Научная статья на тему 'Role bacteriocarrier at salmonelleze-the epidemiological analysis and system of antiepidemic actions'

Role bacteriocarrier at salmonelleze-the epidemiological analysis and system of antiepidemic actions Текст научной статьи по специальности «Клиническая медицина»

CC BY
60
13
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
САЛМОНЕЛЛЕЗ / ЗАБОЛЕВАЕМОСТЬ / БАКТЕРИОНОСИТЕЛЬСТВО / SALMONELLOSIS / CASE RATE / BACTERIOCARRIER

Аннотация научной статьи по клинической медицине, автор научной работы — Маматкулова Махбубахон Тожиалиевна

В статье на примере города Ферганы рассмотрена динамика заболеваемости сальмонеллезом за 2015, 2016 года. Приведены основные этапы профилактики и эпидемиологических мероприятий салмонеллеза среди носителей и здоровых.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

РОЛЬ БАКТЕОРИОНОСИТЕЛЕЙ ПРИ САЛМОНЕЛЛЕЗЕ-ЭПИДЕМИОЛОГИЧЕСКИЙ АНАЛИЗ И СИСТЕМА ПРОТИВОЭПИДЕМИЧЕСКИХ МЕРОПРИЯТИЙ

In article on the example of the city of Fergana dynamics of a case rate by a salmonellosis for 2015, 2016 is considered. The main stages of prophylaxis and epidemiological actions of a salmonelles among bacteriocarrier and healthy are given.

Текст научной работы на тему «Role bacteriocarrier at salmonelleze-the epidemiological analysis and system of antiepidemic actions»

УДК: 613.2.099

САЛЬМОНЕЛЛЁЗ КАСАЛЛИГИДА БАКТЕРИЯ ТАШУВЧИЛАРНИ УРНИ, КАСАЛЛИКНИНГ ЭПИДЕМИОЛОГИК ТАХЛИЛИ ВА ЭПИДЕМИЯГА КАРШИ ЧОРА ТАДБИРЛАР ТИЗИМИ

МАМАТКУЛОВА МАХБУБАХОН ТОЖИАЛИЕВНА Тошкент тиббиёт академияси Фаргона филиали "Эпидемиология, микробиология ва ю;умли касалликлар кафедраси" асситенти. АННОТАЦИЯ

Ма;олада Фаргона шар мисолида 2015-2016 йилларда сальмонеллез билан касалланиш динамикаси куриб чи;илган. Ташувчилар ва соглом инсонлар уртасида профилактик ва эпидемиологик анжуманларнинг асосий этаплари курсатилган.

Калит сузлар: сальмонелёз, касалланиш, бактерия ташувчилик

РОЛЬ БАКТЕОРИОНОСИТЕЛЕЙ ПРИ САЛМОНЕЛЛЕЗЕ-ЭПИДЕМИОЛОГИЧЕСКИЙ АНАЛИЗ И СИСТЕМА ПРОТИВОЭПИДЕМИЧЕСКИХ МЕРОПРИЯТИЙ

МАМАТКУЛОВА МАХБУБАХОН ТОЖИАЛИЕВНА

ассистент кафедры "Эпидемиологии, микробиологии и инфекционных болезней", Ферганского филиала Ташкентской медицинской академии, город Фергана, Республика Узбекистан

АННОТАЦИЯ

В статье на примере города Ферганы рассмотрена динамика заболеваемости сальмонеллезом за 2015, 2016 года. Приведены основные этапы профилактики и эпидемиологических мероприятий салмонеллеза среди носителелей и здоровых .

Ключевые слова: салмонеллез, заболеваемость, бактерионосительство

ROLE BACTERIOCARRIER AT SALMONELLEZE-THE EPIDEMIOLOGICAL ANALYSIS AND SYSTEM OF ANTIEPIDEMIC

ACTIONS

MAMATKULOVA MAKHBUBAKHON TOZHIALIYEVNA

Assistant of department of "Epidemiology, microbiology and infectious diseases" of the Fergana branch of the Tashkent medical academy, the city of Fergana, the Republic of Uzbekistan.

ABSTRACT

In article on the example of the city of Fergana dynamics of a case rate by a salmonellosis for 2015, 2016 is considered. The main stages of prophylaxis and epidemiological actions of a salmonelles among bacterio-carrier and healthy are given.

Keywords: salmonellosis, case rate, bacteriocarrier.

Мавзунинг долзарблиги: Сальмонеллёзлар ичак инфекциялари гурух,ига мансуб касаллик булиб улар спорадик ва ёппасига авж оладиган касалликлар тарзида учрайди. Хрзирги ва^тда ахоли уртасида тиббий маданиятни кенг тар™б ^илиш натижасида купгина ичак инфекцияларини камайишига эришилди. Охирги йилларда дунёнинг барча мамлакатларида сальмонеллёз касаллигини учраши ^айд ^илинмовда. Республикамизда сальмонеллёзларга ^арши чора-тадбирларни ^уллашимиз натижасида касалликни катталар ва болалар уртасида учраш фоизи камайган. Сальмонеллалар таш^и мух,итда узо^ ва^т яшай олиши, антибиотикларга сезгир, аммо кейинги пайтларда уларнинг антибиотикларга сезгир булмаган, яъни чидамли штаммпларининг пайдо булиши, хайвонлар асосан ^орамоллар, парандалар, ози^-ов^ат махсулотлари табиатда сальмонеллёз-ларнинг асосий манбаи сифатида намоён булиши билан ажралиб туради. Одамлар сальмонеллёз инфекциясини тар^атишда иштирок этишини биринчи навбатда бактерия ташувчиликнинг мавжудлиги ва

90

касалликнинг турли даврларида сальмонеллёзларнинг организмдан ажралиб чикиши белгилаб беради. Сальмонеллёзнинг уткир ва енгил тури билан касалланган беморлар, шунингдек озик-ов^ат корхонасида ишловчи бактерия ташувчиларнинг урни них,оятда мух,им ах,амиятга эга. Сальмонеллёз тар^алишида тиббиёт ходимлари инфекция ман-баи булиб хизмат ^илганлиги ани^ланган. Сальмонеллёздан ^айган-дан кейин одам купинча узо^ мудатгача бактерия ташувчи булиб ^ола-ди. Сальмонеллёз билан касалланганлар ва бактерия ташувчилар айни^са бир ёшгача булган болалар учун эпидемиологик жих,атдан хавфлидир. Бактерия ташувчилар нажаси билан куплаб сальмонел-лёзлар таш^и мухитга ажралиб чи^ади. Сальмонеллёзлар асосан озик-ов^ат ор^али тар^алаши касалликни купайишида мухим ахамият касб этади. Сальмонеллалар ози^-ов^ат махсулотларидан таш^ари сувда йилнинг х,ар хил мавсумларида учрайди. Шифохоналарда сальмонеллёзларнинг тар^алишида оналар ва ходимларнинг сальмонелла юэдан ^уллари, рузюр буюмлари, сочи^, ич кийим, йургаклаш курсилари, манеж, гилам, тувак ва бош^алар сальмонеллаларни маиший-муло^от йули билан ю^тиришда мух,им урин тутади.

Текширувдан максад: Сальмонеллёз касаллигини тар^алишида бактерия ташувчиларнинг урни ва касалхона ичи инфекцияси тарзида учрашини олдини олиш.

Текшириш усуллари: Фаргона шахар худудида уткир ичак инфекцияларидан сальмонеллёз касаллигини 2015-2016 йилар учун 4 ойлик солиштирма ахбороти. Эпидемиологик ва бактериологик усуллар.

2015-2016 йиллар давомида ичак инфекцияларидан сальмонеллёз касалиги жами 2015 йилда абсолют курсатичда 8, интенсив курсаткичда 2,8%, шундан болалар абсолют курсаткичда 8, интенсив курсаткичда 11,2%, жами 2016 йилда абсолют курсаткичда 5, интенсив курсаткичда 1,7%, шундан болалар абсолют курсаткичда 2, интенсив

91

курсаткичда 2,7% ташкил этмовда. Эпидемиологик тахлил ва бактериологик усуллар натижасига кура сальмонеллёз касаллиги 2015 йилда -39,3%га, 2016 йилда эса -4,1 мартага камайган.

Хулоса. Юфридаги солиштирма ахборотдан куриниб турибдики сальмонеллёз касаллигини йиллар буйича таэдослаганда сезиларли равишда камайганини куришимиз мумкин. Сальмонеллёзларнинг олдини олиш чора-тадбирларини туfри ташкил этиш ва амалиётга жорий ^илиш со^и^ни саклаш ходимлари, ветеринария хизмати, гушт ва сут ишлаб чи^ариш корхоналари, ози^-овкатларни тайёрлаш ва тар^атиш билан бо^и^ корхоналар ходимлари билан бирга амалга оширилади. Сальмонеллёзлар эпидемиологияси турли туманлигини х,исобга олиб, уларга карши муваффа^иятли курашишда тиббиёт х,амда ветеринария хизмати ходимлари х,амиша мустах,кам ало^ада булишлари керак. Бу ишда асосий куч одамлар, х,айвонлар, парран-далар орасида юкумли касаллик манбаини ани^лаш ва касаллик тар^алишини уз вактида тухтатишга ^аратилган булиши керак. Сальмонеллёзлар билан касалланиш курсаткичи ёш болаларда ю^ори эканлигини х,исобга олиб, санитария эпидемиология хизмати ходимлари болалар учун сут, сут мах,сулотлари, болалар ов^атла-рини, даволаш ва ичириш учун ишлатиладиган сую^ликлар тайёрлай-диган ошхоналар, ози^-овкат цехлари ва дорихоналар ишларини доимо назорат ^илиши керак. Кемирувчиларни йу^отиш сальмонеллезларга ^арши курашда энг мух,им чора-тадбирлардан х,исобланади, чунки каламуш ва сич^онлар х,айвонлар суйиладиган жойларни, турли ози^-ов^ат объектларини сальмонеллалар билан зарарлантириб, чорвачилик ва паррандачилик фермаларида инфек-цияни тез тар^алиб кетишига сабаб буладилар.

^ишло^ хужалик хайвонлари орасида сальмонеллёз бактерия ташувчилигини ани^лаш ва улар билан курашиш, хайвонларни х,овлида суйишни тартибга солиш, хайвонларни суйишдан олдин

92

ветеринария куригидан утказиш, суйилгандан кейин улар гуштини кайта ишлайдиган жойларда ветеринария санитария режимини нормаллаштириш, ози^-ов^ат мах,сулотларини доимо ветеренария санитария куригадан утказиш лозим. Бактерия ташувчиликка ^арши курашиш энг мух,им профилактик чоралардан бири х,исобланади. Сальмонеллёз билан оfриган беморлар ва бактерия ташувчилар клиник ва эпидемиологик курсатмалар асосида шифохонага ёт^изилади. Бактерия ташувчи мактабгача тарбия ёшидаги болалар, ози^-овкат корхоналари, болалар ва даволаш профилактика муасса-саларининг ходимлари албатта шифохонага ёт^изилади. Шифохона-ларда сальмонеллёзлар буйича эпидемиологик назорат санитария эпидемиология хизмати ходимлари эпидемиологлар, санитария врачлари, ов^атланиш ва коммунал гигиенистлар, бактериологлар томонидан х,амкорликда олиб борилади, бунда эпидемиологлар асосий роль уйнайди.

Шунингдек эпидемиологик анализни йулга ^уйиш, тиббиёт ва ветеринария мутахассисларини малакасини ошириш касалликка ^арши курашиш йул-йури^лари мавзуси буйича семинарлар ташкил ^илиш хам касалликни олдини олишда мухим чора тадбирлардан бири хисобланади.

Адабиётлар руйхати:

1. Амалдаги ^онуний ва меъёрий х,ужжатлар: Узбекистон Республикаси Со^и^ни са^лаш Вазирлигининг ю^умли ва паразитар касалликлар эпидемиологияси, профилактикаси буйича буйру^лар, услубий ^улланмалар, санитария норма ва меъёрлари.

2. Зуева Л.П., Яфаев Р.Х. Эпидемиология. Санкт-Петербург. Дарслик. 2006 г.

3. Миртазаев О.М. Эпидемиологиядан амалий машfулотлар учун

93

^улланма Т. 2003 й.

4. Тиббий-профилактика факультети талабалари учун эпидемиоло-гиядан услубий ^улланмалар ва методик тавсияномалар.

5. Усманов М.К. Эпидемиология. Тошкент Дарслик. 1995г.

6. Узбекистон Республикасининг «Фу^аролар со^игини са^лаш» туfрисидаги ^онуни. 1996й. 29.08.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.