Научная статья на тему 'ЎРТА МАХСУС ТАЪЛИМДА ЁШ АВЛОДНИ ВАТАНПАРВАРЛИК РУҲИДА ТАЙЁРЛАШ'

ЎРТА МАХСУС ТАЪЛИМДА ЁШ АВЛОДНИ ВАТАНПАРВАРЛИК РУҲИДА ТАЙЁРЛАШ Текст научной статьи по специальности «Социологические науки»

CC BY
126
22
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Scientific progress
Ключевые слова
Ўрта махсус / касб-ҳунар таълими / ҳарбий академик лицейлар / жиддий ўйин / шунқорлар.

Аннотация научной статьи по социологическим наукам, автор научной работы — Шухрат Тошкентович Боймуродов

Ўрта махсус таълим тизимида ҳарбий йўналиш учун кадрлар тайёрловчи ўқув муассасаларини йўлга қуйилиши, ҳамда ёшларни ҳарбий хизматга тайёрлаш масалалари таҳлил қилинади.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ЎРТА МАХСУС ТАЪЛИМДА ЁШ АВЛОДНИ ВАТАНПАРВАРЛИК РУҲИДА ТАЙЁРЛАШ»

УРТА МАХСУС ТАЪЛИМДА ЁШ АВЛОДНИ ВАТАНПАРВАРЛИК

РУХ^ИДА ТАЙЁРЛАШ

Шухрат Тошкентович Боймуродов

Карши мухандислик иктисодиёт институти укитувчиси

АННОТАЦИЯ

Урта махсус таълим тизимида харбий йуналиш учун кадрлар тайёрловчи укув муассасаларини йулга куйилиши, хамда ёшларни харбий хизматга тайёрлаш масалалари тахлил килинади.

Таянч тушунча. Урта махсус, касб-хунар таълими, харбий академик лицейлар, жиддий уйин, шункорлар.

Долзарблиги. Таълим тизими тарихий тараккиётнинг барча даврларида жамият ривожининг энг мухим омилларидан бири булиб келди. Дунё микёсида таълим сохасига жиддий эътибор каратилиб, бу борада катор халкаро ташкилотлар фаолияти йулга куйилган. Узбекистонда урта махсус касб таълими концепцияси ва тажрибасини такомиллаштириш жараёни инновацион технологиялар замирида амалга оширилди. Бу эса уз урнида таълим стратегиясини шакллантириш жараёнига уз хиссасини ;ушиш билан бирга замонавий урта таълим тизимининг самарали моделини ишлаб чикиш ва амалиётга жорий этилишига асос булади. Аммо хукуматнинг кадрлар тайёрлаш сиёсати контекстида урта махсус таълимининг купкиррали мураккаб холати, жумладан, сохани ривожлантиришда асосан сон кетидан ;увиш тенденцияси етакчилик килганлиги, кадрлар масаласи, бошкарув тизимидаги камчиликлар ва бошка омиллар туфайли дастурда белгиланган вазифаларни тула амалга ошириш имкони булмаганлигини урганиш зарурияти келиб чикди. Соха тарихини комплекс равишда тадкик килиш, замонавий тарих фани талаблари асосида тарихий спецификаси, хукукий, ташкилий компонентларини урганиш долзарб вазифалардан бирига айланди

Тадкикот натижалари:Узбекистонда мустакиллик йилларида янги ижтимоий-иктисодий шароитга мос булган кадрлар тайёрлаш давр талабига айланди. Вояга етмаганларни ватанга мухаббат, ватанпарварлик, миллий ва умуминсоний кадриятларга хурмат рухида тарбиялаш максадида мамлакатимизда ёшларни Ватанига, халкига садокатли, миллий манфаатларимизни, эл юртимизни фидокорона химоя килишга кодир булган, адолатпарвар маънавий етук ва жисмонан соглом баркамол авлодни вояга етказиш, айникса, харбий йуналишда тахсил олаётган ёшларимизни мардлик, жасурлик, олийжаноблик, вазминлик ва катъиятлилик, мустахкам эътикод ва букилмас ирода, чукур билим ва тафакукурга

эга булган мутахассис кадрлар сифатида тайёрлашнинг хукукий асослари яратилди.

Бундан ташкари бошка сохалар билан бирга урта махсус таълим тизимида харбий йуналиш учун кадрлар тайёрловчи укув муассасаларини йулга куйишга хам эътибор каратилди. Узбекистон Республикаси Президентининг 2007 йил 22 майдаги "Хдрбий академик лицейлар фаолиятини ташкил этиш чора-тадбирлари тугрисида"ги П^-641-сонли карори кабул килинди. Кдрорда Республикада фаолият курсатаётган харбий лицейлар базасида академик лицейлар ташкил этиш белгиланди. Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг 2007 йил 23 октябрдаги "Харбий академик лицейлар фаолиятини такомиллаштириш хакидаги"ги карорига мувофик харбий академик лицейларга 2007-2008 укув йилида 600 нафар 9-синф битирувчилари кабул килинди.

2008 йилда Узбекистонда харбий-курилиш йуналишидаги Самарканд академик лицей, харбий-техника йуналишидаги Фаргона академик лицей, харбий-юридик йуналишидаги Урганч академик лицей хамда харбий-телекомуникация йуналишидаги Тошкент академик лицейлар фаолият курсатди.

Шу йили Самарканд харбий курилиш йуналишидаги академик лицейда жами 293 нафар укувчи тахсил олди. Шундан 149 нафари 1-курс, 144 нафари 2-курс укувчилари тахсил олиб, уларга 26 нафар укитувчи уларга таълим берди. Укитувчиларнинг 1 нафари подполковник, 1 нафари майор, 3 нафари капитан, 1 нафари катта лейтинант, 1 нафари лейтинант1 унвонига эга булган.

2008-2009 укув йилида академик лицейда реконструкция ишлари тугалланганиб, урнатилган радиоузел тизимидан самарали фойдаланиш ва укувчилар уртасида маънавий-маърифий ишлар самарадорлигини янада такомиллаштириш максадида "Академик лицей овози" номли радио эшиттириш студияси ташкил этилди.

Узбекистон Республикаси Мудофаа вазирлиги, Олий ва урта махсус таълим вазирлиги, Халк таълими вазирликларининг 2008 йил 27 февралдаги 47-сонли кушма карори билан "Чакирувга кадар бошлангич тайёргарлик буйича энг яхши таълим муассасаси курик-танловини утказиш тугрисида"ги Низом тасдикланди. Мазкур Низом асосида 2008 йил май-июнь ойларида курик-танловнинг Республика боскичи утказилди. Курик-танлов натижаларига кура 1-уринни Навоий индустириал-иктисод касб-хунар коллежи, 2-уринни Тошкент шахри Сиргали молия иктисод касб-хунар коллежи, 3-уринни Тошкент вилояти Ангрен компьютер, ахборот технологиялари касб-хунар коллежи эгаллалади.2

:Уз Р УМКХ.ТМ жорий архиви, Урта махсу, касб-хунар таълими маркази оркали республика бюджетидан молиялаштирувчи харбий академик лицейларнинг 2008 йил 9 ой давомида молиявий фаолияти тугрисида Маълумот. 1-5 вараклар.

2 УзР Урта махсус, касб-хунар таълими маркази жорий архиви. Марказнинг 2008 йилда амалга оширилган ишлар тугрисидаги хисоботи. 1-39 вараклар.

«Чакирувга кадар бошлангич тайёргарлик» фани буйича янги Укув дастури Мудофаа, Фавкулодда вазиятлар, Согликни саклаш, Халк таълими вазирликлари билан узаро хамкорликда яратилди хамда 2005-2006 Укув йилидан таълим жараёнига жорий килинди. Узбекистон Республикаси Фавкулодда вазиятлар вазирлиги, Узбекистон телерадиокомпанияси билан хамкорликда укувчи-ёшлар уртасида Фавкулодда вазиятлар юз берганда уларни олдини олиш ва шикастланганларга кандай ёрдам бериш максадида «Жиддий уйин» телемусобакаси утказилиб хар ойда Узбекистон телевидениеси оркали намойиш этилди, мусобаканинг финал боскичи 2007 йилнинг 2-10 январь кунлари утказилди. Финалда 8 та вилоятдан 48 нафар укувчи-ёшлар иштирок этди. «Ватанпарвар» ташкилоти билан хамкорликда ёшларни харбий хизматга тайёрлашни яхшилаш учун тугарак, курс ва секциялар фаолиятини такомиллаштириш буйича дастур тайёрланиб, Урта махсус, касб-хунар таълими муассасалари уртасида «Шункорлар» харбий спорт мусобакалари утказилиб турилди. Бу мусобаканинг януний боскичи 2005 йилнинг апрель ойида Чирчик шахридаги сержантлар тайёрлаш мактабида утказилди ва унинг финал боскичида Тошкент вилояти биринчи, Тошкент шахри жамоаси иккинчи хамда Коракалпогистон Республикаси хамда Фаргона вилоятидан келган укувчилар учинчи уринни эгаллади. Шунингдек, 2007 йилда хам «Шункорлар» харбий спорт мусобакаси уюштирилиб, унинг 1-2 боскичлари жорий йилнинг январь-март ойларида утказилиб, унда 212 мингдан ортик талабалар катнашди. 2015 йил апрель ойида тасдикланган "Шункорлар" харбий ватанпарварлик спорт мусобакаларини утказиш тугрисидаги Кушма карори ва Низоми асосан, хамкор ташкилотлар билан 2015 йил 29-31 май кунлари академик лицей ва касб-хунар коллежлари укувчи-ёшлари уртасида мазкур мусобакаларнинг Республика финал боскичи Жиззах вилоятидаги Марказий округнинг Фориш полигонида ташкил этилди. "Шункорлар" харбий ватанпарварлик спорт мусобакаларининг натижаларига кура фахрли биринчи уринни Наманган, иккинчи уринни Самарканд, учинчи уринни Жиззах3 вилоятлари жамоалари эгалаган.

Урта махсус, таълимида ёшларда буюк давлат арбоби ва саркарда Сохибкирон Амир Темурнинг Ватанга садокат, эл-юртни ардоклаш, мардлик, фидойилик каби юксак фазилатлари ёш авлод учун урнак булиб хизмат килишини инобатга олган холда, ёшларимизни буюк аждодларимизнинг хаёт йулидан ибрат олишга чакириш, уларнинг бебахо шахсий фазилатлари - мардлик, азми катъийлик, жасорат, халкпарварлик, ватанпарварлик рухида вояга етишларини таъминлаш йулида "Темурбеклар мактаби" хамда олий харбий таълим муассасаларига кириш учун номзодларни максадли тайёрлаш буйича кушимча

3 УзР УМКХ.ТМ жорий архиви,Урта махсус, касб-хунар таълими маркази тизимида 2015 йил якунлари буйича амалга оширилган ишлар натижалари тугрисида маълумот. 1-16 вараклар.

Ba3u$anap MKnaranraH 29 Ta Kacô-xyHap Konne^napu Ba aKageMuK nu^finapga yKyB ^apaëHHHH Ba xapôufi BaTaHnapBapnuK pyxuga TamKun этнm umnapu aManra omupungu. YpTa Maxcyc, Kacô-xyHap TatnuMu MapKa3HHHHr 2017 fiun 25 aBrycTgaru "YpTa Maxcyc, Kacô-xyHap TatnuMu TrouMugaru xapôufi HyHanumgaru aKageMuK nu^finapra «TeMypôeKnap MaKTaôu» homhhh ôepungu

Y3ÔeKHCTOH PecnyônuKacu Mygo^aa BaBupnuru xy3ypugaru ^aMoaTHunuK KeHramu xaMga YpTa Maxcyc TatnuMuHuHr "TeMypôeKnap MaKTaôu" xaMga onufi xapôufi TatnuM Myaccacanapura HOM3ognap Tafiëpnam ôyHHna KymHMna Ba3u$anap MKnaranraH TatnuM Myaccacanapuga xapôufi BaraHnapBapnuK TapôuacuHu aHaga TaKOMunnamTupum, Y3ôeKucTOH ëmnap htth^okh MapKa3HH KeHramu, Y3ôeKucTOH PecnyônuKacu Mygo^aa Ba3upnurH, YpTa Maxcyc TatnuMu MapKa3H, Y3ôeKucTOH PecnyônuKacu XanK TatnuMu Ba3upnurH ôunaH xaMKopnuKga "Y3ôeKucTOH ëmnap HTTH^OKHHHHr "TeMypôeKnap MaKTaôu" ^aonuaraga OTanuK TamKunoT cu^araga umTupoK этнmннн ôenrunaHgu.

BaTaHnapBapnuK Tapôuacu Ma3MyHu, cu^arn, yKyBnunapHuHr ^mcmohuh Ba uHTenneKTyan puBO^naHTupum Ma^caguga PecnyônuKagaru ôapna "TeMypôeKnap MaKTaônapu" MatHaBuaT xoHacu", "AxôopoT pecypc MapKa3u", cuH^xoHanap 3apyp nemnaBxanap, Kypra3Manu Bocuranap, muop Ba no3yHrnap, ^OTocyparaap, nnaKaraap, ocMa gugaKTuK Ba TapruôoT Marepuannapu,. ôywK a^gognapнмнзнннг xaëTu Ba ^aonuara ëpuTunraH, xapSuH-BaTaHnapBapnuK pyxugaru Tapuxufi, unMufi, ôaguuH, yKyB-ycnyôuË agaôuëTnap, ^untMnap, uHTepHeTgaH onuHraH MaTepuannap ôunaH TynuK ^Mxo3naHgu. 22 Ta TatnuM Myaccacacuga, ^yMnagaH, TomKeHT TeMypôeKnap MaKTaôu 2017 fiun 23 ceHTaôp KyHu, OaproHa TeMypôeKnap MaKTaôu Ba CaMapKaHg TeMypôeKnap MaKTaôuga 3-4 Hoaôp KyHnapu TaKguMOTnap yTKasungu.

EyryHru KyHga, ëmnapHu xapôнн-вaтaнпapвapnнк pyxuga Tapôuanam xaMga Y3ôeKucTOH PecnyônuKacu Kyponnu Ky^napu тнзнмнgaгн Ma't^BuS-Ma^u^uS umnap caMapagopnuruHu omupum ôyfiuHa Kaôyn KunuHraH кoнцeпцнanapнн aManra omupum goupacuga xap TOMOHnaMa puBO^naHraH, ôunuMgoH, xanKura, myHuHrgeK, BaTaHra xu3MaT Kunum umura coguK ëmnapHu Tapôuanam ôyfiuHa KeHr MuKëcnu umnap aManra omupunMOKga. ffly ôunaH ôupra, Munnufi KagpuaTnapra, xanKnapHuHr MagaHuaTura Ba y3nurura ôynraH Taxgugnap, ëg FoanapHu cuHrgupumra ôynaëTraH ypuHumnap KyHafiuô ôopaëTraH гnoôaпнзaцнa ^apaëHnapu ®;agan puBO^naHaëTraH mapouTga ëmnap энг 3au$ KaTnaM ôynuô KonaëTraHnuru caôaônu ôy fiyHanumga roKcaK uHTenneKTyan canoxuaTra, 3aMOHaBufi ^uKpnam xaMga gyHëKapamra эгa, gaBnaTuMu3 MaH^aaraapu Ba cyBepeHuTeTuHu ^ugoKopoHa xuMoa Kunumra Tafiëp ôynraH xap TOMOHnaMa KaMon TonraH, ^ucMOHaH coFnoM Ba MatHaBufi eTyK ëm aBnogHu Tapôuanam тнзнмннн aparamra KapaTunraH gaBnaT cнëcaтннн ^aon Ba u3nun aManra omupum MaKcaguga Mygo^aa Basupnuru OapFOHa «TeMypôeKnap MaKTaôu» xapôнн-aкageмнк nнцeнн, gaBnaT xaB^cu3nuK xu3MaTu Kuôpafi

«TeMypöeKHap MaKTaöu» xapöuö-aKageMHK hh^hh, Hhkh umHap Ba3upHHru HyKyc «TeMypöeKHap MaKTaöu» xapöuö-aKageMHK hh^hh, Mhhhhh rBapgua TomKeHT «TeMypöeKHap MaKTaöu» xapöuö-aKageMHK hh^hh, OaBKyHogga Ba3uaTHap Ba3upHHru fflaxpuca63 «TeMypöeKHap MaKTaöu» xapöuö-aKageMHK HH^ÖHapu4 myHap ^yMHacugaHgup.

«TeMypöeKHap MaKTa6Hapu»HHHr acocuH Ba3H$anapu этн6 yKyBHHHapga xanKHMH3HHHr MatHaBufi-Matpu^uH KagpuaTHapura, yHHHr MagaHuaTH Ba yp$-ogaraapura ny^yp xypMarau, yHapga xanoHHHK, BH^goHHHHUK, BaraHnapBapHHK, cagoKaT, ^ugoKopHHK cuHrapu maxc cu^araapuHH, myHHHrgeK, mhhhhh rypyp TyfirynapuHH maKHHaHTupum, xaHKHMH3HUHr Tapuxu Ba 6oh MagaHuaTH, 6ywK a^gogHapuMH3HHHr, энг aBBano Amhp TeMypHHHr öeöaxp Mepocu, BaTaH o3ogHuru Ba ^apoBOHHuru HyHuga y3HHH KypöoH KHHraH 3aMoHgom BaraHgomHapuMH3HHHr KaxpaMoHHuru acocuga, Y36eKucToH xaHKura coguK, KaTtuö xaeTHH KapamHap Ba $aoH ^yKapoHUK noзнцнacнra эгa 6yHraH yKyBHHHapHH TapöuaHam uöopaT geö öeHruHaHgu .

EmHapHu xapöuH-BaraHnapBapHHK, OHa BaTaHra Myx,a66aT Ba cagoKaT, pyxuga TapöuaHam, 2020 hhh 18 ^eBpanga Y36eKucTOH PecnyÖHHKacu ^aBHaT xaB$cu3HHK xu3MaTu TH3HMuga x,aM CypxoHgape BUHoaTHHUHr TepMH3 maxpuga «Em nerapanuHap» xapöuö-aKageMHK hh^hh5 TamKHH этннgн.

XyHHac. X,ap 6up gaBHarnuHr HmuMoHH-uKTucoguH Ba MagaHHH

puBO^naHumga TypHu cox,anapga ^aoHuaT ohhö öopaeTraH KagpHap Ba yHapHUHr TaöeprapHHK gapa^acu, öhhhm Ba KyHUKMacu MyxuM ax,aMuaTra эгa. K^HaBepca, KagpHap cuecaTHHUHr Tyrpu HyHra KyHuHumu MyaöaH gaBHaTga TypHu cox,anap TapaKKueTUHUHr KaH axßoHga экaнннгннн aHUKHamra epgaM öepagu.

REFERENCES

1.Y3ÖeKHCTOH PecnyÖHHKacu npe3HgeHTHHHHr 2019 hhh 28 uroHgaru n^-4375-coH Kapopu

2.Y36eKucTOH PecnyÖHHKacu npe3HgeHTHHHHr 2020 hhh 18 ^eBpangaru n^-4609-coH Kapopu

3.Y36eKucTOH PecnyÖHHKacu cTaTHcTHK TynHaMH. TomKeHT,2017. -E.77-79.

4.AmypoB C., KeHa^aKKa KagaM. // TypKucroH, 2008, 25 hmhb.

5.Y3P YMKX,TM ^opufi apxuBu, YpTa Maxcyc, Kacö-xyHap TatHHMH MapKa3u ToMoHugaH 2008 HHHga aManra omupuHraH umHap Tyrpucuga xhcoöoth. 1-16 BapaKHap.

4 Y36eKHcTOH PecnyÖHHKacu npe3ugeHTHHHHr 2019 hhh 28 uMHgaru n^-4375-coH Kapopu

5 Y36eKncTOH PecnyÖHHKacu npe3HgeHTHHHHr 2020 hhh 18 ^eBpaHgaru n^-4609-coH Kapopu

6. УзР УМКХ,ТМ жорий архиви,Урта махсус, касб-хунар таълими маркази тизимида 2015 йил якунлари буйича амалга оширилган ишлар натижалари тугрисида маълумот. 1-16 вараклар.

7. УзР УМКХ,ТМ жорий архиви, Урта махсус, касб-хунар таълими маркази томонидан 2007 йилда амалга оширилган ишлар тугрисида хисоботи. 2-17 вараклар.

8. Спорт дуст, спорт-хамрох, баркамол бул, ёш авлод. // Ma'rifat, 2005, 21 май. №40.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.