Научная статья на тему 'ЎРТА ОҒИР ДАРАЖАЛИ ТЕМИР ЕТИШМОВЧИЛИК АНЕМИЯСИ БИЛАН КАСАЛЛАНГАН ҲОМИЛАДОР АЁЛЛАРДА ВЕГЕТАТИВ РЕАКТИВЛИК'

ЎРТА ОҒИР ДАРАЖАЛИ ТЕМИР ЕТИШМОВЧИЛИК АНЕМИЯСИ БИЛАН КАСАЛЛАНГАН ҲОМИЛАДОР АЁЛЛАРДА ВЕГЕТАТИВ РЕАКТИВЛИК Текст научной статьи по специальности «Клиническая медицина»

CC BY
57
7
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ТЕМИР ЕТИШМОВЧИЛИК АНЕМИЯСИНИНГ ЎРТА ОғИР ДАРАЖАСИ / ВЕГЕТАТИВ РЕАКТИВЛИК / ЮРАК КОН-ТОМИР ТИЗИМИ / КАРДИОИНТЕРВАЛОГРАФИЯ / ХИЛЪДЕБРАНТ КОЭФФИЦИЕНТИ

Аннотация научной статьи по клинической медицине, автор научной работы — Карабаева М.А., Карабаев А.Г.

Мақола актуаль муаммо - темир етишмовчилик анемияси билан касалланган хомиладор аёлларда вегетатив реактивлик асосида хомиладорликнинг ўтиши ва асоратлари олдини олишга қаратилган бўлиб, Самарканд вилоятидаги темир танқислиги анемияси ўрта оғир даражаси билан касалланган хомиладор аёлларда вегетатив реактивлик ёритилган. Олинган маълумотларга асосан хомиладор аёлларда темир танқислиги анемияси ўрта оғир даражаси билан боғлиқ холда вегетатив реактивлик ёритилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

VEGETATIVE REACTIVITY IN PREGNANT WOMEN INFECTED WITH MODERATELY SEVERE IRON DEFICIENCY ANEMIA

The article focuses on the current problem - the prevention of pregnancy complications based on vegetative reactivity in pregnant women with iron deficiency anemia, and vegetative reactivity in pregnant women with moderately severe iron deficiency anemia in Samarkand region. Based on the data obtained, vegetative reactivity was reported in pregnant women with moderate to severe iron deficiency anemia.

Текст научной работы на тему «ЎРТА ОҒИР ДАРАЖАЛИ ТЕМИР ЕТИШМОВЧИЛИК АНЕМИЯСИ БИЛАН КАСАЛЛАНГАН ҲОМИЛАДОР АЁЛЛАРДА ВЕГЕТАТИВ РЕАКТИВЛИК»

Карабаева М.А.

Самарканд Давлат Тиббиёт Институти физиология кафедраси асситенти Карабаев А.Г., т.ф.н.

доцент

Физиология кафедраси мудири Самарканд давлат тиббиёт институти

УРТА ОГИР ДАРАЖАЛИ ТЕМИР ЕТИШМОВЧИЛИК АНЕМИЯСИ БИЛАН КАСАЛЛАНГАН ХОМИЛАДОР АЁЛЛАРДА ВЕГЕТАТИВ

РЕАКТИВЛИК

Аннотация: Мацола актуаль муаммо - темир етишмовчилик анемияси билан касалланган хомиладор аёлларда вегетатив реактивлик асосида хомиладорликнинг утиши ва асоратлари олдини олишга царатилган булиб, Самарканд вилоятидаги темир танцислиги анемияси урта огир даражаси билан касалланган хомиладор аёлларда вегетатив реактивлик ёритилган. Олинган маълумотларга асосан хомиладор аёлларда темир танцислиги анемияси урта огир даражаси билан бозлиц холда вегетатив реактивлик ёритилган.

Калит сузлар: Темир етишмовчилик анемиясининг урта огир даражаси, вегетатив реактивлик, юрак кон-томир тизими, кардиоинтервалография, Хилъдебрант коэффициенти.

Karabaeva M.A. assistant department of physiology Samarkand State Medical Institute Karabaev A.G., Ph.D associate professor head of the Department of Physiology Samarkand State Medical Institute

VEGETATIVE REACTIVITY IN PREGNANT WOMEN INFECTED WITH MODERATELY SEVERE IRON DEFICIENCY ANEMIA

Annotation: The article focuses on the current problem - the prevention of pregnancy complications based on vegetative reactivity in pregnant women with iron deficiency anemia, and vegetative reactivity in pregnant women with moderately severe iron deficiency anemia in Samarkand region. Based on the data obtained, vegetative reactivity was reported in pregnant women with moderate to severe iron deficiency anemia.

Key words: moderately severe iron deficiency anemia, autonomic reactivity, cardiovascular system, cardiointervalography, Hil'debrant coefficient.

Узбекистан Республикасида илмий -амалий акушерликда темир етишмовчилик анемияси билан касалланган хомиладор аёлларда перенатал ва постнатал даврда юзага келадиган патологик жараёнлар, уларнинг асоратларини олдини олиш ва уларни даволаш актуаль муаммолардан бири булиб колмокда [14.1.12.16.2.13].

Темир етишмовчилик анемияси билан касалланиш бутун дунё ахамиятига эга булиб, 2 миллиард ахоли, яъни ахолининг 30% касалланиб келишмокда Европа ва Россия ахолиси ичида темир етишмовчилик анемияси билан касалланганлар сони 30-40% ни Кавказ ахолиси ичида эса 50-60%ни ташкил килмокда[7]. Узбекистонда балоFат ёшидаги кизларнинг 16,5%, репродуктив ёшдаги аёлларда эса бу курсаткич 50%, хомиладор аёлларда эса 80 % ташкил килади [16]

Темир етишмовчилик анемияси окибатида юзага келадиган гипоксик холатлар электрон ташиш жараёнларининг ишдан чикиши организмда чукур метаболитик, морфологик узгаришларни келтириб, она-йулдош-бола тизимида кучли патологик узгаришларни келтириб чикариши эхтимолдан холи эмас [10.3]. Бундай асоратларнинг олдини олиш ва уни коррекция килиш хозирги вактда асосий муаммолардан бири булиб колади [8.6.5.11.4.9].

Ишнинг максади. Хомиладорликнинг биринчи уч ойлигида урта OFир анемия билан касалланган хомиладор аёлларда вегетатив реактивликни аниклаш.

Ишнинг материали ва услуби. 35 та хомиладорлиги урта OFир анемия билан утаётган хомиладор аёлларда эритроцитлар микдори, гемоглобин микдори ва коннинг ранг курсатгичига боFлик, холда Хильбдебрант коэффициенти,хамда кардиоинтервалография (КИГ) ёрдамида вегетатив реактивлик урганилди.

Олинган материаллар ва унинг тахлили.

Урта OFир даражли темир етишмовчилик анемияси билан касалланган хомиладорларда вегетатив реактивликни текширганда уларнинг ёши 20 ёшгача 6 % ни, 21-25 ёшгача 54% ни, 26-30 ёшгача 40% ни, ташкил килди. Хрмиладор аёлларнинг ичида туFрук паритети буйича биринчи марта хомиладор булганлар 16 та (56%) ни, кайта хомиладорлар эса 19 тани (44 %)ни ташкил килди.

Уларнинг уртача тана OFирлиги 76,7±5,4 кг га тенг булиб, улар орасида

I-II даражали семиришлар 12%ни ташкил килди.

Темир етишмовчилик анемияси билан касалланган хомиладор

аёлларнинг 36 % да эрта токсикоз кузатилиб, колган 48% да хомиладорлик нормал утган булса, 16% да эса туFишга хаф холатлари

кузатилди. Шундан 16% кесар-кесиш усули билан жаррохлик амалиёти оркали туFиш таъминланди. Хрмиладор аёлларда коннинг умумий тахлили утказилганда эритроцитлар микдори 3292308 ±66103,4т/л ни(Р>0,05), гемоглобин микдори эса 83,7±0,7г/л ни (P<0,001), ранг курсатгич эса 0,76±0,1ни (P<0,001) курсатди.

Темир етишмовчилик анемиясининг урта OFир даражаси билан касалланган хомиладор аёлларнинг 17(48 %) да аралаш вегетатив реактивлик, 11(36%) да симпатик нерв тизим реактивлигини ортиши,7(16%)да эса парасимпатик нерв тизими реактивлигини устунлиги аникланди.

Темир етишмовчилик анемиясининг урта OFир даражаси билан касалланган 12(48%) та хомиладор аёлларда нафас олишлар сони минутига 17,1±0,3мартани (P>0,05), юрак уришлар сони эса 81,9±1,4(P<0,01) нормага нисбаттан юкори булиб, Хильдебрант коэффиценти эса 4,8±0,1 ни ташкил килиб, хомиладорлик жараёни нормал кечадиган хомиладор аёлларнинг курсатгичидан фарк килмади (P>0,05).

КИГ ёрдамида темир етишмовчилик анемиясининг урта OFир даражаси билан касалланган хомиладор аёлларда вегетатив реактивлик урганилганда, юрак ритмининг вариабиллигини вактинчалик курсатгичи, вегетатив нерв тизимининг идора килишнинг жами эффективлиги SDNN -42,7±4,7 парасимпатик нерв тизимининг бошкариш активлиги RMSSD -43,0±5,0 ташкил килиб, парасимпатик нерв тизимининг симпатик нерв тизимининг идора килишидан устунлик курсатгичи pNN50 - 25,1±6,4 тенг (P>0,05) нормал, хамда енгил даражали анемияга эга булган хомиладор аёлларнинг нормаадаптив реактивликка эга гурухи курсатгичдан деярли фарк килмади.

Математик тахлил буйича юрак кон-томир тизимининг фаолият килиш даражаси нормага нисбатан камайиб Мо -0,72±0,01(P<0,01), симпатик нерв тизимининг бошкариш активлиги кучсиз активликка томон силжиган булиб АМО- 52,3±3(P<0,05) ташкил килди.

Иккиламчи курсатгич -яъни вариацион пулсометрия буйича вегетатив реактивлик кучсиз симпатик нерв тизими томонга силжиган булиб, вегетатив мувозанат индекси ИВР-326,6±49,6 (P<0,05), юрак ритмининг вегетатив курсатгичи BnP-8,3±0,0,9(P<0,05), юрак ритмини марказий идора килиш активлиги ИН -233,±35,4(P<0,05), синус тугунининг функционал активлиги нормага нисбаттан ортганлиги кузатилди ПАПР-74,8±5,2 (P<0,01).

Спектрал тахлил буйича:юрак кон томир фаолиятини идора килиш тизимининг абсолют активлиги Total-444,0±68,1 (P<0,05), парасимпатик нерв тизимининг нисбатан бошкариш активлиги HF -91,5±20,0 (P<0,01), нормага нисбатан камайган булсада, метаболик-гуморал ва симпатик нерв тизимининг активлиги VLF -192,1±36,5 (P>0,05), вазомотор марказнинг активлиги LF-160,5±29,5 (P>0,05), симпатик нерв тизими ва парасимпатик

нерв тизимининг абсолют активлик мувозонати эса LF/HF-2,4 ±0,6 (Р>0,05) ташкил килиб ноармал курсатгич атрофида сакланиб, вегетатив реактивликни куринарсиз даражада ортганлиги кузатилди.

Хулоса: Темир етишмовчилик анемиясининг урта OFир даражаси билан касалланган хомиладор аёлларнинг 17(48 %) да аралаш вегетатив реактивлик, 11(36%) да симпатик нерв тизим реактивлигини ортиши,7(16%)да эса парасимпатик нерв тизими реактивлигини устунлиги аникланди.

Адабиётлар руйхати:

1.Андреичев НА Дифференциальная диагностика анемий, не связанных с обменом железа // Российский медицинский журнал. 2016. №5. 259-266 стр.

2.Атаджанян А С, Зайнулина М.С, Малаховская Е А Сравнительная эффективность внутривенных и таблетированных препаратов железа у беременных с анемией // Ж. акуш. и жен. болезн.. 2019. №2. 23 -32 стр.

3.Балашова Е. А.«Оптимизация диагностики железодефицитных состояний у детей на амбулаторном этапе» 2020 42 с..

4.Балашова Е.А., Мазур Л.И., Тезиков Ю.В., Липатов И.С. Влияние коррекции железодефицитных состояний у беременных на течение перинатального периода и формирование здоровья детей // Рос вестн перинатол и педиат. 2020. №1.стр53-58

5.Вавина О.В., Пучко Т.К., Умралиева М.А. Железодефицитная анемия у беременных и ее коррекция // МС. 2018. №13.стр 73-76

6.Виноградова М.А. Железодефицитная анемия во время беременности: особенности терапии // МС. 2017. №20. Стр 195-197.

7.Г.Ю. Кенжаева, А.Б. Айдымбекова, М.И. Мамитниязова, Л.Ж. Умирова,, Ж.У. Базарбаева, А.Г. Садвакасова Осложнения во время беременности и родов при железодефицитной анемии // Вестник КазНМУ. 2016. №2. 1 -4 стр.

8.Галактионова М Ю, Маисеенко ДА, Капитонов ВФ, Шурова О А, Павлов А В.Влияние анемии беременных на раннюю адаптацию новорожденных детей //Рос вестн перинатол и педиат. 2016. №6. Стр 49-52.

9.Гасанова Б.М, Полина М.Л Беременность и анемия различного генеза: эффективность дифференцированной тактики // Доктор.Ру. 2020. №8. Стр 21-215

10.Деревцов В В, Козлова Л В Функциональное состояние вегетативной нервной системы и адаптация в раннем неонатальном периоде у детей от матерей с анемиями // Рос вестн перинатол и педиат. 2010. №3.стр 85-87.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.