РROBLEM ОKAZANIА OSKARŻONEGO W ŚWIETLE REGUŁY “NEMO SE IPSUM ACCUSARE TENETUR” ORAZWKONTEKŚCIE STOSOWANIA PRZYMUSUWPOSTĘPOWANIU KARNYM Текст научной статьи по специальности «Право»

BicHiiK Нацiонального унiверситету '^bBiBCbKa полггехшка". Серiя: "Юридичш науки" № 3 (31), 2021

КРИМ1НАЛЬНЕ ПРАВО ТА ПРОЦЕС

УДК 343.1

Mykhailo Huzela

Edukacyjny i Naukowy Instytut Prawa, Psychologii i Edukacji Innowacyjnej Politechniki Lwowskiej (Ukraina), Wydzial Prawa Karnego i Procedury Ph. D., Assoc. Prof.

Arkadiusz Szajna Wyzsza Szkola Zarz^dzania Ochron^ Pracy w Katowicach (Polska), doktor prawa, Ph.D.

PROBLEM OKAZANIA OSKARZONEGO W SWIETLE REGULY "NEMO SE IPSUM ACCUSARE TENETUR" ORAZ W KONTEKSCIE STOSOWANIA PRZYMUSU W POST^POWANIU KARNYM

http: //doi.org/10.23939/law2021.31.246 © Huzela М., Szajna А., 2021

Artykul dotyczny problemu okazania oskarzonego w celu identyfikacji oskarzonego (podejrzanego) w post^powaniu karnym na podstawie polskiego prawa karnego procesowego w swietle reguly nemo se ipsum accusare tenetur (nikt nie jest winien oskarzonemu) oraz w kontekscie stosowania przymusu w post^powaniu karnym. W szczegolnosci dokladnie zbadane sq proceduralne i kryminalistyczne aspekty okazania oskarzonego oraz sposoby uzyskiwania dowodow w post^powaniu karnym. W tym wypadku wazne jest przestrzeganie obowiqzujqcych przepisow w kontekscie zapobiegania nadmiernego stosowania przymusu wobec osoby.

Artykul przemawia za takim post^powaniem sledczym (poszukiwawczym) jako przedstawieniem do identyfikacji na korzysc faktu, ze chociaz zeznania swiadka lub domniemanego sprawcy przest^pstwa majq odpowiedniq wartosc identyfikacyjnq, zwlaszcza w warunkach wykluczajqcych jakiekolwiek przypuszczenia, prawo nie ogranicza prowadzenia tej czynnosci dochodzeniowej (przeszukania) tylko do bezposredniej identyfikacji osoby. Nie ma rowniez w prawie karnym zakazu przedstawiania zarowno osoby, jak i wizerunku w jednym post^powaniu procesowym. Tu chodzi tylko o rozwazenie przydatnosci kazdej z tych czynnosci procesowych w realiach faktycznych i dowodowych konkretnego post^powania karnego. Jednoczesnie wynik prawidlowo przeprowadzonej czynnosci sledczej (poszukiwania) nie moze byc uznany za rozstrzygajqcy dowod winy lub niewinnosci oskarzonego.

W artykule podkreslono rowniez, ze w procesie przedstawiania oskarzonego do identyfikacji wazne jest scisle przestrzeganie przepisow post^powania karnego, aby uniknqc nadmiernego stosowania przymusu w post^powaniu karnym.

Slowa kluczowe: okazanie oskarzonego, okazanie oskarzonego w post^powaniu karnym, przymus w post^powaniu karnym.

Sformulowanie problemu. Obecnie Ukraina doswiadcza tworzenia krajowego ustawodawstwa post?powania karnego zgodnego z ustawodawstwem Unii Europejskiej. Dlatego jednym z glownych problemow wspolczesnej nauki o post?powaniu karnym jest problem prowadzenia okreslonych czynnosci sledczych w kontekscie przestrzegania wymogow prawa procesowego w celu wykluczenia stosowania w post?powaniu karnym nieuzasadnionego przymusu. Jednoczesnie wazne jest wykorzystanie doswiadczen innych panstw, w szczegolnosci Polski, do rozwi^zania tego problemu w post?powaniu karnym.

Analiza badan problemowych. Wielu polskich uczonych z zakresu post?powania karnego, w szczegolnosci Lisiecki M., Juszka K., Kwiecinski J. Lach A., Sikora A., Kulicki M., Shaina A. i wielu innych, wnioslo istotny wklad w badanie problemow prowadzenia indywidualnych czynnosci sledczych w swietle zasady nemo se ipsum accusare tenetur w celu zapobieganie nieuzasadnionemu przymusowi w post?powaniu karnym.

Celem artykulu jest zbadanie problemu prowadzenia indywidualnych czynnosci sledczych (poszukiwawczych) w kontekscie stosowania przymusu w post?powaniu karnym.

Przedstawienie glownego materialu. Problem okazania oskarzonego w celu identyfikacji oskarzonego w post?powaniu karnym na podstawie polskiego prawa karnego procesowego w kontekscie reguly nemo se ipsum accusare tenetur (nikt nie jest winien oskarzonemu) jest dzis niezwykle pilny. W szczegolnosci dokladne badania kryminalistyczne wymagaj^ zarowno aspektow kryminalistycznych, jak i proceduralnych okazania oskarzonego oraz sposoby uzyskiwania dowodow w post?powaniu karnym. [2, 10]. Ale w tym wypadku wazne jest przestrzeganie obowi^zuj^cych przepisow w kontekscie zapobiegania nadmiernego stosowania przymusu wobec osoby.

Polski kodeks post?powania karnego w art. 173 §1 k.p.k. przewiduje mozliwosc okazania osoby (inaczej nazywane bezposrednim), jej wizerunku (inaczej nazywane posrednim [1; 4, s. 57]), lub rzeczy. Koniecznie trzeba w tym miejscu przytoczyc stanowisko S^du Apelacyjnego w Katowicach w kwestii wartosci dowodowej okazania, zasluguj^ce wedlug mnie na peln^ aprobat?, cyt.: "Walor dowodowy okazania bezposredniego jest nieporownywalnie wyzszy niz okazania wizerunku z uwagi na bardziej dynamiczny jego charakter, a co za tym idzie mozliwosc obserwowania rowniez tych cech sprawcy, ktore z przyczyn naturalnych na fotografii utrwalone byc nie mog^ (np. mimika twarzy, sposob poruszania si?). Niemoznosc jego dokonania, co rowniez podkreslano wielokrotnie w orzecznictwie s^dowym, nie prowadzi jednak do wniosku, iz okazanie wizerunku osoby dokonane w niezbyt odleglym odst?pie czasowym od samego zdarzenia, pozbawione jest wartosci dowodowej. Szczegolnego znaczenia dla oceny takiego dowodu nabieraj^ wowczas nie tylko indywidualne zdolnosci percepcyjne swiadka, ale takze wszystkie te obiektywne okolicznosci towarzysz^ce zdarzeniu, ktore mog^ wskazywac na dostateczne zapoznanie si? i zapami?tanie przez swiadka szczegolow wygl^du potencjalnego sprawcy. Oceniaj^c wartosc dowodowy okazania, zarowno posredniego, jak i bezposredniego, takze w przypadku gdy nie dochodzi do niego niezwlocznie po zdarzeniu, szczegolowej analizie poddac nalezy takie okolicznosci, jak: czas obserwacji przez swiadka potencjalnego sprawcy, wzajemne polozenie tych osob (odleglosc), pole obserwacji (np. z profilu, en face, "k^tem oka" czy tez w pelnym polu widzenia), wyst^pienie obiektywnych przeszkod utrudniaj ^cych obserwacj? (uksztaltowanie terenu, przejezdzaj^ce pojazdy, oswietlenie, oslepienie sloncem itp.), dynamik? obserwowanego zdarzenia, pozycj? swiadka wzgl?dem osoby obserwowanej (statyczna czy w trakcie przemieszczania si? ktorejkolwiek z nich), a takze czynniki szczegolne, jak zabarwienie emocjonalne towarzysz^ce obserwacji (np. rutynowa obserwacja, zaciekawienie obserwowanymi zdarzeniami czy irytacja),

charakter obserwowanego zdarzenia (np. czynnosci codzienne, sytuacja niespotykana, ogniskuj^ca uwagç) czy tez wreszcie wyst^pienie czynników, które mogly spowodowac utrwalenie w pamiçci swiadka wizerunku obserwowanej osoby" [13; 14; 1S; 16; 17]. Z kolei, cyt.: "Swiadek, który rozpoznaje osobç musi w trakcie zeznan tak opisywac przebieg zdarzen, proces zapamiçtywania osoby, jej wizerunek, aby taki dowód dla s^du byl przekonuj^cy i logiczny" [1S].

Powyzej wskazanym fragmentom orzeczen nalezy przypisac walor zasad skierowanych do organ ów, które zdecydowaly siç na przeprowadzenie tej metody identyfikacji oraz do tych, które oceni^ jej wartosc w kontekscie rozpatrywanej sprawy. Pamiçtac równiez nalezy, ze okazanie jest czynnosci^ niepowtarzaln^ [4, s. 109; S, s. 3S]. Trudno jest w praktyce zweryfikowac, na ile kazde kolejne okazanie stanowi jeszcze aktualizacjç spostrzezen pierwotnych, poczynionych w czasie czynu, na ile zas oddaje juz pózniejsze spostrzezenia, dokonane w toku pierwszego okazania, nawet jesli nie doszlo wówczas do identyfikacji [12].

Jako bierny uczestnik postçpowania, oskarzony nie ma obowi^zku dowodzenia swej niewinnosci ani dostarczania dowodów na sw^ niekorzysc (regula nemo se ipsum accusare tenetur). Analizuj^c przepisy dotycz^ce okazania w kontekscie powyzej zaprezentowanej reguly, nasuwa siç pytanie, czy oskarzony poza biernym zachowaniem jest obowi^zany do jakiegos dzialania. Wedlug J. Kwiecinskiego od oskarzonego mozna domagac siç ukazania rozpoznaj^cemu stanowi^cego podstawç rozpoznania tzw. portretu kinetycznego sprawcy [6, s. 60]. Nalezy zgodzic siç z opini^ wyrazon^ przez A. Lacha, który uwaza, ze z pogl^dem tym nie mozna siç zgodzic, bowiem uprawnienie organ ów procesowych do okazywania w zaden sposób nie obci^za go obowi^zkami innymi niz jego znoszenie [7, s. 192]. Warto równiez w tym miejscu podkreslic, ze nie mozna zmusic danej osoby do poddania siç tej czynnosci za pomoc^ srodków przymusu (byloby to sprzeczne z taktyk^ przeprowadzania tej czynnosci) [S, s. SS].

Nalezy podkreslic, ze organy procesowe nie mog^ wymuszac na oskarzonym odpowiedniej postawy podczas przeprowadzania okazania bezposredniego niejawnego [11, s. 27S]. Nie mog^ one oddzialywac na zachowanie biernego uczestnika postçpowania podczas prezentacji parady identyfikacyjnej, bowiem jakiekolwiek jego zmuszanie moze przyniesc skutek odwrotny do zamierzonego, np. oskarzony moze manifestowac swój stosunek do calego przedsiçwziçcia, co zniweczy obiektywnosc przeprowadzenia tej czynnosci [9, s. 67].

Takze nalezy zauwazyc, ze w Polsce podczas czynnosci okazania osoba maj^ca byc zidentyfikowana powinna znajdowac siç w grupie licz^cej co najmniej 4 osoby. Do pozostalych regul prawidlowo przeprowadzonej czynnosci okazania nalezy zaliczyc:

1) pokazywanie grupy osób tylko jednej osobie rozpoznaj^cej;

2) zadna z osób przybranych nie moze byc funkcjonariuszem organu przeprowadzaj^cego czynnosci ani osob^ znan^ rozpoznaj^cemu;

3) liczebnosc grupy osób powinna byc parzysta - ma to zwi^zek ze sklonnosci^ do wybierania z grupy osób podobnych przewaznie osoby stoj^cej w srodku [S, s. 16];

4) celem wykluczenia sugestii organ procesowy przeprowadzaj^cy okazanie nie moze dopuscic do wzajemnego kontaktu osób rozpoznaj^cych;

5) zabronione jest okazywanie wiçcej niz jednej osoby podlegaj^cej identyfikacji (gdy zaistnieje potrzeba okazania wiçcej osób, nalezy przeprowadzic tyle okazan ile jest osób maj^cych byc okazanych);

6) organ przeprowadzaj^cy okazanie nie moze dopuscic do tego by osoba rozpoznaj^ca zobaczyla osobç okazywan^ przed rozpoczçciem czynnosci;

7) organ przeprowadzaj^cy okazanie powinien czuc siç zobowi^zany do ustalenia, czy rozpoznaj^cy nie widzial wczesniej okazywanego;

8) osobç rozpoznaj^c^ nalezy poinformowac o celu okazania, akcentuj^c fakt, ze nierozpoznanie osoby rowniez jest zrealizowaniem celu czynnosci [9, s. 30];

9) osobie, ktora ma byc rozpoznana nalezy umozliwic wybor miejsca w grupie osob przybranych.

Przed okazaniem bezposrednim mozna przeprowadzic, tzw. „okazanie puste", ktore polega na tym,

ze w grupie osob okazywanych nie ma „rzeczywistego" sprawcy czynu. Swiadek jest z pewnosci^ przekonany, ze w prezentowanej grupie znajduje siç sprawca podlegaj^cy identyfikacji i wskaze osobç podobn^ do podejrzanego [2, s. 154]. Okazanie to znajduje zastosowanie wowczas, gdy organ procesowy ma uzasadnione w^tpliwosci co do obiektywizmu osoby rozpoznaj^cej [11, s. 276].

Akcje dochodzeniowe w formje okazania osoby mozna podzielic na zwykle okazanie osoby (jawne) oraz okazanie osoby incognito (z ukrycia). Okazanie zwykle ma miejsce wtedy, gdy osoba rozpoznaj^ca i podlegaj^ca zidentyfikowaniu w trakcie przedmiotowej czynnosci widz^ siç wzajemnie, a z okazaniem osoby incognito spotykamy siç wtedy, gdy rozpoznaj^cy widzi osobç podlegaj^c^ rozpoznaniu, ale ta ostatnia nie ma juz takiej mozliwosci (np. zastosowanie lustra fenickiego, wizjera).

Wierzymy rowniez, ze identyfikacja glosu opiera siç na zalozeniu, ze kazda osoba ma inn^ strukturç organow anatomicznych mowy, uzywa zroznicowanych wzorcow mowy, co sprawia, ze posluguje siç charakterystycznym glosem, posiadaj^cym wiele cech indywidualnych [11]. Wartosc rozpoznania czlowieka wyl^cznie w oparciu o jego glos moze byc rozna i zalezy tak naprawdç nie tylko od sily subiektywnego przekonania osoby dokonuj^cej takiej identyfikacji, ze siç nie myli, choc jest to niew^tpliwie okolicznosc istotna. Uzalezniona jest ona od szeregu czynnikow tworz^cych obiektywne warunki umozliwiaj ^ce tego rodzaju rozpoznanie. Istotne s^ zarowno warunki, w jakich doszlo do kontaktu glosowego bçd^cego podstaw^ rozpoznania, bardziej lub mniej sprzyjaj^ce, jak i cechy glosu osoby rozpoznawanej, ktore mog^ ulatwic, b^dz wrçcz utrudnic jego identyfikacjç. Nie podlega dyskusji, ze znacznie latwiej jest rozpoznac kogos po glosie, jesli ma on silne cechy charakterystyczne, zwi^zane np. z jego wysokosci^, tonem, barw^ czy tez wymow^ poszczegolnych glosek [11].

Zakonczenie. Koncz^c wywod dotycz^cy okazania, nalezy przytoczyc i w pelni poprzec stanowisko S^du Apelacyjnego w Lublinie, ktory uwaza ze Jakkolwiek okazanie swiadkowi domniemanego sprawcy przestçpstwa tylko wtedy ma stosown^ wartosc identyfikacyjn^, gdy przebiega wedlug okreslonych zasad, w tym zwlaszcza w warunkach wyl^czaj^cych sugestiç, to przepisy prawa nie ograniczaj^ przedmiotowej czynnosci wyl^cznie do bezposredniego okazania osoby. Brak jest takze zakazu przeprowadzenia w ramach tego samego postçpowania okazania zarowno osoby, jak i wizerunku. Rzecz bowiem w tym, by w realiach faktycznych i dowodowych konkretnej sprawy rozwazyc przydatnosc kazdej z tych czynnosci, a nadto, by sposob i rezultat ich przeprowadzenia poddac kompleksowej ocenie [11]. Nalezy rowniez dodac, iz wynik prawidlowo przeprowadzonego okazania nie powinien byc uznawany jako przes^dzaj^cy dowod o winie czy niewinnosci oskarzonego.

Nalezy rowniez zauwazyc, ze w procesie przedstawiania oskarzonego do identyfikacji istotne jest scisle przestrzeganie przepisow postçpowania karnego w celu wykluczenia nadmiernego stosowania przymusu w postçpowaniu karnym.

BIBLIOGRAFIA

1. Ustawa z dnia 06.06.1997 r. - Kodeks postçpowania karnego (tj. Dz.U. z 2020 r. poz. 30).

2. Huzela N., Szajna A. Okazanie oskarzonego w kontekscie reguly "nemo se ipsum accusare tenetur" // Актуальш проблеми забезпечення захисту прав та свобод людини в умовах штеграцп Украни в европейський npocTip : матерiали мiжнародноï конференцп (Львiв, 30 жовтня 2020 р.). 2020. C. 424-427.

3. Lisiecki M. Bezposrednie i posrednie okazanie osob w procesie karnym, Prok. i Pr. 1997, nr. 3.

4. Lisiecki M. Zasady i warunki techniczne okazania, Prok. i Pr. 1999, nr. 4. S. 109.

5. Juszka K. Zasady procesowe i kryminalistyczne a powtarzalnosc okazania w praktyce, Problemy kryminalistyki, 2009, nr. 269.

6. Kwiecinski J. Rekognicja - okazanie w celu rozpoznania, WPP 1998, nr. 1-2.

7. Lach A. Granice badan oskarzonego w celach dowodowych. Studium w swietle reguly nemo se ipsum accusare tenetur i prawa do prywatnosci, Wyd. TNOIK Dom Organizatora, Torun, 2011.

8. Lisiecki M. Okazanie w nowym kodeksie postçpowania karnego, Prok. i Pr. 1998, nr. 3

9. Sikora A. Oskarzony obiektem okazania. Uwagi dotycz^ce obowi^zku oskarzonego poddania siç okazaniu w celach rozpoznawczych, Internetowy Przegl^d Prawniczy TBSP UJ 2017/7.

10. Kulicki M. Kryminalistyka, cz. I, Wyd. UMK, Torun, 1972.

11. Szajna Arkadiusz, Huzela Mykhailo. Okazanie oskarzonego w swietlereguly nemo se ipsum accusare tenetur - aspekty prawne i kryminalistyczne // Вкник Нацюнального утверситету '^bBÎBCbKa полгтехшка". -CepiH "Юридичш науки". 2020. Т. 7, № 2(26). С. 271-277.

12. Wyrok SN z dnia 18.07.2013 r., sygn. akt: III KK 92/13, OSNKW 2013/11/98.

13. Wyrok SA we Wroclawiu z dnia 08.11.2017 r., sygn. akt: II AKa 300/17, LEX nr 2412864.

14. Wyrok SA w Katowicach z dnia 17.06.2016 r., sygn. akt: II AKa 149/16, LEX nr 2087866.

15. Wyrok SA w Krakowie z dnia 28.11.2013 r., sygn. akt: II AKa 235/13, LEX nr 1466265.

16. Wyrok SA w Krakowie z dnia 31.07.2013 r., sygn. akt: II AKa 130/13, LEX nr 1362720.

17. Wyrok SA w Krakowie z dnia 07.12.2011 r., sygn. akt: II AKa 225/11, LEX nr 1147598.

18. Wyrok SA w Poznaniu z dnia 11.09.2012 r., sygn. akt: III K 147/11, LEX nr 1237532.

REFERENCES

1. Charter dated 06.06.1997. - Kodekspostçpowania karnego (tj. Dz.U. z 2020 r. Poz. 30).

2. Huzela N., Szajna A. Rendering of the accused in the context of the rule "nemo se ipsum accusare tenetur" // Actual problems of ensuring the protection of human rights and freedoms in terms of Ukraine's integration into the European space: materials of the international conference (Lviv, October 30, 2020). 2020. P. 424-427.

3. Lisiecki M. Direct and indirect rendering ofpersons in criminal proceedings, Proc. and Pr. 1997, no. 3.

4. Lisiecki M. Principles and conditions of technical rendering, Proc. and Pr. 1999, No. 4, p. 109.

5. Juszka K. Principles of forensic process and forensics and repetition in practice, Problems of forensics 2009, No. 269.

6. Kwiecinski J. Recognition - Rendering for Recognition, WPP 1998. No. 1-2.

7. Lach A. The limits of the life of the accused in the whole dowry. Studium w swietle reguly nemo se ipsum accusare tenetur i prava do privacy, Wyd. TNOIK House of Organizers, Torun, 2011.

8. Lisiecki M. Rendering in the new code of conduct, Proc. and Pr. 1998, no. 3.

9. Sikora A. Oskarzony obiektem okazania. Please note that the obligation of the challenged submission is providedfor the purposes of recognition, Online Review of the Legal TBSP UJ 2017/7.

10. Kulicki M. Criminology, cz. I, Wyd. UMK, Torun, 1972.

11. Szajna A., Huzela M. Okazanie oskarzonego w swietlereguly nemo se ipsum accusare tenetur - aspekty prawne i kryminalistyczne // Visnyk Natsionalnoho universytetu "Lvivska politechnika". Series "Legal Sciences". 2020. V. 7, № 2 (26). P. 271-277.

12. Wyrok SNz dnia 18.07.2013 r., Sygn. Act: III CC 92/13, OSNKW 2013/11/98.

13. Wyrok SA we Wroclawiu since 08.11.2017, sign. act: II AKa 300/17, LEX nr 2412864.

14. Wyrok SA in Katowice dated 17.06.2016, sign. act: II AKa 149/16, LEX nr 2087866.

15. Wyrok SA in Krakow since 28.11.2013, sign. act: II AKa 235/13, LEX nr 1466265.

16. Wyrok SA in Krakow since 31.07.2013, sign. act: II AKa 130/13, LEX nr 1362720.

17. Wyrok SA in Krakow since 07.12.2011, sign. act: II AKa 225/11, LEX nr 1147598.

18. Wyrok SA in Poznan since 11.09.2012, sign. act: III K 147/11, LEX nr 1237532.

Дата надходження:24.06.2021 р.

Михайло Гузела

Нацюнальний унiверситет "Львiвська полггехшка" (Украна), Навчально-науковий шститут права, психологи та шновацшно! освiти, доцент кафедри кримiнального права i процесу, кандидат юридичних наук, доцент Аркадiуш Шайна Вища школа управлiння охороною пращ, Катовще (Польща), доктор права

ПРОБЛЕМА ПРЕД'ЯВЛЕННЯ ДЛЯ ВП1ЗНАННЯ ЩДОЗРЮВАНОГО (ОБВИНУВАЧЕНОГО) В СВ1ТЛ1 ДП ПРАВИЛА NEMO SE IPSUM ACCUSARE TENETUR ТА В КОНТЕКСТ ЗАСТОСУВАННЯ ПРИМУСУ В КРИМ1НАЛЬНОМУ ПРОЦЕС1

Стаття присвячена проблемним питанням пред'явлення для втзнання з метою щентифшацй обвинуваченого (пщозрюваного) в кримшальних провадженнях за кримiнальним процесуальним законодавством Польщi у свiтлi дй" правила nemo se ipsum accusare tenetur (шхто не зобов'язаний сам себе обвинувачувати), а також у контекстi застосування примусу в крим1нальному процесс Зокрема, Грунтовно досл1джуються процесуальнi та кримшалктичт аспекти пред'явлення для впiзнання як слщчоТ (розшуковоТ) дй та як способу отримання доказш у кримшальному провадженнi. Звернуто увагу на важливе в цих випадках дотримання кримшального процесуального законодавства в контекстi недопущення надмiрного застосування примусу щодо особи.

В статт наводяться аргументи щодо такоТ сл1дчоТ" (розшуковоТ) дй як пред'явлення для втзнання на користь того, що \оча показання свщка чи iмовiрного виконавця кримiнального правопорушення i мае вщповщну щентифшацшну щншсть, особливо в умовах, що виключають будь-якi припущення, положення закону не обмежують проведення щеТ слщчоТ (розшуковоТ) дй" лише безпосереднiм утзнанням особи. В кримiнальному процесуальному закот також немае заборони пред'являти особу та зображення в однiй процесуальнш слiдчiй процедура Тут йдеться якраз про те, щоб розглянути корисшсть кожноТ" з цих процесуальних дш у фактичних та доказових реалiях конкретного кримiнального провадження. При цьому результат належним чином проведеноТ слщчоТ (розшуковоТ) дй' не можна розглядати як вирiшальний доказ вини чи невинуватосл обвинуваченого.

Також в статт пщкреслено, що в процесi пред'явлення обвинуваченого для щентифжацп важливо суворо дотримуватись положень кримшального процесу, щоб виключити надмiрне застосування примусу у кримшальному провадженнь

Ключовi слова: пред'явлення для втзнання, пред'явлення для втзнання у кримшальному проваджент, примус у кримшальному процесь