CC BY
9
Науковий вкник, 2002, вип. 12.1
Отже, мкью ради, 1х виконавчi органи, мкью голови з метою ре^зацц покладених на них повноважень, надшяються правами органiзацiйно-дорадчого, координацiйно-контрольного, санкщонуючого та юрисдикцшного характеру. До-речно зауважити, що на практицi посадовi особи недостатньо використовують ви-значенi законодавством права для виконання покладених на них повноважень. На нашу думку це зумовлено як вщсутнктю ввдповщних знань у сферi екологiчного права, так i недосконалiстю чинного законодавства (дублювання функцiй, пере-хрещення повноважень, невизначенкть щодо предмету вiдання тощо). Однак не-обхiдно пам'ятати, що мкька полiтика, яку реалiзують все ж таки органи мкького врядування та 1х посадовi особи мае бути спрямована, у першу чергу, на форму-вання повноцiнного яккного середовища для життедiяльностi мешканщв мкта.
Лiтература
1. Конститущя Украши вщ 26.06.1996 р.
2. Закон Украши "Про охорону навколишнього природного середовища" вщ 25.06.1991 р.
3. Закон Украши "Про мюцеве самоврядування в Укршш" вiд 21. 05. 1997 р.
4. Коицеицш сталого розвитку населених пунктiв вiд 24.12.1999р.
5. Держание регулювання економжи: Навч. поабник / С.М. Чистов, А.С. Никифоров, Т.Ф.Куценко та ш. - К.: КНЕУ, 2000 - С.291._
Biecnae Ятк
РОЛЬ МАЛИХ ПЩПРИеМСТВ В ЕКОНОМ1ЧН1Й АКТИВ1ЗАЦП СЛАБО РОЗВИНУТИХ РЕГ1ОН1В
Слабо розвинутi регiони характеризуются низьким piBHeM ВВП, що припадае на душу населенна, великою питомою вагою сiльського продукци господарства у ВВП а та-кож великим роздабленням пiдпpиемництва. 1х eкономiчний розвиток залежить мiж ш-шим вщ динамiки розвитку малих пiдпpиемств.
Економiчний розвиток слабо розвинутих peгiонiв, який пов'язаний з динамiкою розвитку малого i середнього пiдпpиемництва, що вимагае пiдтpимки з боку мюцево! влади. Така пiдтpимка полягае на створенш умов для виникнення регюнально! системи, яка об-межувала б ризик шдприемщв i одночасно збшьшувала можливостi пошуку необхщних для розвитку eкономiчноl дiяльностi капiталiв, викоpистаннi доступних на peгiональному piвнi eнкуономiчних шструментш стимуляци розвитку мiсцeвого пiдпpиемництва, оргаш-заци мepeжi iнкубатоpiв шдприемництва, торпвельно! мepeжi i мepeжi навчальних закла-дiв для вишколу менеджерських кадав.
Wieslaw Janik
Role of small enterprises in economic activization of faintly developed regions
The Faintly developed regions characterize PKB low falling down per capital, big specific weight of to production agriculture in PKB. Their economic development depends among other things from development dynamics of small enterprises.
Economic development of faintly developed regions, which is associated with development dynamics of small and middle business undertakings, that calls for maintenance on the part of local authority. Such maintenance is on creation of conditions for beginnings of regional system, which limited an owners risk and for hours together added to search possibilities of capitals necessary for development of economic activity, use of development stimulations instruments accessible on regional equal ekonomic of local business undertakings, busyness undertakings incubators network organization, trade network and network of sparring establishments for learn of menegement sequences.
2. Проблеми практичного застосування еколого-еконо:шчного вчення
221
yKpaiHcbKHH aep^aBHHH McoTexmuHHH ymBepcHTeT
Rola malych przedsi^biorstw w aktywizacji gospodarczej regionow slabo
rozwini^tych
1. Wprowadzenie
Regiony slabo rozwini^te charakteryzuj^ si§ niskim poziomem PKB na jednego mieszkanca, wysokim udzialem rolnictwa w tworzeniu PKB oraz duzym rozdrobnieniem przedsi^biorczosci. Ich rozwoj gospodarczy zalezy w szczegolnosci od dynamiki rozwoju malych przedsi^biorstw.
Przedsi^biorstwa te charakteryzuj^ si§ wysok^ elastycznosci^ dzialania. Szybko reaguj^ na zmieniaj^ce si§ potrzeby otoczenia. Ich rozwoj jest wyrazem przedsi^biorczosci obywateli. Tworz^ one nowe miejsca pracy dla ludzi zwalnianych w ramach restrukturyzacji duzych przedsi^biorstw (sprywatyzowanych i panstwowych). S^ glownym czynnikiem aktywizacji gospodarczej tych regionow, gdzie nie ma lub gdzie jest niewiele przedsi^biorstw duzych.
W wi^kszosci przypadkow s^ to przedsi^biorstwa wykorzystuj^ce w ograniczonym zakresie kapitaly obce (bazuj^ce glownie na niewielkich kapitalach wlasnych), co utrudnia ich rozwoj. S^ rownoczesnie bardzo wrazliwe na zmian^ warunkow dzialania (np. wzrost oplat administracyjnych, rejestracyjnych, wzrost obci^zen podatkowych) oraz zmian^ zakresu wolnosci gospodarczej, przejawiaj^cej si§ we wzroscie ingerencji panstwa w gospodark^ (np. obejmowanie koncesjami i zezwoleniami coraz liczniejszych obszarow dzialalnosci gospodarczej, regulacji rynku pracy, itp.). Wedlug raportu "Economic of the Word" z 1997 roku Polska zostala sklasyfikowana na 81 pozycji w rankingu wolnosci gospodarczej. Wyprzedzaj^ nas takie kraje Europy Srodkowo-Wschodniej jak: Czechy, W^gry Slowacja, Litwa, Lotwa i Estonia. Zakres tej wolnosci skurczyl si§ znacznie w drugiej polowie lat dziewi^cdziesi^tych XX wieku.
Jedn^ z form obrony malych przedsi^biorstw przed wymienionymi wyzej trudnosciami jest ucieczka w "szar^ stref^". W szarej strefie nie powstaj^ na ogol odr^bne podmioty gospodarcze. Jest ona udzialem funkcjonuj^cych oficjalnie (legalnie) organizacji gospodarczych, ktore nie rejestruj^ wszystkich swoich dochodow i cz^sci zatrudnionych pracownikow. Szara strefa rozwija si§ bowiem wokol sektora prywatnego. Nie jest ona immanentn^ cech^ tego sektora, jednakze motywy jej rozwoju w sektorze prywatnym s^ znacznie silniejsze. Szara strefa cz^sto koncentruje si§ glownie w malych i srednich prywatnych przedsi^biorstwach, ktore s^ oficjalnie zarejestrowane. Na przyklad w Polsce szacuje si§, ze ok. 80 % dochodow tej strefy powstalo w tych podmiotach gospodarczych.10 Jej udzial w tworzeniu PKB szacuje si§ na okolo 12 %.11
2. Warunki rozwoju malych i srednich przedsi^biorstw
Szybki i efektywny rozwoj nowych podmiotow gospodarczych wymaga, oprocz sklonnego do ryzyka przedsi^biorcy, spelnienia kilku istotnych warunkow, Nalez^ do nich:12
a) kwalifikacje i doswiadczenie zalozyciela (przedsi^biorcy) i pracownikow,
10 Por: Z. Rajewski, L. Zienkowski, Szara strefa w systemie rachunkow narodowych. w: Szara gospodarka w Polsce. op., cit.,
11 Obliczenia wlasne dla roku 1998 na podstawie; A. M. Warner, Jakie s^ szanse dogonienia Unii Europejskiej, w: Po dziesi^ciu latach - Transformacja i rozwoj w krajach postkomunistycznych, Wyd. Centrum Analiz Spoleczno-Ekonomicznych, Warszawa 2000, tabl. 2.1 i 2.3.
12 Por: W. Kasperkowicz, K. Szlichcinski, Noweprzedsigbiorstwa innowacyjne, „Przegl^d organizacji" 1992, nr 3_
222 eko^oro-ekohomiuhe buehhh: bhtokh, npoß^emh, nepcnekthbh
HayKQBHH bîchhk, 2002, BHn. 12.1_
b) atrakcyjnosc i trwalosc okazji rynkowych,
c) dostçpnosc zasobow koniecznych do zalozenia przedsiçbiorstwa, takich jak kapital, lokal, infrastruktura, czy nowe technologie.
Osoby maj^ce pomysly, chc^ce podj^c ryzyko czçsto napotykaj^ na trudne do pokonania bariery. S^ one zwi^zane glownie z ograniczonosci^ zasobow ludzkich i trudnosciami z pozyskaniem kapitalow. Przedsiçbiorstwa male i srednie cierpi^ na brak wykwalifikowanej kadry, ktora niechçtnie podejmuje w nich pracç. Firmy te oferuj^ na ogol mniej korzystne warunki materialne, jak rowniez mniej atrakcyjne mozliwosci dalszego ksztalcenia. Banki natomiast bardzo ostroznie angazuj^ siç w finansowanie nowopowstaj^cych przedsiçbiorstw. Nie maj^ one bowiem jeszcze wyrobionej marki i wypromowanych produktow. Nie maj^ rowniez odpowiedniego zabezpieczenia kredytow, co dodatkowo zwiçksza ryzyko kredytowe i ogranicza zdolnosc kredytow% W takiej sytuacji banki, jezeli decyduj^ siç na udzielenie kredytu, to proponuj^ mniej korzystne warunki kredytowania, ktore niejednokrotnie przekreslaj^ oplacalnosc planowanych przedsiçwziçc. Przeprowadzane w roznych regionach Polski badania wskazuj^, ze wiçkszosc tych przedsiçbiorstw finansuje swoj rozwoj glownie srodkami wlasnymi. Ok. 42 % malych przedsiçbiorstw realizuje inwestycje bez udzialu srodkow obcych, a okolo 25 % kredyty bankowe traktuje jako pomocnicze zrodlo finansowania swojego rozwoju. Jedynie ok. 1/3 przedsiçbiorstw malych wykorzystuje kredyt jako podstawowe zrodlo finansowania inwestycji.13 Przyczyny takiej sytuacji nie wynikaj^ tylko z postawy bankow (ograniczone zainteresowanie finansowaniem tych przedsiçbiorstw). Wynikaj^ one rowniez z postawy przedsiçbiorcow, ktorzy niechçtnie siçgaj^ po kredyty, widz^c wiçcej zagrozen niz korzysci. Badania wskazuj^ na to, ze z kredytow chçtniej korzystaj^ przedsiçbiorcy mlodzi (do 40 lat) i bardziej wyksztalceni. Niechçc do kredytow rosnie wraz z wiekiem przedsiçbiorcy oraz spadkiem poziomu wyksztalcenia.
Przedsiçbiorstwa male nie tylko niechçtnie korzystaj^ z kredytow, lecz rowniez wykazuj^ ograniczone zainteresowanie korzystaniem z innych zrodel kapitalow obcych. Nie s^ rowniez zbyt zainteresowane wprowadzaniem do swoich firm innych udzialowcow, chociaz znalezienie inwestora, ktory akceptuje wysokie ryzyko nowego, rodz^cego siç przedsiçbiorstwa nie jest latwe.
3. Problemy rozwoju przedsiçbiorczosci w regionach slabo rozwiniçtych
Male i srednie przedsiçbiorstwa dosc szybko reaguj^ na zmianç ogolnej sytuacji gospodarczej kraju (spadek dynamiki wzrostu gospodarczego, stabilnosc waluty krajowej, popyt i podaz na rynku krajowym i rynkach zagranicznych) oraz politykç makroekonomiczn^ panstwa. W tym ostatnim przypadku najwazniejsze znaczenie maj^ czynniki systemu finansowo-podatkowego, takie jak: stopa podatkowa, stopa amortyzacji srodkow trwalych, stopa oprocentowania kredytow, kursy walutowe, stawki ubezpieczen maj^tkowych i osobowych. Istotne znaczenie dla rozwoju tej grupy przedsiçbiorstw moze miec bezposrednie i posrednie wsparcie finansowe ze strony panstwa i samorz^dow (np. ulgi w podatku dochodowym z tytulu realizowanych inwestycji, w podarku od nieruchomosci, itp.) oraz zwiçkszenie dostçpnosci uslug bankowych i ubezpieczeniowych.
13 Por; K. Kuczowic, J., Kuczowic, Finansowania dzialalnosci inwestycyjnej malych przedsiçbiorstw, „Ekonomika i organizacja przedsiçbiorstwa" 2000, nr 5, s. 15_
223
2. npoÖ^eMH npaKTHHHoro 3acrocyBaHHH eK0^0r0-eK0H0MiHH0r0 b^HHA
yKpaiHcbKHH aep^aBHHH ^icoTexHiuHHH ymBepcHTeT
Rozwöj regionöw o niskim poziomie rozwoju gospodarczego nalezy wi^zac z rozwojem sektora malych i srednich przedsi^biorstw. Nie mozna oczekiwac gwaltownego naplywu duzych kapitalöw z innych regionow, czy tez z zagranicy. Zadaniem polityki gospodarczej wladz regionalnych b^dzie tworzenie sprzyjaj^cych warunköw do rozwoju lokalnej przedsi^biorczosci. Polityka ta powinna zmierzac w kierunku:
• Tworzeniu warunköw do powstania regionalnego systemu ograniczaj^cego ryzyko przedsi^biorcöw i röwnoczesnie zwi^kszajgcego mozliwosci pozyskiwania kapitalöw niezb^dnych do rozwoju dzialalnosci gospodarczej w odpowiednio duzej skali. Dzis istotn^ barier^ rozwoju wielu inicjatyw i materializacji wielu dobrych pomyslöw s^ ograniczone srodki wlasne pomyslodawcöw. Tymczasem, w regionie obserwuje si^ wysoki poziom bezrobocia, ktöry najprawdopodobniej w najblizszych latach b^dzie wzrastal na skutek dalszej racjonalizacji poziomu zatrudnienia w duzych przedsi^biorstwach. W wielu przedsi^biorstwach ogranicza si^ zatrudnienie ze wzgl^du na spadek popytu. Pracy b^d^ poszukiwali absolwenci szköl srednich i wyzszych uczelni z roczniköw wyzu demograficznego. Procesy restrukturyzacji rolnictwa dodatkowo zwi^ksz^ zasoby wolnej sily roboczej w wojewödztwie. Nie mozna liczyc na to, ze istotn^ cz^sc wolnych zasoböw pracy wchlon^ istniej^ce juz przedsi^biorstwa. Konieczne b^dzie tworzenie nowych, glöwnie malych i srednich podmiotöw gospodarczych. Dobrze byloby gdyby pewna cz^sc osöb pozostajgcych bez pracy, najbardziej przedsi^biorczych rozpocz^la dzialalnosc gospodarcz^ na wlasny rachunek. Osobom tym z pewnosci^ potrzebne b^dzie wsparcie kapitalowe. Z dotychczasowego doswiadczenia wynika, ze osoby te na ogöl maj^ ograniczony dost^p do kredytöw, mimo, ze oficjalnie funkcjomj instytucje, ktörych celem jest wspieranie finansowe rozwoju malych i srednich przedsi^biorstw. Dzieje si^ tak m. in. dlatego, ze wlasne zasoby finansowe osöb chcgcych uruchomic dzialalnosc gospodarcz^ s^ zbyt niskie oraz cz^sto brakuje wymaganego przez banki zastawu. Niejednokrotnie firmy nie docieraj^ do wlasciwych zrödel ze wzgl^du na luk^ informacyjn^.
• Utworzeniu systemu informacji o potencjalnych zrödlach wsparcia kapitalowego dla malych i srednich przedsi^biorstw i warunkach ich wykorzystania. Potencjalni kredytobiorcy powinni miec mozliwosc otrzymania w jednym miejscu kompleksowej informacji o ofertach kredytowych banköw i instytucji pozabankowych, o warunkach formalnych i merytorycznych wymaganych przez poszczegölnych kredytodawcöw, o instytucjach (firmach) mog^cych udzielic pomocy firmie w poprawnym przygotowaniu wniosköw kredytowych. Szybka, pelna i jednoznaczna informacja o mozliwosciach pozyskania zewn^trznych zrödel finansowania zwi^kszy szans^ malym i srednim przedsi^biorcom na uzyskanie kredytöw i pozyczek Skröci ona czas na poszukiwanie zrödel finansowania i wielu pocz^tkujgcym przedsi^biorcom umozliwi wczesniejsze rozpocz^cie dzialalnosci gospodarczej.
• Organizacji sieci inkubatoröw przedsi^biorczosci. S^ one jednostkami organizacyjnymi umozliwiaj^cymi rozwöj dzialalnosci gospodarczej na wlasny rachunek osobom maj^cym pomysly i chc^cym zakladac wlasne przedsi^biorstwa. Osoby te mog^ uzyskac niezb^dn^ pomoc prawn^, korzystac z uslug doradztwa technicznego, organizacyjnego i ekonomicznego. Inkubatory ulatwi^ korzystanie z wolnych powierzchni uzytkowych na zasadach dzierzawy, rezultatem czego jest ograniczenie zapotrzebowania na kapital pocz^tkowy. Tworzy to szans^ na zakladanie samodzielnych jednostek gospodarczych przez wi^ksz^ liczb^ osöb. Wazn^ funkj inkubatoröw przedsi^biorczosci jest propagowanie wiedzy o warunkach tworzenia i rozwoju samodzielnej dzialalnosci gospodarczej wsröd mlodziezy konczgcej szkoly i osöb pozostaj^cych bez pracy. S^ one waznym czynnikiem pobudzania aktywnosci gospodarczej lokalnej spolecznosci. Ta aktywnosc dotychczas nie jest zbyt duza. Przyczyn^ tego stanu jest, obok niskich zasoböw kapitalowych w regionie i mentalnosci
224
EK0^0r0-eK0H0MiHHe B^eHHH: bht0kh, npoÖ^eMH, nepcneKTHBH
HayKQBHH BicHHK, 2002, BHn. 12.1_
roszczeniowej, brak pozytywnych wzorcow. Informacje medialne (prasowe, radiowe, telewizyjne) docieraj^ce do spoleczenstwa nie tworz^ pozytywnego obrazu przedsi^biorcy. Informuje si^ glownie o naduzyciach gospodarczych, nieudanych przypadkach prywatyzacji, o redukcjach zatrudnienia, itp. jako nast^pstwach wprowadzania gospodarki rynkowej. Utrwala si^ w spoleczenstwie mit o panstwie opiekunczym. Brak jest natomiast swiadectw pozytywnych i propagowania odpowiedzialnosci jednostki za wlasn^ sytuaj ekonomiczn^. Ta sytuacja, jak rowniez doswiadczenia polskie i zagraniczne wskazuj^ na to, ze utworzenie sieci inkubatorow przedsi^biorczosci stac si^ moze waznym impulsem rozwoju gospodarczego regionu.
• Organizacji szkolen dla kadry przedsi^biorcow i menedzerow oraz kierownictwa sredniego szczebla. Na terenie wojewodztwa funkcjonuje kilka uczelni (akademickich i zawodowych) przygotowujgcych do prowadzenia biznesu, jednakze wi^kszosc osob podejmuj^cych dzialalnosc gospodarcz^ na wlasny rachunek posiada na ogol ograniczon^ wiedz^ na temat zasad prowadzenia wspolczesnego przedsi^biorstwa. Ponadto wiedza w tej dziedzinie musi byc na biez^co aktualizowana, chociazby z uwagi na zmieniajgce si^ przepisy prawne, procesy integracji gospodarczej w swiecie, procesy unifikacji i standaryzacji, itp. Powyzsze okolicznosci sprawiaj% ze kadra menedzerska ci^gle musi doskonalic swoje umiej^tnosci i aktualizowac wiedz^. Niejednokrotnie, w szczegolnosci w malych przedsi^biorstwach, problem doksztalcania kadry kierowniczej jest niedoceniany. Przyczyn tego stanu jest wiele, tym niemniej jedn^ z najistotniejszych wydaj^ si^ byc koszty. Przy malych obrotach oplaty za roznego rodzaju formy ksztalcenia, ze studiami podyplomowymi wlgcznie s^ relatywnie wysokie. Jezeli uwzgl^dni si^ fakt, ze zdobyta wiedza nie przedklada si^ na natychmiastowe efekty mozna zrozumiec brak dostatecznego zainteresowania roznego rodzaju formami doksztalcania. Efekty szkolenia na ogol ujawniaj^ si^ szybciej i s^ wi^ksze wtedy, gdy szkoleniem obejmie si^ cal^ kadr^ kierownicz^ firmy, a jego przedmiotem s^ zagadnienia sprawiaj^ce najwi^ksze problemy w przedsi^biorstwie (tzw. szkolenie warsztatowe). Jednakze tego typu szkolenia stanowi^ dla firmy jeszcze powazniejszy jednorazowy wydatek niz szkolenia indywidualne. Dlatego organizacja regionalnego systemu szkolenia kadr kierowniczych, ktory z jednej strony pozwolilby na wykorzystanie potencjalu i wiedzy firm szkoleniowo-doradczych funkcjonujgcych w regionie, z drugiej zas umozliwial dofinansowanie ksztalcenia kierownikow malych i srednich firm jest konieczna.
• Wypracowaniu ekonomicznych instrumentow rozwoju przedsi^biorczosci w regionie. Instrumenty o charakterze organizacyjno-technicznym mog^ okazac si^ niewystarczaj^ce. Konieczne wydaje si^ rowniez stworzenie odpowiedniego zespolu zach^t natury ekonomicznej (np. zwolnienia z podatku od nieruchomosci), ktore spowodowalyby ze teren wojewodztwa lubelskiego stanie si^ atrakcyjny nie tylko dla inwestorow miejscowych, lecz rowniez pozamiejscowych, w tym zagranicznych.
• Organizacja sieci osrodkow targowych, ktore umozliwi^ na wi^ksz^ niz dotychczas skal^, prezentowanie ofert poszczegolnych przedsi^biorstw i nawigzywanie kontaktow produkcyjnych i handlowych. Jest to szczegolnie wazne dla nowotworzonych przedsi^biorstw, poszukjcych swojego miejsca na rynku. Dzi^ki temu systemowi szybciej moze upowszechniac si^ wiedza o potencjale gospodarczym wojewodztwa i poszczegolnych przedsi^biorstw nie tylko wsrod lokalnej spolecznosci, lecz rowniez w kraju i za granic^.
4. Podsumowanie
Regiony slabo rozwini^te charakteryzuj^ si§ niskim poziomem PKB na jednego mieszkanca, wysokim udzialem rolnictwa w tworzeniu PKB oraz duzym rozdrobnieniem przedsi^biorczosci. Ich rozwoj gospodarczy zalezy w szczegolnosci od dynamiki rozwoju malych przedsi^biorstw.
2. npoS^eMH npaKTHUHoro 3acTocyBaHHH eK0^0r0-eK0H0MiuH0r0 BueHHH
225
Украшський державний лкотехшчний унiверситет
Rozwoj gospodarczy tych regionow zwi^zany jest z dynamik^ rozwoju malej i sredniej przedsi^biorczosci. Przedsi^biorczosc ta wymaga wsparcia ze strony wladz lokalnych. Polegac ono powinno na tworzeniu warunkow do powstania regionalnego systemu ograniczaj^cego ryzyko przedsi^biorcow i rownoczesnie zwi^kszaj^cego mozliwosci pozyskiwania kapitalow niezb^dnych do rozwoju dzialalnosci gospodarczej, wykorzystaniu dost^pnych na szczeblu regionalnym instrumentow ekonomicznych stymuluj^cych rozwoj lokalnej przedsi^biorczosci, organizacji sieci inkubatorow przedsi^biorczosci, sieci osrodkow targowych i szkolen dla kadry menedzerskiej.
Literatura
1. W. Kasperkowicz, K. Szlichcinski, Nowe przedsi^biorstwa innowacyjne, "Przegl^d organizacji" 1992, nr 3
2. A. Kuklinski, A. Mync, R. Szul, Polska przestrzen na przelomie XX i XXI wieku, w: Polska przestrzen w perspektywie dlugiego trwania, Praca pod red. A. Kuklinskiego, Biuletyn PAN, Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju, Warszawa 1997, zeszyt 178
3. K. Kuczowic, J., Kuczowic, Finansowania dzialalnosci inwestycyjnej malych przedsi^biorstw, "Ekonomika i organizacja przedsi^biorstwa" 2000, nr 5
4. Z. Rajewski, L. Zienkowski, Szara strefa w systemie rachunkow narodowych. w: Szara gospodarka w Polsce. Rozmiary, przyczyn i konsekwencje. Studia i prace GUS, Warszawa 1996
5. A. M. Warner, Jakie s^ szanse dogonienia Unii Europejskiej, w: Po dziesi^ciu latach -Transformacja i rozwoj w krajach postkomunistycznych, Wyd. Centrum Analiz Spoleczno-Ekonomicznych, Warszawa 2000
УДК332.142.6:504.06 Доц. Л.1. MaucuMis, к.е.н. - УкрДЛТУ
ЕКОЛОГ1ЧНИЙ АУДИТ ЯК 1НСТРУМЕНТ МЕНЕДЖМЕНТУ
ДОВК1ЛЛЯ
Розглядаються суть, види та етапи проведения екологiчного аудиту на промислово-му пiдприeмствi. Наводяться напрямки й аспекти дiяльностi шдприемства при еколопч-ному аудитi.
Ludmyla Maksymiv - USUFWT Eco-auditing as instrument of the environmental management
The content, kinds and stages of the eco-auditing on the industrial enterprise have been analyzed in the article. The directions and aspects of the enterprise activity in the framework of eco-auditing have been presented.
Формування i розвиток ринкових вщносин в УкраЫ ввдбуваеться на фош глоб^зацц мiжнародних ринтв. Це зумовлюе необхiднiсть жегрування еконо-мiки Украши у свггову економiчну систему i систему мiжнародноí екологiчноí безпеки, внаслiдок чого рiзко зростае значения екологiчного чинника у дiяльностi пiдприемств. Неврахування або недостатне врахування цього чинника може мати негативш наслiдки, з одного боку, для народного господарства через обмеження i стримування зовнiшньоекономiчноí дiяльностi, а з другого - для населення як з точки зору забруднення природного довкшля, так i споживання продукцц, що не вiдповiдае встановленим вимогам.
Для того, щоби процес iнтегрувания украшсько!' економiки у мiжнародний, i зокрема, европейський економiчний проспр вiдбувався якомога швидше, необ-хвдно вжити комплекс органiзацiйно-економiчних заходiв з метою забезпечення
226
Еколого-eKOHOMÍHHe вчення: витоки, проблеми, перспективи
