CC BY
3
УДК 811.161.3+811.113.6
Ю. А. Петрушэуская
Магшёусю дзяржауны ушверсгот 1мя А. А. Куляшова
ПРЫКАЗК1-АНАЛАГ1 У ГЕНЕТЫЧНА I АРЭАЛЬНА ДАЛЁК1Х МОВАХ (НА МАТЭРЫЯЛЕ БЕЛАРУСКАЙ I ВЕПСКАЙ МОУ)
Прыказкавыя фонды генетычна i арэальна далёшх моу на сённяшш дзень недастаткова вы-вучаны у супастауляльна-тыпалапчным плане. У артыкуле прадстаулены вынiкi параунання беларускiх i вепсшх прыказак з выкарыстаннем сiнхранiчнага падыходу i структурна-семантычнага мадэлявання мiжмоyных прыказкавых паралеляу.
Мэта даследавання: устанавщь i дыферэнцаваць тыпалапчную агульнасць мiжмоyных прыказкавых аналагау беларускай i вепскай моу.
Фактычным матэрыялам даследавання паслужылi 755 прыказак вепскай мовы i звыш 12 000 прыказак беларускай мовы. З вепсшх прыказак, абраных для аналiзу, паралелi у беларускай мове маюць 158 адзшак, з як1х 72 адзшш (амаль кожная дзясятая вепская прыказка) з'яуляюцца аналагамi беларускiх прыказак.
Навуковая навiзна даследавання заключаецца у першую чаргу у самiм факце супастаулення вепск1х i беларускх прыказак, а таксама у прымянент методьш сшхрашчнага падыходу з структурна-семантычным мадэляваннем для дыферэнцыяцьп тыпау 1х м1жмоуных аналагау. Вепск1я прыказю, якiя маюць аналап у беларускай мове, дыферэнцуюцца па характары м1жмоунай агульнасцi на некалью тыпалапчна значных груп: ушверсальныя, iнгэрнацыяналы^ыя, агульныя з рускай мовай прыказкi, агульныя только для беларускай i вепскай моу. Вынiкi i методыка iх атрымання у далейшым могуць быць выкарыстаны для тыпалапчнага вывучэння прыказкавых фондау iншых генетычна i арэальна далёк1х моу.
Даследаванне выканана па заданнi Беларускага рэспублжанскага фонду фундаментальных даследаванняу (навуковы праект № 20231303).
Ключавыя словы: прыказка, беларуская мова, вепская мова, тыпалапчнае супастауленне, прыказкавы аналаг.
Для цытавання: Петрушэуская Ю. А. Прыказкi-аналагi у генетычна i арэальна далёких мовах (на матэрыяле беларускай i вепскай моу) // Труды БГТУ. Сер. 4, Принт- и медиатехнологии. 2023. № 2 (273). С. 96-104. DOI: 10.52065/2520-6729-2023-273-2-14.
Yu. A. Petrushevskaya
Mogilev State A. Kuleshov University
ANALOGUE PROVERBS IN GENETICALLY AND AREALY DISTANT LANGUAGES (BASED ON THE BELARUSIAN AND VEPSIAN LANGUAGES)
Proverb funds of genetically and geographically distant languages are currently not sufficiently studied in terms of comparability and typology. The article presents the results of a Belarusian and Vepsian proverbs comparison using a synchronic approach and structural-semantic modeling of interlanguage proverb parallels.
The aim of the study is to establish and differentiate the typological unity of interlanguage proverbial analogues of the Belarusian and Vepsian languages.
755 proverbs of the Vepasian language and over 12,000 proverbs of the Belarusian language served as the research material. Out Vepsian proverbs selected for analysis, 158 units have parallels in the Belarusian language. A total of 72 items similar to Belarusian proverbs are recorded in the proverb fund of the Vepsian language.
The scientific novelty of the study is, first of all, in the very fact of comparing Vepsian and Belarusian proverbs, as well as in the application of the method of synchronic approach with structural-semantic modeling to differentiate the types of their interlanguage analogues. Vepsian proverbs, which have analogues in the Belarusian language, are differentiated by the nature of interlanguage commonality into several typologically significant groups: universal, international, proverbs common to the Russian language, common only to the Belarusian and Vepsian languages. The results and methodology of obtaining them can be used for typological research of proverb funds of other genetically and geographically distant languages.
The research was carried out of the task of the Belarusian Republican Fund for Fundamental Research (Project no. 20231303).
Keywords: proverb, Belarusian language, Vepsian language, typological comparison, proverb analogue.
For citation: Petrushevskaya Yu. A. Analogue proverbs in genetically and arealy distant languages (based on the belarusian and vepsian languages). Proceedings of BSTU, issue 4, Print- andMediatechnologies, 2023, no. 2 (273), pp. 96-104. DOI: 10.52065/2520-6729-2023-273-2-14 (In Belarusian).
Уводзшы. Параунальнае i тыпалапчнае вы-вучэнне прыказак з'яуляецца адным з найбольш перспектыуных напрамкау сучаснай л^вютычнай парэмiялогii [1, 2, 3]. Як паказваюць найноушыя даследаваннi, ад таго, наколью добра вызначаны прыказкавыя адпаведнiкi у iншых мовах, зале-жыць адэкватнасць апiсання уласна нацыянальнага кампанента у прыказкавым фондзе [4, 5, 6], выяу-лення этнакультурных i акаялапчных асаблiвасцей прыказкавай карцшы свету [7, 8, 9, 10, 11], ды-ферэнцыяцыя агульнага i спецы^чнага у семан-тыцы, структуры i функцыях прыказак [12, 13, 14].
Беларусюя прыказкi даволi дасканала дас-ледаваны у параунальным плане у дачыненнi да шэрага славянсюх i германскiх моу [15, 16, 17, 18, 19, 20, 21]. На гэтай падставе былi выдзелены i верыфiкаваны у складзе прыказкавага фонду беларускай мовы як агульныя з iншымi мовамi адзiнкi [22], так i ушкальныя (адзiнкi, яюя вы-ступаюць прамымi носьбiтамi нацыянальна-куль-турнай семантыкi) [23]. Разам з тым прыказкi беларускай i вепскай моу нiколi спецыяльна не супастаулялюя у плане пошуку аналапчных адз> нак (не iснуе i беларуска-вепскага парэмiя-лагiчнага слоунiка).
У адрозненне ад беларускiх прыказак, вепскiя парэмп на сённяшнi дзень практычна не выву-чаны у параунальным i тыпалапчным аспектах, але разам з тым дастаткова часта выкарыстоу-ваюцца у якасщ фактычнага матэрыялу у дасле-даваннях прыбалтыйска-фшсюх моу [24]. Пас-лядоуны аналiз вепскiх прыказак у параунанш з iншымi мовамi дазволiу бы адказаць на многiя пытант пра iх паходжанне, нацыянальную спецы-фiчнасць, асаблiвасцi iх генетычнай, арэальнай, тыпалапчнай моунай i культурнай агульнасцi vs. ушкальнасщ на еурапейскiм прыказкавым фоне.
Трэба зауважыць, што у лексiкаграфiчным плане вепскiя прыказкi апрацаваны даволi добра. Так, першая вядомая фшсацыя вепсюх прыказак належыць яшчэ Элiясу Лёнроту, яю апублшоувау iх у 1853 г. у першай навуковай працы па вепскай мове "Om det nord-tschudiska spraket" («Пра мову пауночнай чудзЬ>) [25, с. 4]. На працягу наступнага стагоддзя вепсюя прыказю руплiва збiралiся i былi акумуляваны у фундаментальным выданнi "Vepsa vanasônad" (1992) [26]. Вепскiя прыказю зафiксаваны у фундаментальным полшнгвальным даведшку Д. Пацолаi "European Proverbs in 55 Languages, with Equivalents in Arabic, Persian, Sanskrit" (1997) [27]. Наяунасць адзшак вепскага прыказкавага фонду у зборшку даказвае наяунасць
у iм паралеляу не толью з блiзкароднасных моу, але i з моу, генетычна не звязаных з вепскай мовай.
Прыказкавы фонд вепскай мовы да гэтага мо-манту не выкарыстоувауся для параунання з бе-ларускiмi прыказкамi. Актуальнасць i навуковая навiзна даследавання заключаецца у тым, што супастауляльны аналiз прыказак вепскай i бела-рускай моу (на падставе структурна-семантычнага мадэлявання на шыроюм моуным фоне) дазволiць выявiць прыказкавыя аналап як тыпалагiчна зна-чныя (агульныя для вялшай колькасцi моу), так i спецы^чныя (характэрныя толькi для гэтых дзвюх моу i генетычна або арэальна блiзкiх iм моу).
Мэта даследавання: вызначыць i дыферэн-цаваць тыпалагiчную агульнасць мiжмоУных прыказкавых аналагау у беларускай i вепскай мовах.
Фактычны матэрыял даследавання склалi 755 вепсюх прыказак, якiя адлюстраваны у най-ноушым парэмiялагiчным зборнiку "Mi meles, se i keles. Vepslâized mustatised" (2018), што укладзены В. Ю. Жукавай [25] i дастаткова поуна рэпрэзентуе вепскi прыказкавы фонд, i звыш 12 000 бела-рускiх прыказак, зафшсаваных у акадэмiчным вы-даннi «Прыказю i прымаую» (1976) М. Я. Грын-блата [28].
Метадалагiчнай асновай даследавання з'яу-ляюцца тэорыя лiнгвiстычнай парэмiялогii [29, 30, 31], тэорыя прыказю як афарыстычнай адзiнкi мовы [32, 33, 34], тэарэтычныя асновы супастау-лення прыказкавых фондау беларускай i iншых моу [35, 36, 37]. У даследаванш выкарыстана методыка мiжмоунага параунання з апорай на тэорыю структурна-семантычнага мадэлявання у парэмiялогii [38].
Апрабацыя выкарыстанай методыю праведзена аутарам пры параунаннi прыказак беларускай мовы i цэлага шэрага славянсюх, балтыйсюх, германскiх, раманскiх, фша-вугорсюх, цюркскiх моу [22, 36]. Папярэдне былi вызначаны i аш-саны паралелi беларусюх i вепсюх прыказак [39].
Асноуная частка. Даследаванне паказала, што з 755 вепскiх прыказак, абраных для аналiзу, маюць паралелi у беларускай мове 158 адзшак (г. зн. 21% прыказкавага фонду, або кожная пятая вепская прыказка). Нечакана высокая колькасць беларускiх адпаведшкау у корпусе вепскiх прыказак сведчыць пра тыпалагiчную блiзкасць двух прыказкавых фондау, аднак патрабуе тлумачэн-ня на фоне адсутнасцi арэальных кантактау i генетычных сувязей памiж дадзенымi мовамi i лiнгвакультурамi.
Дакладныя прычыны i фактары такой тыпа-лапчнай блiзкасцi BencKix i беларускiх прыказак можна будзе упэунена акрэслiць толью пасля высвятлення яе характару, што вымагае дыфе-рэнцыяцыi тыпау м1жмоуных адпаведшкау i выз-начэння, у яюм колькасным аб'ёме яны прадстау-лены у прыказкавых фондах вепскай i беларус-кай моу.
Найбольш тыпалагiчна значнымi мiжмоунымi адпаведнiкамi прыказак з'яуляецца наяунасць прыказкавых аналагау, тоесных структурна-се-мантычных мадэлей прыказак, щэнтычных i блiз-кiх прыказкавых вобразау i канцэптау [4, с. 10151016]. Устанауленне прыказкавых аналагау у аб-раных для аналiзу мовах - гэта першы крок для усталявання тыпалагiчнай агульнасцi памiж генетычна i арэальна далёкiмi мовамi.
Высвятленне факта наяунасцi агульных з iншымi мовамi прыказак (якiя маюць аналап у iншых мовах) i характару гэтай агульнасщ (з'яуляецца гэта вышкам або генетычнага раства, або моуных кантактау, або унiверсальнасцi формы i зместу прыказак у абагульненым адлюстраванш рэчаiснасцi) з дапамогай дыяхрашчнага цi парау-нальна-гiстарычнага аналiзау не будзе вышко-вым, паколькi у большасцi выпадкау такi аналiз не дае адназначных адказау пра шшамоунае па-ходжанне i iншамоУныя паралелi кожнай асоб-най прыказкi.
У сваю чаргу, анхрашчны падыход дазваляе абстрагавацца ад канкрэтных шляхоу i споса-бау пранiкнення той цi шшай прыказкi з адной мовы у шшую i сканцэнтраваць увагу толью на самiм факце наяунасщ прыказак-аналагау у розных мовах, але не дыферэнцаваць прыроду гэтых аналагау (або генетычнае, або арэальнае, або кан-тактнае узаемадзеянне моу), а толью вызначаць яе характар па крытэрыi наяунасщ vs. адсутнасщ генетычных, арэальных, кантактных сувязей памж абранымi для аналiзу мовамi.
Аднабаковая сiнхранiчная праекцыя дазваляе адназначна i аб'ектыуна дыферэнцаваць прыказкi у дадзенай мове не толью па крытэрыю спе-цыфiчнасцi vs. агульнасцi (аналагавасщ) у адно-сiнах да шшых моу, але i па характары агуль-насцi (на iнтэрнацыянальныя vs. ушверсальныя).
Прыказкi-аналагi - гэта таюя адзiнкi, яия маюць у розных мовах тоесныя змест i форму (характарызуюцца iдэнтычнымi значэнням^ а таксама максiмальна блiзкiмi сiнтаксiчнымi стру-ктурамi, лекака-граматычным саставамi, вобраз-на-паняцiйнымi планамi), могуць мець варыянты у кожнай з моу - нацыянальныя прыказкавыя варыянты адной агульнай для гэтых моу пры-казкi. Трэба адзначыць, што «список иноязычных аналогов пословицы данного языка всегда остается открытым, поскольку квантитативно и квалитативно детерминирован прежде всего
экстралингвистическими факторами (зависит от количества языков, избранных для анализа, а также от качества паремиографического описания каждого из них). Однако использование всей доступной полноты поиска и идентификации иноязычных аналогов дает основания для установления характера общности пословицы данного языка с пословицами других языков» [4, с. 1020].
Па характары м1жмоунай агульнасщ прыказю-аналап дыферэнцуюцца на чатыры найбольш значныя у тыпалапчным плане групы: ушверсальныя, штэрнацыянальныя, агульныя з рускай мовай, а таксама прыказю, агульныя толью для дадзенай пары моу.
Даследаванне паказала, што са 158 вепсюх прыказак, яюя характарызуюцца як паралельныя беларусюм прыказкам, 72 адзiнкi маюць аналап у беларускiм прыказкавым фондзе (што складае больш за 45% вепсюх прыказак, паралельных беларускай, i каля 10% усяго корпуса вепсюх прыказак).
Вепсюя прыказкi, якiя маюць аналап у бе-ларускай мове, дыферэнцуюцца па характары мiжмоУнай агульнасщ на тыпалапчна значныя групы: ушверсальныя, ¡нтэрнацыянальныя, агульныя з рускай мовай, агульныя толью для вепскай i беларускай моу.
1. Ушверсальныя прыказт у вепскай i беларускай мовах. Адной з найважнейшых праб-лем супастауляльнага i лшгвакультуралапчнага вывучэння прыказак розных моу свету з'яуляецца праблема устанаулення ушверсальных харак-тарыстык нацыянальных прыказкавых фондау. Да ушверсальных у нашым даследаваннi адно-сяцца адзшю, якiя фiксуюцца не толью у дзвюх дадзеных мовах (у гэтым даследаваннi вепскай i беларускай), але i у большасцi шшых еурапей-скiх моу (роднасных i няроднасных, якiя маюць цi не маюць арэальныя кантакты). Iншымi словам, у якасцi унiверсальных мэтазгодна разглядаць таюя прыказкi-аналагi у розных мовах, яюя не-магчыма растлумачыць з пункту гледжання ге-нетычнай щ арэальнай блiзкасцi дадзеных моу, а таксама iншамоУнымi запазычаннямi цi лшг-вакультурным трансферам [4, с. 1006-1008].
Ушверсальныя прыказю цалкам супадаюць па сэнсе, аднак маюць высокую ступень варыя-тыунасщ лексiчных кампанентау i сiнтаксiчнай структуры [40].
Даследаванне паказала, што унiверсальнымi прыказкамi-аналагамi у вепскай i беларускай мовах з'яуляюцца 18 адзiнак (г. зн. 25% вепсюх прыказак, аналапчных беларускiм).
Да такiх адзiнак можна аднесщ вепскую пры-казку Mitte mam om, mugoi tütärki [25, с. 23] i яе беларусюя аналап: Якая дошка, такая стружка, якая мац1, такая дачушка; Якая клёпка, такая й бочка, якая мац1, такая й дочка [28, II, с. 125].
Абедзве адзшю з'яуляюцца варыянтамi уш-версальнай прыказю, зафiксаванай у 52 еурапейсюх мовах: балгарскай - Каквото майката, такваз и дъщерята ('Якая матка, такое i дз^т-ка'); польскай - Jaka matka, taka corka ('Якая мащ, такая дачка'); рускай - Какова матка, таково и ягнятко; Какова мать, таковы и дочери; славац-кай - Akà matka, taka Katka [taka cela jej celiadka] ('Якая матка, такая Кацька [таю увесь яе твар]'); славенскай - Kakrsna mati, taka / taksna hci ('Якая мащ, такая / таксама дачка'); украшскай -Яка мама, таю д1тки; чэшскай - Jakà matka, takovà Katka /dcerka ('Якая матка, такая Кацька / дачка'); латышскай - Kada mate, tada meita ('Якая мащ, такая дачка'); лгтоускай - Kokia motina, tokia ir dukté ('Якая мащ, такая дачка'); англшскай -Like mother, like daughter ('Якая мащ, такая дачка'); нямецкай - Wie die Mutter, so die Tochter ('Якая мащ, такая дачка'); гальянскай - Tal madre, talfiglio ('Якая мащ, такое дзщя'); французскай - Telle mère, telle fille ('Якая мащ, такая дачка'); вен-герскай - Amilyen az anya, olyan a lànya ('Якая мащ, такая дачка'); фшскай - Millane emo, sellane tytar ('Якая мащ, такая дачка') [27, р. 137-141].
Усе ператчаныя адзшю аб'ядноуваюцца ва ушверсальную прыказкавую мадэль: Like mother like daughter (v1) ('Якая мац1, такая дачка'); Have a look at the mother and then marry her daughter (v2) ('Паглядзще на мащ, потым жанщеся на яе дачцэ'); Take a vine of a good soil and the daughter of a good mother (v3) ('Вазьмще вшаградную лазу з добрай зямлi i дачку добрай мащ'); Daughters like to wear their mother's shirt/coat (v4) ('Дочю любяць насщь кашулю / палгто сваёй матю') [27, р. 137].
Таксама вепская прыказка Kazi kaden pezeb i molembad oma puhthad [26, с. 10] i яе беларусю аналаг 'Рука руку мые, каб абедзве белыя был1 ' [28, I, с. 346] з'яуляюцца варыянтам утверсальнай прыказю, зафшсаванай у 50 еурапейсюх мовах i адносяцца да утверсальнай прыказкавай мадэт: (One) hand washes (the other) hand (v1) ('(Адна) рука мые (шшую) руку'); One hand washes the other (v2) ('Адна рука мые шшую руку'); v2 -and both (hands) the face (v2a) ('i абедзве (рую) твар'); v2 - and both will be white / clean (v2b) ('i абедзве будуць белымi / чыстымГ); v2 - and leg assists leg (v2c) ('i нага дапамагае назе') [27, р. 174].
Або вепская прыказка Kohub kosk ei jadu, likkub kivi ei samlohtu [17, с. 86] i яе беларусю аналаг 'Ляжачы камень мохам абрастае ' [20, II, с. 283] уваходзяць ва ушверсальную прыказкавую мадэль: A rolling stone gathers (will gather) no moss (v1) ('Камень, яю коцщца, не збiрае (не збярэ) мох'); A standing stone is (will be) overgrown with moss (v2) ('Нерухомы камень абрастае (абрасце) мохам'), параун. [27, р. 100].
2. 1нтэрнацыянальныя прыказк у вепскай i беларускай мовах. Тэрмш i паняцце "штэрна-цыянальны" мэтазгодна разглядаць як aMarnMi4Hbi адпаведнаму TBpMiHy у рамках лшгвютычнай тэо-рьи запазычанняу [41, с. 120-126], што блiзкa да яго выкарыстання у рамках фразеалогп для абазначэння «межъязыковой общности... как результата генетического языкового единства, языковых и культурно исторических контактов, особенностей языкового развития» [42, с. 144].
1нтэрнацыянальныя прыказю - гэта адзшю, зафшсаваныя у розных мовах, аднак, у адрознен-не ад ушверсальных, яны не маюць шырокага распаусюджання i з'яуляюцца, як прaвiлa, вышкам генетычнай aгyльнaсцi моу або запазычання з iншых моу (пераважна з адной крынiцы). 1нтэрна-ц^1янальн^1я прыказю абмежаваны у сваёй вар^1я-тыунасщ у адрозненне ад yнiверсaльн^Iх (пераважна замена аднаго лексiчнaгa кампанента, радзей -даданне новай структурнай частю у прыказцы).
Даследаванне паказала, што у вепскай i беларускай мовах 34 адзшю з'яуляюцца штэрна-цыянальныЕШ прыкaзкaмi-aнaлaгaмi (больш за 47% вепсюх прыказак aнaлaгiчных беларусюм).
Так, вепская прыказка Koir nutab, tulleine kandab [25, с. 75] мае беларусю аналаг 'Сабака брэша - вецер ноаць' [28, II, с. 387], а таксама аналапчныя адзшю у шэрагу еурапейсюх моу: польскай - Pies szczeka, wiatr niesie ('Сабака брэша - вецер носщь'); рускай - Собака лает - [а] ветер носит; украшскай - Собака гавка - втер несе; лгтоускай - Suo loja - vejas nesioja ('Сабака брэша - вецер носщь'); французскай - Les chiens aboient, le vent emporte ('Сабака брэша - вецер носщь') [22, с. 258].
Або вепская прыказка Aigaline linduine nenaizen sel'gitab, a möhäine linduine völ suugaized oige-ndeleb [25, с. 78] мае аналаг у беларускай мове 'Ранняя птушачка дзюбачку калупае, a позняя вочы прадз1рае' [28, I, с. 176], а таксама аналап у розных мовах: рускай - 'Ранняя птичка зобок набивает, а поздняя глазки протирает'; 'Ранняя птичка зубки теребит, поздняя глазки продирает'; украшскай - Рання пташка зуби теребить, а тзня оч1 протирае; латышскай - Agri celies, muti slauka, velu celies, acis brauka ('Ранняя птушка рот цярэбщь, а позняя птушка вочы пращрае'); лгтоускай - Anksti keles dantis rakineja, velai keles akis krapstineja ('Ранняя птушка зубы цярэбщь, а позняя птушка вочы пращрае'); нямецкай -Wer früh aufsteht, wischt sich den Mund, wer lange schläft, wischt sich die Augen ('Хто рана устае, рот пращрае, хто позна стць, вочы пращрае'); паль-янскай - L 'uccello mattiniеro si becca il verme ('Ранняя птушка заусёды атрымвае чарвяка') [22, с. 256].
Вепская прыказка Tedaizin, kuna lankten, ka pölusen panizin [25, с. 85] мае аналаг не толью у
беларускай мове Каб ведау, дзе упаду, дык i саломю падаслау бы [28, II, с. 485], але таксама i у польскай - Gdybym wiedziaí, ze upadnq, tobym siq poíozyí (tobym usiadí) ('Каб ведау, дзе упадзеш, то пасцялiу бы (прысеу)'); рускай - Кабы знал (Кабы знать), где упасть, [так] соломки бы (б) подостлал; украшскай - Якби знав, де впадеш, то соломки тдстелив би; латышскай - Ja zinatu, kur pakrist var, tad spilventinu ('Кат вы ведаеце, дзе упадзеце, падсцялще'); лггоускай - Kad zinotum, kur virsi, ciapaduskqpasidétum ('Каб ведаць, дзе упадзеце, падушку падклат б'); юпанскай - Si uno supiera donde irá a caer... ('Калi б ведау, дзе упадзеш...') [22, с. 177].
3. Агульныя з рускай мовай вепск.я i бела-русюя прыказю складаюць 17 адзшак (амаль 24% вепсюх прыказак, аналапчных беларусюм), пры гэтым частка з ix фшсуецца таксама ва украшскай мове (будучы запазычаннямi з рускай).
Напрыклад, вепская прыказка Libu aigemba, dai müned edemba [25, с. 46] мае аналаг у беларускай мове Устань раней ды шагш далей [28, I, с. 277], а таксама аналап у рускай мове: Встанешь раньше - шагнешь дальше [43, с. 166]; Пораньше встанешь - дальше пойдешь [43, с. 166].
Або вепская прыказка Enamb kule, a vühemb sanu [25, с. 49] мае аналаг як у беларускай мове Болей слухай, меней гавары [28, II, с. 380], так i у рускай мове: Больше слушай, меньше говори [43, с. 830].
Вепская прыказка Lehm om tanhal, ka som-ki om stolal [25, с. 77] мае беларусю аналаг Карова на дварэ (у хляве) - харч на стале [28, I, с. 198], а таксама аналаг у рускай мове: Корова на дворе, так и еда на столе [43, с. 437].
4. Агульныя толью. для вепскай i беларускай моу прыказкi прадстаулены толью 2 адзiнкамi (усяго 3% вепсюх прыказак, аналапчных беларусюм).
Так, вепская прыказка Mitte linduine, mugoine i pajoine [25, с. 78] мае аналаг у беларускай мове Якая птушка, такая i песня [28, I, с. 65], Як салавей, такая i песня [28, II, с. 193].
Таксама вепская прыказка Pahal lindul pajod-ki oma pahad [17, с. 78] мае два аналап у беларускай мове У дурнога салауя i дурная песня [28, II, с. 193]; Пустой птушю пустыя i пест [28, II, с. 193].
Паказальна пры гэтым, што ш адна з бела-русюх прыказак, якая мае аналап у вепскай мове (i адначасова у шшых мовах), не мае у сваiм складзе этнакультурна марюраваных слоу-кампа-нентау [1ванова, 1ваноу, Мячкоуская 1998: 38] i таму не з'яуляецца каштоунай з лшгвакраша-знаучага пункту погляду [1ванова, 1ваноу 1997].
Заключэнне. Таюм чынам, параунальна-тыпалапчны анашз прыказкавых фондау вепскай i беларускай моу на аснове структурна-семан-
тычнага мадэлявання мiжмоУныx прыказкавых паралеляу дазволiу устанавщь аналапчныя у абе-дзвюх мовах прыказю i дыферэнцаваць ix па характары м1жмоунай агульнасщ на ушверсальныя, ¡нтэрнацыянальныя, агульныя з рускай мовай (для кожнай з дзвюх дадзеных моу), а таксама агульныя толью для вепскай i беларускай моу.
У вышку даследавання устаноулена, што з 755 вепсюх прыказак, абраных для анашзу, паралелi у беларускай мове маюць 158 адзшак (г. зн. 21% усяго прыказкавага фонду, або кожная пятая вепская прыказка). З ix 72 вепсюя прыказю маюць аналап у беларусюм прыказкавым фондзе, што складае больш за 45% вепсюх прыказак, пара-лельных беларускай (i каля 10% усяго корпуса вепсюх прыказак, або кожная дзясятая вепская прыказка).
Да ушверсальных прыказак-аналагау у вепскай i беларускай мовах адносяцца 18 адзшак, што складае 25% вепсюх прыказак, аналапчных беларусюм (або менш за 3% вепскага прыказкавага фонду).
Да штэрнацыянальных прыказак-аналагау у вепскай i беларускай мовах адносяцца 34 адзшю, што складае больш за 47% прыказак, аналапчных беларускай (i менш за 5% вепскага прыказкавага фонду).
Агульнымi з беларускай i рускай моваш веп-скiмi прыказкамi з'яуляюцца 17 адзшак, што складае амаль 24% прыказак, аналапчных беларускай (менш за 3% вепскага прыказкавага фонду).
Толью 2 адзшю з'яуляюцца агульнымi вык-лючна для вепскай i беларускай моу, што складае звыш 3% вепсюх прыказак, аналапчных беларусюм (i менш за 1% вепскага прыказкавага фонду).
Наяунасць у корпусе вепсюх прыказак да-волi значнай колькасщ адзшак (амаль кожнай дзясятай), аналапчных беларусюм, яскрава све-дчыць аб тыпалапчнай блiзкасцi вепскага пры-казкавага фонду прыказкаваму фонду беларус-кай мовы, што з'яуляецца даволi нечаканым i патрабуе тлумачэння на фоне адсутнасщ арэальных кантактау i генетычных сувязей па-мiж вепскай и беларускай мовамi i лшгвакуль-турамь
Ушкальнасць прыказкавых аналагау толью для дадзенай пары моу патрабуе верыфшацьи на макпмальна шыроюм моуным фоне (якая, на жаль, не заусёды магчыма i даступна дас-ледчыку у сваiм поуным аб'ёме), таму вылу-чэнне агульных толью для вепскай i беларускай моу прыказак-аналагау носщь хутчэй дыягна-стычны характар, аднак мае вельмi высокую значнасць, дазваляючы ацанщь i параунаць ты-палапчную блiзкасць / аддаленасць якаснага складу прыказкавых фондау кожнай з моу у да-чыненш як адна да адной, так i да шшых моу.
Cnic лггаратуры
1. Паремиология в дискурсе / под ред. О. В. Ломакиной. М.: URSS: Ленанд, 2015. 294 с.
2. Паремиология без границ / под ред. М. А. Бредиса, О. В. Ломакиной. М.: РУДН, 2020. 244 с.
3. Паремиология на перекрестках языков и культур / М. А. Бредис [и др.]. М.: РУДН, 2021. 246 с.
4. Иванов Е. Е., Ломакина О. В., Петрушевская Ю. А. Национальная специфичность пословичного фонда (основные понятия и методика выявления) // Вестник РУДН. Сер. Теория языка. Семиотика. Семантика. 2021. Т. 12, № 4. С. 993-1032.
5. Бредис М. А., Иванов Е. Е. Лингвокультурологический комментарий в полилингвальных словарях пословиц // Вопросы лексикографии. 2022. № 26. С. 5-29.
6. Иванов Е. Е. Лингвокультурологический комментарий в тувинско-русско-английском паре-миологическом словаре // Новые исследования Тувы. 2023. № 1. С. 243-258.
7. Бредис М. А. Символика числа девять в тувинской лингвокультуре (на фоне ряда тюркских и монгольских языков) // Новые исследования Тувы. 2023. № 1. С. 228-242.
8. Числовой код тувинской лингвокультуры в пословицах (на фоне ряда тюркских и монгольских языков народов России) / М. А. Бредис [и др.] // Новые исследования Тувы. 2022. № 4. С. 276-293.
9. Зиновьева Е. И., Алёшин А. С. Семья в компаративных паремиях тувинского, шведского и русского языков // Новые исследования Тувы. 2022. № 1. С. 131-145.
10. Нелюбова Н . Ю. Аксиологические доминанты паремий как типологические маркеры тувинской, русской и французской этнокультур // Новые исследования Тувы. 2022. № 1. С. 146-163.
11. Нелюбова Н. Ю. Репрезентация ценностей в карельском паремиологическом фонде (на фоне паремий неродственных языков) // Вестник угроведения. 2022. Т. 12, № 3. С. 476-485.
12. Бредис М. А., Иванов Е. Е. Провербиальные факторы перевода тувинских пословиц в аспекте нормативной и полилингвальной паремиографии (на фоне русского и английского языков) // Новые исследования Тувы. 2022. № 1. С. 17-36.
13. Иванов Е. Е., Ломакина О. В., Нелюбова Н. Ю. Семантический анализ тувинских пословиц: модели, образы, понятия (на европейском паремиологическом фоне) // Новые исследования Тувы. 2021. № 3. С. 232-248.
14. Селиверстова Е. И. Бинарные структуры в тувинских пословицах как проявление национально-маркированного видения мира // Новые исследования Тувы. 2022. № 1. С. 115-130.
15. Иванов Е. Е. Русско-белорусский словарь пословиц: в 2 ч. Могилёв: Брама, 2001. Ч. 1. 144 с.; Ч. 2. 164 с.
16. 1ваноу Я. Я., Раманава Н. К. Беларуска-нямецю пaрэмiялaгiчны слоушк. Магшёу: МДУ ¡мя А. А. Куляшова, 2006. 108 с.
17. 1ванова С. Ф., 1ваноу Я. Я. Польска-беларусю пaрэмiялaгiчны слоушк. Магшёу: МДУ ¡мя А. А. Куляшова, 2007. 192 с.
18. Иванов Е. Е., Мокиенко В. М. Русско-белорусский паремиологический словарь. Могилёв: МГУ имени А. А. Кулешова, 2007. 242 с.
19. Англа-беларусю пaрэмiялaгiчны слоушк / пад рэд. Я. Я. 1ванова. Магшёу: МДУ ¡мя А. А. Ку-ляшова, 2009. 240 с.
20. 1ваноу Я. Я. Крылатыя афарызмы у беларускай мове: з шшамоуных лгаратурных i фальк-лорных крынщ VIII ст. да н. э. - ХХ ст.: тлумачальны слоушк. Магшёу: МДУ ¡мя А. А. Куляшова, 2011. 164 с.
21. Лепта библейской мудрости: русско-славянский словарь библейских выражений и афоризмов с соответствиями в германских, романских, армянском и грузинском языках: в 2 т. / под ред. Е. Е. Иванова [и др.]. Могилёв: МГУ имени А. А. Кулешова, 2019. Т. 1. 334 с.; Т. 2. 308 с.
22. Петрушэуская Ю. А. Ушверсальны i штэрнацыянальны кампаненты у пaрэмiялaгiчным складзе беларускай мовы: беларуска-шшамоуны слоушк. Магшёу: МДУ ¡мя А. А. Куляшова, 2020. 316 с.
23. Петрушэуская Ю. А. Моуная оте^^чна^ь i нацыянальная адметнасць прыказак беларускай мовы. Магшёу: МДУ ¡мя А. А. Куляшова, 2021. 220 с.
24. Бредис М. А., Иванов Е. Е. Типология пословиц прибалтийско-финских народов России о богатстве и бедности (на европейском паремиологическом фоне) // Вестник угроведения. 2021. Т. 11, № 4. С. 607-615.
25. Что на уме, то и на языке. Вепсские пословицы и поговорки = Mi meles, se i keles. Vepsläized mustatised / сост. О. Ю. Жукова. Петрозаводск: Periodika, 2018. 96 с.
26. Vepsa vanasönad: eesti, vadja, liivi, karjala ja vene vastetega. I-II. Tallinn: Eesti Teaduste Akadeemia, 1992. 681 lk.
27. Paczolay G. European Proverbs in 55 Languages, with Equivalents in Arabic, Persian, Sanskrit, Chinese, and Japanese. Veszprem: Veszpremi Nyomda. 1997. 527 р.
28. Прыказю i прымаую: у 2 кн. / склад. М. Я. Грынблат. Мшск: Навука i тэхнiка, 1976. Кн. 1. 559 с.; Кн. 2. 616 с.
29. Лепешау I. Я. Парэмiялогiя як асобны раздзел мовазнауства. Гродна: ГрДУ, 2006. 279 с.
30. Бредис М. А., Ломакина О. В., Мокиенко В. М. Пословица в современной лингвистике: определение, статус, функционирование // Вестник Московского университета. Сер. 19: Лингвистика и межкультурная коммуникация. 2019. № 3. С. 34-43.
31. Бредис М. А., Димогло М. С., Ломакина О. В. Паремии в современной лингвистике: подходы к изучению, текстообразующий и лингвокультурологический потенциал // Вестник РУДН. Сер. Теория языка. Семиотика. Семантика. 2020. Т. 11, № 2. С. 265-284.
32. 1ваноу Я. Я. Праблемы лшгвютычнага вывучэння афарызма. Магшёу: Брама, 2003. 194 с.
33. 1ваноу Я. Я. Дыферэнцыяльныя прыметы афарызма. Магшёу: Брама, 2004. 160 с.
34. 1ваноу Я. Я. Афарыстычныя адзшю у беларускай мове. Магшёу: МДУ iмя А. А. Куляшова, 2017. 208 с.
35. 1ваноу Я. Я. Прынцыпы супастауляльнага ашсання афарыстычнай парэмiялогii беларускай i рускай моу // Studia slawistyczne. 2003. T. 4. S. 49-55.
36. Петрушевская Ю. А. Тувинские и белорусские пословичные параллели (типологическая общность на фоне этнокультурной специфичности) // Новые исследования Тувы. 2022. № 3. С. 241-263.
37. Alyoshin A., Ivanov Е. Swedish parallels of Belarusian proverbs: Structural-semantic modeling. Scandinavian Philology. 2023. Vol. 21, no. 1. P. 5-23.
38. Петрушевская Ю. А. Методология определения национального, интернационального и универсального в фразеологии и паремиологии белорусского языка // WEST - EAST. Scientific Journal of ISPOP. 2021. Vol. 5, no. 1. P. 61-72.
39. Петрушевская Ю. А. Белорусские параллели вепсских пословиц: в поисках типологически общего и этноспецифического // Вестник угроведения. 2022. Т. 12, № 3. С. 497-505.
40. Петрушэуская Ю. А. Аб'ём i склад ушверсальных адзшак у парэмiялагiчным фондзе беларускай мовы // Фшолопчш студи. 2018. Вип. 18. С. 48-62.
41. Маринова Е. В. Теория заимствования в основных понятиях и терминах: словарь-справочник. М.: Флинта: Наука, 2017. 240 c.
42. Солодухо Э. М. Проблемы интернационализации фразеологии. Казань: Изд-во Казанского университета, 1982. 168 c.
43. Мокиенко В. М., Никитина Т. Г., Николаева Е. К. Большой словарь русских пословиц. М.: ОЛМА Медиа Групп, 2010. 1024 с.
44. 1ванова С. Ф., 1ваноу Я. Я., Мячкоуская Н. Б. Сацыякультурная прастора мовы (сацыяльныя i культурныя аспекты вывучэння беларускай мовы). Мшск: Веды, 1998. 112 с.
45. 1ванова С. Ф., 1ваноу Я. Я. Слоушк беларусюх прыказак, прымавак i крылатых выразау: лшгвакрашазнаучы дапаможшк. Мшск: БФС, 1997. 262 с.
References
1. Paremiologiya v disburse [Paremiology in Discourse] / ed. by O. V. Lomakina. Moscow, URSS Publ.; Lenand Publ., 2015. 294 р. (In Russian).
2. Paremiologiya bez granits [Paremiology without Borders] / ed. by M. A. Bredis, O. V. Lomakina. Moscow, RUDN Publ., 2020. 244 р. (In Russian).
3. Bredis M. A., Ivanov E. E., Lomakina O. V., Nelyubova N. Yu., Petrushevskaya Yu. A. Paremiologiya na perekrestkakh yazykov i kul'tur [Paremiology at the Crossroads of Languages and Cultures]. Moscow, RUDN Publ., 2020. 246 р. (In Russian).
4. Ivanov E. E., Lomakina O. V., Petrushevskaya Yu. A. National specificity of the proverbial fund (basic concepts and methods of detection). Vestnik RUDN [Bulletin RUDN], 2021, series Language Studies, Semiotics and Semantics, vol. 12, no. 4, pp. 993-1032 (In Russian).
5. Bredis M. A., Ivanov E. E. Linguistic and cultural commentary in polylingual dictionaries of proverbs. Voprosy leksikografii [Russian Journal of Lexicography], 2022, no. 26, pp. 5-29 (In Russian).
6. Ivanov E. E. Linguistic and cultural commentary in the Tuvan-Russian-English paremiological dictionary. Novyye issledovaniya Tuvy [The New Research of Tuva], 2023, no. 1, pp. 243-258 (In Russian).
7. Bredis M. A. The symbolism of the number nine in the Tuvan linguistic culture (against a number of Turkic and Mongolian languages background). Novyye issledovaniya Tuvy [The New Research of Tuva], 2023, no. 1, pp. 228-242 (In Russian).
8. Bredis M. A., Lomakina O. V., Borisova A. S., Lazareva O.V. Numerical code of Tuvan linguoculture in proverbs (against a number of Turkic and Mongolian languages of the peoples of Russia background). Novyye issledovaniya Tuvy [The New Research of Tuva], 2022, no. 4, pp. 276-293 (In Russian).
9. Zinovieva E. I., Alyoshin A. S. Family in comparative proverbs of the Tuvan, Swedish and Russian languages. Novyye issledovaniya Tuvy [The New Research of Tuva], 2022, no. 1, pp. 131-145 (In Russian).
10. Nelubova N. Yu. Axiological dominants of proverbs as typological markers of Tuvan, Russian and French ethnocultures. Novyye issledovaniya Tuvy [The New Research of Tuva], 2022, no. 1, pp. 146-163 (In Russian).
11. Nelubova N. Yu. Representation of values in the Karelian paremiological fund (against the proverbs from unrelated languages background). Vestnik ugrovedeniya [Bulletin of Ugric Studies], 2022, vol. 12, no. 3, pp. 476-485 (In Russian).
12. Bredis M. A., Ivanov E. E. Proverbial factors of translation of Tuvan proverbs in the aspect of normative and multilingual paremiography (against the Russian and English languages background). Novyye issledovaniya Tuvy [The New Research of Tuva], 2022, no. 1, pp. 17-36 (In Russian).
13. Ivanov E. E., Lomakina O. V., Nelyubova N. Yu. Semantic analysis of Tuvan proverbs: models, images, concepts (against the European paremiological background). Novyye issledovaniya Tuvy [The New Research of Tuva], 2021, no. 3, pp. 232-248 (In Russian).
14. Seliverstova E. I. Binary structures in Tuvan proverbs as a manifestation of a nationally marked vision of the world. Novyye issledovaniya Tuvy [The New Research of Tuva], 2022, no. 1, pp. 115-130 (In Russian).
15. Ivanov E. E. Russko-belorusskiy slovar' poslovits [Russian-Belarusian Dictionary of Proverbs]. Mogilev, Brama Publ., 2001, vol. 1, 144 p.; vol. 2, 164 p. (In Russian).
16. Ivanou Ya. Ya., Ramanava N. K. Belaruska-nyametski paremiyalagichny slounik [Belarusian-German Paremiological Dictionary]. Mogilev, MDU imya A. A. Kulyashova Publ., 2006. 108 p. (In Belarusian).
17. Ivanova S. F., Ivanou Ya. Ya. Pol'ska-belaruski paremiyalagichny slounik [Polish-Belarusian paremiological dictionary]. Mogilev, MDU imya A. A. Kulyashova Publ., 2007. 192 p. (In Belarusian).
18. Ivanov E. E., Mokienko V. M. Russko-belorusskiyparemiologicheskiy slovar' [Russian-Belarusian Paremiological Dictionary]. Mogilev, MGU imeni A. A. Kuleshova Publ., 2007. 242 p. (In Russian).
19. Angla-belaruski paremiyalagichny slounik [English-Belarusian Paremiological Dictionary] / ed. by Ya. Ya. Ivanou. Mogilev, MDU imya A. A. Kulyashova Publ., 2009. 240 p. (In Belarusian).
20. Ivanou Ya. Ya. Krylatyya afaryzmy u belaruskay move: z inshamounykh litaraturnykh i fal 'klornykh krynits VIII st. da n. e. - XX st.: tlumachal 'ny slounik [Winged aphorisms in the Belarusian language: from foreign literary and folklore sources of the VIII c. BC - ХХ c.: explanatory dictionary] / ed. by Ya. Ya. Ivanou. Mogilev, MDU imya A. A. Kulyashova Publ., 2011. 164 p. (In Belarusian).
21. Lepta bibleyskoy mudrosti: russko-slavyanskiy slovar' bibleyskikh krylatykh vyrazheniy i aforizmov s sootvetstviyami v germanskikh, romanskikh, armyanskom i gruzinskom yazykakh [Biblical Wisdom Mite: Russian-Slavic Dictionary of Biblical Winged Expressions and Aphorisms with Equivalents in German, Romance, Armenian and Georgian Languages] / ed. by E. E. Ivanov, V. M. Mokienko, D. Balakova, H. Val'ter. Mogilev, MGU imeni A. A. Kuleshova Publ., 2019, vol. 1, 288 p.; vol. 2, 308 p. (In Russian).
22. Petrusheuskaya Yu. A. Universal'ny i internatsyyanal'ny kampanenty u paremiyalagichnym skladze belaruskay movy: belaruska-inshamouny slounik [Universal and International Components in the Paremiological Fund of the Belarussian Language: Belarussian-Foreign Dictionary]. Mogilev, MDU imya A. A. Kulyashova Publ., 2020. 316 p. (In Belarusian).
23. Petrusheuskaya Yu. A. Mounaya spetsyfichnasts' i natsyanal 'naya admetnasts' prykazak belaruskay movy [Linguistic peculiarity and ethnic specificity in Belarusian proverbs]. Mogilev, MDU imya A. A. Kulyashova Publ., 2021. 220 p. (In Belarusian).
24. Bredis M. A., Ivanov E. E. Typology of proverbs of the Baltic-Finnish peoples of Russia about wealth and poverty (on a European paremiological background). Vestnik ugrovedeniya [Bulletin of Ugric Studies], 2021, vol. 11, no. 4, pp. 607-615 (In Russian).
25. Chto na ume, to i na yazyke. Vepsskiye poslovitsy i pogovorki = Mi meles, se i keles. Vepslaized mustatised [What's on the mind, then on the tongue. Veps proverbs and sayings] / ed. by О. Yu. Zhurova. Petrozavodsk, Periodika Publ., 2018. 96 p. (In Russian).
26. Vepsa vanasonad: eesti, vadja, liivi, karjala ja vene vastetega. I-II. Tallinn, Eesti Teaduste Akadeemia Publ., 1992. 681 lk. (In Vepsian).
27. Paczolay G. European Proverbs in 55 Languages, with Equivalents in Arabic, Persian, Sanskrit, Chinese, and Japanese. Veszprem, Veszpremi Nyomda Publ., 1997. 527 р.
28. Prykazki i prymauki [Proverbs and sayings] / ed. by M. Ya. Grynblat. Minsk, Navuka i tekhnika Publ., 1976, vol. 1, 559 p.; vol. 2, 616 p. (In Belarusian).
29. Lepeshau I. Ya. Paremiyalogiya yak asobny razdzel movaznaustva [Paremiology as a separate branch of linguistics]. Grodna, GrDU Publ., 2006. 279 p. (In Belarusian).
30. Bredis M. A., Lomakina O.V., Mokienko V. M. Proverbs in Modern Linguistics: Definition, Status, Functioning. Vestnik Moskovskogo universiteta [Moscow University Bulletin], series 19, Linguistics and Intercultural Communication, 2019, no. 3, pp. 34-43 (In Russian).
31. Bredis M. A., Dimoglo M. S., Lomakina O. V. Paremias in modern linguistics: approaches to study, text-forming and linguoculturological potential. Vestnik RUDN [Bulletin RUDN], 2020, series Language Studies, Semiotics and Semantics, vol. 11, no. 2, pp. 265-284 (In Russian).
32. Ivanou Ya. Ya. Prablemy lingvistychnaga vyvuchennya afaryzma [Problems of linguistic study of aphorism]. Mogilev, Brama Publ., 2003. 194 p. (In Belarusian).
33. Ivanou Ya. Ya. Dyferentsyyal'nyya prymety afaryzma [Differential signs of aphorism]. Mogilev, Brama Publ., 2004. 160 p. (In Belarusian).
34. Ivanou Ya. Ya. Afarystychnyya adzinki u belaruskay move [Aphoristic units in the Belarusian languag]. Mogilev, MDU imya A. A. Kulyashova Publ., 2017. 208 p. (In Belarusian).
35. Ivanou Ya. Ya. Principles of Comparative Description of Aphoristic Paremiology of Belarusian and Russian Languages. Studia slawistyczne, 2003, vol. 4, pp. 49-55 (In Belarusian).
36. Petrushevskaya Yu. A. Tuvan and Belarusian proverbial parallels (typological community amid ethnocultural specificity). Novyye issledovaniya Tuvy [The New Research of Tuva], 2022, no. 3, pp. 241263 (In Russian).
37. Alyoshin A., Ivanov E. Swedish parallels of Belarusian proverbs: Structural-semantic modeling. Scandinavian Philology, 2023, vol. 21, no. 1, pp. 5-23.
38. Petrushevskaya Yu. A. Methodology for determining national, international and universal in belarusian phraseology and paremiology. WEST - EAST. Scientific Journal of ISPOP, 2021, vol. 5, no. 1, pp. 61-72 (In Russian).
39. Petrushevskaya Yu. A. Belarusian parallels of Vepsian proverbs: in search of typologically common and ethno-specific. Vestnik ugrovedeniya [Bulletin of Ugric Studies], 2022, vol. 12, no. 3, pp. 497-505 (In Russian).
40. Petrushevskaya Yu. A. The Volume and Composition of Universal Units in the Belarusian Proverbial Fund. Filologichni studii [Philological Studies], 2018, vol. 18, pp. 48-62 (In Belarusian).
41. Marinova E. V. Teoriya zaimstvovaniya v osnovnykh ponyatiyakh i terminakh [Theory of borrowings in basic concepts and terms]. Moscow, Flinta Publ.; Nauka Publ., 2017. 240 p. (In Russian).
42. Solodukho E. M. Problemy internatsionalizatsii frazeologii [Problems of internationalization of phraseology]. Kazan, Izdatel'stvo Kazanskogo universiteta Publ., 1982. 168 p. (In Russian).
43. Mokienko V. M., Nikitina T. G., Nikolaeva E. K. Bol'shoy slovar' russkikh poslovits [Big dictionary of Russian proverbs]. Moscow, OLMA Media Grupp Publ., 2010. 1024 p. (In Russian).
44. Ivanova S. F., Ivanou Ya. Ya., Mjachkouskaja N. B. Satsyyakul'turnayaprastora movy (satsyyal'nyya i kul'turnyya aspekty vyvuchennya belaruskay movy) [Sociocultural space of the language (social and cultural aspects of learning the Belarusian language)]. Minsk, Vedy Publ., 1998. 112 p. (In Belarusian).
45. Ivanova S. F., Ivanou Ya. Ya. Slounik belaruskih prykazak, prymavak i krylatykh vyrazau: lingvakrainaznauchy dapamozhnik [Dictionary of Belarusian proverbs, saying and catchphrases: a linguistic and regional study guide]. Minsk, BFS Publ., 1997. 262 p. (In Belarusian).
lH$apMa^iH npa ayTapa
Петpуmэyскaн Mma AHaTO^beyHa - KaHgbigaT ^inanarinHbix HaByK, ga^HT Ka^egpbi T3ap3TbiHHaM i npbiKnagHOH nmraicTbiKi. MarineycKi g3ap^ayHbi ymBepcroT iMa A. A. KynamoBa (212022, r. Mariney, Byn KacMaHayTay, 1, PacnyGmKa Eenapycb). E-mail: petrushevskaia@msu.by
Information about the author
Petrushevskaya Yuliya Anatol'yevna - PhD (Philology), Assistant Professor, the Department of Theoretical and Applied Linguistics. Mogilev State A. Kuleshov University (1, Kosmonavtov str., 212022, Mogilev, Republic of Belarus). E-mail: petrushevskaia@msu.by
nacmyniy 31.08.2023
