Научная статья на тему 'РАҚАМЛИ МАРКЕТИНГДА ЭЛЕКТРОН ТИЖОРАТ ТЕХНОЛОГИЯЛАРИ'

РАҚАМЛИ МАРКЕТИНГДА ЭЛЕКТРОН ТИЖОРАТ ТЕХНОЛОГИЯЛАРИ Текст научной статьи по специальности «Экономика и бизнес»

CC BY
22
12
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
“Санаот-4.0” дастури / АТ-инфратузилмаси / кўп каналли савдо технологияси / кўп каналли маркетинг / рақамли маркетинг. / программа «Индустрия-4.0» / ИТ-инфраструктура / многоканальные технологии продаж / многоканальный маркетинг / цифровой маркетинг.

Аннотация научной статьи по экономике и бизнесу, автор научной работы — Мукимова Ўғилой Тожибоевна

Ушбу илмий мақолада рақамли маркетингда замонавий даврда кенг қўлланилаётган электрон тижорат технологиялари ва уларнинг мазмун-моҳияти ёритилган. Шунингдек, PIM-тизимлар (маҳсулот тўғрисидаги ахборотни бошқариш), омни-канал технологияси каби янги технологияларни қўллаш имкониятлари ўрганилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

ТЕХНОЛОГИИ ЭЛЕКТРОННОЙ ТОРГОВЛИ В ЦИФРОВОМ МАРКЕТИНГЕ

В данной научной статье описаны технологии электронной коммерции и их наполнение, которые широко используются в цифровом маркетинге в современное время. Также были изучены возможности использования новых технологий, таких как PIM-системы (управление информацией о продукте), омниканальные технологии.

Текст научной работы на тему «РАҚАМЛИ МАРКЕТИНГДА ЭЛЕКТРОН ТИЖОРАТ ТЕХНОЛОГИЯЛАРИ»

РАКАМЛИ МАРКЕТИНГДА ЭЛЕКТРОН ТИЖОРАТ ТЕХНОЛОГИЯЛАРИ

Мукимова УFилой Тожибоевна

Самарканд ицтисодиёт ва сервис институти таянч докторанти

mukimovaogiloy@gmail.com

Аннотация: Ушбу илмий маколада ракамли маркетингда замонавий даврда кенг кулланилаётган электрон тижорат технологиялари ва уларнинг мазмун-мохдяти ёритилган. Шунингдек, PIM-тизимлар (махсулот тугрисидаги ахборотни бошкариш), омни-канал технологияси каби янги технологияларни куллаш имкониятлари урганилган.

Калит сузлар: "Санаот-4.0" дастури, АТ-инфратузилмаси, куп каналли савдо технологияси, куп каналли маркетинг, рацамли маркетинг.

ТЕХНОЛОГИИ ЭЛЕКТРОННОЙ КОММЕРЦИИ В ЦИФРОВОМ

МАРКЕТИНГЕ

Мукимова Угилой Тожибоевна

Базовый докторант Самаркандского института экономики и сервиса

mukimovaogiloy@gmail.com

Аннотация: В данной научной статье описаны технологии электронной коммерции и их наполнение, которые широко используются в цифровом маркетинге в современное время. Также были изучены возможности использования новых технологий, таких как PIM-системы (управление информацией о продукте), омниканальные технологии.

Ключевые слова: программа «Индустрия-4.0», ИТ-инфраструктура, многоканальные технологии продаж, многоканальный маркетинг, цифровой маркетинг.

E-COMMERCE TECHNOLOGIES IN DIGITAL MARKETING

Mukimova Ugiloy Tojiboevna

Base doctoral student of Samarkand Institute of Economics and service

mukimovaogiloy@gmail.com

Abstract: This scientific article describes electronic commerce technologies and their content, which are widely used in digital marketing in modern times. Also, the possibilities of using new technologies such as PIM-systems (product information management), omni-channel technology were studied.

Keywords: "Industry-4.0" program, IT-infrastructure, multi-channel sales technology, multi-channel marketing, digital marketing.

Кириш

Иктисодиётнинг ракамли иктисодиёт тамойиллари кириб бормаган соха ва тармокларининг ракобатбардошлигини тасаввур этиш кийин. Товар-хомашё бозорини, унинг тузилмалари фаолиятини ракамлаштириш билан бирга, "Санаот-4.0" дастури жахон хужалигида кенг жорий этилаётган бир даврда ракамли маркетинг тизимида электрон тижорат технологияларини куллаш корхона ва ташкилотларнинг сотув хажмини ошириш билан бирга, сотувчи ва харидорни якинлаштиришда хам мухим ахамият касб этади.

Мавзуга оид адабиётлар та^лили

Савдо сохасини ривожлантириш ва уни давлат томонидан тартибга солишнинг иктисодий конуниятларини урганишда илк асослар сифатида Ф. Куеснай, Ф. Лисзт, Т. Ман, Д. Рикардо, А. Смит ва бошкалар. Уларнинг фаолияти ривожланаётган бозор иктисодиёти шароитида савдо фаолиятини тартибга солиш сохасида давлат сиёсатини ишлаб чикиш учун асос булади [1].

Тижорат фаолиятини ташкил этиш ва бошкариш назарияси ва амалиёти МДХ, мамлакатлари иктисодчилари Л.И. Абалкина, Ю.А. Аванесова, А.Г. Аганбегян, М.И. Баканова, В.Г. Бурмистрова, И.А. Бланка, В.В. Лукашевич З.М. Окрута, Ф.Г. Панкратова, Ф.Г. Памбухчиянца, Т.К. Серегина ва бошка бир катор олимлар [2] томонидан урганилди.

Электрон тижорат утган асрнинг охирида ва айникса 1971 йилда пайдо булган янги тушунчадир. Бу Интернет оркали сотиш ва сотиб олишни англатади. Шунингдек, у сотувчидан озик-овкат сотиб олиш каби интернетдан ташкари операцияларни хам уз ичига олади. Аслида, электрон тижорат интернетдан кенг фойдаланишдан кейин пайдо булди. У мобил телефонлар, телевизорлар, АТ ва компютерлар каби технология ва алоканинг хар кандай туридан фойдаланиши мумкин. Шу сабабли хам, савдо назариясида "электрон тижорат" йуналиши вужудга келди ва у йилдан-йилга кенгрок тадкик этила бошлади.

Жумладан, Л.К. Терешченко [3] ва И.Ю. Алексеев [4] бир вактнинг узида уз камровини факат Интернет глобал компютер тармогида операцияларни амалга ошириш билан чеклайди, Н.А. Дмитрик уз камровини бошка хар кандай компютер тармоги билан чеклайди, С.В. Василев - электрон алока

воситаларидан фойдаланган холда амалга оширилган операцияларни электрон тижорат деб атайди [5].

Бирок, бошка тадкикотчилар тахлил килинган тушунчаларни фарклаш зарурлиги хакида гапиришади. Б.И. Скородумованинг позициясига кура, "электрон тижорат" субъектлар уртасидаги узаро алока электрон шаклда амалга ошириладиган ва ресурсларни етказиб бериш ёки махсулотларни жисмоний етказиб бериш билан бирга булган бизнес жараёнининг хар кандай шаклидир. Савдо жараёнига тегишли булган электрон тижорат электрон тижоратнинг бир кисми булиб, Интернетда энг фаол ривожланмокда. А. А. Тедеевнинг сузларига кура, "савдо" "тижорат" га караганда торрок тушунчадир ва шунинг учун электрон савдони электрон тижоратнинг алохида холати сифатида куриб, бу тушунчаларни фарклаш керак [6].

Тадкикот методологияси

Ракамли маркетингда электрон тижорат технологиялари урганиш максадида тадкикотда анализ, синтез ва киёсий тахлил усулларидан фойдаланилган.

Тахлил ва натижалар

Куп каналли савдо технологиясининг инновацион турларига каналдан ташкари ва каналлараро савдо киради. Улар бир нечта савдо каналларидан ташкил топган тизимнинг ахборот технологиялари асосида автоматлаштириш билан ажралиб туради. Ушбу куп каналли турлардан фойдаланиш чакана савдо корхонасининг АТ-инфратузилмасини кайта ташкил этишни талаб килади, бу эса битта АТ мухитида турли таркатиш каналлари жараёнларини амалга оширади. Куп каналли каналлардан фойдаланишда маркетингнинг асосий янгиликларидан бири бу харидорни сотувчи учун мавжуд булган турли хил савдо каналларида бир хил идентификациялашдир. Куп каналли ёндашув хар бир мижозга шахсийлаштирилган муносабатни талаб килади. У умуман савдо-сотик ривожланишининг асосий маркетинг элементидир. Бунинг учун маълум бир мижозга йуналтирилган ва уни саклаб колиш ва унинг садокатини оширишга каратилган янги савдо тушунчаларини жорий этиш талаб этилади. Ушбу тушунчалар куйидагиларни уз ичига олади: шахсий реклама акциялари, мижозга максадли таклифлар, содиклик дастурларидан фойдаланиш, савдо каналларини автоматлаштирадиган АТ тизимларида харидорнинг шахсий хисоб ракамидан фойдаланиш, тахлил тизимлари асосида шахсий максадли маркетинг ташаббусларидан фойдаланиш.

Узаро фаолият каналлари оркали сотиш (узаро канал) куп каналли каналларга интеграциялашув, узаро таъсир ва узаро алокаларни бошкаришни уз ичига олади. Чакана савдо учун нафакат бир нечта савдо каналларига эга

булиш, балки ушбу каналларни бошкариш имкониятига эга булиш мухимдир. Бу чакана савдо каналини хисобга олган холда харидорларнинг максадли гурухларига турли вазиятларда таъсир утказишига имкон беради.

Шунингдек, канални бошкариш мижознинг кайси канални афзал куриши асосида мижозлар иштирокини яхшилаш учун мухимдир. У яхши нархга Интернетни, махсулотни синаб куришни ёки унга тегишни афзал курган анъанавий дуконни планшет ёки смартфон ёрдамида харид килиш учун мобил канални танлаши мумкин. Куп каналли махсулот нархининг пасайишига олиб келади, чунки турли таркатиш каналларида махсулот нархи бир хил булиши керак.

Кросс канал чакана савдоси мижозларга барча каналларда узлуксиз харид килиш тажрибасини такдим этиш учун бир нечта савдо ва маркетинг каналларини бирлаштиради. Ушбу технологиядан фойдаланган харидор турли хил каналларда сотиб олиш жараёнининг турли боскичларини амалга ошириши мумкин, масалан: стационар компютер ёки мобил курилмадан фойдаланган холда Интернетда маълумот кидириш, лекин дуконда (veb-to-store) харид килиш, ёки дуконда махсулотни куринг ва Интернетда (дукондан-вебга) сотиб олинг.

Куп каналли стационар ва интернет-дукон эгаларига савдо самарадорлигини оширишга имкон беради. Куп каналли дастурни амалга ошириш учун аклли хусусиятларга эга дастурлардан фойдаланилади. Узаро фаолият платформали ечимлардан фойдаланадиган савдогарлар Т0П-10 интернет-дуконларига киритилган. Бу Frgos, Tecco, М&С, Буюк Британиядаги Next; Konrad, Bomprix, Weltbild Германияда; АКДТдаги Wаlmart, Best Buy, Target, Маsys.

Куп каналли концепцияни амалга ошириш учун тегишли кушимча курилмалар талаб килинади. Руйхатдаги окимларни бошкариш учун корхоналарни бошкариш тизимига, яъни ERP тизимига урнатилган каталогдан фойдаланиш етарли эмас. Синхронизация ва маълумотлар сифатини таъминлаш оркали тулдирилган товарларнинг ягона тулик каталогидан фойдаланиш талаб этилади. Ушбу максадлар учун йирик савдо корхоналари махсулот каталогини бошкариш тизимидан, PIM тизимидан фойдаланишлари мумкин.

PIM-тизимлар (махсулот тугрисидаги ахборотни бошкариш) товарларни реклама килиш ва сотиш максадида ахборотни марказий бошкариш учун ишлатилади. Маълумотлар турли хил каналлардан, шу жумладан географик жихатдан таркалган савдо нукталаридан олиниши мумкин.

Омни-канал технологиясини куллаш. Кушма сузлардаги "омни" сузи туликлик, универсалликни англатади. Ушбу технология куп каналли технологияни ишлаб чикишдир, аммо унинг кулланилиши турли каналлардан

фойдаланишда муаммосиз ёндашишга каратилган. Шу билан бирга, барча каналлар ягона маълумотлар базаси, нархлар, реклама акциялари ва бошкалар билан ишлайди. Уларга кириш Интернетга уланган мобил курилмалар, стационар компютерлар, B2C ва B2B ахборот тизимлари, телевизорлар, каталоглар ёрдамида амалга оширилади.

Хизматни шахсийлаштириш ушбу технологиядан фойдаланишнинг мухим омилидир. Ушбу технология маълум харидорларнинг ижтимоий тармок сайтларига, Интернет-сайтларга, содиклик дастурларидан, маълумотларни йигиш усулларидан фойдаланганда олинган маълумотлардан самарали фойдаланишга имкон беради. Турли каналлардан маълумот реал вактда кабул килинади, бу эса харидорнинг узига хос эхтиёжларини хисобга олган холда уни сотиб олиш учун ишлатишга имкон беради. Ушбу ёндашув савдо самарадорлигини сезиларли даражада яхшилаши мумкин, аммо бу корхонанинг ташкилий тузилмасини узгартиришни талаб килади.

Компанияларни куп каналли булишга ундовчи асосий кучлари куйидагиларни уз ичига олади:

1) ракобатчилар янги стратегияни илгари амалга оширишидан куркиши;

2) янги технологияни татбик этган корхона ракобатчиларга нисбатан факат вактинчалик устунликни олади. Шу сабабли, корхоналар уз фаолият сегментида етакчиликни саклаб колиш учун доимий равишда янгилик киритишга мажбур. Шунингдек, куп каналли бизнес имкониятларини куллаб-кувватловчи технологияни назарда тутади.

Куп каналли уланишни таъминлайдиган тизимларга Intel нинг чакана интеллектуал ахборот тизимлари киради. Улар сизга барча каналлар оркали харидорлар учун махсулотнинг жозибадорлигини назорат килиш, истеъмолчиларнинг хатти-харакатларини ишончли ва хавфсиз тахлил килиш имконини беради ва тахлил натижаларига кура молиявий даромадларни яратишга ёрдам беради. Ше1нинг узаро алокада ва ишончли чакана разведкаси динамик бозорда ажралмас булиши учун зарур булган барча маълумотларни такдим этади. Улар замонавий куп каналли чакана бозорда захираларни, ортикча нарсаларнинг тулик куринишини ва назоратини таъминлайди. Ушбу тизимлар савдогарларга бир нечта манбалардан, шу жумладан дуконлардан, етказиб берувчилардан ва омборлардан инвентаризация маълумотларини осонликча бирлаштириш, тахлил килиш ва бошкариш имкониятини беради. Шундай килиб, у пул маблаглари ва керакли ресурслар тугрисида маълумотни уз вактида олиш имкониятини беради, шунингдек керакли вактда керакли савдони амалга ошириш учун реал имкониятларни беради.

Intel компаниясининг аклли чакана савдо тизимларига куйидагилар киради: Phosabby Sotial display Boost Brandi, Intellegent Self-Offers Center,

Intellegent Shelf Label Solution, Intellegent dynamic Store Merchandising.

Куп каналли маркетинг содиклик дастурларини, ракамли квитанцияларни, мобил купонларни, турли хил каналларда сотиладиган мобил туловларни ягона тизимга бирлаштиришга имкон беради. Шундай килиб, куп каналли маркетинг Германиянинг Etalon GmbH компанияси томонидан кулланилади, бу учун компания NuBON куп каналли ечимидан фойдаланади. Ушбу ечим шахар телефонлари, онлайн харидлар ва мобиллик каби каналларни бирлаштиради. Тизим ракамли чеклар, мобил купонлар, мобил туловлар ва содикдик дастурлари билан узаро алокада.

Мижозни идентификациялаш турли каналларда амалга оширилади. Харидор NuBON порталида руйхатдан утиши, шахсий QR-кодини (ёки штрих-кодини) олиши керак. Ушбу код хар сафар мижоз чегирмага эга булишни ёки купон билан туламокчи булганида, кассада смартфондан (ёки кассир томонидан киритилган) укилади. Сканерланган эски квитанцияларни N11BOK га юклаш мумкин, бу ерда сиз онлайн-дуконлардан ва содиклик карталаридан тушумларни саклашингиз мумкин. KIBOK квитанциялар буйича сотувлар, онлайн ва офлайн дуконлар, савдо марказлари, EIR тизимларидаги омбор баланслари ва фойдаланувчи профилларини бир жойга бирлаштиради. Бу тахлилчиларга харидорлик одатларига оид турли хил булакларда тахлилларни утказишга, дуконларни, савдо марказларини, худудларни, махсулот гурухларини тахлил килишга имкон беради. Ушбу ечим ёрдамида маркетологлар максадли реклама ва бонусларни Интернетда жойлаштиришлари ёки уларни мижозларнинг мобил телефонлари ва электрон почта хабарларига юборишлари мумкин.

Ракамли маркетинг хизматлари B2B ва B2C сегментларида айникса талабга эга. Ракамли ривожланган имкониятлардан фойдаланиш максадли истеъмолчиларга максимал даражада эришиш ва улар билан узаро таъсир самарадорлигини урнатиш имконини беради, бу эса ушбу ёндашувнинг юкори самарадорлигини таъминлайди.

Ракамли маркетинг воситалари куплаб одамларни хабардор килиш, потенциал мижозларнинг эътиборини компания, товар белгиси, хизмат ёки махсулотга жалб килишга имкон берадиган барча усуллар, воситалар ва тадбирларни уз ичига олади. Купинча бир вактнинг узида бир нечта воситалардан фойдаланилади, бу сизга максадли аудиторияни максимал даражасига етказиш ва юкори реклама самарадорлигига эришиш имконини беради. Амалдаги воситалар руйхати маркетинг ^мпаниясининг максадларига, уни амалга ошириш боскичига, максадли аудиториянинг хусусиятларига, таргиб килинаётган махсулотга ва бошкаларга боглик.

Ракамли маркетингда ракамли технологияларга асосланган бошка

воситалардан хам фойдаланиш мумкин: дастурларни урнатишда реклама таклифларидан тортиб, электрон почта оркали юбориш ёки абонентларни чизикда ушлаб туриш учун ишлатиладиган воситалар. Газеталар ёки варакалар каби анъанавий оммавий ахборот воситалари, агар улар рекламада QR-кодни уз ичига олсалар (яъни улар ракамли технологиялардан фойдаланишни назарда туцалар) хам ракамли маркетинг хисобланади.

Ракамли маркетингнинг каналлари:

Интернет. Ушбу канал глобал тармокка уланган хар кандай курилмалардан: ноутбуклар, планшетлар, компютерлар, смартфонлар ва бошкалардан фойдаланишни таъминлайди, ракамли маркетингнинг бир кисми сифатида реклама Интернетда жойлаштирилади (кидирув, контекстуал, баннер, тизер ва бошкалар), пассив ёки вирусли реклама учун турли хил таркибни яратиш (видеолар, матнли маколалар ва бошкалар), ижтимоий тармокларда товарлар ва хизматларни реклама килиш, эксперт хулосаларини нашр этиш, сайтни кидирув тизимини оптималлаштириш.

Рацамли телевидение. У аналог телевизорнинг бозордаги урнини аста-секин босмокда ва тобора глобал тармок билан интеграциялашмокда. Ракамли телеканалда ракамли маркетингнинг энг кенг таркалган формати бу тижорат танаффусларида эфирга узатиладиган киска видеофилмларни яратишдир. Баъзи холларда, судралувчи чизиклар ва бошка имкониятлар хам кулланилади.

Махаллий тармоцлар. Буларга компютерларнинг турли хил махаллий "уюшмалари" киради. Булар битта офис ичидаги корпоратив тармоклар, якка тартибдаги уйлар, шахарлардаги махаллий тармоклар ва бошкалар булиши мумкин. Ушбу канал оркали одатда аник географик маълумотларга эга аудиторияга мулжалланган товарлар ва хизматларнинг рекламалари таркатилади.

Мобил цурилмалар. Бу уяли телефонлар, смартфонлар. Мобил курилмалар оркали таргиб килишнинг энг кенг таркалган усули бу реклама таклифи билан СМС хабарларни юборишдир. У мижозлар базасига кура (яъни хизматлардан фойдаланган ёки ушбу компаниядан товар сотиб олган одамлар сонига караб) хам, мустакил телефонлар тупламларига кура хам амалга оширилиши мумкин. Мобил гаджетлар канали оркали сиз бошка воситалардан хам фойдаланишингиз мумкин, масалан, WOW-кунгироклар, фирма таклифлари, учинчи томон дастурларида реклама.

Ацлли цурилмалар. Буларга куп киррали аклли курилмалар: Интернетга уланган Wi-Fi га уланган соат, тарози, фитнесс билагузуклари ва бошкалар киради. Рагбатлантириш учун сиз дастур маркаси ва бошка воситалардан фойдаланишингиз мумкин.

Интерфаол дисплейлар. Улар дукон жихозлари, кафе ва ресторанларда, ПОС терминалларда, зарядловчи курилмаларда ва бошкаларда урнатилиши мумкин. Интерактив дисплейларга реклама максадида урнатилган ракамли баннерлар хам киради [7].

Туртинчи саноат инкилоби, юкорида келтирилган тезлаштирилган ривожланиш йуналишларидан ташкари, ßD-босма, босма электрониканинг кенг жорий этилишини, таркатилган дафтарлардан фойдаланишни назарда тутиши мумкин (яъни криптовалюталар яратилгандан кейин маълум булган блокчейн технологияси), виртуал ва кенгайтирилган вокеликдан фойдаланиш, хаттоки автоном роботларнинг ривожланиши, улар хозирги каби автоматлаштирилган линияларнинг таркибий кисмлари булмайди, аммо одамлар ёнида ишлашга кодир булган жуда аклли курилмалар [8].

Мамлакатимизда савдо тармоклари ва каналларининг ривожаланиши, савдо дуконларининг янгича куринишлари супермаркетлар, интернет дуконларининг шаклланиши ва ривожланиши ракамли тизимларнинг ривожланиши учун хам имконият яратиб берди. Шу жумладан, Korzinka.uz супермаркетлар тармоги томонидан QR-кодли карталарнинг кулланилиши, смартфонларга юклаб олиш учун Korzinka.uz мобил иловасининг мавжуд эканлиги таксимот каналларини ривожлантириш имконини беради. Ушбулар оркали ретро бонусларни таклиф этиш ва СМС-маркетинг хам кенг йулга куйилган [9].

Аммо бутун дунё "Саноат-4.0" лойихасини жорий этаётган Япония, АКШ, Германия сингари мамлакатлардаги савдо уйлари ва супермаркетларда, автоном роботлар хизмат курсатаётган Туркия, Франция, Канада сингари мамлакатларда эса контактсиз савдо тизими йулга куйилган бир даврда мамлакатимиз ишлаб чикарувчилари ва хизмат курсатувчилари олдида ушбу мамлакатлар тажрибасини хам кенг урганиш муаммоси турибди.

Шунингдек, XXI асрдаги янги тенденциялардан бири булган маркетинг логистикаси тушунчаси хам мамлакатимиз товар-хомашё бозори субъектлари томонидан урганилиши лозим булган усуллардан бири хисобланади.

Маркетинг логистика концепцияси 1980 йилларнинг бошидан бери кулланила бошланди. XX аср махсулотни таксимлашда карорларни оптималлаштириш оркали ракобатбардошликни таъминлайдиган логистика тизимини яратиш. Таркатишда кенг кулланиладиган логистика тушунчалари (технологиялар) орасида ишлаб чикариш, DDT (Deamnd-Technikus /Logistics) -логистика, йуналтирилган талаб билан боглик. Ушбу концепцияда бир нечта вариант мавжуд, жумладан QR, CR ва бошкалар.

QR (Тезкор жавоб) - бу "тезкор жавоб бериш" тушунчаси (усули, технологияси), унинг мохияти талабни реал вактда ва охирги истеъмолчига

иложи борича якинрок бахолашдан иборат. Ушбу логистика менежменти концепциясини амалга ошириш тегишли ахборот технологиялари ишлаб чикилганидан сунг, электрон хужжат айланиши, электрон савдо, штрих кодлаш ва бошкалар жорий этилгандан сунг амалга оширилади. Сотиш буйича реал маълумотлар штрих-кодларни сканерлаш оркали хосил булади, сунгра бу маълумотлар узатилади. "Тезкор жавоб" логистика тизимининг талаб узгаришига жавоб бериш вактини минималлаштиришга каратилган булиб, ахборот технологияларини такомиллаштириш ушбу усулдан корхоналар фаолиятида янада самарали фойдаланишга ёрдам беради.

CR (доимий тулдириш) - бу тулдириш учун тайёр махсулот буюртмаларига булган эхтиёжни бартараф этишга мулжалланган "Узлуксиз тулдириш" логистика технологияси. Ушбу технология QR модификациясидир. Максад, чакана сотувчиларга махсулотни етказиб бериш режасини ишлаб чикиш, жараённи доимий равишда кайта тиклашга йуналтириш. Етказиб берувчи сотувчи томонидан такдим этилган савдо маълумотлари асосида чакана савдо дуконларида махсулот захираларини саклайди.

Хулоса

Шундай килиб, куйидаги хулосалар килиш мумкин:

1) маркетинг логистика тизимининг рентабеллиги (етказиб беришни бажариш) ва кириш манбаи (харажатлар);

2) даромадлар ва харажатлар маълум бир муносабатдадир, яъни у корхонанинг узига хос хусусиятлари ва бозорнинг узига хос хусусиятлари билан белгиланади: бозорнинг узига хослиги хизмат курсатиш даражасини ва унинг асосида харажатларни белгилайди; харажатлар шунинг учун сотиш динамикаси билан белгиланади;

3) бозорга йуналтирилганлиги даражасида. Шу билан бирга, ушбу тизимнинг вазифалари факат махсулотга йуналтирилган экан (маркетинг менежментининг дастлабки тушунчаларидан бири), бу муваффакиятсизликка учрайди;

4) маркетинг логистикаси таркибий кисмларининг алокасини урнатиш натижасида ушбу тизимни операцион маркетингга интеграциялашуви амал килиши керак. Шу билан бирга, маркетинг логистикасининг узаро таъсир килувчи таркибий кисмларини барча ишлаб чикариш функцияларини (етказиб бериш, ишлаб чикариш ва таркатиш окимлари жараёнларини логистика бошкаруви) уз ичига олган холда кенгайтириш зарур. Натижада маркетинг логистикасини маркетингга кушилиши таъсири остида умумий маркетинг тушунчаси пайдо булади;

5) Корхонанинг махсулот ишлаб чикариш ва бозорга хизмат курсатиш

учун юкори кобилиятини хисобга олган холда, таркатиш тизимининг узи маркетинг стратегиясига айланади. Ушбу стратегия бозорнинг кенгайишини таъминлайди ва шу билан бирга ракобат харажатлари босимини камайтиради. Купгина холларда, бу якка бозорларни нишонга олиш ва халкаро бозорга чикишни таъминлашга имкон беради.

Ушбу тизим хам мамлакатимиз савдо тизимида кулланила бошлаган булса-да, назарий-амалий жихатдан тулик тадкик этилмаган.

Фойдаланилган адабиётлар руйхати

1. Смит А. Исследование о природе и причинах богатства народов (книги I—III). / Пер. с англ, вводная статья и комментарии Е. М. Майбурда. — М.: Наука, 1993. — 572 с., Афанасьев В. С. Глава 2. Давид Рикардо // Всемирная история экономической мысли: В 6 томах / Гл. ред. В. Н. Черковец. — М.: Мысль, 1988. — Т. II. От Смита и Рикардо до Маркса и Энгельса. — 574 с. — 20 000 экз. — ISBN 5-244-00038-1.

2. Ф. Г. Панкратов, Ю. К. Баженов, В. Г. Шахурин. Основы рекламы. М.:2011. Ст. 345-348., Абалкин Л.И.Политическая экономия и экономическая политика.- М.:Мысль,1970.-232с,

3. Терещенко Л.К. Правовое регулирование электронной коммерции // Юридический мир. 2001. № 10. С. 36—42.

4. Алексеев И.Ю. Электронная торговля: правовые проблемы предпринимательской деятельности в Интернете // Юрист, 2000. № 3. С. 43.

5. Сигарев А. В. Электронная коммерция: вызовы и перспективы в условиях экономической нестабильности // Вестник Московского университета МВД России. 2013. №2. URL: https://cyberlemnka.ru/article/n/elektronnaya-kommertsiya-vyzovy-i-perspektivy-v-usloviyah-ekonomicheskoy-nestabilnosti (дата обращения: 29.01.2023).

6. Тедеев А.А. Электронная коммерция (электронная экономическая деятельность): Правовое регулирование и налогообложение. М.: Приор. 2002. С. 224.

7. https: //promo. ingate.ru/seo-wikipedia/digital-marketing/

8. https://www.it.ua/ru/knowledge-base/technology-innovation/industry-4

9. https: //rabota. korzinka.uz/uzb/pages/view/kontakty

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.