Научная статья на тему 'РОҲҲОИ БАЛАНД БАРДОШТАНИ ШАВҚИ ДОНИШҶӮЁН БА ОМӮЗИШИ ЗАБОНИ АНГЛИСӢ'

РОҲҲОИ БАЛАНД БАРДОШТАНИ ШАВҚИ ДОНИШҶӮЁН БА ОМӮЗИШИ ЗАБОНИ АНГЛИСӢ Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
217
21
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
методы обучения / повышение интереса учащихся / английский язык.

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Т.Н. Абдувохидова

В статье рассматривается вопрос, связанный с путями повышения интереса учащихся к изучению английского языка. Отмечается, что проблема поиска эффективных способов и методов повышения заинтересованности студентов в изучении английского языка на непрофильных факультетах считается одной из наиболее актуальных и до сих пор не решена.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «РОҲҲОИ БАЛАНД БАРДОШТАНИ ШАВҚИ ДОНИШҶӮЁН БА ОМӮЗИШИ ЗАБОНИ АНГЛИСӢ»

Т.Н. Абдувохидова

РОХДОИ БАЛАНД БАРДОШТАНИ ШАВКИ ДОНИШ^УЁН БА ОМУЗИШИ ЗАБОНИ АНГЛИСЙ

В статье рассматривается вопрос, связанный с путями повышения интереса учащихся к изучению английского языка. Отмечается, что проблема поиска эффективных способов и методов повышения заинтересованности студентов в изучении английского языка на непрофильных факультетах считается одной из наиболее актуальных и до сих пор не решена.

Ключевые слова: методы обучения, повышение интереса учащихся, английский язык.

Муаммои чустучуи роххо ва методхои самараноки баланд бардоштани шавки донишчуёни факул-тетхои гайритахассусй ба омузиши забони хоричй аз аввал яке аз масъалахои актуалй мебошад ва то хол халли худро наёфтааст. Аз як тараф, хамаи донишчуён хуб дарк мекунанд, мутахассисе, ки забони хо-ричиро медонад, дар ёфтани кор хатто дар хорича барояшон осон мебошад, аз тарафи дигар дарачаи дониши забони хоричии онхо хангоми дохил шудан ба мактабхои олй хеле паст аст. Ба гайр аз ин, баъзе донишчуён ба омузиши ин фан майлу рагбат надоранд. Дамин тавр, ташаккули хавасмандкуниро чун вазифаи махсус хангоми таълими забони хоричй дар мактабхои олй донистан лозим аст. Тахлили тадкикотхо ва нашрияхои охирин, ки дар онхо баъзе чабхахои муаммои мазкур мавриди тадкикот гирифта шудаанд - ин кисматхои халношудаи онхо ва муаммохои умумии тадкикоти муаллифро ташкил медихад. Аз ин лихоз, дар дида баромадани имкониятхои баланд бардоштани хавасмандкунии донишчуён дар омузиши забони англисй дар факултетхои гайритахассусй, зарур донистем, ки худи мафхуми "хавасмандкунй"-ро дар мундаричаи тадкикоти худ дида бароем. Корхои бешумори олимон (Б.Г. Ананьев, В.Г. Асеев, Дж. Аткинсон, Л.И. Божович, А.Н. Монтьев, А. Маслоу, С.Л. Рубинштейн, З. Фрейд) ба омузиши мохият, табиат ва сохтори хавасмандкунй бахшида шудаанд.

Дар равоншиносии муосир хавасмандкунй чун "механизми кордиханда (ё теладиханда)"-и мураккаби фаъолияти инсонй хам дар мехнат, рафтор, фахмиш ва муошират хисобида мешавад. Равоншиносон хавасмандкуниро чун "як максади асосй, чун як системаи ягонаи максадхо, чун мухити хуби махсус, ки ба худ талабот, максадхо, вазифахо ва шавкхоро дар як печутобй ва хамохангии мураккаб дорост, мешуморанд" [1, с.130]. Л.И.Божович ангеза ё хохишро чун "фаъолият барои ягон чиз ё максад" мешуморад. Ашёхои олами беруна, тасаввуротхо, акидахо, эхсосот ва тачрибахо хамчун ангеза (мотив) амал карда мешавад [2, с.53].

Боз ин олим кайд мекунад, ки педагог бояд «хама намуд ва зернамудхои ангезаро (хавасмандй) мавриди диккати худ карор дихад. Дар умум ду шакли хавасмандкуниро чудо мекунанд - дохилй ва берунй. Дар навбати худ хавасмандкунии васеъ ва махдуди ичтимоиро чудо мекунад. Дар омузиши забони хоричй одатан хавасмандкунии васеъи ичтимой истифода бурда мешавад, ки дар он хонанда ё таълимгиранда кушиши худро дар омузиши забон нишон медихад, харакат мекунад, ки фарханги онро аз худ намуда, онхоро дар холатхои гуногуни байнифардй ва байнифархангй истифода бурда, худро дар байни донандагони забон аз чихати мусбй нишон дихад. Дар байни шаклхои хавасмандкунии дохилй - се намуд, яъне коммуникативй, асбобй ва забоншиносиро чудо мекунанд. Давасмандкунии коммуникативй яке аз кисмхои асосии хавасмандкунии дохилй ба хисоб меравад, яъне аз худ кардани салохиятнокии коммуникативй - ин талаботи аввалиндарачаи донишчу мебошад. Давасмандкунии забоншиносй ё забономузй ин муносибати мусбй доштан нисбат ба забони омухташаванда, сохтори он ва хусусиятхои он мебошад. Давасмандкунии асбобй муносибати мусбй ва омодагии донишчуёнро мустакилона ба ичрои вазифахои гуногун, кушиш барои аз худ кардани шаклхои нави фаъолият, мукаммал кардани малакаю махорати пеш аз худкарда, омодагии мустакилона ичро кардани фаъолияти таълимиро пешбинй мекунад. Ба мафхуми васеъ хавасмандкуниро чун сарчашмаи фаъолияти инсоният, чун системаи барангезандаи хамагуна фаъолият ва рафтор шарх додан мумкин аст. Давасмандкуниро хам чун силсилаи омилхое, ки ба рафтори инсон таъсир мекунад (ба он дохил мешавад талабот, максад, кушиш ва г) ва хам чун характеристикаи раванд, (протсес) ки фаъолияти шахсиро дар дарачаи муайян идора мекунад, шарх медиханд [3].

© Т.Н. Абдувохидова, 2022.

Максади маколаи мазкур муайян намудани роххои асосии баланд бардоштани хавасмандкунии донишчуёни факултетхои гайритахассусй дар мактабхои олй мебошад. Дар байни омилхои асосй, ки хавасмандкунии донишчуён ба забони хоричй бедор мешавад ва метавонад дарачаи фаъолнокии онхоро дар дарс баланд бардорад, мо таркиби мундаричавиро чудо мекунем.

Олимон С.Е.Цветкова ва И.А.Малинина дар натичаи бурдани тадкикот дар асоси корхои М.В. Доригева, Э.П. Комарова, З.И. Коннова, И.В. Петривней, Н.Л.Уворова ва дигарон кайд мекунанд, ки «яке аз омилхои асосии баланд бардоштани хавасмандкунии донишчуён ба омузиши забони хоричй - ин касби ояндаи онхо» мебошад. [4, с 187; 5, с 10-19].

Х,амин тавр, яке аз роххои баланд бардоштани хавасмандкунии донишчуён ин таркиби мундаричавии маводи забонй мебошад, ки шавки донишчуёнро ба он бедор мекунад. Интихоб ва силсиланокии мавзуъхоро бояд бо чунин рох интихоб кард: раванди коммуникативй дошта: азхудкунии маводи забонй, ки ба халли вазифахои нуткй ва ба каноаткунонии талаботи коммуникативии хонандагон равона шудааст; раванди касбй ва шахсй дошта: мутахассисони ояндаро аспекти маълумотие, ки бо касби ояндаи онхо алокаманд аст шавкманд мекунад ва ба онхо зарур аст, ки дар дарси забони англисй маълумотхои гирифташуда бо ихтисоси онхо алокаманд бошад; мувофикатнокии мундаричавии байнифаннй: дар ин холат ходисаву холатхои дар дарсхои тахассусй омухташуда дар дарси забони англисй бо забони омухташаванда дода мешавад; хакикй ва ошкорбаёнй: принсипи мазкур истифодабарии маълумотро аз сарчашмахои аслй ва хатто аз сомонахои интернет, васоити ахбори омма ва телекоммуникатсия пешбинй мекунад.

Дигар рохи баланд бардоштани хавасмандкунии донишчуён ин ташкили фаъолияти таълимй мебошад, зеро мундаричаи маводи таълимй танхо дар раванд ё фаъолияти таълимй аз худ карда мешавад. Аз ин лихоз, интихоби шакл, усул ва воситаи таълими забони англисй хеле зарур аст. Дар раванди таълими забони англисй мо бояд якчанд талаботхоро ба инобат гирем: ба шахсияти донишчу, кобилияти шахсии у ва барпо кардани муносиботи субъект-субъект, мусоидат кардан ба ташаккули фардй ва касбии у; таъмини шароит барои фаъолона иштирок кардани у дар хамагуна фаъолият мебошад. Мувофики талаботи дидак-тикии педагогикаи муосир раванди таълим бояд дар асоси таълими ба шахсият нигаронидашуда ба рох монда шавад [6, с. 35-36], кадоме ки барои фарохам овардани муносибати субъект-субъект, таълимгиран-даро чун субъект ва иштирокчии раванди педагогй хисоб мекунад.

Дигар рохи баландбардории хавасмандкунии донишчуён ин истифодаи корхои гурухй дар дарси забони хоричй мебошад. О.М. Рябсева кайд мекунад, ки истифодаи фаъолияти гурухии таълим «хатто донишчуи бехохишро ба раванди таълим чалб кунад, зеро ба гурухи донишчуёни фаъол хамрох шуда, у хоху нохох вазифаи дар наздаш гузошташударо ичро мекунад, чунки намехохад, ки хамсабаконаш уро тахкир кунанд [7, с.128].

Аз хама шакли машхури фаъолияти гурухй, кадоме ки характери коммуникативй ва фаъолнокй дорад ин усулхои фаъоли таълим мебошад. Ба усули фаъоли таълим дар мактабхои олй фаъолияти бахсй, бозй ва эвристикй дохил мешаванд. Усулхои фаъоли таълим - ин «усулхое мебошанд, ки таълимгирандаро ба фаъолияти фикрию амалй дар раванди таълими маводи хониш водор мекунад» [8,с.94]. Ин усулхо ба якчанд максад равона шудаанд: онхо барои мукаммал гардонидани фаъолияти забонй ва ба омодагии ташаккули фардй - касбй мусоидат мекунад, имконияти муоширати байнихамдигариро таълим менамояд. Усулхои фаъоли таълим барои фаъол гардидани раванди таълим, самаранокгардонии он ва боз бораи ташаккул додани хавасмандкунй равона карда шудаанд. Дар охир кайд карданием, ки муаммои баланд бардоштани хавасмандкунии донишчуёни факултетхои гайритахассусй дар омузиши забони хоричй нав нест, он дер боз диккати равоншиносон, методистон ва педагогхоро чалб мекард. Мо боварй дорем, ки роху воситахои дуруст барои истифода бурдани усулхои гуногуни таълим, интихоби мавзухои гуногун мувофики кобилияташон, ба инобат гирифтани шавки донишчуён, фарохам овардани мухити хуби хамдигарфахмй дар дарсхо дар хакикат барои баланд бардоштани хавасмандкунй ва пайдо кардани шавки онхо барои омухтани забони хоричй мусоидат мекунад.

Библиографический список

1. Зимняя И.А. Педагогическая психология: учебник по педагогической психологии. - М.: Логос, 2004. - 384 с.

2. Божович Л.И. Избранные психологические труды / Под ред. Д.И. Фельдштейна. М.: Международная педагогическая академия, 1995. - 212 с.

3. Ashrapov, B.P. Effectiveness of video materials for foreign language teaching / B.P. Ashrapov // Международный журнал гуманитарных и естественных наук. - 2022. - № 4-1(67). - С. 74-76. - DOI:10.24412/2500-1000-2022-4-1-74-76.

4. Цветкова С.Е., Малинина И.А. Систематизация содержания иноязычной подготовки будущих инженеров в области самолётно- и вертолётостроения // Инженерное образование. 2017. №21. - С. 186-193.

5. Рогова Г.В. Методика обучения в средней школе: теоретико-практическое методическое пособие. / Г.В. Рогова, Ф.М. Рабинович, Т.Е. Сахарова. - М.: Просвещение, 1991. - 287 с.

6. Перетятько Г.И. Теоритические аспекты личностно-ориентированного обучения // Евразийский союз ученых. 2014. №8-4. - С. 35-37.

7. Рябцева О.М. Пути повышения мотивации в изучении иностранного языка // Известия ЮСУ. Технические науки. 2012. №10 (135). - С. 125-129.

8. Педагогический энциклопедический словарь. / Гл. ред. Б.М. Бим-Бад. - М.: Больш. рос. Энциклопедия, 2002.

- 528 с.

АБДУВОХИДОВА ТАХМИНА НЕЪМАТДЖОНОВНА - преподаватель общеуниверситетской кафедры иностранных языков, Худжандского государственного университета им. академика Б. Гафурова.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.