Научная статья на тему 'Scientific bases of improvement the mortality of the population in Southern Kazakhstan area due to the myocardial heart attack'

Scientific bases of improvement the mortality of the population in Southern Kazakhstan area due to the myocardial heart attack Текст научной статьи по специальности «Науки о здоровье»

CC BY
74
9
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ЖүРЕКТің МИОКАРД ИНФАРКТЫСЫ / СЫРқАТТЫЛЫқ / ДИНАМИКА / МЕДИЦИНАЛЫқ КөМЕК САПАСЫ / қОЛ ЖЕТіМДіЛіК / РЕАБИЛИТАЦИЯ / БАғДАРЛАМА / ИНФАРКТ МИОКАРДА СЕРДЦА / ЗАБОЛЕВАЕМОСТЬ / КАЧЕСТВА МЕДИЦИНСКОЙ ПОМОЩИ / ДОСТУПНОСТЬ / ПРОГРАММА / MYOCARDIAL HEART ATTACK / MORBIDITY / DYNAMICS / QUALITY OF MEDICAL CARE / ACCESSIBILITY / REHABILITATION / PROGRAM

Аннотация научной статьи по наукам о здоровье, автор научной работы — Булешов М.А., Булешов Д.М., Жанабаев Н.С., Ботабаева Р.Е., Булешова А.М.

В настоящей статье рассматривается уровень и динамика заболеваемости населения сельских административных районов инфарктом миокарда сердца за 2010-2016 годы. Первичная заболеваемость сельского населения и эффективность организации профилактических программ изучена с использованием результатов социологических методов исследования. Разработана модель по обеспечению доступности и качества специализированной медицинской помощи пациентам и реабилитационной помощи после сационарного лечения больных с острым инфарктом миокарда.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по наукам о здоровье , автор научной работы — Булешов М.А., Булешов Д.М., Жанабаев Н.С., Ботабаева Р.Е., Булешова А.М.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

НАУЧНЫЕ ОСНОВЫ СОВЕРШЕНСТВОВАНИЯ СМЕРТНОСТИ НАСЕЛЕНИЯ ЮЖНО-КАЗАХСТАНСКОЙ ОБЛАСТИ В СВЯЗИ С ИНФАРКТОМ МИОКАРДА СЕРДЦЕ

In this article are considered the myocardial heart attack`s level and dynamics for the rural administrative districts in 2010-2016. The primary incidence of rural populations and the effectiveness of the organization of preventive programs have been studied using the results of sociological research methods. A model has been developed to ensure accessibility and quality of specialized medical care and rehabilitation care after the in-patient treatment of patients with acute myocardial heart attack.

Текст научной работы на тему «Scientific bases of improvement the mortality of the population in Southern Kazakhstan area due to the myocardial heart attack»

Vestnik KazNMU №2-2018

26 Янушанец О.И., Шерстюк М.А. Школьник в семье: гигиенические про-блемы. - СПб.: 2002. - 78 с.

27 Brazelton T.B. Working with families: Opportunities for early intervention // Pediatr.Clin.North Am. - 1995. - V.42., №1 . - P. 1-9.

28 Dobson F. How to Parent. - Los Angeles: Nash Publishing Corp., 1970. - 347 р.

29 Douglas I. Health and survival of infants in different social classes // Lancet. - 199l. - №6600. - Р. 440-446.

30 Earls F. The epidemiology of depression in children and adolescents // Pediatr. Ann. - 1984. - №13. - Р. 23-28.

31 Fergusson D.M., Horwood L.J., Shannon F.T. Social and family factors in childhood hospital admission // J.Epidemiol. Commun.Hlth.-1986. - V.40. - №1. - Р. 50-58.

32 Fortney J.A., Higgins J.S.E. The effect of birth interval on perinatal survival and birth weight // Publ.Hlth. - 1984. - V.98., №2. - Р. 73-83.

33 Freidank I. Sauglingesterblichkeit: Ergebnisse einer Sonderunter-suchung über die Sauglingesterblichkeit in Bayern, 1973 unter besonderer Berücksichtigung sozialhygienischer Faktoren // Bonn. - 1976. - Р. 75-86.

34 Garsia J., Elborne D. Future research on work in pregnancy. In'.Chamberlain G. (ed) Pregnant women at work // Royal Society of Medicine and Macmillan. - London: 1984. - Р. 273-288.

35 Kandel D.B., Davies M. Epidemiology of depresse mood in adolescents // ArC. Gen. Psychiatry. - 1982. - №39. - Р. 1205-1210.

Б.Э. Омарова, А.М. Булешова, М.А. Булешов, Ы.С. Молдалиев

СОВРЕМЕННЫЕ МЕДИЦИКО - СОЦИАЛЬНЫЕ ПРОБЛЕМЫ ДЕТСКОГО ЗДОРОВЬЯ (ЛИТЕРАТУРНЫЙ ОБЗОР)

Резюме: В данной статье представлен литературный обзор влияние вредных факторов окружающей среды, наличие различных экстрагенитальных заболевании у матери, а также экономические и бытовые условия родителей на здоровья детей. Ключевые слова: здоровье детей, детская заболеваемость, вредные факторы.

B.A. Omarova, A.M. Buleshov, M.A. Buleshov, Y.S. Moldaliev

MODERN MEDICAL - SOCIAL PROBLEMS OF CHILD HEALTH (LITERARY REVIEW)

Resume: This article presents a literature review of the effect of environmental harmful factors, the presence of various extragenital diseases in the mother, as well as the economic and living conditions of parents on the health of children. Keywords: children's health, childhood morbidity, harmful factors.

УДК 616.127-005.8-036.88-084(574.5)

М.А. Булешов1, Д.М. Булешов1, Н.С. Жанабаев2, Р.Е. Ботабаева1, А.М. Булешова1, У.Ю. Чулпанов3, А.А. Досалиев1

1«Оцтустш Казацстан мемлекеттш фармацевтика академиясы» АК, Шымкент ц., Казахстан Республикасы 2К.А. Ясауи атындагы Халыцаралыц Казац-Турш Университетi, Турюстан ц., Казацстан Республикасы 3С.Ж. Асфендияров атындагы Казац улттыц медицина университетi, Алматы ц., Казацстан Республикасы

ОН^СТЖ КАЗАХСТАН ОБЛЫСЫ Т¥РFЫНДАРЫНЫH ЖУРЕК МИОКАРД ИНФАРКТЫСЫНАН ТУЫНДАЙТЫН 9ЛШ1НЩ АЛДЫН АЛУДЫ ЖЕТ1ЛД1РУДЩ FЫЛЫМИ НЕГ1ЗДЕР1

Б^л мацалада ОцтYстiк казацстан облысыныц экiмшiлiк аумацтарындагы тургындардыц арасында журектщ миокард инфарктысына шалдыгу жиiлiгi жэне оныц 2010-2016 жылдардагы динамикасы царастырылган. Аумац тургындарыныц ЖYрекmiц миокард инфарктысына алгашцы сырцаттану оцигалары бойынша аурушацдыгын зерттеу нэтижелерi мен сырцаттылыцтыц профилактикалыц багдарламасына пациенттердi тарту жэне оныц тшмдыт туралы квзцарасын сараптау цортындысы берыген. Аумацтагы тургындардыц арасында ЖYректiц миокард инфарктысына шалдыгуна байланысты вмiр CYPу сапасы мен медициналыц квмектiц цол жетiмдiлiгi багаланган. ЖYректiц миокард инфарктысы бойынша аурулардыц аймацтыц профилактикалыц жэне реабилитациялыц багдарламасыныныц моделi усынылган.

ТYйiндi свздер: ЖYрекmiц миокард инфарктысы, сырцаттылыц, динамика, медициналыц квмек сапасы, цол жетiмдiлiк, реабилитация, багдарлама.

Зерттеу езектгяМ. Экономикалык; тургыдан дамыган мемлекеттердеп тургындардыц сыркаттылы; мугедектж жэне eлiм керсеткштершщ курылымдык; eзгерiстерi 21 гасырдыц басында созылмалы эпидемиялык; емес аурулардыц, эаресе ;ан айналым жуйеа ауруларыныц жетекшi орында болуына экелш со;;ан. Цаз1рп кезецде ;ан айналым жуйеа аурулары бойынша денсаулык;

кeрсеткiштерi дамыган мемлекеттерде тургындардыц мугедек болуы жэне олардыц eлiмi журектщ моикард инфарктысыныц ас;ынуынан болып шы;ты. Журек ;ан тамырлар аурулары, соныц шшде миокард инфарктысы кебнесе ецбекке кабыетт жастагы адамдардыц елушщ жэне олардыц мугедектжке ушырауыныц непзп себебi болып табылады. Бас;аша

айт;анда мугедектж пен влiм о^шаларыныц басым бвлiгiн ецбек етуге ;абыетт жастагы тулгалар ;урайды. Ресми статистикалы; дерект материалдар бойынша сырк;аттылык;, мYгедектiк жэне влiм о;игалары адамдардыц жасты;-жыныстык; ерекшелжтерше жэне ат;аратын кэсiбiне ;арамастан улгая тYCтi. Сыр;аттылык; кврсеткiшiнiц децгейiнiц вам беру беталысы 30-39 жасты; топтар арасынан бастау алады. Ал оныц максималды всу ;ар;ыны 40-49 жас аралыгында жогары болады жэне кврсеткш децгейiнiц 34 % ;урайды. 65 жас пен одан да жогары жасты; топтарда жалпы кврсеткiштiц 29% тYзейдi [1, 2, 3].

Квптеген авторлардыц внеркэсiп мекемелерiнде жэне жалпы ;огамдык; орталарда ЖYргiзген тексеру жумыстарыныц нэтижесiне ;араганда Цаза;стан Республикасы тургындары арасындагы ецбекке ;абшетт жастарында ЖYректiц моикард инфарктысынан влiмге ушырау децгеш 12,5 % болгандыгы аныщталган. Егер тургындардыц жасты; ерекшелiктерiне ;арай влiм о^шаларын зерттеу нэтижелерiн сараптаса; онда 20-29 жас аралыгында ЖYрек ;ан тамырлары ауруыныц ас;ынуынан ;айтыс болгандардыц орташа Yлес салмагы 7,5%-ды, 30-39 жас аралыгындагы тургындар арасында 16,5%-ды, 40-49 жас аралыгындагы тургындар арасынды 30,9 %, 50-59 жас аралыгындагы тургындарда 42-42,9 %-ды тYзеген болып шы;ты [4, 5].

Жеке галымдардыц диссертациялы; ецбегi психикалы;-эмоциялы; жагдайлардыц ;ар;ындылыгына ;ызмет жасайтын ецбек етуге ;абыетт жастагы тулгалардыц сыр;аттарыныц всу децгешне, динамикасына терец зерттеулер ЖYргiзу мэселелерi ;арастырылган. Оныц нэтижесiнде, психикальщ-эмоциялы; жагдайлардыц ;ар;ындылыгы миокард инфарктысыныц туындауына жэне влiм о^шаларыныц туындауына алып келетiн ;аушт себептердiц бiрi болып табылады.

Цазiргi экономикалы; то;ырауга байланысты ецбекке жарамды жастагы тургындардыц психикалы;-эмоциялы; жагдай ;ар;ындылыгыныц артуына, кардиологиялы; жэне психотерапевта квмек кврсету сапасыныц твмендеуше, экологиялы; жагымсыз жагдайлардыц улгаюына жол ашады. Сонымен ;атар, ецбек ету жасындагы тулгалардыц денсаулы; кврсеткшiтерiне кешендi талдау ЖYргiзу нэтижесiнде алынган клиникалы; мэлiметтер жагымсыз кардиологиялы; жагдайлардыц тым квп екендiгiн куэландырады [5, 6, 7] .

Миокард инфарктысыныц ас;ынуына байланысты жумыс;а ;абшетт жастагы адамдардыц денсаулы; кврсеткiштерiнiц нашарлауына алып келетш негiзгi себебi олардыц арасында влiмнiц шамадан тыс улгаюы болып табылады. Элеуметтж-экономикалы; жылдары кардиологиялы; патологияга байланысты жумыс;а ;абыетт жастагы адамдардыц арасында влiм саны 24,8 % вскен. Бул кврсеткш нэтижелерi децгеш жумыс;а ;абшетт жасында ;айтыс болтан адам саныныц улгаюымен аны;талатындыгын кврсетедь Аталган мэселелердiц ОК^О-гы ;алыптасу зацдылы;тарын зерттеу сонды;тан да взектi мэселе болып отыр. Жумысгьщ мандаты: Жергшжт айма;та ЖYректiц миокард инфарктысы ауруыныц профилактикалы; шараларын уйымдастыруды гылыми тургыда негiздеу жэне ЖYзеге асыру.

Зерттеу материалдары мен эдiстерi. Бiздiц елiмiздiц кардиологиялы; гылымы мен тэжiрибесi сауы;тыру шараларында, диагностиканыц жаца эдiстерiн ойлап табуда, дэрыж заттарды дайындауда, ЖYрек хирургиясын дамытуда, зерттеудiц эпидемиологиялы; эд^терш енгiзуде айтарлы;тай жетiстiктерге жеттi. Алайда, кардиологиялы; аурулар технологиясы дамыган мемлекет тургындарыныц мYгедек болуыныц жэне олардыц ;айтыс болуыныц негiзгi себептерiнiц бiрi болып ;ала бередi. Елiмiздiц кардиологиялы; ;ызмет ;ан айналым ауруын, ЖYрек пен ;ан тамыры ауруларын, ЖYрек ;ан тамыры ауруларыныц медициналы; элеуметтж жэне психикалы; салдарын твмендету бойынша шаралар ойлап табуга аса квцы бвлуде. Бул сура; ЖYректiц ишемиялы; ауруымен жэне миокард талмасымен ауыратын нау;астар Yшiн шешiмi жо; мэселе болып ;алады, вйткенi олар жумыс;а ;абшетт тулгаларда,

Ли-ншии ЭСа^ТбМЩ <Ж? 2-2018 1

шыгармашылык; белсендi тулгаларда жиi даму Yстiнде. Царастырылган жагдайлар бул мэселенiц тек медициналы; тургыдан гана емес, сонымен ;атар элеуметтж тургыдан да мацызды екендiгiн аны;тап отыр.

Цазiргi тацда кардиологияда сауы;тыру жвнiнде тулгалык;ты оныц ЖYрек ;ан тамыры ЖYЙесiнiц мYмкiндiктерiне сэйкес келетш элеуметтж белсендiлiк децгейiне дейiн ;алпына келтiру гылымы мен внерi жвншде айтылып ЖYр. Нары;ты; жагдайларда басшылар контингентiнiц элеуметтж-экономикалы; жэне

медициналы;-биологиялы; сипаттамаларында

айтарлы;тай взгер^тер орын алды.

ОЦО тургындарыныц ЖYректiц ишемиялы; ауруынан, KYPделi ЖYрек талмасынан жэне бас;адай себептерден ;айтыс болуы, ауыруы, мYгедектiкке ушырауы секiлдi дYниелерге зерттеу жумыстары ЖYргiзiлдi. Алынган зерттеу нэтижелершщ на;тылыгын ;амтамасыз ету Yшiн элеуметтж-гигиеналы; клиникалы;-статистикалы;,

нус;алы, корреляциялы; жэне квп факторлы дисперсиялы; талдаулар ;олданылды.

Будан бвлек, ;ар;ынды сезiмталды; KYшпен жумыс жасайтын менеджерлердщ агзаларыныц функционалды хал-ахуалыныц жэне ецбек эрекеттершщ медициналы;-элеуметтiк жэне гигиеналы; ерекшелiктерi зерттелдi. Агымдагы жагдайда бiз элеуметтiк-гигиеналы;, санитарлы;-гигиеналы;, физиологиялы;-эргономиялы; зерттеу эдiстерiн ;олданды;.

Санитарлы;-гигиеналы; зерттеу жумысын зерттеу нэтижелерш влшеу жэне багалау эдiстерi ар;ылы (микроклимат - СанПин 2.2.4.548-96 «8ндiрiс орындарыныц микроклиматына ;ойылатын гигеналы; талаптарына» сэйкес), ГН 2.2.4/2.1.8.562-96 «Тургын YЙ ;урылысын салу аумагында, тургын Yйлер мен ;огамды; мекемелерде жэне жумыс орнындагы шуыл децгейiне» сэйкес шуылдарды влшеу жэне багалау эдiстерi ар;ылы ЖYргiздiк. Цар;ынды сезiмталды; KYшпен жумыс жасау салдарынан ЖYрек талмасымен ауратын нау;астарды сауы;тыру тиiмдiлiгi мен этапты; сауы;тырудыц уйымдастырушылы; жэне медициналы;-психикалы; технологиясын ЖYзеге асыру шараларын дайындау жумысы клиникалы;-;уралды; зерттеу эдiсi ар;ылы ЖYзеге асырылды.

Бiздiц елiмiзде орын алган экономикалы; ;аржылы; то;ырау тургындардыц денсаулыгына керi эсер етiп, олардыц арасында миокард инфактысынан туындайтын влiм о;игаларын жогарлатып жiбердi.

Зерттеу нэтижелерiнiц на;тылыгын ;амтамасыз ету ма;сатында ;олданылган тацдамалы статистикалы; жиынты;тыц ренпрезентативтiлiгi ;амтамасыз етыдь Ал орта жэне салыстырмалы шамалдардан алынган кврсеткiштердiц орташа квадратты; ауыткуын жэне стьюдент критериiн аны;тау кврсеткштердщ арасындагы айырмашылы;тарды аны; кврсетуге жагдай тугызды. Зерттеу нэтижелерi. Миокардтыц жт инфарктысыныц таралу децгейi Цаза;стан Республикасыныц 100 000 тургынына балап есептегенде 2014 жылы 73,0 о;иганы ;ураса, 2015 жылы 78,5 о;игага дейш жогарылаган. Ал, 2016 жылы оныц децгеш одан ары квтерыш, 81,9 %000 дейiн жеткен. Квптеген зерттеу нэтижелерше ;араганда мегаполис тургындарыныц жт инфаркт ауруына шалдыгу децгейi ауыл тургындарына ;араганда айтарлы;тай жогары болып шы;ты.

Бiздiц ;ол жеткiзген ресми мэлiметтерге ;араганда, Шымкент ;аласы тургындарыныц миокардтыц жт инфарктыга шалдыгу децгейi 2014-2016 жылдары 87,6 %00-дан 97,6 %00 квтерiлген.

Ал, бул кврсеткiштiц децгеш Цаза;стан Республикасы тургындарыныц аурушацды; кврсеткшшен 20,0% жогары болса, ОЦО-ы тургындарыныц аурушацдыгынан (73,9%00-ден 76,1%00-ге дешн) 21,8 %-га дейiн жогары болып ;алыптас;ан.

Миокардтыц инфарктысы жынысты;-жасты;

ерекшелжтерге тэуелдi екендiгi барлы; осы такырыптагы зерттеу нэтижелерiнде аны;талган десе де болады. Миокардтыц жт инфарктысы 20-29 жастагы ер адамдар (8,7±0,72 %00) мен ;ыздардыц арасында (6,1±0,43 %00) ец твмецгi децгейде ;алыптас;ан.

ЮыЫ1к КаМММ №2-2018

Оныц децгейi тургындардыц жасты; топтары арт;ан сайын еселеп арта туседь Осылайша, 30-39 жастагы тургындар арасында (ер кiсiлерде 17,9±1,34; эйелдерде 15,2±1,23) алдыцгы топтагылардыц кврсеткiшiнен 2,9 жэне 2,5 есеге, ал 40-49 жастагылар арасында (39,3±3,64 жэне 31,6±2,97 %ооо) 2,2 жэне 2,1 есеге жогары болып шыкты. 50-59 жастагы ер кгалер (69,4±5,83 %оо) мен эйелдер (47,5±4,62 %оо) арасындагы кврсеткiштердiц децгеш алдыцгы жасты; топтагы гендерлiк топтар керсеткшшен 1,8 жэне 1,5 есеге жогарылады.

Ал 6о-64 жастагылардыц арасындагы (ер кiсiлерде 81,9±6,58 жэне эйелдерде 53,1±4,52 %оо) олардыц жасты; топтагы тургындар кврсеткiшiнен айырмашылыгы 1,2 есе жэне 1,1 есеге дешн жогары болса, 65-7о жастагыларда (93,7±7,65 жэне 83,8±7,о2 %оо) 1,1 жэне 1,4 есеге жетедь 7о жастан ас;андар арасында (ер кiсiлерде 72,3±6,о5 жэне эйелдерде 98,4±8,34) езгеше жасты; ерекшелж бай;алады. Бул жерде ер кгалер арасындагы кврсеткiшi алдыцгы топтагылар керсеткшшен керiсiнше 1,3 есеге темен болса, эйелдер арасында 1,3 есеге жогары болып ;алыптаск;ан. Айта кететiн зацдылы; ер кiсiлер мен эйелдердiц арасындагы жасты; топтагы айырмашылы; на;ты жогары болса, гендерлiк айырмашыльщта шынайылыгы мен аны;талып отыр.

Алынган нэтижелер миокард инфарктысыныц ;алыптасуында гендерлiк жэне жасты; ерекшелiктердiц эсерi на;ты болып шы;ты.

Бул аурушацды;тыц ец жогары децгеш (128,9±9,67) жумыссыздар арасында ;алыптасса, жасы улгайган зейнеткерлер арасында 1о8,6±8,73 %оо жетедi. Жумысшылар мен менеджерлер арасында оныц децгеш 74,6±6,32 жэне 69,8±5,38 %оо немесе аса жогары емес. Себебi жумыс барысында дене ;имылыныц кеп болуы, олардыц арасында жiтi миокард инфарктысын аса жогары кетере ;оймайды. Цызметкерлер арасындагы гиподинамия (98,9±7,62%оо) олардыц арасындагы семiздiк пен атеросклероз о;игаларын арттырып, аталган ауру децгейiн жогарылатады. Бул кептеген зерттеу нэтижелершде де ез дэлелш тап;ан.

Жумыссыздар тобында элеуметтж-гигиеналы; сипаттагы денсаулыада зиянды себептердiц таралуы жогары. Олардыц арасында темекi шегу (89,2 %), алкогольдiк iшiмдiктi ;абылдау (76,8 %), сапасыз тама;тану (97,5 %), демалыс ережесiн са;тамау (51,4 %), жэне гиподинамия (89,2 %), ете жогары децгейде таралган. Ал, жумысшылардыц (74,2 %), ;ызметкерлердщ (62,3 %) жэне менеджерлердiц (61,9 %) арасында темекi шегу о^игаларыныц таралуы аса жогары. Алкогольдiк iшiмдiктi ;абылдау жумысшылардыц (43,6 %), ;ызметкерлердщ (32,4 %), менеджерлердiц (24,7 %) арасында жш кездеседi. Гиподинамия ;ызметкерлердщ (42,3 %), зейнеткерлердiц (46,3 %) жэне жумыссыздардыц (39,7 %) арасында айтарлы;тай жогары децгейде кездеседi. Сапасыз тама;тану о^игаларыныц таралуы зейнеткерлер мен жумыссыздар арасындагы (39,7 %) улес салмагы жогары.

Жалпы жiтi миокард инфарктысына алып келетiн зиянды себептер зейнеткерлердщ арасында ;алыптас;ан. Олардыц арасында темек шегу (26,4%), алкогольдiк iшiмдiктi ;абылдау (19,1 %), демалыс ережесiн са;тамау (6,2 %) о;игалары аса жогары емес. Алайда осы топтаны жасты; керсеткiш жiтi миокард инфарктысына алып келетш негiзгi ;аушт себеп болып табылады.

Сонымен, жiтi миокард инфарктысынан аурушацды;тыц, зиянды себептердiц, эртYрлi элеуметтж жэне жасты;-жынысты; себептердiц таралу децгеш айтарлы;тай жогары.

Айта кететш жагдай, ауыл тургындары арасында осы аурулардыц таралу децгейi ;ала тургындары арасында ;араганда темен болганмен, олардыц арасында осы патологиядан туындайтын елiм керсеткiшiнiц децгейi

айтарлы;тай жогары. Себебь ауыл тургындары арасында жiтi миокард инфарктысына ушыраган ауруларга керсетiлетiн алгашк;ы медициналы; кемек, дэрiгерге дейiцгi (ФБ) жэне жедел медициналы; жэрдем алу мYмкiндiгi ;ала тургындарына ;араганда барынша темен. Сонымен ;атар, ;ала тургындарына жiтi миокард инфарктысына байланысты дер кезшде арнайы стенттеу, шунттау сия;ты жогары технологиялы; кардио-хирургиялы; дэр^ерлж кемек алудыц мYмкiндiгi жогары. Осыдан ;ала тургындарыныц жiтi миокард инфарктысынан елiмге ушырау керсеткiшi (5,53±о,42 %оо), ауыл тургындарыныц осындай керсеткiшiнен (8,о9±о,62 %оо) 46,3 % дейiн темен. Айта кететш жагдай, ;ала тургындары арасындагы жiтi миокард инфарктысынан елiм керсеткiшi 2о1о жылдан берi 8,27±о,78 %оо-ден 5,53 %оо-ге дейiн темендеген.

Ауыл тургындарыныц жiтi миокард инфарктысына шалдыадан нау;астарга керсетiлетiн жедел медициналы; жэне арнайы кардиологиялы; дэрiгерлiк кемектiц керсетыу технологиясы мен дер кезiнде орындалу дэрежесi жа;сару Yстiнде. Сонымен ;атар, оларга стент жэне шунт жасау сия;ты жогары технологиялы; медициналы; кемекл кардиологиялы; орталы;та алу мYмкiндiктерi де арта тYсуде.

Алайда, элеуметтiк тургыда нашар ;амтылган тургындар арасында жт миокард инфарктысынан елiмге ушырау керсеткiшi жогары децгейде ;алып отыр. Олардыц арасында зейнеткерлердщ елiм керсеткiшi (17,29±1,48 %оо) ец жогары децгейде болып шы;ты. Олардыц арасындагы ец ;аушт1 себеп ЖYрек миокардысыныц атеросклерозы екендИ еш KYмэн тугызбайды, жумыссыздардыц арасындагы салауатсыз емiр CYPу салттарыныц аса жогары болуы олардыц жiтi миокард;а жиi ушырап, елiмнiц жиi туындауына себеп болып отыр (15,43±1,32 %оо).

Ецбек ету ортасы химиялы; поллютанттармен жогары децгейде ластанган жумысшылардыц (13,94±1,21 %оо), экологиялы; жагдайы нашар аума; тургындарыныц (11,87±9,83 %оо) осы аурудан елiмге ушырау о;игалары аса жогары болып ;алуда.

Регрессиялы; сараптау эдiсiнiц кемегiмен элеуметтiк-гигиеналы; себептердiц жт миокард инфарктысынан туындаган елiмге ;осатын Yлес салмагын аны;тады;. Тургындардыц жасыныц артуы жiтi миокардтан елiмге ушырау децгешн 4,9 % дейiн жогарылатса, экологиялы; себептердiц зияндылыгынан 1,3 % дешн жогарылады. Осы себептердiц арасында жумыссызды;, одан туындайтын алкоголизм мен сапасыз тама;тану о;игалары 1,7 %-га, 1,2 %-га жэне о,6-га дешн жт миокард инфарктысынан елiмге ушырау децгешн арттырады. Темекi шегу (о,8 %), емiр CYPУДiЦ экологиялы; жэне кэаби-енеркэсштж себептерi елiм децгейiн о,7 % жогарылатты.

Алынган гылыми нэтижелер жт миокард инфарктысына ушыраган тургындар арасында медициналы; кемектi жетiлдiрудi уйымдастыру ЖYЙесi технологиясыныц моделi жасалды (сурет 1).

Жiтi миокард инфарктысына шалды;;ан ауруларга ауылдагы медициналы; бекеттiц фельдшерi шугыл кемек берш, жедел кардиологиялы; топты; кемегiн ша;ыруы тиiс. Бiлiктi дэрiгерлiк жедел кемек керсетыгеннен кейiн нау;асты орталы; аурухананыц немесе облысты; клиникалы; аурухананыц кардиологиялы; белiмшесiне жеткiзiп, нау;ас;а арнайы бшкл медициналы; кемек беруi тиiс. Егер нау;астыц жадайы мYмкiндiк берсе, оны кардиологиялы; орталы;тыц кардио-хирургиялы; белiмшесiне жеткiзiп, жогары технологиялы; стенттеу жэне шунттау операциялары жасалуы тшс. Эрбiр кезецде керсетiлетiн медициналы; кемекл дер кезiнде жэне сапалы етш уйымдастыру керек.

Вестник Ка^НМУ №2-2018

Жт миокард инфаркгысына ушыраган наукас

Алгашк^>1 дер1герге дейщп кемек

Б1ршшШк дэр1герл1к

Медицин алык бекет (фельдшер)

Дэрн"ерлж амбулатория немесе аймактык аурухана

Жедел двр1герлйс— öiniKTi кемек

BDiiKTi кардиологиялык дэр1герлж кемек

Ж of ары технологиялык, кардиологиялык; кемек

Жедел медицин алык жэрдемшщ кардиологиялык тобы

Аудаидык орталык аурухананьщ кардиологиялык белшшесл Облыстык клиникалык аурухананьщ кардиологиялык белзмшеа

I

Кардиологиялык орталыктыц карднохирургиялык бешмшей

Сурет 1 - Журектщ жiтi миокард инфарктысына байланысты нау;астарга медициналы; кемект уйымдастыруды

жетiлдiру технологиясыныц моделi

Цортынды.

1. ОЦО Шымкент ;аласы жэне экiмшiлiк аудандардагы тургындардыц жiтi миокард инфарктысымен ауыру децгейi 100 000 тургынга балап есептегенде 76,1 о;игадан 97,6 о^шага дейiн жетiп отыр. Цала тургындарыныц осы аурудан туындаган аурушацдыгыныц децгеш Цазак;стан Республикасы тургындарыныц аурушацдыгынан 20,0 %-га, ОЦО тургындарыныц аурушацдыгынан 21,8 %-га жогары болып шы;ты.

2. Тургындардыц жiтi миокард инфарктысына шалдыгуын арттыруга олардыц арасындагы жасы улгайган адамдардыц артуы 4,9 % арттырса, экономикалы; то;ырау себептерi (1,3 %), оныц iшiнде алкоголизмнiц артуы 1,2%-га, жумыссыздыц 1,7 %-га, сапасыз тама;тану 0,6 %, вмiр суру

ортасыныц экологияльщ-гигиеналы; себептерiнiц улес салмагы 0,7 % ;урады.

3. Жiтi миокард инфарктысына шалдыадан тургындарда медициналы; кемект уйымдастыруды жетiлдiру технологиясыныц моделi нау;астарга керсетiлетiн бiлiктi жэне жогары технологиялы; кардио-кардиохирургиялы; кемектi барынша жецiлдетедi. Тэжiрибелiк усыныс.

1. Жiтi миокард инфарктысына шалдыадан тургындардыц арасында элеуметтж-экономикалы; шараларды жетiлдiру керек.

2. Осы нау;астарга керсетiлетiн бiлiктi жэне жогары технологиялы; кардиохирургиялы; кемектiц ;ол жетiмдiлiгi мен сапасын барынша арттыруга жол ашу ;ажет.

ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1

1 Издибаев Н.Е. ЖYрек ишемиясы ауруына байланысты уа;ытша ецбекке жарамсызды;ты багалау (Шымкент мунай зауыты мысалында): дис. ... канд.мед.наук - Шымкент, 2016. - 78 с.

2 То;бергенов А.М. Ауыл тургындарыныц арасындагы ;ан айналым ЖYЙесi ауруларыныц медициналы;-элеуметтж ;ырлары жэне олардыц алдын алу шаралары (Твлеби ауданы мысалында): дис. ... канд.мед.наук - Шымкент, 2016. - 62 с.

3 Булешов М.А., Каусова Г.К., Ембердиев А.У., Булешова А.М., Сарсенбаева Г.Ж. «Рекомендации по совершенствованию первичной медико-санитарной помощи населению крупных сельских административных районов на примере скорой и неотложной медицинской помощи» // «Вестник» ЮКГФА Республиканский научный журнал. - 2013. - №3(64). - С. 47-50.

4 Булешов М.А., Булешова А.М., Талгатбек А.М., Ембердиев А.У. «Результаты оценки региональных различий в ожидаемой продолжительности жизни населения Южно-казахстанской области» // Сборник научных трудов по материалам IV Международной научно-практической онференции. - Белгород: 2015. - С. 95-99.

М.А. Булешов1, Д.М. Булешов1, Н.С. Жанабаев2, Р.Е. Ботабаева1, А.М. Булешова1, У.Ю. Чулпанов3, А.А. Досалиев1

гАО «Южно-Казахстанская государственная фармацевтическая академия» г. Шымкент,

Республика Казахстан 2Международный Казахско-Турецкий университет имени Х. А. Ясави, г. Туркестан, Республика Казахстан 3Казахский Национальный медицинский Университет им. С. Д. Асфендиярова, г. Алматы, Республика Казахстан

НАУЧНЫЕ ОСНОВЫ СОВЕРШЕНСТВОВАНИЯ СМЕРТНОСТИ НАСЕЛЕНИЯ ЮЖНО-КАЗАХСТАНСКОЙ ОБЛАСТИ В СВЯЗИ С ИНФАРКТОМ МИОКАРДА СЕРДЦЕ

Резюме: В настоящей статье рассматривается уровень и динамика заболеваемости населения сельских административных районов инфарктом миокарда сердца за 2010-2016 годы. Первичная заболеваемость сельского населения и эффективность организации профилактических программ изучена с использованием результатов социологических методов исследования. Разработана модель по обеспечению доступности и качества специализированной медицинской помощи пациентам и реабилитационной помощи после сационарного лечения больных с острым инфарктом миокарда.

Ключевые слова: Инфаркт миокарда сердца, заболеваемость, динамика, качества медицинской помощи, доступность, реабилитация, программа.

Vestnik KazNMU №2-2018

1M.A. Buleshov, 1D.M. Buleshov, 2N.S. Zhanabayev, 1R.E. Botabayeva, 1A.M. Buleshova, 3U.Z. Chulpanov, 1A.A. Dosaliyev

1JSC «Southern Kazakhstan state pharmaceutical academy», Republic of Kazakhstan, Shymkent 2International Kazakh-Turkish University named by H. A. Yasawi, Republic of Kazakhstan, Turkestan 3Asfendiarov Kazakh National Medical University Almaty, Republic of Kazakhstan

SCIENTIFIC BASES OF IMPROVEMENT THE MORTALITY OF THE POPULATION IN SOUTHERN KAZAKHSTAN AREA DUE TO THE MYOCARDIAL HEART ATTACK

Resume: In this article are considered the myocardial heart attack's level and dynamics for the rural administrative districts in 2010-2016. The primary incidence of rural populations and the effectiveness of the organization of preventive programs have been studied using the results of sociological research methods. A model has been developed to ensure accessibility and quality of specialized medical care and rehabilitation care after the in-patient treatment of patients with acute myocardial heart attack.

Keywords: Myocardial heart attack, morbidity, dynamics, quality of medical care, accessibility, rehabilitation, program.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

УДК 616.24-007.271-036

А.К.Альмадиева1, К.А.Гаркалов2,К.С.Абсаттарова1, А.Б.Аканов3

1Казахстанское агентство по оценке технологий здравоохранения, г.Астана 2Казахстанская Ассоциация «KAZSPOR» по оценке технологий здравоохранения, доказательной медицине и фармакоэкономическим исследованиям, г.Астана 3АО <Медицинский университет Астана», г. Астана

ОЦЕНКА ЭФФЕКТИВНОСТИ ПРЕПАРАТА УМЕКЛИДИНИЯ БРОМИД/ВИЛАНТЕРОЛ У ВЗРОСЛЫХ ПАЦИЕНТОВ С ХРОНИЧЕСКОЙ ОБСТРУКТИВНОЙ БОЛЕЗНЬЮ ЛЕГКИХ

Результаты проведенного анализа подтверждают клиническую и экономическую эффективность применения умеклидиния бромид/вилантерола в терапии взрослых пациентов с ХОБЛ в условиях здравоохранения РК, а также могут быть использованы при принятии решений о включении препарата в систему возмещения и/или закупа (ГОБМП). Ключевые слова:ХОБЛ, эффективность, безопасность, оценка одышки, эффективность.

ВВЕДЕНИЕ. Международные данные свидетельствуют, что в 2012 году от хронической обструктивной болезни легких (далее - ХОБЛ) умерло более 3 миллионов человек, что составило почти 6% всех случаев смерти в мире в анализируемом году[1].По данным Всемирной организации здравоохранения (далее - ВОЗ)ХОБЛ является 4-й лидирующей причиной смерти в мире. Ежегодно от ХОБЛ умирает около 2,75 млн человек, что составляет 4,8% всех причин смерти [2]. Более того, большинство показателей заболеваемости и смертности, а также расходы на здравоохранение происходят вследствие обострений ХОБЛ («частые обострения»).

Однако, расходы на здравоохранение при ХОБЛ связаны не только с лечением обострений, таких как госпитализация, но и с затратами на поддерживающую терапию и амбулаторное лечение. ХОБЛ связана со многими сопутствующими заболеваниями, ведущими к значительному бремени болезни. Так, в Европейском союзе общие прямые затраты на лечение болезней органов дыхания составляют около 6% всего бюджета здравоохранения, а затраты на лечение ХОБЛ составляют примерно 56% от этой цифры (38,6 млрд евро). Патология наносит огромный экономический ущерб мировой экономике. В 1990 г. ХОБЛ была 12-й причиной потерь DALYs в мире, составляя в общей структуре заболеваний 2,1%. Согласно прогнозам, к 2030 г. ХОБЛ по этому показателю будет занимать уже 7-е место. По Казахстану эта цифра составляет 1100-1350 лет на 100 тысяч населения, тогда как, к примеру, в Канаде число потерянных по нетрудоспособности лет составляет всего 110 [3]. В недавнем поперечном, многонациональном, популяционном исследовании CORE была оценена распространенность ХОБЛ, бронхиальной астмы и

аллергического ринита среди взрослого населения трех стран Содружества Независимых Государств (далее - СНГ): Азербайджана, Казахстана и Украины на основе анкетных исследований и/или спирометрии [4]. Однако точные данные по количеству больных ХОБЛ в Казахстане до сих пор отсутствуют.Так, по данным Министерства здравоохранения Республики Казахстан (далее - МЗ РК) в 2011 г. число больных ХОБЛ составило 30 тысяч человек, а по данным экспертов ВОЗ - около 500 тысяч человек. Такой разброс в учете пациентов связан с тем, что в Казахстане не существует национального регистра пациентов. Однако главной проблемойостается диагностика ХОБЛ, поскольку пациенты с ХОБЛ порой получают лечение в связи с другими диагнозами и/или обращаются за помощью в запущенной стадии болезни. Ведение больных ХОБЛ - огромная нагрузка для бюджета государства [5].

В связи с высокой актуальностью рассматриваемой проблемы целью данного исследования явилось обоснование клинико-экономической эффективности комбинированного бронхолитика длительного действия умеклидиния бромид/вилантерол в терапии больных с ХОБЛ в условиях здравоохранения Республики Казахстан. МАТЕРИАЛЫ И МЕТОДЫ. В международных базах данных было обнаружено 46 публикаций по заданной ключевыми словами теме. Использование фильтров и непрерывный критический анализ позволил сфокусироваться на 11 основных публикациях Все обнаруженные источники включали данные о пациентах без сопутствующих или осложняющих основное состояние заболеваний и соответствовали поставленным нами ранее

исследовательским вопросам согласноPICOS. Результаты включенных исследований были использованы для критического обзора, фармакоэкономического анализа и

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.