1Qo'qon davlat pedagogika instituti Pedagogik tadqiqotlar: dolzarb muammo va yechimlar
^okand^tatePedagogicallnstitut^^^^^^^^^^^^^^^^agOgjCai^B
RAQAMLI TA'LIM MAZMUNINI ISHLAB CHIQISHGA OID KASBIY TAYYORGARLIKNI RIVOJLANTIRISH AFZALLIKLARI
Muzaffarjon Mansurjonovich Jo'rayev
Qo'qon davlat pedagogika instituti, "Informatika" kafedrasi dotsenti, (PhD)
ANNOTATSIYA
Ushbu tezisda bo'lajak o'qituvchilarning raqamli ta'lim mazmunini ishlab chiqishga oid kasbiy tayyorgarligini rivojlantirish zarurligini asoslashga bag'ishlangan. Maqolada ushbu muammoni o'rganuvchi ilmiy tadqiqotlar natijalari tahlil qilinadi.
Kalit so'zlar: bo'lajak o'qituvchi, raqamli ta'lim mazmuni, moslashuvchan o'rganish, ijtimoiy konstruktivizm.
Bugungi kunda o'qituvchilarning o'z kasbiy amaliyotida raqamli texnologiyalardan foydalanish masalalari tobora dolzarb bo'lib bormoqda. O'qituvchilarning raqamli kompetensiyasini rivojlantirishning ahamiyati bir qancha omillar, jumladan, raqamli texnologiyalarning jadal rivojlanishi va ularning ta'limda keng qo'llanilishi bilan bog'liq [1]. Bunday sharoitda raqamli vositalar va resurslar sohasidagi kompetentsiya zamonaviy o'qituvchining professionalligining tobora muhim ko'rsatkichidir, ayniqsa tez o'zgaruvchan ta'lim muhitida tobora ortib borayotgan qiyinchiliklar paydo bo'ladi [2].
Ushbu yondashuv o'qituvchilar orasida eng ommabop hisoblanadi, chunki u sizga mazmunni diversifikatsiya qilish, aniq talabalarning ehtiyojlariga e'tibor qaratish va shu bilan shaxsiy ta'lim traektoriyalarini ta'minlash imkonini beradi. Shaxslashtirish zamonaviy ta'limning eng muhim yo'nalishlaridan biri bo'lib, u uzoq muddatli xususiyatga ega [3; 4], keyin o'qituvchining o'zining raqamli ta'lim mazmunini ishlab chiqishi uning professionalligining majburiy tarkibiy qismidir.
Biroq, bo'lajak o'qituvchining raqamli kontentni ishlab chiqishga oid kasbiy tayyorgarligini rivojlantirish nafaqat texnologiyalarni bilishni, balki ularni ta'lim maqsadlariga moslashtirish qobiliyatini ham talab qiladigan murakkab jarayondir. Shu munosabat bilan bo'lajak o'qituvchini raqamli ta'lim sohasida tayyorlash xususiyatlarini o'rganish dolzarb ilmiy muammolardan hisoblanadi. O'z raqamli didaktik vositalarini ishlab chiqish va shaxsiy ta'lim traektoriyalarini rivojlantirish imkonini beruvchi ta'lim muhitini yaratish qobiliyati o'qituvchining raqamli kompetentsiyasi sohasidagi muhim ko'nikmalaridan hisoblanadi [5; 6].
Raqamli transformatsiya sharoitida o'qituvchining kasbiy faoliyatini amalga oshirishga tayyorgarligini ta'minlash maqsadida raqamli bakalavriat o'qituvchisini shakllantirishning "end-to-end" tizimi ishlab chiqilgan bo'lib, uning asosiy
299
May 15, 2024
International Scientific and Practical Conference
Qo'qon davlat pedagogika instituti Kokand State Pedagogical Institute
gogj
Pedagogik tadqiqotlar: dolzarb muammo va yechimlar Pedagogical Researches: Current problems and Solutions
a
bosqichlaridan biri bu bo'lajak o'qituvchining raqamli ta'lim mazmunini ishlab chiqishga oid kasbiy tayyorgarligi hisoblanadi [7].
Biroq, ilmiy-pedagogik adabiyotlar manbalarining tahlili shuni ko'rsatadiki, hozirgi vaqtda bo'lajak o'qituvchilarning raqamli ta'lim mazmunini ishlab chiqishga oid tayyorgarligini rivojlantirish tizimi ilmiy asoslanmagan. Bo'lajak o'qituvchilarning raqamli ta'lim mazmunini rivojlantirishga oid tayyorgarligini shakllantirish jarayoni, uning asosiy tarkibiy qismlari va ular o'rtasidagi munosabatlarni har tomonlama va tizimli tushunish zarur.
Moodle ta'limini boshqarish tizimini yaratish bo'yicha maikurachi va loyiha menejeri Martin Dugiamas Moodle rivojlanishi uchun asos bo'lgan 5 tamoyilni ishlab chiqdi va ularni "ijtimoiy konstruksiya" umumiy nomi ostida birlashtirdi. Ushbu tamoyillarga rioya qilish kelajakdagi o'qituvchilarning o'z mazmunini rivojlantirishga tayyorgarligini shakllantirishga yordam beradigan shart-sharoitlarni yaratadi [21].
1-tamoyil. Ta'lim muhitining barcha ishtirokchilari bir vaqtning o'zida o'qituvchilar va talabalardir. O'qituvchilarning raqamli kontentni ishlab chiqishga tayyorgarligini rivojlantirish kontekstida bu o'zaro ta'limda, masalan, talabalarning o'zlari tomonidan darslar (master-klasslar) o'tkazishda ifodalanadi. Bunday mashg'ulotlar davomida bo'lajak o'qituvchi sinfdoshlari bilan ma'lum bir raqamli vosita bilan ishlash bo'yicha bilimlari va amaliy tajribasi bilan o'rtoqlashadi.
2-tamoyil: Biz ma'lumotni yaratish va boshqalarga tushuntirish orqali yaxshiroq o'rganamiz. Darslar davomida talabalar aniq maqsadli auditoriyaga qaratilgan raqamli resurslarni yaratadilar. Manfaatdor tomonlar talabalar tomonidan tanlanishi mumkin yoki ular o'qituvchining buyrug'ini bajaradilar. Bunday holda, texnik xususiyatlar muhokama qilinadi.
3-tamoyil: Boshqa o'quvchilarning faoliyatini kuzatish bizning o'rganishimizda muhim rol o'ynaydi. Talabalar tomonidan o'tkaziladigan har bir dars oxirida mulohaza yuritiladi (masalan, reflektiv forumlarda). Talabalar muvaffaqiyatsizlik va xatolar sabablarini muhokama qiladilar va afzalliklarni qayd etadilar.
4-tamoyil: Boshqa shaxsni tushunish bizga o'quv jarayonini shaxsiylashtirish imkonini beradi. Talabalar o'zlarining raqamli kontentini ishlab chiqishga tayyor bo'lishlari uchun individual ta'lim yo'lini tanlash asosida o'zini o'zi anglash va o'zini namoyon qilish imkonini beradigan sharoitlarni yaratish kerak. Mahorat darsi uchun mavzuni tanlashda talabalar o'zlarining kasbiy qiziqishlari va sevimli mashg'ulotlarini hisobga olgan holda vositalar va maqsadli auditoriyani o'zlari aniqlashlari mumkin.
5-tamoyil: Ta'lim muhiti moslashuvchan bo'lishi va ishtirokchilarni o'rganish ehtiyojlarini qondirish uchun oddiy vositalar bilan ta'minlashi kerak. Ushbu tamoyil bo'lajak o'qituvchilarning raqamli kontentni ishlab chiqishga tayyorgarligini rivojlantirish tizimiga asoslanadi va ilgari ushbu maqolada batafsil tavsiflangan.
300
May 15, 2024
International Scientific and Practical Conference
Qo'qon davlat pedagogika instituti Kokand State Pedagogical Institute
gogj
Pedagogik tadqiqotlar: dolzarb muammo va yechimlar Pedagogical Researches: Current problems and Solutions
gogi
p
Tadqiqotchilarning fikrini hisobga olgan holda G.K. Tleuzhanova va boshqalar, ta'limni o'zgartirish kontekstida o'qituvchining raqamli kompetentsiyalarini shakllantirishning pedagogik shartlarini ko'rib chiqamiz [9], biz o'qituvchining raqamli ko'nikmalarini rivojlantirishga yordam beradigan omillar-sharoitlarni tavsiflaymiz (rasm). o'qituvchilar.
Ta'lim mazmuni: o'qituvchining raqamli ko'nikmalarini aniqlash va ularni o'quv dasturiga qanday kiritish. O'qituvchilarga raqamli ko'nikmalarni bosqichma-bosqich rivojlantirishga yordam berish uchun tarkib tashkil etilishi va tuzilishi kerak.
O'qitish usullari: tayyorgarlik darajasi va individual xususiyatlarga qarab raqamli ko'nikmalarni rivojlantirishni qo'llab-quvvatlovchi usullarni tanlang. Bunday usullarga misol qilib loyiha asosida o'qitish, vaziyatni tahlil qilish, fikr-mulohaza va o'z-o'zini baholash kiradi.
Texnik vositalar: samarali va sifatli o'qitish uchun o'qituvchilarga zamonaviy texnologiyalar va dasturiy ta'minotdan foydalanish imkoniyatini berish.
O'quv materiallari: O'qituvchilarni raqamli ko'nikmalarni rivojlantirishni qo'llab-quvvatlovchi zamonaviy o'quv materiallari bilan ta'minlash. Raqamli texnologiyalardan foydalangan holda o'quv jarayonini tashkil etish bo'yicha ham uslubiy tavsiyalar zarur.
Tashkiliy yordam: raqamli texnologiyalardan foydalangan holda o'quv jarayonini qo'llab-quvvatlash uchun resurslarning mavjudligi. Shuningdek, o'qituvchilar o'rtasida o'zaro hamkorlikning turli shakllaridan foydalangan holda bilim va tajriba almashish imkoniyatlarini ta'minlash muhim ahamiyatga ega.
Psixologik jihatlar: o'qituvchilarga raqamli vositalardan ishonchli foydalanish imkonini beruvchi qulay muhit yaratish.
Hozirgi murakkab sharoitda o'qituvchi raqamli texnologiyalarga asoslangan ochiq ta'lim muhitini qurishi, ta'lim jarayonini tashkil etishda tarmoq kommunikatsiyalaridan foydalanishi kerak. Raqamli muhitda jamoaviy va guruhli o'zaro hamkorlikni rag'batlantirish, shuningdek, o'z faoliyatini o'z-o'zini nazorat qilish va tahlil qilish uchun imkoniyatlar yaratish muhimdir. Talabalarda axborotni tanqidiy tahlil qilish va baholash ko'nikmalarini, o'rganishga motivatsiyani shakllantirish kerak. Bo'lajak o'qituvchilarda belgilangan kompetensiyalarga erishish uchun o'quv jarayonini talabalar bir qator tadbirlarda ishtirok etadigan tarzda tashkil etish kerak. O'z raqamli resurslaringizni yaratish, baholash va tahlil qilish bilan mustaqil ishlash, raqamli resurslarni yaratish vositalarini o'rganish, raqamli resurslarni yaratish bo'yicha munozaralar va tengdoshlarni o'rganish kabi tadbirlarni kiritish bo'lajak o'qituvchilarning raqamli kontentni rivojlantirishga tayyorgarligini rivojlantirishning zarur shartidir. Shubhasiz, bo'lajak o'qituvchilarning raqamli kontentni ishlab chiqishga tayyorgarligini rivojlantirish muayyan ta'lim traektoriyasini, jumladan, bir necha bosqichlarni ishlab chiqishni talab qiladi. Ushbu bosqichlarning har biri dastur samaradorligini ta'minlash uchun muhimdir.
301
May 15, 2024
International Scientific and Practical Conference
Qo'qon davlat pedagogika instituti Pedagogik tadqiqotlar: dolzarb muammo va yechimlar
Kokand State Pedagogical Institute Pedagogical Researches: Current problems and Solutions
Foydalanilgan adabiyotlar ro'yxati
1. Mansurjonovich, J. M. (2024). Description of the Methodological Basis for Ensuring Interdisciplinary Continuity of the Subject" Computer Science and Information TECHNOLOGY" in Vocational Education. JournalNX, 7(10), 223-225.
2. Mansurjonovich, J. R. M. (2023). BO 'LAJAK O 'QITUVCHILARNING KASBIY TAYYORGARLIGINI RIVOJLANTIRISH JARAYONIDA "INVERTED" O 'QUV RESURSLARIDAN FOYDALANISHNING AFZALLIKLARI. Science and innovation, 2(Special Issue 10), 161-165.
3. Mansurjonovich, J. R. M. (2023). RAQAMLI TA'LIM MUHITIDA PICRAT MODELI ASOSIDA BO 'LAJAK O 'QITUVCHILARNI KASBIY FAOLIYATGA TAYYORLASH TEXNOLOGIYALARI. Science and innovation, 2(Special Issue 14), 238-242.
4. Mansurjonovich, J. M., & Obidovich, N. A. (2023). The Importance Of Smart Technologies In The Modern Integrated Digital Learning Environment. CEMJP, 31(4), 667-670.
5. Juraev, Muzaffarjon Mansurjonovich. "Experience of Cambridge Curricula in Ensuring the Continuity." The American Journal of Interdisciplinary Innovations and Research (2021).
6. Haydarova, S. "ELEKTRON TA'LIM TIZIMIDA O 'QUV KURSLARINI YARATISH." Solution of social problems in management and economy 2.4 (2023): 106-113.
7. Хдйдарова, С. "APPLICATION OF SQL LANGUAGE IN CLIENT-SERVER TECHNOLOGY." Экономика и социум 5-2 (2021): 1097-1101.
8. Хайдарова, Сапияхон. "Методика оптимального построения информационных баз данных для агропромышленных комплексов." (1994).
9. Khaidarova, S. "SOLUTION OF THE OPEN TYPE TRANSPORT PROBLEM USING THE OPTIMAL 2 PROGRAM." Theoretical aspects in the formation of pedagogical sciences 2.8 (2023): 56-61.
10. Haydarova, S. "Comparative analysis of numerical methods for solving ordinary differential equations." Galaxy International Interdisciplinary Research Journal 10.11 (2022): 356-361.
302
^_May_i5_202i_
International Scientific and Practical Conference
