CC BY
0
5.9. [10.00.00] ФИЛОЛОГИЯ 5.9.[10.00.00]ФИЛОЛОГИЯ 5.9. [lO.OO.OOIPHILOLOGlY
5 . 9 . 2 . [10.01.03] АДАБИЁТИ ХАЛКДОИ ^А^ОН
(АДАБИЁТИ ФОРС-ТО^ИК) 5.9.2. [10.01.03] ЛИТЕРАТУРА НАРОДОВ МИРА
(ПЕРСИДСКО-ТАДЖИКСКАЯ ЛИТЕРАТУРА) 5.9.2. [10.01.03] LITERATURE OF THE PEOPLES OF THE WORLD (PERSIAN- TAJIK LITERATURY)
ТДУ 83(Т)
DOI:10.51844-2077-4990-2023-4-211-215 САХ,МИ АКАДЕМИК РАЦАБ АМОНОВ Файзуллоев Неъматцон, н.и.ф., профессори ДАР ОМУЗИШУ ТАДКЦКЦ ФОЛКЛОР кафедраи адабиёти муосири тоцики МДТ "дДх ВА АДАБИЁТИ ТОЦИК ба номи акад.Б.Гафуров (Тоцикистон, Хуцанд) ВКЛАД АКАДЕМИКА РАДЖАБА Файзуллоев Неъматджон, д.ф.н., профессор АМОНОВА В ИЗУЧЕНИЕ И кафедры современной таджикской литературы ИССЛЕДОВАНИЕ ТАДЖИКСКОГО ГОУ "ХГУ имени акад. Б.Гафурова ФОЛЬКЛОРА И ПИСЬМЕННОЙ (Таджикистан, Худжанд) ЛИТЕРАТУРЫ
CONTRIBUTION OF ACADEMICIAN Fayzulloev Ne'matjon, Dr. of Philology, Professor of RAJAB AMONOV TO THE STUDY AND modern Tajik literature under the SEI "KhSU named RESEARCH OF TAJIK FOLKLORE AND after acad. B.Gafurov (Tajikistan, Khujand),
WRITTEN E-mail: uchzaphgu@mail.ru Вожа^ои калиди: Рацаб Амонов, адабиётшинос, фолклоршинос, эцодиёти лафзии халц, фолклори тоцик, очерки илмию бадей
Мацола ба омузиш ва тадцици фаъолияти густардаи илмию адабии донишманди маъруфи тоцик, доктори илмуои филологи, академики АИ Тоцикистон, профессор Рацаб Амонов бахшида шудааст. Дар он дар заминаи таулили маводи фаровон сауми ин олими сермаусул дар цамъовари, нашр ва пажууиши эцодиёти лафзии халц мавриди арзёби царор гирифта, нацши мунири у дар ташаккул ва рушди илми фолклоршиносии тоцик собит гардидааст. Хамзамон ба фаъолияти адабиётшиносии эшон эътибор зоуир гардида, як идда рисола ва мацмуауои мацолауои ба адабиёти хатти ва хоса, ба таърихи адабиёти бачагон бахшидааш, аз нигоуи илми барраси гардида, сауми муаллиф дар ин цода муайян шудааст. Дар анцом оид ба осори бадеии нависанда, ки аз повесту циссауо, очерку уикояуо ва дигар жанруои адаби фароуам омадааст, маълумот дода шудааст.
Ключевые слова: Раджаб Амонов, литературовед, фольклорист, словесное творчество народа, таджикский фольклор, научно-художественный очерк
Статья посвящена изучению и исследованию обширной научной и литературной деятельности известного таджикского учёного, доктора филологических наук, академика АН Таджикистана, профессора Раджаба Амонова. В ней на основе анализа богатого материала оценен вклад этого многопрофильного ученого в сбор, публикацию и исследование устного народного творчества, представлена его неоценимая роль в становлении и развитии науки таджикской фольклористики. При этом уделялось внимание его литературной деятельности, обсуждался с научной точки зрения ряд монографий и сборников статей, посвященных письменной литературе, особенно истории детской таджикской литературы, а также упоминается о его вкладе в эту область науки. Вместе с тем даются сведения о художественном творчестве писателя, которое составляют рассказы, очерки и другие литературные жанры.
Key words: Rajah Amonov, literary critic, folklorist, verbal creativity of the people, Tajik folklore, scientific and artistic essay
The article is devoted to the study and research of the extensive scientific and literary activity of the famous Tajik scientist, Doctor of Philology, academician of the Academy of Sciences of Tajikistan, professor Rajab Amonov. Based on the analysis of rich material, it evaluates the contribution of this multidisciplinary scientist to the collection, publication and research of oral folk art, and proves his invaluable role in the formation and development of the science of Tajik folklore. At the same time,
attention was paid to his literary activity, a number of monographs and collections of articles devoted to written literature, especially the history of children's Tajik literature, were discussed from a scientific point of view, and his contribution to this field of science was determined. At the same time, information is given about the writer's artistic work, which consists of short stories, essays, short stories and other literary genres.
Дар олам кам халке пайдо мешавад, ки ба мисли халки точик дар баробари ёдгорихои оламшумули хаттй, ки як мархалаи комил ва бонуфузи тамаддуни чахонй шинохта шудааст, осори бузурги шифохие офарида бошад, ки асолат ва назокату шеърияти он дар пояи адабиёти классикист. Ин осори беназир, ки аз хикмату хирад ва дили шеърпарвари хал; паём мерасонад, бар асари инкилобхои бунёдсузи айём кариб буд, ки аз ёди наслхои нав фаромуш шавад ва хофизаи таърихии хал; яке аз дороихои оличаноби хешро аз даст дихад. Аммо халке, ки ин осори нодирро офаридааст, фарзандони баруманде низ ба дунё овард, ки назару химматашон дар пояи бузургии ин осор будааст. Дар карни бист аз устод Айнй сар карда, то Дехотию Турсунзода бо камоли дилсузй ва рагбати тамом дурдонахои эчодиёти халкро зарра-зарра чамъ овардаанд ва дигаронро низ ба ин икдоми нек ва амри хайр хамвора хидоят намудаанд.
Аз чумлаи олимони сохибноми точик академики АМИ Точикистон, барандаи Ч,оизаи давлатии ба номи Абуалй ибни Сино ва Ч,оизаи адабии ба номи Садриддин Айнй, Ходими шоистаи илми Точикистон, профессор Рачаб Амонов дар радифи аввалинхо ба ин даъвати суханварони бузург хамовоз гардид, дар ин чода устуворона кадам зад ва тамоми умри бобаракати хешро сарфи сабту нашр ва омузишу тадкики осори гаронмояи мардум кард. Адабиётшиноси номвари точик, профессор Абдунабй Сатторзода ба ин маънй гуфтааст: "Шодравон академик Рачаб Амоновро, тавре ки дар мардум мегуянд, Худо махз барои гирдоварй, нашр, тахкик ва таргиби фолклор офаридааст. У дар хона, дар куча, дар чои кор хамеша дар ёди рубоиёту дубайтиву афсонахои халкй буд. Бо хамсухбатхои хаёлию вокеии худ дар ин бора бахсхо мекард ва ба онхо аз назокату нафосати фолклор ва асрори зебоихо ва рамзу маънихои амик, вале ба чашми зохир ноаёни он бо шавку зав;и фавкуллода сухан мегуфт. Ман то хол вакте ки рубоиву дубайтихои мардумиро мехонам ва ё мешунавам, бидуни ихтиёр дар гушам садои нотакрор ва лахни хоси кироати у танинандоз мегардад"[8, с.539].
Вокеан, агар гуем, ки кулли дастовардхои илми фолклоршиносии нимаи дуюми садаи бист бо ном ва фаъолияти ин абармарди майдони илм тавъам алокаманд аст, хато нахохем кард. Зеро махз ба туфайли ранчу талошхои пайвастаи эшон соли 1958 дар таркиби Пажухишгохи забону адабиёти ба номи Рудакии Академияи улуми кишвар шуъбаи махсус оид ба фахлавиёт таъсис ёфт ва дар иртибот ба фаъолияти он раванди чамъоварй ва таснифоти эчодиёти лафзии халк вусъати бесобика пайдо кард.
Устод Рачаб Амонов чун саррофи гавхаршинос дар саргахи ин раванди багоят мухим карор гирифт ва тавассути ковишхои густурдаву доманадори хеш на танхо дар тасниф ва нашри осори шифохй накши рушан гузошт, балки чун сарвари сохиблаёкат дар ташкили илмии кори ин шуъба, танзими фаъолияти ходимони он, тахкими асосхои назарй ва амалии илми фолклоршиносии точик, хуллас, дар ташаккул ва рушду нумуи он хидмати шоистае ба чо овард. Силсилаи китобхои эшон оид ба офаридахои бадеии мардумони мавзеъхои мухталифи чумхурй, аз кабили "Афсонахои халки точик"(1957, 1963, 1975, 1980), "Эчодиёти дахонакии ахолии Кулоб"(1956, 1963), "Намунаи фолклори диёри Рудакй"(1958, 1963), "Фолклори сокинони саргахи Зарафшон"(1960), "Дастурамал оид ба чамъ кардани эчодиёти даханакии халк"(1960), "Баёзи фолклори точик. Ч,илди 1 "(1985), "Рубоиёти халкии точик"(ба алифбои арабй, 1986), ки кисме дар хаммуаллифй тахия ва таълиф шуда, аз олами басо гановатманди адабиёти шифохй дарак медиханд, барои кулли алокамандон ва мухаккикони ин адабиёт манбаи мухим ва дастури муфид гардиданд ва ба чараёни омузишу чамъоварии осори лафзии халк суръат бахшидаанд. Ин аст, ки бо ибтикор ва тахти рохнамоии профессор Рачаб Амонов дар 35 чилд "Куллиёти фолклори точик" ба нашр омода гардид ва феълан кисмати аъзами он дар Душанбеву Маскав ба забонхои точикиву русй ва англисиву арабй интишор ёфтаанд, ки онро аз чумлаи бузургтарин хидматхои устод дар чодаи илму фарханг ва дар рохи тахкими худогохиву хештаншиносии миллй метавон арзёбй кард.
Дигар аз мухимтарин рукнхои фаъолияти серсохаи Рачаб Амоновро тахкики бевоситаи илмии эчодиёти лафзии халк ташкил медихад, ки ба ин амали хайр эшон хама умр шугл варзида, дар ин чода неруи зехниву аклонй ва завку табъи худододи хешро бедарег сарф намудааст. косили он хама ранчу захматхо чандин рисолаву асархои монографй аз кабили "Аз
паи хикмати халк"(1963), "Очерки эчодиёти даханакии Кулоб"[1], "Лирикаи халкии т очик"(1968), "Афсонаи сехазорсола"(1973), "Эчодиёти даханакии халки точик"(бо хаммуаллифй, 1980), "Рубоиёти халкй ва рамзхои бадей"[2] ва садхо маколаву маърузахои пурмухтаво махсуб мешавад, ки арзиши гоявию эстетикй ва киммати илмию адабии ин таълифот ба хамагон равшану мусаллам аст ва феълан ниёз ба шарху тафсир надорад.
Аммо аз миёни ин таълифоти чолибу пурарзиш, ки бархак, пойдевори илми фолклоршиносии точик гардидаанд, бахусус, китоби "Рубоиёти халкй ва рамзхои бадей"(6) дар байни ахли илму адабу фарханг ва дилбохтагони осори шифохии халк маъруфият ва махбубияти тамом пайдо кард. Зеро дар ин китоб, ки ба кавли донишманди маъруфи чодаи эчодиёти лафзй, профессор Бозор Тилавзода "асари барчастаи илмии сохаи фолклоршиносии точик"[9, с.110] махсуб мегардад, донишу тафаккури нодир, кобилияти хосаи дарку маърифати шеър ва санъати волои рамзкушоии муаллиф дар мавриди рубоиёти халкй ба таври возеху барчаста ба зухур омада, эътибори олимии эшонро дар соири кишвархои Шарку Fарб ба маротиб интишор дод. Бесабаб нест, ки асари мазкур соли 1998 дар Техрон ба алифбои арабиасоси форсй ба табъ расида, шоистаи такдири пажухишгарони ин кишвари хамзабон гардид, ки дар ин бора дар мавриди дигар ибрози андеша хохем кард.
Алхол андешаи мо пиромуни пахлуи дигари фаъолияти пурвусъати Рачаб Амонов аст, ки хам дар илми кунунии суханшиносй ва хам дар насри муосири точик як падидаи бисёр чолибест. Манзури мо очеркхои илмиву бадеии устод мебошад, ки дар миёни хосу ом кайхо инчониб шухрат ва махбубият пайдо кардааст. Гулчини ин таълифоти пурарзиш дар мачмуаи очеркхои "^иссахои сари кухи баланд"(1990), ки аз тарики нашриёти "Адиб" интишор ёфтааст, гирд омадааст ва ба гумони мо чунин ном гирифтани китоби мазкур низ рамзе дорад. Зеро дар чараёни мутолиа хонандаи хассос зина ба зина бо таровишхои эхсоси баланд ва чакидахои табъи закии мардумони кухистони точик хубтару амиктар ошно мешавад. Олими зиндагишинос бо хусни ихлос, бо сухани нарму пурзарофат, бо мехри саршор дар бораи олами рангини эчодиёти лафзии халк ва рузгори маънавии мардуми дех батафсил сухан меронад. Дар бораи пайдоиш ва сайри таърихии киссаву афсонахо ва рубоиву байтхо, дар хусуси хислатхои ачиб ва сарнавишти ибратомузи гуяндагону ровиён ва хофизони халкй бо хисси масъулият ва шавки беинтихо хикоят мекунад.
Хонанда бо хидояти муаллиф ба коргохи эчодии чуяндагон ва мухаккикони эчодиёти халк ворид шуда, ба муоина хохад дид, ки муносибати олимон бо онхое, ки дар ёди худ осори пурхикмати хазорсолахоро махфуз доштаанд, чй гуна сурат мепазирад. Огох хохад шуд, ки эшон пиёдаву савора аз дех ба дехе рох паймуда, барои фарохам овардани маводи муътамади илмй ва аз панчаи фаромушй эмин доштани андухтахои маънавии халк чй захматхое кашидаанд. Оё ин маводи бебахо, ки тахти сарварии Рачаб Амонов чамъоварй шуда, холо дар Пажухишгохи забон ва адабиёт хазинаи бузурги мураттаб ва муназзамеро ташкил кардааст, факат барои илм лозим аст? Ин хама падидахои заковати халк фарханги муосирро гано афзуда, чун манбаи маърифат ва гизои маънавй дар парвариши завки бадеиву эстетикии чавонон ва кудакону наврасон, дар ташаккули маънавияти онхо зиёда сахм хоханд гирифт. Ба пиндошти мо хадафи асосии муаллиф ин аст, ки тачрибаи таърихиву маънавии халк харчи бештар ба рузгори имруза ворид бишавад ва маънавиёти хамзамонони мо аз хикмат ва суннатхои ахлокиву фархангии мардум пайваста моя бигирад.
Дар асархои мазкур мухокимахои илмй бо накли бадеиву публисистй сахт омезиш ёфта,чанбаи тахкикй ва маърифатии онро багоят кавй сохтааст. Ба ин маънй, хак ба чониби академик Мухаммадчон Шакурист, ки асархои илмиву бадеии Рачаб Амоновро як падидаи чолиби насри муосир хисобида, таъкид кардааст, ки дар ин асархо "муаллиф... кори шавковари фолклоршиносонро тасвир намудааст ва хусусияти асосии накли у омезиши унсурхои бадеиву публитсистй ва тадкикоти илмй мебошад. Рачаб Амонов шаклу воситахои гуногуни жанриву услубиро ба хам созгор оварда, хам таъсири эмотсионалй эчод мекунад ва хам пояи илмиву маърифатомузии наклро устувор менамояд" [10].
Нависанда бо ин асархо барои хонанда дари олами пурнур ва мухташамеро боз намудааст, ки ба хазор ранг чилва дорад ва чун оханрабо уро ба суи худ мекашад. Шеваи гуфтор ва сабки баёни киссахои мазкур хонандаро бар он во медорад, ки беихтиёр дунболахои фикру андешахои мураккаб ва шавкафзои муаллиф кадам зада, лахзахои изтиробангез ва пурхаловати кашфи рамзу маънихои борикро бо у кисмат бикунад. Рачаб Амонов ба дасти хонандаи худ гуё калиди
маърифати образхои пyрFyнчоиши рамзиро во мегузорад, образное, ки эхcоcy афкор, чахоншинош ва дунёфахмии мардумони замонхои мyxталифро дар xyд акc кардаанд. Аз ин xотир он cамти наве дар тахкики рубоихои xалкй, ки баъди ин "К^м^ахо" ба миён омад, барои мухдккикони чавон ва озимони навраcтаи каламрави илму адаб, вокеан, мактаби тачрибаю хунаромузй карор гирифт. Бояд гуфт, ки ахамияти маърифатомузии ки^ахои ин фолклоршиноод номвар, xycycан, барои бачагон шоистаи таъкиди маxcyc мебошад. Зеро xyб аcт, ки инcон аз айёми кудакй нафоcатy назокатро эхcоc ва кадр бикунад, бо кувваи фикру xаёли xеш аcрори cyxан ва лутфу мазияти онро дарк намояд. Барои хоодли ин матлаб уро омузгори варзида ва нозутеанче рахнамой кунад. Ба фикри мо китоби мазкур хамин гуна риcолате ба ухда дорад ва дар дили бачагон, пеш аз хама, мехри cyxан ва ишки шеър мепарварад.
Арзиши илмию амалии ин навъ таълифоти устод Рачаб Амонов на танхо аз чониби мухаккикони ватанй борхо таъин шyдааcт, балки мавриди назари олимони xоричй низ гардидааст. Ба пиндори эшон мухимтарин xycycra™ ycлyбии ин аcархо дар он зухур ёфтааcт, ки муаллиф дар шаклхои марFyбy дилнишин чараёни чустучухои илмй ва бадеиро ба риштаи таcвир пайваcта тавониcтааcт. Дар ин бобат адабиётшиноод рyc Олга Неклюдова чунин фикри чолибе баён карда буд: "Дар ки^ахои Рачаб Амонов на факат фаровонии маълумот, балки cабкy ycлyби баён ва шлшлабандии фикр кобили тах^н аcт. Китобхое, ки ба ин даcтyр дар бораи эчодиёти xалк навишта шудаанд, ба мо имкон медихад, ки ба маънои назми xалкй амиктар cар фуру барем, Fановат ва хикмати cyxани xалкро эхcоc намоем. Онхо дар дили мо нтобат ба таъриx, одамон ва замине, ки дар он умр ба cар мебарем, т^ми мухаббату эхтиром мекоранд"[7, c.148]. Навиcанда нек медонад, ки барои бакодорй ва рушди анъанахои оcори шифохии xалк дар афкори адабй, баxycyc, дар адабиёти кудакон лозим аcт, ки бо паймонаи фароxтаре ба тадкики он камар бубандем, то зехни бачагон бо дурдонахои нобу xyшоб cайкал ёбад, то аxлокy маънавияти онхо аз аввал дар заминаи cyннатхои волои ниёгон ycтyвор гардад. Ин матлаб дар к^ми дуюми китоби мазкур , ки аз "Ки^аи беди баланд, чанори пургул ва cеби Самарканд", "Ки^аи лаби бом" ва "Ки^аи боло ва баланд" фарохам омадааcт, xеле равшан ба чашм мераcад. Он хама мушохидахои ачиб ва рамзкушоихои Fайримyнтазира, ки мамули чустучухои пуршиддати тулонй ва cамараи назари борику нозyкcанчи муаллиф буда, бо cабки шевою диловез баён шудаанд, рангомезихои табъи шоиронаи xалкро ба таври барчаcта падид овардааcт. Муаллиф дар ин ки^ахо як cилcилаи образхои маъруфи рубоиёти xалкиро, ки аз махалхои гуногун чамъ оварда шyдааcт, аз чанд пахлу мушикофона тахлилу мyкоиcа намуда, хуши тоза ва маънихои мармузи онро, ки пештар дар xаёл хам наоварда будем, пеши назари мо чилва медихад. Зимни барраши маcоили мазкур бо далелхои котеъ cобит шyдааcт, ки шеърият ва дастури образофаринии назми xалкй решахои амики таъриxивy ичтимой дошта, бо урфу одат ва таcаввyроти мардумони замонхои гуногун cаxт марбут аст. Бинобар ин образхои аcили назми xалкй дар мачмуъ як падидаи мавзуну муназзам буда, бо зиндагии xалк ва cарнавишти таъриxии у бо хазорон риштахои аёну ноаён ба хам пайвастааст ва хадафи аcлии муаллиф хам ин аст, ки таваччухи чавонону навраcонро ба ин ганчинаи бебахо чалб намуда, шавку завки онхоро ба тахкику омузиш бедор намояд. Уcтод Рачаб Амонов баробари пажухиши оcори лафзии xалк, ки кори чонии якумрааш карор гирифта буд, ба машили рушди илми адабиётшиноши точик ва накди адабии он таваччухи оддкй гуморида, дар бораи адабиёти cадаи биcт ва cарчашмахои он, дар бобати иртиботи кавии эчодиёти С.Айнй, А.Лохутй, М.Тyрcyнзода, Ч,.Икромй, Р.Чдлил, М.Миршакар ва дигарон бо фахлавиёт, оид ба вежагихои FOявию бадей ва cабкивy ycлyбии назму наcри муоодр ва муаммову мyxтаcоти адабиёти навини точик шлодлаи маколахои пурарзиш таълиф намудааст, ки киcмати аcоcии он дар ду китоби илмии эшон - "Эчодиёти бадей, xалк ва замон"(1970) ва "Хдкикати зиндагй ва хакикати бадей"(1984) гирд омадааcт. Дар робита ба ин рукни фаъолияти илмии академик Рачаб Амонов бояд зикр намуд, ки cахми эшон, баxycyc, дар омузиш ва тахкики таъртаи адабиёти атфоли точик баFOят калон аст. Хдрчанд адабиёти маxcycи кудакон дар Точикиcтон як аcр инчониб арзи вучуд кардааcт, аммо таъртаи пайдоишу ташаккул, даврахои инкишоф, дастоварду муаммохо, маxcycиятхои жанриву уолубй ва дигар cифатхои аcливy зотии ин адабиёт то ибтидои шлхои хафтоди карни гузашта ба таври бояду шояд мавриди тадкик карор нагирифта буд. Аз миёни адабиётшино^ни точик Рачаб Амонов наxycтин шуда, ба пажухиши ин машил бо чиддияти тамом ру овард ва дар фоcилаи начандон тулонй рочеъ ба як идда гиреху укдахои он даххо маколахо таълиф намуд, китобхои арзишманди "Адабиёт ва бачагон"(1981) ва "Детcкая литература Таджикиcтана"[4]-ро интишор дод. Шоистатарин xидмати ycтод дар ин чода аcари бунёдиву чомеи "Таъриxи адабиёти cоветии точик, чилди VI"(1982) махcyб мешавад,
ки комилан ба омузишу тахкики таърихи ташаккулу тахаввули адабиёти бачагон, масоили д аврабандии ин адабиёт ва халлу фасли муаммохои мухталифи он бахшида шудааст. Бояд гуфт, ки дар сиришти фархангпарвари устод Рачаб Амонов ду навъи истеъдод - лаёкати илмй ва ко б илияти эчодй б а хам омада буд. Аз ин чост, ки эшон баробари таълифи асархои сершумори илмй, китобхои дарсй (у яке аз муаллифони китоби таълимии "Эчодиёти даханакии халки точик" барои мухассилини донишгоххои олй, "Китоби хониш" ва "Адабиёти Ватан"барои хонандагони синфхои 3-6-и макотиби тахсилоти хамагонй мебошад) ва танзиму танвири афсонахои халкй ба кори эчодй низ бо хавсалаи тамом ва шавку рагбати бепоён шугл варзида, повестхои "Дар доманаи куххои кабуд"(1961), "Аз тирамох то тирамох"(1974), "Навбахори чашмасор"(1976), "Амударя в пиале"(1977), "Весна в краю родников"(Москва: Дет.лит., 1981), "Дар нимарохи умр"(1988), "Пушаймонй"(1989), "Нимкосаи таги коса"(1994) ва як силсила киссаву очеркхо ва хикояхои маргубу дилнишин иншо намуд, ки бехтарин намунахои он дар мачмуахои муаллиф "Шарорахои мехр"(1983), "Киссахои диёри Чашмасор"(1995), "Ишки найнавоз"(1996), "Арус ё киссаи зангирии писари хамсоя"(1996), "Киссаи беди баланд, чанори пургул ва себи Самарканд"(1981) ва гайра гулчин шудаанд. Ин асархо, ки голибан аз тачрибаи рузгору пайкори илмии муаллиф ва нашъаи кори чуяндагону гуяндагони осори лафзии халк хикоят мекунад, бо максади тарбияи тафаккуру тахайюли бадеии наврасону чавонон ва парвариши завки зебоипарастии онхо эчод шуда, сари вакт мавриди истикболи гарми ахли адаб ва хонандагони сершумор гардидааст. Шояд аз хамин чихат бошад, ки китоби охирини ин рада - очерки илмию бадеии "Повесть о высокой иве, цветущей чинаре и самаркандском яблоке" ба забони русй тарчума шуда, соли 1986 дар нашриёти "Советский писатель"-и Москва ба табъ расид ва дар интишори арзиши фолклори миллй ва илми фолклошиносии точик дар Русияву Аврупо накши мунир гузошт. Хуллас, Рачаб Амонов рисолати зиндагй ва маънои хастии хешро, кабл аз хама, дар илму эчод дида, дар дарозои умри азизи худ беш аз чихил китоб ва зиёда аз панчсад маколаву очерк ва киссаву хикоя таълиф намуд, хамвора дар рохи таълиму тадрис ва камолоти касбии чумла шогирдону пайравон басо ранч бурда, эшонро ба хидмати илму маърифат ва фархангу хунар омода сохт, хам бо амал ва хам бо сухан дар тахкими пояхои улуми инсоншиносй ва рушди маънавии чомеа химмат гуморид ва аз ин умри пурмаънояш накши носутурдание ба ёдгор гузошт.
ПАЙНАВИШТ:
1. Амонов, Р. Очерки эчодиёти даханакии Кулоб/Р.Амонов. -Душанбе: Дониш, 1963. -346 с.
2. Амонов, Р. Лирикаи халкии точик/Р.Амонов.-Душанбе: Дониш, 1968. -412 с.
3. Амонов, Р. Эчодиёти бадей, халк ва замон/Р.Амонов. -Душанбе: Ирфон, 1970. -170 с.
4. Амонов, Р. Детская литература Таджикистана/Р.Амонов. -Москва: Дет.лит., 1981. -240 с.
5. Амонов, Р. Хдкикати зиндагй ва хакикати бадей/Р.Амонов. -Душанбе: Ирфон, 1984. -352 с.
6. Амонов, Р. Рубоиёти халкй ва рамзхои бадей/Р.Амонов. -Душанбе: Дониш, 1987. -296 с.
7. Неклюдова, О. Поиск историков/О.Неклюдова//Памир.-1987.-№8. -С.147-149.
8. Сатторзода,А.Баргузидаи навиштахо. Ч,илди IV/А.Сатторзода.-Душанбе: Дониш, 2021.- 604 с.
9. Тилавзода, Б. Хидмати барчастаи олим/Б.Тилавзода//Мардумгиёх.- 1993.- №2. -С.108-112.
10.Шукуров, М. Рамзкушои шеърияти халк/М.Шукуров//Маданияти Точикистон, 1983.- 29 июл.
REFERENCES:
1. Amonov, R. An essay on Kulob's oral creativity. Dushanbe: Donish, 1963. -346 p.
2. Amonov, R. Tajik folk lyrics. Dushanbe: Donish, 1968. -412 p.
3. Amonov, R. Artistic creativity, people and time. Dushanbe: Irfan, 1970. -170 p.
4. Amonov, R. Children's literature of Tajikistan. -Moscow: Children's literature, 1981. -240 p.
5. Amonov, R. The truth of life and the truth of art. Dushanbe: Irfan, 1984. -352 p.
6. Amonov, R. Folk stories and artistic symbols. Dushanbe: Donish, 1987. -296 p.
7. Neklyudova, O. Search for historians//Pamir.- 1987.- № 8. -P.147-149.
8. Sattorzoda, A. Selected writings. Volume IV. Dushanbe: Donish, 2021. - 604 p.
9. Tilavzoda, B. Outstanding service of the scientist//Mandumgyoh.- 1993.- № 2. - P. 108-112.
10. Shukurov, M. Deciphering folk poetry//Culture of Tajikistan, 1983.- July 29.
