Научная статья на тему 'САМОСТОЯТЕЛЬНЫЕ ЗАНЯТИЯ ПРИ ИЗУЧЕНИИ БИОЛОГИИ (НА ТАДЖ.)'

САМОСТОЯТЕЛЬНЫЕ ЗАНЯТИЯ ПРИ ИЗУЧЕНИИ БИОЛОГИИ (НА ТАДЖ.) Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
119
6
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
САМОСТОЯТЕЛЬНЫХ РАБОТ / РАЗВИТИЕ / КАЧЕСТВО / ЗНАНИЕ / САМОСТОЯТЕЛЬНЫЙ / ВОСПИТАНИЕ / МЕТОДЫ / ИЗУЧЕНИЯ НАУЧНО-МЕТОДИЧЕСКОЙ ЛИТЕРАТУРА

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Баротов К.А., Халимов К., Одинаев Н., Ашуров Д.

Для всестороннего развития учащихся и повышения уровня и качества знаний, самостоятельная работа играет очень важную роль. С цельго воспитания в учащихся требует самостоятельности, что в первую очередь, в сознании учащихся развивает самостоятельную культуру, затем в обучении самостоятельных способов и методов посредством руководства учителя в реализации теоритических знаний является очень важной. Самостоятельная работа считается творческой индивидуальной дятельностью каждого ученика и при её выполнении повышается их интерес в усвоении знаний. Усвоение знание требует от учащихся выполнения самостоятельной работы по учебнику и изучения научно-методической и публицтической литературы.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «САМОСТОЯТЕЛЬНЫЕ ЗАНЯТИЯ ПРИ ИЗУЧЕНИИ БИОЛОГИИ (НА ТАДЖ.)»

Odinaev Nosir - researcher, Chair of General Biology and Method of its Teaching, Tajik State Pedagogical University named after Sadriddin Aini, tel.: (992) 93-417-55-19.

Ashurov Dalerjon - MA student, Chair of General Biology and Method of its Teaching, Tajik State Pedagogical University named after Sadriddin Aini, tel: (992) 91-45-91-47.

БА РО^ МОНДАНИ КОР^ОИ МУСТАЦИЛОНА ЗИМНИ ОМУЗИШИ

ДАРСХ,ОИ БИОЛОГИЯ

Баротов К.А., Шалимов К., Одинаев Н.,Ашуров Д.

Донишгоуи давлатии омузгории Тоцикистон ба номи Садриддин Айни

Барои хаматарафа инкишоф ёфтани хонандагон ва баланд бардоштани сатху сифати дониши онхо кори мустакилона накши басо бузург мебозад. Бо максади дархонандагон тарбия намудани мустакилият омузгор талаб менамояд, ки аввал, дар тафаккури хонандагон маърифати мустакилият инкишоф дода шавад, сипас, ба хонандагон омузонидани роху усулхои мустакилона тавассути рохнамоии омузгор барои дар амал татбик намудани донишхои назариявии андухтаашон нихоятмавкеи мухим мебошад.

Кори мустакилона ин фаъолияти эчодй ва инфиродии хар як хонанда ба хисоб рафта, хангоми ичрои он шавки донишандузии онхо зиёд мегардад. Донишандузй аз хонандагон ичрои кори мустакилонаро бо китоб ва омухтани адабиёти илмй, методй ва оммавиро такозо менамояд.

Дар системаи мафхумхои дидактикаи муосир мафхуми кори мустакилона яке аз чойхои намоёнро ишгол менамояд. Хдмин аст, ки педагогону методистон доир ба мафхуми кори мустакилона фикру андешахои зиёдеро пешниход сохтаанд. Чунончи, методистони бузурги рус А.В. Усова ва З.А. Вологодская корхои мустакилонаро хамчун методи таълим маънидод намуда, кайд сохтаанд, ки тавассути ичро намудани корхои мустакилона толибилмон донишхои нав гирифта, майорату малакаи нав пайдо мекунанд, дар онхо хусусиятхои мустакилият, фаъолнокй, боиродагй ва гайрахо инкишоф меёбад.

Ба акидаи Б.П. Есипов кори мустакилона тарзи корест, ки дар рафти ичрои он омузгор иштирок намекунад, лекин аз руйи супориши он дар муддати муайяншуда ичро кардамешавад. Дар ин холат хонандагон кушиш менамоянд, ки талаби супоришро бошуурона ичро кунанд. Натичахои ба дастоварда бо кадом рохе, ки набошад кобилияти фикрй ё сарфи кувваи чисмонии онхоро ошкор месозад.

К.У. Ушинский чунин мехисобид, ки мустакилона фикррониитолибилм хангоми бевосита ичро намудани кори мустакилона ба вучуд меояд; мустакилият дар омузиш диккати толибилмро зиёд мекунад ва у маводро бодиккат хонда, сатхи фикрронии у фаъол мегардад ва нисбат ба кор масъулият хис мекунад.

Аз ин чо бармеояд, ки кори мустакилонаи хонанда фаъолияте мебошад, ки бе ёрии устод назорат карда мешавад ва дар он дарачаи дониш, махорат, малака ва расидан ба максади гузошташуда тачассум меёбад.

Яке аз роххои баланд бардоштани сифати машгулиятхои мустакилонамавчуд будани мачмуаи таълимй, аз он чумла васоити таълимию китобхои дарсй ба шумор меравад.

Набудани маводи таълимй сифати гузаронидани машгулиятхои мустакилонаро паст мегардонад ва устодро ба душворихо дучор менамояд.

Бинобар ин зарур аст, ки барои пурсамар гузаронидани машгулиятхои мустакилона бояд омузгорон ба хонандагон маводи ёрирасонй таълимиро пешкаш намоянд. Ба маводи таълимии ёрирасонсаволхои тестй, чадвал, графику диаграммахо дохил мешаванд, ки ин мавод самаранокии машгулиятхои мустакилонаро бо рохбарии омузгор таъмин менамоянд. Инчунин омузгор ин ё он супоришро баро кори мустакилона барои хона пешниход менамояд.

Аз хонандагоне, ки супориши хонагиро ичро намудаанд, дафтархои ичрои вазифаи хонагй талаб карда мешаванд ва баъд аз назар гузаронидани дафтар, омузгор

барои санчиш аз донишчу як ё ду саволро мепурсад. Дар мавриди чавоби мусбат додани хонанда омузгор дар дафтари рузномаба у бахои мусбат мегузорад.

Дар машгулиятхои мустакилона хонандагон малакаи мустакилона аз худ намудани донишхоро пайдо мекунанд. Кори мустакилона хонандагонро асосан ба чустучуи донишхои нав ва иловагй хидоят месозад.

Бояд кайд кард, ки дар раванди кутохи дарс дар синф ба хонанда маълумот сахех ва чукурй биологй додан вахусусиятхои бехтарини шахсият ба монандй: эчодкорй, ватандустй, мехнатдустй, мухаббат ба табиати худ ва гайраро тарбия намудан хело душвор мебошад. Бинобар он тачрибахои тулонииомузгорони биология бармеояд, ки фаъолияти муаллим ва хонанда, ки дар раванди дарс дар синф сар шавад дар ичрои корхои мустакилонаба охир расонда мешавад. Корхои мустакилона дар лахзахои дарс бо усулхои гуногун ташкил карда мешавад, ки хонандагон онро аз руи супоришхо ва рохбарии муаллими биология ичро мекунанд. Ташкил кардани корхои мустакилона дар синф ба донишу тачриба ва истеъдоди баланди омузгори биология вобастагии калон дорад. Дар ичрои корхои мустакилона хамаи хонандагончалб карда мешаванд.

Ичрои корхои мустакилонадониши гирифтаи хонандагонро мустахкамтар, чукуртар ва сахехтар карда, хиссиёти кунчковй, мушохидачигй ва тахкикии онхоро ривоч медихад ва дар онхо мехнатдустй, эчодкорй, ватандустй ва мехру мухаббат нисбат ба табиати худро тарбия менамояд. Дар ичрои корхои мустакилона хонандагон мустакилона мехнат кардан, тахкик намудан, эчодкорй ва хулоса бароварданро меомузанд. Бевосита бо хусусиятхо ва гуногунии олами хайвонот ва растанихои диёри худ аз наздик шинос мешаванд, роххои тайёр намудани гербарияхо ва коллексияхоро ёд мегиранд. Дар онхо истеъдоди ба амалия тадбик кардани дониши худ ва дарк карда тавонистани хусусиятхои зебогии табиат тарбия карда мешавад.

Ташкил кардани корхои мустакилонадар дарсхо ахамияти калони таълимию тарбиявй дошта, фаъолияти синфро ба дарс зиёд намуда, бекории хонандагонро пешгирй менамояд. Зимни корхои мустакилона хонандагон воситахои аёнии табий ва тасвириро меомузанд, варакчахои дидактикиро пур мекунанд ва маводхои дар экскурсия чамъ овардашударо ба тартиб медароранд. Корхои мустакилонаро дар лахзахои гуногуни дарс истифода бурдан мумкин аст. Махсусан, дар дарсхои чамъбастй ба рох мондани корхои мустакилона кулай ва мувофик аст.

Зимни ба рох мондани корхои мустаккилона синну соли хонандагонро ба назар гирифтан лозим аст. Ба муаллим зарур аст, ки ба гайр аз дарс корхои мустакилонаро дар раванди корхои берун аз дарсй ва берун аз синфй ташкил намуда,самаранокии онхоро ба рох монад.

Натичаи корхои мустакилона дар дарсхои минбаъда, махфилхо, шабнишинио ё бо навиштани рефератхо чамъбаст карда мешаванд.

Доло дар поён истифодаи корхои мустакилонаро дар дарсхои лабораторй ва лахзахои дарс пешниход менамоем.

Корхои муста^илонаи хонандагон дар машгулиятхои лабораторй

Машгулиятхои лабораторй яке аз шаклхои кори таълимй ба хисоб рафта, асоси онро амалиёти мустакилонаи хонандагон ташкил мекунад. Хонандагон дар рафти машгулиятхои лабораторй бевосита ба сохти берунй ва дарунии хайвонхо шинос мешаванд ва онхоро бо осонй дарк мекунанд. Ба хонандагон лозим меояд, ки бевосита бо асбобхои лабораторй (пурбин, микроскоп, пинсет, кайчй, корди чаррохй ва гайрахо) сарукор дошта бошанд. Ба машгулияти лабораторй муаллим рохбарй мекунад ва оид ба мавзуи интихобшуда маълумоти умумй медихад.

Кори мустахилонаро дар озмоишгох ба таври фардй ва гурухй ташкил кардан мумкин аст. Баъзан ин корро бо гурухи хонандагон ташкил карда, дар рафти он ба хонандагон супоришхои фардй додан хам мумкин аст. Одатан, дар машгулиятхои лабораторй материалхои табий (объектхои зинда, препаратхои тар ва гайрахо) истифода бурда мешаванд. Барои ин материалхоро пешакй тайёр намудан зарур аст (шуста тоза кардан, бехуш кардан, чок кардан, тайёр намудани киёми соддатаринхо, сохтани бурриши хайвонхо ва гайра).

Даp машFyлияти лабоpатоpй кашидани pасмxои сохти беpyнй, yзвxои даpyнй, доиpаи гаpдиши хун ва Fайpа мавкеи мyxим доpад. Ба хонандагон тавсия каpдан лозим аст, ки pасмxои xайвонотpо аз китобу дигаp дастypxо нyсхабаpдоp накаpда, аз pyи аслаш кашанд. Масалан, сохти беpyнии моxй, тукумшулук, киpми лойхypак ва Fайpаxоpо аз асл бе xеч дyшвоpй кашидан мумкин аст.

Доло даp зеp коpи мyстакилонаpо зимни омузиши мавзyи «Сохти беpyнии киpми лойхypак, мyшоxидаи xаpакати он ва эxсоси киpми лойхypак ба ягон баpангезанда», ки мувофики баpномаи таълимй як соатчудо шудааст, дида мебаpоем.

Аввал хонандагонpо ба коpи мустакилона тайёp каpдан лозим аст. Хотиppасон каpдан лозим аст, ки хонандагон бояд сохти беpyнии киpми лойхypакpо аз pyи дастypамали хаттй мустакилона омузанд. Баpои ичpои коpхонандагонpо ба гypyxxо таксим каpда, ба онxо банка бо хок, киpми лойхypак, пypбини дастй, сузан, поpчаи пиёз, найчаи шишагй, сиpко ва Fайpа сyпоpида мешавад.

Максади коpи мустакилона ин мyкаppаp намудани хyсyсиятxои хаpактеpноки сохти беpyнии киpми лойхypак ва мувофикати ощо ба шаpоити зиндагй даp кабати хок аст. Инчунин хонандагон бо талиба хyсyсиятxои сохти олитаpини киpми лойхypакpо нисбат ба киpмxои паxн ва гиpд меомузанд.

Хонандагон аз pyи савол ва сyпоpишxои зеpин мyшоxидаxо мегyзаpонанд:

1. Киpми лойхypакpо аз назаp гyзаpонед ва шакли бадани онpо муайян кунед.

2. Аз пypбин истифода бypда нущои бадани киpми лойхypакpо аз назаp гyзаpонед. Онxоpо мукоиса кунед ва нущои пеш аз акибpо муайян намоед.Ч,ои Fафсиаш даp кучо вокеъ аст?

3. Кисми боло ва поёнии бадани киpми лойхypакpо аз назаp гyзаpонида таpафxои шикаму тахтапyштpо мукоиса ва муайян кунед.

4. Х^атати киpми лойхypакpо мyшоxида намоед. Баpои ин киpми лойхypакpо ба ваннача гyзоpед ва баъд:

а)даpозии баданpо даp лаxзаи аз xама даpоз шудани он ва даp лаxзаи аз xама кyтоx шуданаш чен каpда даp дафтаp тасвиp кунед;

б)xаpакати киpми лойхypакpо даp pyи шишаи таp ва даp pyи коFаз мyшоxида ва мукоиса кунед;

5.Баpои фаxмидани оpиентатсияи киpми лойхypак даp мyxити беpyнй коpxои зеpинpо ичpо кунед:

а) сyзанpо ба бадани киpми лойхypак pасонед( чй xодиса pyй дод? ).

б) бануги пеши киpм як поpча пиёз ё найчаи шишагини бо rap^ таp каpдашyдаpо наздик биёpед, вале ба бадани он наpасонед ( чй xодиса pyй дод? ).

Тамоми мyшоxидаxои даp тачpибаxои ичpо каpдаатонpо даp дафтаp нависед. Баъди коpи мустакилона баъзе тасаввypоти хонандагонpо аник ва пyppакаpдан заpyp аст. Масалан, ба хонандагон таклиф каpда мешавад, ки мyлоxиза кyнанд,баpои чй бадани киpм зимни xаpакат гоx даpозy боpик ва rox кyтоxy Fафс мешавад.

Муаллимаз pyи таблитса оид ба аxамияти мyшакxо ва вазифаи килчаxои киpми лойхypак ба хонандагон маълумот медщад.

Корхоимуста^илонаи хонандагон аз руи расмхо, скелетхо ва таблитсахо

Муаллим баpои мyстаxкам намудани маводи нав метавонад аз pасмxои схематикии pастаниxо ваxайвонот истифода баpад. Чунончи, вай ба тахтаи синф pасм-схемаи xайвони омyхташавандаpо кашида, yзyвxои алоxидаи онpо бо pакамxо ифода мекунад. Сипас, ба хонандагон сyпоpиш дода мешавад, ки xаp кадом номи yзвxои бо pакамxо нишон додашyдаpо ёбанд, вазифаxои онxоpо муайян кунанд ва ба дафтаpашон нависанд . Мисол, аз pyи pасмxои сохти гул ва œxra дохилии паpанда даp даpс pакамxоpо ба yзвxои дохилй мувофикат каpда, ба муаллим пешкаш мекунанд. Муаллим натичаи коpи онxоpо чамъбаст намуда, ба онxо баxо мегyзоpад ( pасмxои 1 ва 2 ).

Зимни омузиши мавзуи « Реша ва сохти он» дар синфи 5 бо воситаи расм, чадвал ва таблитсахои зерин корхои мустакилона ташкил карда мешавад._

3.1. Ба расм нигаред. Кадом системаи решахо дар он тасвир ёфтаанд? Бо ракамхои 1,3 кадом решахо нишон дода шудаанд. Кадом системаи решахо барои растанихои якпаллагй ва кадомаш барои дупаллагихо хосанд.

Расмхоро аз назар гузаронед. Растанихоро аз руи решаашон чой намоед.

Дар вакти омузиши мавзуи « Дайвоноти якхучайра » (дар синфи 7) бо истифодаи чадвал ба хонандагон кори мустакилона ташкил карда мешавад. Онхо натичаи дониши худро бо дуруст пур кардани чадвал ба муаллим нишон медиханд.

Мукоисаи хаёти соддатаринхо (натичаи кори хонандагон)

Объекти омузиш Амёбаи мукаррари Эвгленаи сабз Инфузорияи патакча

Мухити зист Обхои ширин ва шур Обхои ширин ва шур Обхои ширин ва шур

Сохти бадан Гирд ва хангоми харакат тагйирёбанда Дарозруя ва дар тарафи пеши баданаш камчинак дорад Дарозруя буда, ба патаки пойафзол монандй дорад. Бо муякхо пушида аст.

^аракат Бо ёрии пойхои калбакй Бо ёрии камчинакхаракат мекунад Б о ёрии муякхои сатхи бадан

Мутаасиршавй Аз таъсири моддахои кимиёвй, механикй ва рушной Аз таъсири мод-дахои кимиёвй, механикй ва рушной Аз таъсири мод-дахои кимиёвй, механикй ва рушной

Инчунин омузгор зимни корхои мустакилона аз тестхои мувофикат истифода бурда метавонад.

1.Мувофикатии конунхоро ба олимон муайян кунед: А)Г.Мендел 1)^онуни кучиши биогении атомхо

B)Вернадски А 2)Конунхои меросгузорй

C)Ю.Либих 3)Конуни монандии чанинхо Д)К.Бер 4)Конуни минимум 5)Конуни инкишофи эволютсионй

1-В; 2-А; 3-Д; 4-С

2. Растанихоро вобаста ба оилаашон мувофикат кунед:

A) оилаи чилликгулон 1)хуч

B) оилаи настаранихо 2)турб

C) оилаи авранчихо 3)пудина Д) оилаи лабгулон 4)помидор 5)коку

1-В; 2-А; 3-Д; 4-Д

3. Мувофикатии назарияхоро ба олимон муайян кунед:

A) Опарин А.Н, С. Фокс, МюллерГ. 1)назарияи хучайра

B)Т.Шванн,Т Шлейден 2) назарияи пайдоиши хаёт дар руи замин

C) Ч. Дарвин 3) назарияи хромасомии ирсият Д)Г. Мендел 4)назарияи эволютсионй 5)назарияи панспермия

1-В; 2-А; 3-Д; 4-С

Кори мустакилонаи хонандагон, одатан аз сухбати муаллим огоз шуда, бо такрор ва мустахкамкунии материали омухташуда ба охир мерасад. Баъди баёни мавзуи нав муаллим метавонад бобхо ва сахифахои алохидаи китобро барои кори мустакилона пешкаш намояд. Ин дониши гирифтаи хонандагонро мустахкам карда, малакаи мустакилона мехнат карданро ташаккул медихад.

Адабиёт:

1. Балакирева Э.В., Богданова Р.У. и др. Организация самостоятельной работы студентов по педагогическим дисциплинам: Учебно-методическое пособие для преподавателей высшей школы. Часть I. - СПб., 2008.

2. Воронин А.С. Самостоятельная работа студентов. Учебно-методическое пособие для студентов. - Екатеринбург, 2005.

3. Зубайдов У.З., Алимов С.Ш. Тавсияхои методй оид ба ташкили корхои мустакилонаи донишчуён - Душанбе, 2014.

4. Махмадзиёев А.М. Зоология - китоби дарсй барои синфи 7, нашриёти «Сарпараст», 2008.

5. Методика современного урока биологии. Методические рекомендации под редакцией доктора педогогических наук, профессора МГПИ им. В.И.Ленина, Ливикой М.М., -М.:Просвещение, 1978.

6. б.Султонов С.С.Ботаника - китоби дарсй барои синфхои 5-6, нашриёти «Сарпараст»,2011.

БА РОХ МОНДАНИ КОРХОИ МУСТАКИЛОНА ЗИМНИ ОМУЗИШИ

ДАРСХ,ОИ БИОЛОГИЯ

Баротов К.А., Шалимов К., Одинаев Н.,Ашуров Д.

Для всестороннего развития учащихся и повышения уровня и качества знаний, самостоятельная работа играет очень важную роль. С цельго воспитания в учащихся требует самостоятельности, что в первую очередь, в сознании учащихся развивает самостоятельную культуру, затем в обучении самостоятельных способов и методов посредством руководства учителя в реализации теоритических знаний является очень важной.

Самостоятельная работа считается творческой индивидуальной дятельностью каждого ученика и при её выполнении повышается их интерес в усвоении знаний. Усвоение знание требует от учащихся выполнения самостоятельной работы по учебнику и изучения научно-методической и публицтической литературы.

Ключевые слова: самостоятельных работ, развитие, качество, знание, самостоятельный, воспитание, методы, изучения научно-методической литература.

IMPLEMENTATION OF INDIVIDUAL WORKS IN THE STUDY

OF BIOLOGY LESSONS

Barotov K.A., Halimov K., Ashurov D.

For the overall development of students and improve the level and quality of their knowledge, independent work plays a very important role. With the aim of upbringing requires from the students self-sufficiency, which is primarily in the minds of students develops independent, then training and methods of self-dependent by teachers in implementing of theoretically knowledge is very important.

Self-study is considered to be a creative and individual activity of each student and its performing increases their interest in learning of knowledge. Learning of knowledge requires from the students to perform independent work with the book, learning of science literature and general method.

Key words: individual works, development, quality, knowledge, self-dependent, training, methods, learning of science literature.

Сведения об авторах: Баротов Камолиддин Ашурович - кандидат педагогических наук, дотцент Таджикского государсвенного педагогического университета им. Садриддина Айнй, тел: (992) 93-405-04-46.

Одинаев Носир - соискатель кафедры общейбиологии и методики преподавания биологии Таджикского государсвенного педагогического университета им. Садриддина Айнй, тел: (992) 93-417-55-19.

Шалимов Комил - соискатель кафедры общейбиологии и методики преподавания биологии Таджикского государсвенного педагогического университета им. Садриддина Айнй, тел: (992) 93-334-36-30.

Ашуров Далерджон - магистр кафедры общейбиологии и методики преподавания биологии Таджикского государсвенного педагогического университета им. Садриддина Айнй, тел: (992) 918-45-91-47.

Information about authors: Barotov Kamoliddin Ashurovich - Ph. D. in Pedagogy, docent, Tajik State Pedagogical University named after Sadriddin Aini, tel.: (992) 93-405-04-46;

Odinaev Nosir - researcher, Chair of General Biology and Method of its Teaching, Tajik State Pedagogical University named after Sadriddin Aini, tel.: (992) 93-417-55-19.

Ashurov Dalerjon - MA student, Chair of General Biology and Method of its Teaching, Tajik State Pedagogical University named after Sadriddin Aini, tel: (992) 91-45-91-47.

ХОМУШАКХ,ОИ ХУНМАКИ (DIPTERA, CULICIDAE) ШАХ,РИ ДУШАНБЕ ВА ГИРДУ АТРОФИ ОН

Шаунозаи Вализода, Дилшод Цадамов

Донишгоуи Давлатии омузгории Тоцикистон ба номи Садриддин Айни Институти зоология ва паразитологияи ба номи Е.Н. Павловскийи АИ ЦТ

Дар худуди Точикистон миёнихашаротхои хунмаки дубол мавкеи мухимро хомушакхо ишгол менамоянд. Хомушакхо шомгохон ва шабона хеле фаъол мегарданд ва бо нешзании худ ахолиро безобита намуда, истирохати онхоро халалдор месозанд. Ба замми ин хомушакхо пахнкунанда ва барангезандахои як катор беморихои интиколй (трансмиссивй), аз кабили варача, туляремия, синдбис ва гайра ба шумор мераванд.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

Аввалин тадкикотхо чихати омузиши хомушакхои хунмаки Точикистон аз даврони ташкилёбии Дукмати Шуравй шуруъ мешавад. Тадкикотчиён аввалин маротиба дар ин самт табибони хдрбй (Н.И. Латышев, А.А. Макарьин, И.И. Масайтис, В.И. Магнитский ва f.) буданд, ки ба тадкикоти аз хдма пах,ншудатарин беморйдар Точикистон - варача ва пахнкунандахои он машFул буданд (Расулов, 1965).

В.Г. Федоров (1935) дар асоси тадкикоти дар шахри Сталинобод (хозира шахри Душанбе) ва гирду атрофи он, ки дар соли 1932 гузаронида буд оид бадарёфт намудани

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.