CC BY
68IQTISODIYOTNI RAQAMLASHTIRISHDA INVESTITSION MUHIT JOZIBADORLIGINI OSHIRISH YO'LLARI
Abduraxim Otabek Iltayev Murodillo Sardor
Hasanov Sa'dullayev Yokubjonov
Muhammad al-Xorazmiy nomidagi Toshkent axborot texnologiyalari universiteti
ANNOTATSIYA
Raqamli iqtisodiyotga yo'naltirilgan global kurs axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini joriy etish, jumladan, ishbilarmonlik muhitini yaxshilash va hududlar va umuman mamlakatning investitsion jozibadorligini oshirish zarurligini belgilab berdi.Shu munosabat bilan, ushbu maqola doirasida, bir ish (biznes yuritish), investitsiya salohiyati (biznes ekologik xavf aql) va investitsiya jozibadorligi (Kearney xorijiy to'g'ridan-to'g'ri investitsiya ishonch indeksi), deb dunyo mamlakatlarida axborot-kommunikatsiya texnologiyalari va ish sharoitlari (biznes yuritish) kabi investitsiya ko'rsatkichlari rivojlanish darajasi o'rtasidagi bog'liqlik amalga oshirildi.
Kalit so'zlar: mintaqaviy iqtisodiyot, axborot-kommunikatsiya texnologiyalari, mintaqaning investitsion jozibadorligi, raqamli iqtisodiyot, mintaqaviy investitsiya 196rogre.
WAYS TO INCREASE THE ATTRACTIVITY OF THE INVESTMENT ENVIRONMENT IN THE DIGITALIZATION OF THE ECONOMY
Abdurakhim Otabek Iltaev Murodillo Sardor
Hasanov Sadullaev Yokubjonov
Tashkent University of Information Technologies named after Muhammad al-
Khwarizmi
ABSTRACT
A global course focused on the digital economy has highlighted the need to introduce information and communication technologies, including improving the business environment and increasing the investment attractiveness of regions and the country as a whole. environmental risk intelligence) and investment attractiveness (Kearney Foreign Direct Investment Confidence Index) as the level of development of investment indicators such as information and communication technologies and working conditions (doing business) in countries around the world connection was made.
Keywords: regional economy, information and communication technologies, investment attractiveness of the region, digital economy, regional investment rogre.
KIRISH
Investitsiya qarorini qabul qilishning eng umumiy mezonlaridan biri investitsiya muhitini makro darajada baholash va investitsiya obyektining investitsion jozibadorligidir.
Investitsiya muhiti va investitsion jozibadorligi ko'pincha iqtisodiy adabiyotlarda sinonimlar sifatida talqin etiladi. Birinchi kontseptsiya kengroq. Bu mamlakat, mintaqa, iqtisodiy mintaqa, sanoatdagi investitsion muhitning asosiy xarakteristikasidir. Faqat investitsiya muhitining reyting bahosini hisobga olgan holda, investor uchun muayyan obyekt yoki investitsiya loyihasining investitsion jozibadorligini baholashga o'tish tavsiya etiladi [1-4].
ADABIYOTLAR TAHLILI VA METODOLOGIYA
Axborot-kommunikatsiya texnologiyalarining yuqori darajada bo'lishi nafaqat investitsiyalarni jalb etishga ko'maklashuvchi omil, balki mamlakatlarning makroiqtisodiy ko'rsatkichlariga ham bevosita ta'sir ko'rsatadi. Maqolada keltirilgan tadqiqotlar shuni ko'rsatadiki, raqamlashtirish davlat xarajatlarini optimallashtirishi, YaIMga, xalqaro savdo ko'rsatkichlariga ijobiy ta'sir ko'rsatishi hamda ishsizlik darajasini kamaytirishi mumkin [5-9].
Davlatning investitsiya sohasidagi axborot-kommunikatsiya texnologiyalari investitsiya portallari doirasida alohida rivojlanishga ega bo'ldi. Xalqaro amaliyotga xos bo'lib, investitsion portal investorlar bilan faol muloqot va ma'lumotlar almashish vositasi bo'lib, investitsion salohiyatni dastlabki baholashga ta'sir ko'rsatish va investitsion hamkorlik bo'yicha qarorlar qabul qilishga qodir. Rossiyada investitsiya portallarini yaratish jarayoni mintaqaviy investitsiya standarti talablaridan biri -mintaqalarda biznes yuritish uchun qulay shart-sharoitlar yaratish bo'yicha 197rogressi tashabbuslar agentligining asosiy loyihalaridan biri ko'rinishida aks etadi. So'nggi yillarda, sifatli talim investitsiya jozibadorligini oshirish uchun ish to'laqonli resurslarga rasmiy saytlardan qilingan. Biroq, ko'plab mintaqaviy portallar hali ham axborot-kommunikatsiya komponentining sezilarli yaxshilanishiga muhtoj [10-14] .
Mintaqada investitsiya muhitining shakllanishiga eng 197rog ta'sir ko'rsatuvchi omillar hisoblanadi. Mamlakat va uning alohida mintaqalarida investitsiya jarayonlarini rivojlantirishning umumiy tendensiyalari tahlil qilinadi. Mintaqa va umuman mamlakatda investitsiya muhitini takomillashtirishning asosiy yo'nalishlari tadqiq etilgan. Ayrim hududlarda muvaffaqiyatli investitsiya tajribasini amalga oshirish bo'yicha tavsiyalar beriladi [15-19].
Infratuzilma mintaqada iqtisodiy farovonlik va sarmoya ortidagi harakatlantiruvchi kuchdir. Lekin bugungi kunda me'yor belgilanganidan 4 barobar kam suv ta'minoti tarmoqlari almashtirilmoqda. Modernizatsiyalash muammolarining yechimi sifatida ma'lumotnomani tartibga solish usulini joriy etish taklif etiladi [20]. Bu
metodikani amalga oshirish tartibga soluvchi organ - ta'minlovchi tashkilot -iste'molchi zanjiri bo'ylab axborot oqimlarini optimallashtirishni talab qiladi. Suv ta'minoti kompaniyalari tomonidan ma'lumotlarning oshkor etilishini baholash asosida mualliflar yangi tartibga solish usulini joriy etish uchun yagona ma'lumotlar bazasini yaratish zarurligini aniqladilar.
MUHOKAMA
Bozor istiqbollari, rentabelligi va uning iqtisodiyotidagi investitsiyalar xavfsizligining ajralmas xarakteristikasi mintaqaviy investitsion jozibadorligi bo'lib, ikki tarkibiy qism: investitsion salohiyat va investitsion risklar darajasi bilan belgilanadi. Mintaqada investitsion jozibadorlik va investitsion faollik uyg'unligi uning investitsion muhitini aks ettiradi [21-24]. Bir qator mutaxassislar investitsion faoliyat ko'rsatkichini jozibadorlikka nisbatan natijaviy deb hisoblaydilar; ular o'rtasida bevosita bog'liqlik mavjud. Shuning uchun, investitsiya jozibadorligi past va, shuning uchun, mintaqada investorlar faoliyati, investitsiya jarayonlarini rivojlantirish uchun zaif uning imkoniyatlari, to'g'ridan-to'g'ri byudjet ta'sir usullari bunday mintaqa uchun 198rog ahamiyatga ega va bilvosita investitsiya rag'batlantirish samaradorligi kamroq. Shu munosabat bilan investitsiya jarayonlarini boshqarishni o'rganish, bizningcha, Rossiya mintaqalarining investitsion muhitini tahlil qilishdan boshlanishi kerak [25].
Investitsiya muhitining holati ko'p jihatdan mamlakatdagi ijtimoiy va ijtimoiy-siyosiy vaziyat, investitsiya sohasidagi federal Qonunchilik holati kabi tashqi omillarning ta'siriga bog'liq. Shuningdek, investitsiyalarni jalb etish, mahalliy va xorijiy investorlarni himoya qilish va qo'llab-quvvatlashning real mexanizmlarini ishlab chiqish orqali o'z hududida uni rivojlantirishning mintaqaviy strategiyasi bilan belgilanadi. Shuni ta'kidlash kerakki, mintaqaviy darajada qulay investitsiya muhitini shakllantirish strategiyasi asoslarini ishlab chiqish markazdan izolyatsiya qilish va mamlakat investitsiya sohasidagi eng muhim tendentsiyalarni jiddiy tahlil qilmasdan mumkin emas [26-28].
NATIJA
Mamlakat va uning alohida hududlarida investitsiya jarayonlarini rivojlantirishning umumiy tendensiyalari tahlili shuni ko'rsatadiki, ularning samarali rivojlanishiga salbiy ta'sir:
* investitsiyalarni Qonunchilik va huquqiy qo'llab-quvvatlashning nomukammalligi;
* xorijiy investorlarni, birinchi navbatda, to'g'ridan-to'g'ri jalb qilishning samarali mexanizmi yo'qligi;
* deflyatsion siyosatni amalga oshirish natijasida talabning sezilarli darajada qisqarishi va bevosita investorlarni ishlab chiqarishni boshqarishga qabul qilish
kafolatiarining yo'qligi, hatto ular korxonalarda aktsiyalar blokini sotib olganlaridan keyin;
* tadbirkorlik sub'ektlarining innovatsiya omilini jalb etishga yetarli e'tibor bermasligi;
* samarali kafolatlar tizimini yetarli darajada ishlab chiqilmaganligi va investitsiyalarni qaytarish, ularni tijorat va siyosiy xavflardan himoya qilish;
* ishlab chiqarishni rivojlantirish va texnik takomillashtirish uchun ishlatilmaydigan korxonalar foydasining sezilarli qismini xolisona yo'naltiradigan soliq cheklovlarining o'ta o'sishi;
* investitsiya va fond bozorlarining rivojlanish darajasining yetarli emasligi;
* moliyaviy resurslarni, birinchi navbatda eksport qilinadigan 199rogres va aholi mablag'larini jalb qilishda mamlakat ichki imkoniyatlaridan kuchsiz foydalanish;
* moliyaviy resurslarga talabning nomukammal tuzilishi, kredit mablag 'lariga bo'lgan ehtiyojning haddan tashqari yuqori ulushi, ularning qaytarilish darajasining pastligiga qaramay;
* tovarlar va xizmatlar uchun mintaqaviy bozorlarning muntazam marketing tadqiqotlarining yo'qligi.
Mamlakat va uning hududlarida investitsiya muhitini yaxshilashning eng muhim yo'nalishlari ehtiyojni o'z ichiga oladi:
* kreditlar va investitsiyalar talab hajmining oqilona birlashmasidan va nisbati, iqtisodiyotning ishlab chiqarish sektoriga moliyaviy resurslarni jalb qilish uchun zarur bo'lgan umumiy miqdorda ikkinchisi ulushini bosqichma-bosqich oshirish imkonini beradi, uning qayta qurish asosida moliyaviy resurslarga mintaqaviy talabni shakllantirish;
* bozor kapitalizatsiyasi past bo'lgan korxonalarda, ayniqsa, ishlab chiqarishni rivojlantirishda, birinchi navbatda, to'g'ridan-to'g'ri investitsiyalarni jalb etish choralarini ko'rish;
* sud amaliyotida izchil qo'llanilayotgan va ma'muriy-iqtisodiy darajada qat'iy amalga oshirilayotgan ishlab chiqarishni boshqarish uchun, xususan, investor, Aksiyalar egasi huquqlarini himoya qilishni ta'minlaydigan federal va mintaqaviy qonunchilikni ishlab chiqish va qabul qilish;
* mamlakat investitsiya bozori infratuzilmasi va Federatsiyaning ta'sis obyektlarini rivojlantirish;
* to'liq faoliyat yurituvchi fond bozorini tashkil etish;
* iqtisodiyotning ishlab chiqarish sohasida tadbirkorlik subyektlariga soliq yukini kamaytirish;
* jahon va ichki savdo bozorlariga chiqish imkoniyatlarining marketing tahlili.
XULOSA
Iqtisodiyotda progressiv tarkibiy o'zgarishlar va mahsulot raqobatbardoshligining o'sishi samarali innovatsiya siyosatisiz mumkin emas [29, 30]. Shunday qilib, yuqori texnologiyali mahsulotlar uchun jahon bozorlariga kirishni ta'minlash uchun mahalliy korxonalar tomonidan to'plangan ilmiy-texnik salohiyatni jadal rivojlantirish muammosini hal qilish juda muhimdir.
REFERENCES
[1] Абдуллаев М.Ж. Бошлангич тайёргарлик боскичида шугулланувчи усмир енгил атлетикачиларнинг жисмоний тайёргарлиги динамикаси // "Фан-спортга" илмий назарий журнал. - Тошкен, 2018, №2. 13-15 б. [13.00.00№16].
[2] Абдуллаев М.Ж. О некоторых особенностях кинематики метания диска с места // Система менеджмента качества в вузе: здоровье, образованность, конкурентоспособность. Сб. науч. тр. VII Междунар. науч. - практ. конф., 2018, С. 7-10.
[3] Абдуллаев М.Ж. Физкультурно-оздоровительные подходы в процессе физического воспитания студентов вузов // Система менеджмента качества в вузе: здоровье, образованность, конкурентоспособность. Сб. науч. тр. VII Междунар. науч. - практ. конф., 2018, С. 10-14.
[4] Абдуллаев М.Ж. Swot-анализ в структуре информационных технологий физического воспитания // Система менеджмента качества в вузе: здоровье, образованность, конкурентоспособность. Сб. науч. тр. VII Междунар. науч. -практ. конф., 2018, С. 14-18.
[5] Абдуллаев М.Ж. Взаимосвязь физическоо и психического развития детей в процессе физического воспитания. // Журнал. Вестник интегративной психологии. Ярославл, 2018. №17. 10-13 б. [13.00.00№23].
[6] Абдуллаев М.Ж., Олимов М.С., Тухтабоев Н.Т. Енгил атлетика ва уни укитиш методикаси. Дарслик. "Баркамол файз медиа" нашриёти Тошкент-2017 й. 620 бет
[7] M.J. Abdullaev. Methodology of application games in the training of young athletes // ACADEMICIA: An International Multidisciplinary Research Journal. ISSN: 22497137 Vol. 10, Issue 11, November 2020 Impact Factor: SJIF 2020 = 7.13/ 497-504 pg.
[8] Убайдуллаев, С., Арипова, А., & Истамов, Н. (2021). Туризм в Узбекистане. CENTRAL ASIAN JOURNAL OF INNOVATIONS ON TOURISM MANAGEMENT AND FINANCE, 2(4), 6-10.
[9] Истамов, Н., Убайдуллаев, С., Махмудхужаев, Ж., & Бобохонов, Ш. (2021). ТУРИЗМ-КАК ВЕДУЩИЙ СЕКТОР МИРОВОЙ ЭКОНОМИКИ. CENTRAL ASIAN JOURNAL OF INNOVATIONS ON TOURISM MANAGEMENT AND FINANCE, 2(4), 1-5.
[10] Aripova, A. K., & Khodjayeva, K. S. (2020). The ideal appearance of a modern teacher. ACADEMICIA: An International Multidisciplinary Research Journal, 10(11), 1816-1821.
[11] Aripova, A., Khodjayeva, K., & Yuldasheva, N. (2020). Methods, aspects and components of teaching the Uzbek (Russian) language as a foreign language on the experience of foreign students. Journal of Critical Reviews, 7(4), 393-398.
[12] Khasanovna, A. A. (2021). The Live Word Is An Important Tool That Constitutes The Content-Essence Of The Oratory Art. The American Journal of Social Science and Education Innovations, 3(02), 417-434.
[13] Ягъяева, Э. Б. (2018). Коммуникативная компетенция как ключевой фактор становления специалиста. Вопросы науки и образования, (5 (17)).
[14] Yagyaeva, E. B. (2021). Tourism resources as a condition for the tourism development. Middle European Scientific Bulletin, 12, 323-327.
[15] Yagyaeva, E. B. (2019). PORTFOLIO AS AN ASSESSMENT TOOL FOR INDIVIDUALIZED INSTRUCTION. Достижения науки и образования, (5), 83-84.
[16] Yagyaeva, E., & Zokirov, A. (2019). THE ROLE OF A TEACHER IN TEACHING-LEARNING PROCESS. Scientific Bulletin of Namangan State University, 1(3), 276-278.
[17] Yagyaeva, E. B. (2019). THE MAIN PROBLEMS ENCOUNTERED IN A SECOND/FOREIGN LANGUAGE ACQUISITION IN TECHNICAL HIGHER EDUCATIONAL INSTITUTIONS. Проблемы современной науки и образования, (11-2), 61-62.
[18] Bakhtiyarovna, Y. E. (2019). Portfolio as an assessment tool for individualized instruction. Достижения науки и образования, (5 (46)).
[19] Bakhtiyarovna, Y. E. (2019). The main problems encountered in a second/foreign language acquisition in technical higher educational institutions. Проблемы современной науки и образования, (11-2 (144)).
[20] Bahtiyarovna, Y. E. (2018). Some methodology for keenness of teachers of English. Вопросы науки и образования, (5 (17)).
[21] Yagyaeva, E. B. (2018). SOME METHODOLOGY FOR KEENNESS OF TEACHERS OF ENGLISH. Вопросы науки и образования, (5), 64-66.
[22] Ягъяева, Э. Б. (2017). Важность перевода в межкультурной коммуникации. Вопросы науки и образования, (3 (4)).
[23] Ягъяева, Э. Б. (2017). Язык как отражение культуры народа. Вопросы науки и образования, (3 (4)).
[24] Кузиев, А. У., & Муратов, А. Х. (2020). Развитие и эффективное использование региональных сетей мультимодальных перевозок.
[25] Кузиев, А. У., & Муратов, А. Х. (2021). ЮК ЖУНАТУВЧИЛАРГА ТРАНСПОРТ ХИЗМАТИ КУРСАТИШНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ. Scientific progress, 2(2), 846-855.
[26] Komilov, A. L. (2020). Methods for Optimizing and Modeling Routes for Selecting a Routing Scheme for Passenger Transport in Buses (On the example of Surkhandarya). International Journal of Advanced Research in Science, Engineering and Technology, 7(9).
[27] Nazrullaevna, M. G. (2021). Mechanisms for the development and management of innovative activity in Uzbekistan. SOUTH ASIAN JOURNAL OF MARKETING & MANAGEMENT RESEARCH, 77(4), 15-20.
[28] Ganiev, A. G. (2021). The Development Of The Doctrine Of Light."Wave Theory Of Light" Mind Map. In ПРИОРИТЕТНЫЕ НАПРАВЛЕНИЯ РАЗВИТИЯ НА УКИ И ОБРАЗОВАНИЯ (pp. 10-12).
[29] Nazrullaevna, M. G. (2021). Mechanisms for the development and management of innovative activity in Uzbekistan. SOUTH ASIAN JOURNAL OF MARKETING & MANAGEMENT RESEARCH, 11(4), 15-20.
[30] Мелибаева, Г. (2021). Иктисодиётни диверсификациялаш шароитида тижорат банк активлари самарадорлигини ошириш масалалари. Общество и инновации, 2(4/S), 282-291.
