Научная статья на тему 'РЕСПУБЛИКАМИЗДА ТАШКИЛ ЭТИЛГАН ВА РЕЖАЛАШТИРИЛГАН ЛОГИСТИКА МАРКАЗЛАРИНИНГ ИСТЕЪМОЛЧИЛАРГА ТРАНСПОРТ ХИЗМАТИНИ КЎРСАТИШ ИШИНИ РЕЖАЛАШТИРИШ МЕТОДИКАСИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ'

РЕСПУБЛИКАМИЗДА ТАШКИЛ ЭТИЛГАН ВА РЕЖАЛАШТИРИЛГАН ЛОГИСТИКА МАРКАЗЛАРИНИНГ ИСТЕЪМОЛЧИЛАРГА ТРАНСПОРТ ХИЗМАТИНИ КЎРСАТИШ ИШИНИ РЕЖАЛАШТИРИШ МЕТОДИКАСИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ Текст научной статьи по специальности «Политологические науки»

CC BY
36
10
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ТРАНСПОР ЛОГИСТИКАСИ / ИНТЕРМОДАЛ ТАШИШЛАР / ЮК ТАШИШ

Аннотация научной статьи по политологическим наукам, автор научной работы — Маннонов Ж.А., Жамилов Б.М., Журабоев Д.И.

Ушбу мақолада мамлакатимиздаги сўнги йиллардаги ўзгаришлар ва логистикада эришилаётган ютуқлари,логистик хизмат кўрсатишни бир нечта турларини таклиф етган ва Swот таҳлили келтирилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

IMPROVING THE METHODOLOGY OF PLANNING THE TRANSMISSION OF TRANSPORTATION SERVICES TO CONSUMERS BY LOGISTIC CENTERS ORGANIZED AND PLANNED IN OUR REPUBLIC

This article presents the changes in our country in recent years and the achievements in logistics, offers several types of logistics services, and Swot analysis.

Текст научной работы на тему «РЕСПУБЛИКАМИЗДА ТАШКИЛ ЭТИЛГАН ВА РЕЖАЛАШТИРИЛГАН ЛОГИСТИКА МАРКАЗЛАРИНИНГ ИСТЕЪМОЛЧИЛАРГА ТРАНСПОРТ ХИЗМАТИНИ КЎРСАТИШ ИШИНИ РЕЖАЛАШТИРИШ МЕТОДИКАСИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ»

DOI 10.46566/2225-1545_2022_3_95_49

Маннонов Ж.А., PhD. Наманган му^андислик-курилиш институты

Жамилов Б.М. магистр

Наманган му^андислик-курилиш институти

Журабоев Д.И. талаба

Наманган му^андислик -курилиш институти

РЕСПУБЛИКАМИЗДА ТАШКИЛ ЭТИЛГАН ВА РЕЖАЛАШТИРИЛГАН ЛОГИСТИКА МАРКАЗЛАРИНИНГ ИСТЕЪМОЛЧИЛАРГА ТРАНСПОРТ ХИЗМАТИНИ КУРСАТИШ ИШИНИ РЕЖАЛАШТИРИШ МЕТОДИКАСИНИ ТАКОМИЛЛАШТИРИШ

Annotatsiya: Ушбу мацолада мамлакатимиздаги сунги йиллардаги узгаришлар ва логистикада эришилаётган ютуцлари,логистик хизмат курсатишни бир нечта турларини таклиф етган ва Swom таулили келтирилган.

Kalit so 'zlar: SWOT, транспор логистикаси, интермодал ташишлар, юк ташиш.

Mannonov J.A., PhD. Namangan Engineering and Construction Institute

Jamilov B.M. master

Namangan Engineering and Construction Institute

Juraboev D.I. student

Namangan Institute of Civil Engineering

IMPROVING THE METHODOLOGY OF PLANNING THE TRANSMISSION OF TRANSPORTATION SERVICES TO CONSUMERS BY LOGISTIC CENTERS ORGANIZED AND PLANNED

IN OUR REPUBLIC

Abstract: This article presents the changes in our country in recent years and the achievements in logistics, offers several types of logistics services, and Swot analysis.

Keywords: SWOT, transport logistics, intermodal transportation, freight.

Маълумки, жахон иктисодиётида етакчи урин тутадиган мамлакатлар тажрибасида, глобал ракобатдошликка эришиш ва дунё бозорларига чикиш, биринчи навбатда, иктисодиётни изчил ислох этиш ва таркибий жихатдан узгартиришларнинг барчаси транспорт логистика хизматлари бозорини ривожланиши билан боглик. Узбекистон иктисодиётининг хар бир сохаси, шу жумладан, транспорт тизимини янада жадал ривожлантиришда логистика хизматларининг ахамияти бекиёс. Шу боисдан, нуфузли халкаро ташкилотларнинг иктисодиётимиз ривожланишига булган эътибори ва шу билан биргаликда хорижий инвесторларни жалб этиш, куплаб ;ушма корхоналар ва уларнинг филиаллари фаолиятини ташкил этилиши янги худудларни узлаштириш ва халкаро бозорларга чикишни такозо этмокда. Бунинг учун авваломбор, транспорт йулаклари ва замонавий транспорт-логистика марказларига эга булиш лозим. Бугунги кунда замон талабидан келиб чикиб республикамиз транспорт тизимидан самарали фойдаланиш, мультимодал ва интермодал ташувларининг ривожланиши, янги инфратузилма объектларини барпо этишни, яъни ташиш терминалларини шакллантиришни талаб этади. Халкаро микёсда ушбу мультимодал ташиш терминалларининг кенгайиши натижасида логистик марказларга айланиши, шу билан биргаликда халкаро ташув ва логистик жараёнларини узига камраб олишига асос булди.

Сунгги йилларда траспорт - логистика хизмати билан фаолият юритувчи кичик корхоналар купрок кичик сервис хизматлари билан чекланиб колиб, улар нафакат хорижий корхоналар билан транспортда ташиш хизматини аутсорсинг килиб, кам даромадли хизмат курсатиш билан шугулланмокда. Аммо, транспорт - логистиканинг асосий даромадли фаолияти халкаро бозорларга экспорт-импорт махсулотларини транспортда етказиб бериш булсада, замонавий ташиш технологияларига эга булмаганлиги сабаб, валюта окимини олиб келиши муваффакиятсиз якунланяпти. Бозор иктисодиётини ривожланиши ва кенг логистика инфратузилмаси тармогини шаклланиши албатта, умумиктисодий тармоклар ичида албатта транспорт хизматини улушини ошишига олиб келади. Шундай килиб, республикамизда ташкил этилган ва режалаштирилган логистика марказларининг истеъмолчиларга транспорт хизматини курсатиш куйидагиларни бажарилишини таклиф этади:

-товар (юк)лар хусусиятларини хисобга олган холда уларни тегишли тарзда урам (упаковка) воситаларини танлаш;

-упаковкадаги юк пакетларига тегишли ёзувлар ва белгилар киритиш, яъни тамгалаш;

-махсус таралардан фойдаланишни кузда тутиш, уларга тегишли белгилаш ва кодларни киритиш, юк бирликларини шакллантириш, юкларни пакетлаштириш ва контейнерлаштириш;

- самарали ташиш тури ва воситаларини танлаш;

-транспорт воситаларига юк ортиш ва тушириш ишларини бажаришда рационал технологияларга амал килиш;

-юк омбори ва терминалларда товарларни рационал жойлаштириш, уларни хисобга олиш ва захираларни шакллантириш;

- замонавий ахборот технологияларидан фойдаланиш;

- илмий-тадкикот ишлардан фойдаланган холда инновациялар яратиш ва амалиётга куллаш.

Замонавий логистик марказлар товар ва йуловчиларни манзилга етказиб беришда иштирок этувчи транспорт турларини сони буйича юк ташиш тизими юнимодал(бир турли), мультимодал ва интермодал(куп турли) транспортда ташиш куринишига эга булиши керак. Транспорт-логистик хизматларини курсатиш тузилмаси авваламбор, тузилманинг энг юкорисида интермодаль, кейин мультимодаль, ундан кейин юнимодаль регионалараро ташишлар, кейин вилоятлар ва шахарлар микёсидаги ташишлар, энг охирида эса алохида транспорт ташкилоти хисобланмайдиган корхоналар тасарруфидаги транспорт воситаларида бажариладиган юк ташишлар кузда тутилади. Ахолига логистика хизматини ташкил этиш, хизмат курсатиш каналларини топиш, риск ва хатарларни камайтириш учун шартнома асосида ташкил этиш. Хизматлар ва уларни сотишдан тушган тушум, даромад ва харажатларни хисобини юритиш ва самарали иш фаолиятини ташкил этиб олдиндан кузда тутилган техник иктисодий асослов буйича хужалик фаолиятини самарали юритиш ва ривожлантиришдан иборат булади.

Хизмат курсатишда энг катта эътиборни хизмат курсатиш сифатини оширишга каратиш керак.

Интермодал ташишлар - бу халкаро алокалар масштабида бир канча транспорт турлари воситасида ва юкларни транспортни бир туридан бошка турига юк эгасини иштирокисиз узатиш йули билан етказиб бериш тизимидир. Милий иктисодиётимиздаги туб таркибий узгаришлар, янги

савдо-сотик тизимининг шаклланиши ва тадбиркорлик субъектларининг ривожланиши натижасида якин кушни ва узок хориж мамлакатлари билан иктисодий алокаларининг интеграллашувида шахарлараро ва халкаро йуналишларда юкларни ташишда истеъмолчилар талаби йилдан-йилга ортиб бормокда.

Хулоса килиб шуни айтиш мумкинки, Республикамизда замонавий транспорт-логистик хизматларининг ташкил этилиши ва шу билан биргаликда ушбу хизматларнинг миллий иктисодиётимизни янада ривожлантириши, айнан транспорт-логистик инфратузилма масалалари билан богликдир. Замонавий транспорт-логистик марказларда барпо этилаётган экспорт-импорт юкларини ташувчи транспорт мажмуалар, омборлар ва озик-овкат махсулотларини совуткичларда сакловчи терминалларни ташкил этилиши, биринчи навбатда, экспортга йуналтирилган корхоналар фаолиятини янада ривожлантиришга, иккинчидан, кичик бизнес субъектлари сонини ортиши ва шу билан биргаликда иктисодиётимизни барча тармокларини жадал ривожлантиришга хизмат килади.

Юкоридаги омилларга ухшаш яна куплаб сиёсий ахвол, иктисодий танглик ва мафкуравий узгаришлар, уруш ва форс - мажор холатлар, технологик узгаришлар ва глобаллашув ва интеграция жараёни, табиий офатлар хам потенциал талабнинг узгаришига уз таъсирини утказиши мумкин.

SWOT ТА^ЛИЛ

S Кучли томонлар Илгари шу фаолият билан шугулланилган++ Бизнес учун жуда кулай худудда жойлашган+ Хизматга булган талабнинг мавжудлиги ++ ^исман зарурий техникаларнинг мавжудлиги+ W Кучсиз томонлар -Кучли брендга эга эмаслиги++ Кучли томонлар 6 та Кучсиз томонлар2 та S>W

++S 2 та ++W 1 та

++S>++W

О Имкониятлар Чикарилаётган ^арор ва Фармонларда ишлаб чикаришга эътиборнинг ортиб бориши++ Хизмат турини кенгайтириш+ Корхона УзССП аъзоси эканлиги++ Т Тусиклар- Кучли ракобатчиларнинг пайдо булиши+ -Истеъмол кобилятини номуайянлиги++ Имкониятлар 5 та Тусиклар 3 та

Q>T

++О 2 та ++Т 1 та ++O>++T

Корхона томонидан ички бозор эхтиёжи урганилди. Натижада вилоятимиз шахар ва туманларида ушбу хизмат турига булган эхтиёжни юкори эканлиги аникланди. Лойиханинг 100 % кисми логистика хизмати билан боглик эканлиги сабабли, хизматларни ташиш ва экспорт килишда транспорт харажатларига эхтиёж сезилмайди. Шу сабабли лойиха тулалигича узини-узи коплаши юкоридаги жадвал асосида курсатиб берилган. Лойиханинг кучли томонлари 6 тани, кучсиз томонлари 2

тани, Имкониятлари 5 тани, тусиклари эса 3 тани ташкил килиши лойиха долзарб эканлигини тасдиклайди.

Адабиётлар руйхати:

1. "Автомобил транспорти тугрисида"ги Узбекистан Республикасининг Конуни, 29.08.1998 йилдаги 674-Ьсон.

2. "Узбекистон Республикасида автомобил транспортида юкларни ташиш коидалари" тугрисида Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг карори, 01.08.2014 йилдаги 213-сон.

3. "Автомобил транспортида йуловчиларни шахарда, шахар атрофида, шахарлараро, халкаро, шунингдек юкларни халкаро йуналишлар буйича ташиш фаолиятини лицензиялаш юзасидан давлат хизматлари курсатишнинг маъмурий регламентини тасдиклаш тугриси"да Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг карори, 30.07.2019 йилдаги 636-сон.

4. Б.А.Хужаев. Автомобилларда юк ва пассажирларни ташиш асослари. Т.: "Узбекистон", 2002 й.

5. А.В.Вельможин, В.А.Гудков, Л.Б.Миротин, А.В.Куликов. Грузовые автомобильные перевозки. М.: "Горячая линия", 2007 г.

6. Sarvar, I., & Zokirxon, M. (2021). ROAD TRANSPORTATION ACCIDENTS WITH PARTICIPATION PEDESTRIANS. Universum: технические науки, (5-6 (86)), 62-65.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.