CC BY
56Muxitdinova Kamola Alisherovna,
Toshkent davlat texnik universiteti, mustaqil izlanuvchi, PhD, dotsent
sanoat korxonalarining investitsion salohiyati tahlili va rivojlanish tendensiyalari
u0'K:338.012 DOI: 10.34920/EIF/V0L_2023_ISSuE_7_4
MUXITDINOVA K.A. SANOAT KORXONALARINING INVESTITSION SALOHIYATI TAHLILI VA RIVOJLANISH TENDENSIYALARI
Zamonaviy dunyoda investitsiyalar sanoat rivojlanishida asosiy rol o'ynaydi. Korxonalarning investitsiya salohiyatidan samarali foydalanish ularning rivojlanish strategiyasining ajralmas qismiga aylanadi. Raqobat ustunligi va barqaror o'sishga erishish investitsiya tendentsiyalari va imkoniyatlarini diqqat bilan ko'rib chiqishni talab qiladi. Ushbu maqolada ham sanoat korxonalarining investitsion salohiyati tahlili va rivojlanish tendensiyalari keltirilgan.
Kalit so'zlar: investitsiya, sanoat, investitsiya salohiyati, investitsiya resursi, xorijiy investor.
МУХИТДИНОВА К.А. АНАЛИЗ ИНВЕСТИЦИОННОГО ПОТЕНЦИАЛА ПРОМЫШЛЕННЫХ ПРЕДПРИЯТИЙ И ТЕНДЕНЦИИ РАЗВИТИЯ
В современном мире инвестиции играют ключевую роль в промышленном развитии. Эффективное использование инвестиционного потенциала предприятий становится неотъемлемой частью стратегии их развития. Достижение конкурентного преимущества и устойчивого роста требует тщательного рассмотрения инвестиционных тенденций и возможностей. В данной научной статье также представлен анализ инвестиционного потенциала промышленных предприятий и тенденций развития.
Ключевые слова: инвестиции, промышленность, инвестиционный потенциал, инвестиционный ресурс, иностранный инвестор.
MUKHITDINOVA K.А. ANALYSIS OF INVESTMENT POTENTIAL OF INDUSTRIAL ENTERPRISES AND DEVELOPMENT TRENDS
In the modern world, investments play a key role in industrial development. Effective use of the investment potential of enterprises becomes an integral part of their development strategy. Achieving competitive advantage and sustainable growth requires careful consideration of investment trends and opportunities. The article presents analysis of the investment potential of industrial enterprises and development trends.
Key words: investment, industry, investment potential, investment resource, foreign investor.
ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2023, 7 (167)
Kirish.
Zamonaviy dunyoda investitsiyalar sanoat rivo-jlanishida asosiy rol o'ynaydi. Korxonalarning inves-titsiya salohiyatidan samarali foydalanish ularning rivojlanish strategiyasining ajralmas qismiga ayla-nadi. Raqobat ustunligi va barqaror o'sishga erishish investitsiya tendentsiyalari va imkoniyatlarini diqqat bilan ko'rib chiqishni talab qiladi.
Yangi O'zbekistonda mustaqil taraqqiyot davr-ida qulay investitsion muhitni yaratish, iqtisodiyotni sarmoya bilan ta'minlash, investitsion faoliyatning jozibadorligini oshirishga yo'naltirilgan chora-tad-birlar amalga oshirildi. Mamlakatda jadal investitsion siyosatni amalga oshirish va chet el sarmoya-dorlarini jalb qilish uchun investitsion jozibadorlikni kuchaytirish zaruratiga alohida e'tibor qaratilmoqda [1]. Mazkur vazifalarning samarali va izchil bajarili-shi ishlab chiqarishni modernizatsiya qilish, texnik va texnologik jihatdan yangilash, ishlab chiqarish hamda ijtimoiy infratuzilmani rivojlantirish bo'yicha investitsiya loyihalarini amalga oshirishga qaratilgan faol investitsiya siyosatini olib borish, iqtisodiy tar-moqlararo investitsiyalar yo'nalishi va taqsimlanishini ekonometrik modellashtirish uslubiyatini takomil-lashtirish, investitsiya samaradorligi va tavakkalchilik darajalarini aniqlash modellarini ishlab chiqish uchun har tomonlama imkon yaratmoqda.
Ushbu maqolada biz sanoat korxonalarining investitsiya salohiyati tahlilini taqdim etamiz va ularning rivojlanishiga ta'sir qiluvchi hozirgi tendentsiyalar va yo'nalishlarni ko'rib chiqamiz. Biz investitsiyalarni jalb qilishga ta'sir etuvchi omillarni ko'rib chiqamiz, shuningdek, zamonaviy iqtisodiy sharoitda sanoat korxonalari duch keladigan istiqbollar va muammo-larni baholaymiz.
Sanoat korxonalarining investitsiya salohiyati va rivojlanish tendentsiyalarini tahlil qilish nafaqat kom-paniyalarning o'zlari, balki butun iqtisodiyot uchun strategik ahamiyatga ega. U o'sish imkoniyatlarini aniqlash, sarmoya kiritishning ustuvor yo'nalishlari va jahon bozorida raqobatbardoshlikni mustahkamlash yo'llarini aniqlash imkonini beradi.
Ilmiy muammoning qo'yilishi.
A.N.Azrilyan tomonidan tahrir qilingan katta iqtisodiy lug'atda "potentsial" (salohiyat) atamasi har qanday sohadagi imkoniyatlar yig'indisi yoki korxona ega bo'lgan ma'no sifatida talqin qilingan. Shuni ham ta'kidlash joizki, iqtisodchilar «investitsiya salohiyati» ga quyidagi ta'rifni berishadi - «ulardan foydalan-ishda sinergik samaraga erishishga imkon beradigan ma'lum bir tartibli investitsiya resurslari to'plami» [2].
K.P.Mavridiyning fikriga ko'ra, dastlab investitsiya potentsiali kompaniyaning o'z va qarz kapitali hisobidan, ushbu investorlar uchun mavjud bo'lgan mablag'lardan foydalanishning muqobil usullari bilan bog'liq bo'lgan barcha boshqa daromadlardan oshib ketadigan mumkin bo'lgan daromad sifatida shak-llanadi [3].
Investitsion potentsialni baholashda cheklov-chi yondashuv tarafdori RAKarmovning fikricha, "investitsiya potentsiali xo'jalik yurituvchi subyekt-ning investitsiya loyihasini qarz kapitalidan foydalan-masdan mustaqil amalga oshirish qobiliyatini tavsi-flaydi [4].
V.Y.Katasonovning fikricha, mintaqaning investitsion salohiyati - bu hududda mavjud bo'lgan xo'jalik yurituvchi sub'ektning oldingi faoliyati davomida to'plangan va investitsiya faoliyatini amalga oshirish uchun ishlatilishi mumkin bo'lgan barcha resurslarning maksimal mumkin bo'lgan miq-dori mavjudligidir [6].
Boshqa olimlar A.M. Margolin va A.Ya. Bystryakov, investitsiya potentsialini ma'lum tartibda tartibga solingan va turli omillarning o'zaro ta'siridan sin-ergik ta'sirga erishishga imkon beradigan investitsiya resurslari to'plami sifatida ko'rib chiqadi, bu esa mintaqaga individual omillar ta'sirining ta'siri yig'indisidan oshib ketadi [5].
Yuqorida keltirilgan tadqiqotlar natijalariga suy-angan holda etirof etishimiz mumkinki, sanoat korxonalarining investitsion salohiyati ko'p qirrali iqtisodiy kategoriya bo'lib, uni tahlil qilishda nazariy va amaliy jihatdan hal qilinishi lozim bo'gan muammo-lar mavjud. Ushbu kontseptual muammolar birgina ilmiy maqola doirasida to'laligicha qamrab olinishi mushkilligini inobatga olib, bu yo'nalish keng qam-rovli ilmiy izlanishlarni talab qilinishini e'tirof etishimiz mumkin. Mazkur tadqiqotimizla korxonalarning investitsiya salohiyatidan samarali foydalanish, kes-kin raqobat kuchayib borayotgan sharoitda, ularn-ing rivojlanish strategiyasining qanday ustunliklarga erishish borasida fikr mulohazalar keltirilgan. Investitsion strategiyalar masalasi muhim ilmiy va amaliya ahamiyat kasb etadi.
Tahlil va natijalar.
Mamlakat iqtisodiyoti tarmoqlarida investitsion faoliyatni faollashtirish mexanizmlarini tahlil qilish, ularda mavjud muammolarni aniqlash va ularni bar-taraf etish tadqiqot ishimizning asosiy vazifalaridan biridir. Mamlakat iqtisodiyoti tarmoqlarida investitsion jarayonlarga nisbatan moliyaviy-iqtisodiy mexanizmini tahlil qilishda, hududlarning investit-
ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2023, 7 (167)
1-rasm. Sanoat korxonalarining investitsion salohiyatining oshirishning tashkiliy-iqtisodiy mexanizmi1.
Mexanizmning tashkiliy tuzilishi
01
Qonuniy baza
02
Me'yoriy xujjalar
03
Rag'batlan tirish chora-tadbirlari
04
Davlat tomonidan fiskal siyosat orqali qo'llab-quvvatlash
05
Davlat tomonidan konsalting yordam va ahborotnig ochiqligi
06
Inkubatsiya-akseleratsiya markazlari, texnoparklar hamda davlat ilmiy-texnik dasturlari
2-rasm. Investitsiyalarning multiplikator mexanizmining iqtisodiy tuzilishi2.
Mexanizmning iqtisodiy tuzilishi
Ishlab chiqarish resurslari narxlarini muvofiqlashtirish
Davlat tomonidan beriladigan imtiyozlar
Sug'urtalash mexanizmini takomillashtirish
Iqtisodiy tahlil va prognozlash
Kafolat mexanizmini yaratish (garov Ob'yektlar tarkibi va h.k.)
sion faoliyati samaradorligini oshirish maqsadlarini aniqlab olish zarur bo'ladi (1-rasm).
Investitsiya kiritish uchun eng samarali joylarni izlash investitsion institutlarning hamisha bosh maqsadi bo'lib kelgan. Sanoat korxonalarining inves-tistion jozibadorligining oshishi oxirgi yillarda ten-dentsiyaga aylanayotganligini e'tirof etish kerak.
2-rasm ma'lumotlarida sanoat korxonalar-ida investitsiyalar hajmiga ta'sir etuvchi omillar ko'rsatilgan. Unda ishlab chiqarish resurslari narxlarini muvofiqlashtirish, davlatning monetar siyosati, davlat tomonidan berilayotgan imtiyozlar, kafolat
1 Muallif tomonidan ishlab chiqilgan.
2 Muallif tomonidan ishlab chiqilgan.
mexanizmini yaratish (garov ob'yektlari tarkibi va h.k.), davlat-xususiy sherikchilikni rivojlanganligi, risklarni sug'urtalanish darajasi va investitsion jaray-onlarni prognozlashtirish muhim hisoblanadi.
Iqtisodiyotda investitsiya salohiyati, investitsion faoliyatni samaradorligini oshirish orqali mam-lakatning barcha iqtisodiyot tarmoqlarida ijobiy natijalarga erishish mumkin. Shuning uchun ham mamlakat darajasida investitsiya siyosatini amalga oshiruvchi maxsus davlat tashkiloti tuzilib, iqti-sodiyotning barcha tarmoqlari o'rtasida ularning imkoniyati, tutgan o'rni, ehtiyojlaridan kelib chiqqan holda investitsiyalarni jalb etishda mutanosiblikni ta'minlash mazkur tashkilotning muhim vazifalari-dan biri bo'lmog'i lozim.
ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2023, 7 (167)
3-rasm. Investitsiyalar jozibadorligini moliyaviy monitoring qilish ko'rsatkichlari1.
1 ta xo'jalik yurituvchi subyektga hisoblab chiqilganda, sanoatni qo'llab-quvvatlash va rivojlantirish uchun byudjet xarajatlari
Soliq tushumlarining umumiy hajmida o'rta va kichik korxonalardan soliq tushumlari ulushi, %
Byudjet soliq tushumlari dinamikasi, davlat hokimiyati va mahalliy o'zini-o'zi boshqarish organlari xodimlari mehnatiga to'lanadigan haq o'rtacha miqdori o'sish sur'atlari nisbati, %
Byudjetning ijtimoiy maqsadlarga xarajatlari ulushi, %
<2
bu yerda: Kbx - byudjet xarajatlari; Ks - xo'jalik yurituvchi subyektlar
bu yerda: STo'kt - o'rta va kichik korxonalardan tushgan soliq tushumlari; ST - soliq tushumlarining umumiy hajmi
<L
tusl
dinamikasi; XMH - davlat hokimiyati va mahalliy o'zini-o'zi boshqarish organlari xodimlari mehnatiga 'lanadigan o'rtacha haq miqdori o'sish sur'ati
Kbx
DKbxp =
Ks
с
bu yerda: Kbxiin -byudjetning ijtimoiy maqsadlarga xarajatlari su mm asi; Kbx byudjet xarajatlari
Aholi jon boshiga byudjetning ijtimoiy maqsadlarga xarajatlari
Mintaqada hayot sifatini oshirishga qaratilgan mintaqaviy maqsadli dasturlar ulushi, %
Byudjet muassasalari mablagiarining umumiy hajmida jalb qilingan byudjetdan tashqari mablag'lar ulushi, %
b
Ш
,n
bu yerda: Bxim - byudjetning ijtimoiy maqsadlarga xarajatlari; AS - aholi
bu yerda: Bxmm - mintaqada turmush sifatini oshirishga qaratilgan mintaqaviy maqsadli lasturlar bo'yicha summa; MMD - mintaqaviy maqsadli dasturlar bo'yicha umumiy summa
bu yerda: BTM - jalb qilingan byudjetdan tashqari mablag'lar; VBM - byudjet muassasalari mablag'larining umumiy hajmi
Iqtisodiyot sektorlari bo'yicha soliq tushumlari ulushi, %
bu yerda: STsi - iqtisodiy sektorlar bo'yicha soliq tushumlari ST - soliq tushumlarining umumiy hajmi
STD
STDo'rt. =-------- xlOO%
XMH
Kbxim DRKBss =---------xlOO%
Bxmm
n =----------xl00%
MMD
BTM
DpVS =--------xl00%
VBM
Shuningdek, sanoat korxonalarida ustu-vor yo'nalishlar bo'yicha qisqa va uzoq davrga mo'ljallangan loyihalar ishlab chiqish, ularni mos-lashtirishning samarali tizimini yaratish, mamlakat ichidagi xususiy va xorijiy investorlarni iqtisodiyot-ning barcha tarmoqlari bo'yicha investitsion loyihalar, dasturlarni moliyalashtirishga jalb etishi va amortizatsiya siyosatini amalga oshirishi mumkin.
O'zbekiston Markaziy Osiyo mamlakatlari ora-sida juda qulay tabiiy-geografik sharoitlarga ega mamlakatdir. Mamlakatimizda yer osti boyliklar-ining katta zaxiralari mavjud. Yerimizda tabiiy gaz, qo'ng'ir ko'mir va ko'mir, oltin, mis, volfram, vismut konlari, shuningdek, neft konlari zaxiralari mavjud. Xususan, Olmaliq tumani ruda qazib olishga ixtisos-lashgan hudud hisoblanadi. «Olmaliq kon-metallur-giya kombinati»ning 2022 yilning birinchi choragi-dagi umumiy daromadi 7,4 trllion so'mni tashkil etdi. Kompaniya daromadi 2021 yilga nisbatan 1 trllion so'mga o'sgan. O'tgan yilning yanvar-mart oylarida «Olmaliq KMK» 6,3 trllion so'm daromad qilgan edi. Shuningdek, bu davrda xarajatlar ham ko'paydi — 2,1 trllion so'mdan 2,8 trllion so'mga etdi. «Olmaliq KMK» yil boshidan beri 1,8 trllion so'm foyda ko'rgan. Bu o'tgan yilning shu davriga nisbatan deyarli 800 mlrd so'mga ko'p.
1 Muallif tomonidan ishlab chiqilgan.
Olmaliq kon-metallurgiya kombinati -O'zbekistonda rangli metallurgiya sanoatining yirik korxonasi bo'lib, mazkur kombinat 2 majmuadan -qo'rg'oshin-rux (Qo'rg'oshinkon, Oltintopgan, Sar-doba va Chalata konlari, qo'rg'oshin-rux boyitish fabrikasi va rux zavodi) hamda mis eritish majmua-sidan (Qalmoqqir koni, mis boyitish fabrikasi, mis zavodi)dan iborat.
O'zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev ta'kidlaganidek: «Biz iqtisodiyotimizga sarmoya kiritishga intiladigan investorlar uchun hududlar va tarmoqlar bo'yicha investitsiya loyi-halarini puxta shakllantira olsak, bu masalada ijo-biy natijaga erishish mumkin. Bu borada erkin iqtisodiy zonalar va kichik sanoat zonalarida biznes sub'yektlarini joylashtirish, ularga imtiyoz va pref-erentsiyalar berishni tashkiliy va huquqiy jihatdan tartibga solish lozim» [7].
Mintaqalarga investitsiyalarni jalb etish bo'yicha amalga oshirilgan ilmiy izlanishlarni o'rganish asosida mazkur tadqiqotda hududlarning investitsion jozibadorligini ko'rsatuvchi omillar guruhlangani holda yagona tizimga keltirildi. Bunda asosiy guruhlar sifatida hududning kompleks ko'rsatkichlari aks etadi-gan ijtimoiy-iqtisodiy salohiyatini belgilovchi nuqtai nazarlar va ilmiy-amaliy qarashlar umumlashtirilgan va klassifi katsiyalangan.
ИК.ТИСОД ВА МОЛИЯ I ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2023, 7 (167)
Ilmiy izlanishlar doirasida investitsiyalar jozibador-ligini moliyaviy monitoring qilish ko'rsatkichlarining xorijiy tahlili o'rganib chiqildi va uni O'zbekistonda qo'llash imkoniyatlari tadqiq qilindi.
Investitsiyalar jozibadorligini moliyaviy monitoring qilish ko'rsatkichlarini aniqlashda, statistik yo'l bilan o'lchab bo'lmaydigan bir qator belgilar ham mavjud, ammo ularning soni kam va yuqori ahami-yat kasb etmaydi. Bunda haqiqiy belgilar (ularning ob'yektivlik darajasi yuqori bo'lganligi bois), ya'ni davlat statistika ma'lumotlari va investorlar uchun ahamiyatli bo'lgan hududlarning iqtisodiy, ijtimoiy, tabiiy-geografik ko'rsatkichlar bo'yicha miqdoriy tafsilotlariga asosiy e'tibor qaratiladi. Ekonometrik uslubiyatlar amalda keng qo'llanilmaydi, chunki ular alohida tarmoq va korxonaning jozibadorligi (faol-ligi yoki raqobatbardoshligi)ni aniqlash uchun ishlab chiqilgan. Biroq ularning bosqichma-bosqich mos-lashtirilishi va takomillashib borishi yaxshi natijalarni olishga imkon bermoqda.(l-jadval)
Umuman olganda, ushbu uslubiyatlarda o'z reyt-inglaridagi makroiqtisodiy ko'rsatkichlardan foy-dalaniladi. Shuni ta'kidlash kerakki, mazkur uslubiyatlar bir hudud, masalan, O'zbekiston Respublika-sining boshqa davlatlardan qanchalik ustun turishi yoki orqada qolishini ko'rsatmaydi hamda mazkur reytinglarning dinamikasini o'rganishni nazarda tut-maydi. Aslida, hudud reyting bo'yicha ko'tarilganda, o'z ko'rsatkichlarini mustaqil tarzda yaxshilaydi, zero, integral ko'rsatkichlar bo'yicha bir necha yillar davomida trend nolga teng yoki manfiy o'sib borishi va reytingdagi o'sish tashqi omillar (qo'shni davlat-lardagi ko'rsatkichlarning keskin pasayishi) hisobiga erishilishi mumkin.
Ayni damda, ekspert baholash asosida natijalarni keyinchalik to'g'rilagan holda, investitsion jozibador-likni amalga oshirish usullarining unsurlarini qo'llab, statistik ma'lumotlarni ekonometrik baholashga aso-slangan yondashuv eng qulay va ob'yektiv hisob-lanadi.
Shuni ta'kidlash joizki, investitsiyalar jozibadorligini moliyaviy monitoring qilishda Fibonachchin-ing moliyaviy korrektsiyalari usulidan foydalanish maqsadga muvofiq. Fibonachchi darajalari umumiy narx harakatining foizi sifatida ko'rsatiladi. Shunday qilib, harakatning boshlanishi va oxiri o'rtasidagi o'rtada belgilangan daraja 50% tuzatish darajasini ko'rsatadi. Agar narx yarim yo'lda orqaga qaytsa, u 50% darajasiga tuzatilgan deb aytiladi. Fibonach-chining moliyaviy korrektsiyalari usulidan foydalan-
gan holda investitsiyalar multiplikatsion samarasini yaqqol ko'rishimiz mumkin.
Xulosa va takliflar.
Sanoat korxonalari investitsion salohiyatini oshirishning tashkiliy-iqtisodiy metodologiyasini takomillashtirish masalalarida olib borilgan tadq-iqot natijalariga ko'ra quyidagi nazariy va amaliy xulosalarni shakllantirish mumkin:
1. Iqtisodchi olimlar fikri va adabiyotlarning tahlili shuni ko'rsatadiki, investitsiyalarning iqtisodiy mohi-yatiga quyidagicha talqin keltirishimiz mumkin: «Investitsiyalar uzoq muddatli va kapital quyilmalarni xavf-xatarga qo'yib (tavakkal qilib), tadbirkorlik va boshqa faoliyat ob'yektlariga takror ishlab chiqar-ishni kengaytirish maqsadida va buning natijasida foyda olish yoki resurslar potentsialining cheklangan sharoitida kelajakda boshqa foydali samaraga erish-ish maqsadidagi iqtisodiy kategoriyadir».
2. Sanoat korxonalari investitsiya faoliyati samara-dorligini oshirish va ularning investitsion salohiyatini rivojlantirish maqsadida quyidagi chora-tadbirlarni amalga oshirish lozim: investitsiyalashning moliyaviy mablag'lari va manbalarini aniqlash hamda ularni jalb qilish uchun qulay shart-sharoitlar va imtiyoz-lar yaratish; samarali investitsiyalashni ta'minlovchi bozor sub'yektlarini shakllantirish va ularni qo'llab-quvvatlash; real investitsiya talabiga mos resurslarni jalb etishni ta'minlovchi makroiqtisodiy muhitni shakllantirish; davlat tomonidan investitsiya jarayoni sub'yektlarini rag'batlantirish.
3. Barqaror va mutanosib iqtisodiy taraqqiyotni ta'minlash, iqtisodiy islohotlar samaradorligi; yangi ish o'rinlari yaratish, ishsizlikni kamaytirish va mehnat bozori samaradorligini ta'minlash; ijtimoiy xizmat-lardan foydalanish imkoniyatlarini oshirish va aholi turmush sifatini yaxshilash; aholi va biznes uchun zarur shart-sharoitlar yaratish, ishlab chiqarish infratuzilmasining barqarorligi hamda ishonchlil-igini ta'minlash; hududlarning raqobatbardoshlik darajasini oshirish, ularning iqtisodiyotni yanada diversifikatsiya qilish; ishbilarmonlik muhiti sifatini yaxshilash, tadbirkorlikni doimiy qo'llab-quvvatlash va jadal rivojlantirish; hududlarning moliyaviy mus-taqilligiga erishish hamda bank-moliya sohasini rivojlantirish; mahalliy davlat hokimiyati organlarining fuqarolar murojaatlari bilan ishlash samaradorligi va ma'lumotlarning ochiqligini oshirish masalalariga alohida e'tibor qaratish lozim.
ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2023, 7 (167)
Foydalanilgan adabiyot ro'yhati:
1. O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 7 fevraldagi "O'zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo'yicha Harakatlar strategiyasi to'g'risida"gi PF-4947-son Farmoni. // Xalq so'zi. 2017 yil 8 fevral.
2. Седаш Т.Н., Бирюков А.В. Использование зарубежного опыта для повышения конкурентоспособности и инвестиционной привлекательности российских регионов // Финансы и кредит. 2013. №38 (566). URL: https://cyberleninka.ru/article/n/ispolzovanie-zarubezhnogo-opyta-dlya-povysheniya-konkurentosposobnosti-i-investitsionnoy-privlekatelnosti-rossiyskih-regionov (дата обращения: 21.05.2023).
3. Абыкаев Н.А., Бочаров В.В. Региональное управление. Зарубежный опыт. М., 2012. С. 71.
4. Мавриди К. П. Инвестиционный потенциал промышленных предприятий: экономическая оценка и стратегическое управление / дис. на соиск. учен. степ. канд. экон. наук (080005) / Кирилл Павлович Мавриди; КубГУ. - Краснодар, 2005.
5. Кармов Р.А. Инвестиционный потенциал и социально-экономические условия его реализации в трансформируемой экономике : автореф. дис. ... кандидата экон. наук / Р. А. Кармов.- Москва, 2007. - 25 с.
6. Ахмедова Л.А., Булатова У.Б. Зарубежный опыт привлечения иностранных инвестиций и возможности его использования // Вестник Дагестанского государственного университета. Серия 3: Общественные науки. 2016. №2. URL: https://cyberleninka.ru/article/n/ zarubezhnyy-opyt-privlecheniya-inostrannyh-investitsiy-i-vozmozhnosti-ego-ispolzovaniya (дата обращения: 21.05.2023).
7. O'zbekiston Respublikasi Prezidentining Shavkat Mirziyoyevning Oliy Majlisga Murojaatnomasi. 28.12.2018. - https://xs.uz/uz/post/ozbekiston-respublikasi-prezidenti-shavkat-mirziyoevning-olij-mazhlisga-murozhaatnomasi
ИКТИСОД ВА МОЛИЯ / ЭКОНОМИКА И ФИНАНСЫ 2023, 7 (167)
