаецца у падручнках па геаграфИ. Ды i п'янства - чалавеку паганства" (49) i "Parce qu'un explorateur qui mentirait entraînerait des catastrophes dans les livres de géographie. Et aussi un explorateur qui boirait trop". (119) i шш.

Прыведзеныя шюстрацып, з аднаго боку, сведчаць пра нацыянальны каларыт беларускага тэксту, а з другога -узмацняюць як уласна граматычнае значэнне сказа, так i яго прагматычную функцыю: глыбей уздзейтчаць на беларускамоунага чытача, у тым лшу i на эмацыйна-пахалапчным узроут. Пераклад атрымау беларускую спецыфшу i праз будову самой беларускай фразы, яе iнтанаванне i элшсю, што уласщва вуснаму мауленню, напр.: -Хiба ты не бачыш? Гэта ж не баранчык, а баран... у яго - рогi... (8) i -Tu vois bien... ce n'est pas un mouton, c'est un bélier. Il a des cornes... (21); -Хай гэта будзе дом, зорк альбо пустыня: самае дзiвоснае-у прыгажосцi, схаванай ад вока. (72) i -Oui, dis-je au petit prince, qu'il s'agisse de la maison, des étoiles ou du désert, ce qui fait leur beauté est invisible! (157) i пад.

Асаблiвасцямi будовы сказа у французскай мове, акрамя структурнай завершанасщ (поунага набору неабходных кампанентау), «належыць лiчыць асобы прагрэауны цвёрдафжсаваны парадак слоу, як характа -рызуе не тольш сказ у цэлым, але i яго складнЫ - сштакачныя групы (прэдыкатыуную, атрыбутыуную, аб'ектную, акалiчнасную), сцяжэнне (кампрэсiю) гэтых сштакачных груп i абмежаванне дыстаксii, значную ролю не толькi парадку слоу, але i службовых слоу для выражэння граматычных значэнняу, нарматыуную двухсастаунасць сказа» [12, c. 21]. Беларуси сказ не мае цвёрдафжсаванага парадку слоу i прынцыповай двухсастаунасцi, якой падпарадкоуваецца будова французскай фразы, таму адзш i той жа суб'ект можа апускацца у некалькiх выказваннях запар, што надае iм дадатковую сiнтаксiчную экспрэсiю, напр. : Доуга жыу я сярод дарослых. Бачыу ix зблiзку. I ад гэтага не стау лепш думаць пра ix. (5) i J'ai beaucoup vécu chez les grandes personnes. Je les ai vues de très près. Ça n'a pas trop amélioré mon opinion (14). Будова простата сказа у французскай мове мае устойлiвую структуру - "пастаянны парадак размяшчэння кампанентау": дзейшк - выказшк - прамое дапауненне - ускоснае дапауненне / акалiчнасць [13, с. 176]. Калi ж таи парадак змяняецца, то у тсьмовым тэксце неабходнае слова выносщца наперад i вылучаецца коскай(м^. Працяжнiк для такога адасаблення не ужываецца. "Працяжнiк выкарыстоуваецца, галоуным чынам, як графiчны сродак, якi абазначае увод новага кавалка тэксту у дыялогу" [14, с. 70]. У беларускай мове працяжшк з'яуляецца адным са знакау прыпынку, якi мае выдзяляльную функцыю (вылучае са структуры сказа асобныя яго часткi), а таксама раздзяляльна-замяшчальную функцыю (аддзяляючы адну частку сказа ад iншай, указвае на адсутнасць пэунага кампанента структуры сказа). Так, павод-ле правшау працяжнiк ставiцца памiж дзейнiкам i выказшкам пры пропуску звязкi, пры пропуску члена сказа, пры адасабленш, пры устауных канструкцыях, памiж прэдыкатыуныш часткамi складаных сказау i пад., чаму, вядома, падпарадкаваны i тэкст перакладу, напр.: Словы - крынща непаразуменняу. (65); Калодзежы тут - гэта звычайныя ямы, выкапаныя у пяску. (74); Усе астаття крок прымушаюць мяне хавацца пад зямлёй. Твае -будуць выклкаць мяне, як музыка, з маёй нары. (63) i шш.

У тэксце перакладу пастаноука працяжшка нярэдка грунтуецца не на агульнапрынятых правшах, а на сегментацып выказвання, што можна трактаваць як праяву щыястылю перакладчыцы, звязаную з яе манерай буда-ваць сказ i выражаць сштакачным сродкамi тонкiя адценнi зместу казк Экзюперы. Тут дарэчы згадаць, што у мастацшм тэксце "пунктуацыя з'яуляецца адным з вельмi выразных сродкау перадачы тых бакоу зместу, яшя або не могуць зусiм, або не могуць ва усёй паунаце i глыбiнi перадавацца з дапамогаю адных толькi слоу i граматыч-нага афармлення выказвання" [15, c. 62]. Больш чым у ста сказах Э. Агняцвет ужывае працяжшк менавгга як сродак выразнасщ, тым самым дапамагаючы беларускаму чытачу расставщь сэнсавыя акцэнты пры успрыманнi зместу казк! Да прыкладу, рэзкае процшастауленне аутахарактарыстыкi дзелавога чалавека i меркаванне пра яго Маленькага прынца: -I кожны дзень, ад ранку да вечара, ён паутарау, як ты: «Я- чалавек сур 'ёзны! Я - чалавек сур 'ёзны!» Iувесь аж надзiмауся ад гонару. Але гэта - не чалавек, гэта проста - грыб! (23) i Et toute la journée il répète comme toi: "Je suis un homme sérieux! Je suis un homme sérieux!" et ça le fait gonfler d'orgueil. Mais ce n'est pas un homme, c'est un champignon! (54); або процшастауленне значнасщ ружау i ружы: -Вы прыгожыя, але вы -

пустыя, - працягвау ён. - Дзеля вас немагчыма памерщ. Вядома, яю-небудзь вандроутк, зiрнуушы на маю ружу, падумае, што i яна падобная да вас. Але для мяне яна - адзтая i самая дарагая. (67) i -Vous êtes belles mais vous êtes vides, leur dit-il encore. On ne peut pas mourir pour vous. Bien sûr, ma rose à moi, un passant ordinaire croirait qu'elle vous ressemble. Mais à elle seule elle est plus importante que vous toutes... (155).

Сегментацыя з дапамогай пунктуацып дапамагае перадаць "ташя адценш, яшя аутар часта уносщь у сваё выказванне як iндывi1цуальныя, не абавязкова уласщвыя дадзенай сштакачнай канструкцыГ' [15, с. 37]. Сярод таких канструкцый у перакладзе самыя частотныя з лапчным i сэнсавым падзелам выказвання на групу дзейшка i групу выказшка: 1) назоушк - прыметнiк; 2) уласны займеншк - назоУнiк / прыметнщ 3) займеншк гэта -назоушк / прыметтк. Працяжнiк у такiх канструкцыях або узмацняе процiпастаУленне дзвюх частак, як: Але вочы -сляпыя. Трэба шукаць сэрцам. (76) i Mais les yeux sont aveugles. Il faut chercher avec le coeur (173); - Але ж вы -географ! - Сапрауды так, - сказау географ. - Але я - не вандроунж. (49) i -Mais vous êtes géographe! - C'est exact, dit le géographe, mais je ne suis pas explorateur. (112); або садзейшчае канцэнтрацыi увал чытача на займеншку гэта, змест якога раскрыты у папярэдняй ц наступнай частках сказа, як: А на планеце Маленькага прынца было жаxлiвае насенне... Гэта - насенне баабабау. (18) i Or il y avait des graines terribles sur la planète du petit prince... c'étaient les graines de baobabs. (43); Мне здавалася, што я нясу кволы скарб. Мне нават здавалася, што гэта -самае кволае на Зямлi i больш такога тдзе няма. (74) i Il me semblait porter un trésor fragile. Il me semblait même qu'il n'y eût rien de plus fragile sur la Terre. (157) i шш.

"Сегментаваны сказ прадугледжвае вынясенне у сегмент (па тэрмшалогп Ш. Балг сегмент А - thème) аднаго з членау сказа i процшастауленне сегмента усёй астатняй частцы, якая заключае прэдыкатыуную i аб'ект-ную групы (суб'ектна-аб'ектную групу) щ, шакш кажучы, дзеяслоуную частку (Z - propos, паводле азначэння Ш. Балi)" [12, c. 32]. Перакладу Э. Агняцвет уласщвыя розныя тыпы сегментами (таблща).

Таблща. - Сегментацыя членау сказа у перакладзе Э. Агняцвет

Пунктуацыйна вылучаныя сэнсава нагружаныя сштагмы перакладу AptiriHan Cern^raronepti

Акалiчнасць Яна апраналася не спяшаючыся, прымервала пялёстю - адзт за другш. (25) I ты часам адчытш насцеж акно - проста так, для уцеxi... (82) Elle s'habillait lentement, elle ajustait un à un ses pétales. (60) Et tu ouvriras parfois ta fenêtre, comme ça, pour le plaisir... (177)

Выказшк / група выказшка -Але ж ты на сваёй планеце - адзт. (38) Бяда у тым, што да Францъп - вельм далека. (21) -Я для цябе - тольк лсща, падобная да сотнi тшых л1сщ. (63) -Mais tu es seul sur ta planète! (90) Malheureusement la France est bien trop éloignée. (49) Je ne suis pour toi qu'un renard semblable à cent mille renards. (136)

Дзейнж / група цзейнiка -Твая уласнасць - зорк? (41) Такая ужо яна таямтчая - гэтая крана слёз. (25) -Tu possèdes les étoiles? (96) C'est tellement mystérieux, le pays des larmes. (58)

Дзейнж i выказшк / група дзейнжа i выказнжа -У мяне дома - усё маленькае. (8) -Тады - кепскш твае справы, - сказау Маленькг прынц. (46) На малюнку - вяжзны удау глытау дзжага звера. (3) -Chez moi c'est tout petit. (23) -Ce n'est pas de chance, dit le petit prince. (108) Ça représentait un serpent boa qui avalait un fauve. (10)

На прыкладах, прыведзеных у таблщы, наглядна бачна, што аутарская сегментацыя у перакладзе актуаль зуе шфармацыю, вынесеную у сегмент з дапамогай працяжнiка, не парушаючы самой структуры беларускага сказа; пры гэтым яна надае выказванню дадатковую семантычную глыбшю.

Заключэнне. Сштакас перакладу казкi Антуана дэ Сент-Экзюперы у версii Эдзi Агняцвет адпавядае "раз-моунаму" французкаму арыгiналу, г. зн. перакладчыца вытрымала гутарковасць i у рэплiках персанажау казкi, i у аповедзе лётчыка. Больш за тое, пераклад набыу характэрную беларускамоуную спецыфiку, у тым лiку i праз будову выказванняу, этыкетныя рэплЫ, эматыуныя выразы, клшаваныя фразы, фразеалапзаваныя сштакачныя канструкцыi, сегментацыю. Такiя разнастайныя канструкцыi вельмi дарэчна уведзены у беларускi тэкст i цалкам натуральна гучаць як з вуснау самога апавядальнiка, так i яго герояу. Найбольш частотнымi сярод адметных канструкцый сталi выказваннi з сегментацыяй.

Сегментацыя пэуных членау сказа у перакладзе суправаджаецца пастаноукай працяжнiка, прычым вылу-чэнне у выказваннi пэуных сегментау - слова цi групы слоу, аддзеленых паузамi ад суседнiх слоу, - у пераважнай ступенi аутарскае. Тым самым перакладчыца змагла унесщ дадатковыя адценнi сэнсу у самi сштакачныя кан-струкцыi, якiя па сваёй граматычнай прыродзе такiх сэнсау не перадаюць. Адначасова працяжнiк дапамагае чыта-чу звярнуць увагу на тую шфармацыю у сказе, якую хацеу вылучыць аутар.

Л1ТАРАТУРА

1. Маленью прынц. - URL: https://be.wikipedia.org/w^ki/Маленью прынц. https://ru.wikipedia.org/wiki/Маленький принц (дата звароту: 17.01.2021).

2. Сент-Экзюперы А. дэ. Маленью прынц. З малюнкамi аутара. Пер. з фр. Э. Агняцвет. - Мшск: Беларусь, 1969. - 88 с.

3. Сент-Экзюперы А. дэ. Маленью прынц: казка: для мал. шк. узросту. Пер. з фр. Н. Мацяш; маст. I. Лобан. - Мшск: Юнацтва, 1989. - 95 с.

ГУШНИТАРНЫЕНАУКИ. Филологические нayки

№ 1

4. Латдус Н. Экзюперы па-беларуску // Лггаратура i мастацтва. - 1970. - 4 снеж. - С. 8.

5. Сент-Экзюперы А. дэ. Маленью прынц ; пер. з фр. Н. Мацяш. - URL: https://knihi.com/Antuan de Sent-Ekziuperv/Malenki prvnc.html (дата звароту: 05.01.2021).

6. Сэнт-Экзюперы А. дэ. Маленью прынц Пер. з фр. Н. Мацяш, пад рэд. Зм. Коласа. - Мшск: Выдавец Змцер Колас, 2017. - 108 с.

7. Сент-Экзюперы А. дэ. Маленью прынц Пер. з фр. Н. Мацяш; з мал. аутара; падрыхт. тэксту М. Новж. - Мшск: Папуры, 2019. - 128 с.

8. Французский язык с Антуаном де Сент-Экзюпери: «Маленький Принц» / пособие подгот. Илья Франк. - М.: Восток -Запад, 2007. - 192 с.

9. Доугаль А.В. Сродк выражэння эмоцый у сучаснай беларускай мове. - Мшск : Тэхналогш, 2008. - 176 с.

10. Салдаценка Н.Д. Прагматычныя аспекты сiнтаксiчнай экспрэсй // Беларуская мова у другой палове ХХ ст.: матэрыялы Мiжнар. навук. канф., Мшск, 22-24 кастр. 1997 г. - Мшск: БДУ, 1998. - С. 208-210.

11. Норман Б.Ю. Лингвистическая прагматика (на материале русского и других славянских языков): курс лекций. - Минск : БГУ, 2009. - 183 с.

12. Шигаревская Н.А. Очерки по синтаксису современной французской разговорной речи. - Л.: Изд. Ленингр. ун-та, 1970. - 216 с.

13. Гак В.Г. Сравнительная типология французского и русского языков. - 3-е изд., доработ. - М.: Просвещение, 1989. - 287 с.

14. Шигаревская Н.А. Основы французской пунктуации. - М.: Просвещение, 1975. - 110 с.

15. Шапиро А.Б. Современный русский язык. Пунктуация. - Изд. 2-е, стереотип. - М.: URSS : КомКнига, 2006. - 296 с.

nacmyniy 22.01.2021

СЕГМЕНТИРОВАННЫЕ КОНСТРУКЦИИ В БЕЛОРУССКОЯЗЫЧНОМ ПЕРЕВОДЕ «МАЛЕНЬКОГО ПРИНЦА»

Т.Р. РАМЗА

(Белорусский государственный университет, Минск)

Рассматривается синтаксис первого белорусскоязычного перевода аллегорической повести-сказки Антуана де Сент-Экзюпери «Маленький принц» (1943). Отмечается, что синтаксическая специфика перевода в авторстве Эди Огнецвет обусловлена прежде всего «разговорным» характером самого произведения и влиянием на идиостиль переводчицы устной белорусской речи. Важную роль при этом отыграли и собственные интенции переводчицы, что проявилось в функционально обусловленных конструкциях: сегментации предложений, высказываниях с частицами, структурной неполноте и под. Такие конструкции в белорусскоязычном переводе позволили автору максимально актуализировать внимание читателей на концептуально важных моментах содержания сказки.

Ключевые слова: белорусский язык, перевод, предложение, синтаксис, сегментация, сказка, «Маленький принц», Эди Огнецвет.

SEGMENTED CONSTRUCTIONS IN THE BELARUSIAN TRANSLATION OF "THE LITTLE PRINCE"

T. RAMZA (Belarusian State University, Minsk)

The syntax of the first Belarusian-language translation of the allegorical story-fairy tale by Antoine de Saint-Exupery "The Little Prince" (1943) is considered. It is noted that the syntactic specificity of the translation in the authorship of Edzi Agnyatsvet is primarily due to the "colloquial" nature of the work itself and the influence on the idiostyle of the translator of the Belarusian oral speech. An important role was also played by the translator's own intentions, which manifested itself in functionally conditioned constructions: segmentation of sentences, statements with particles, structural incompleteness, etc. Such constructions in the Belarusian-language translation allowed the author to actualize the readers' attention to the conceptually important points of the content of the tale.

Keywords: Belarusian language, translation, sentence, syntax, segmentation, fairy tale, "The Little Prince", Edzi Agnyatsvet.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.