Научная статья на тему 'ПРОКУРОР НАЗОРАТИ. ДАВЛАТ ДАРОМАДИГА ЎТКАЗИЛАДИГАНМОЛ-МУЛКНИ ОЛИБ ҚЎЙИШ, СОТИШ ЁКИ ЙЎҚ ҚИЛИБ ТАШЛАШ ЖАРАЁНИДА ҚОНУНЛАРГА РИОЯ ҚИЛИНИШИ ЮЗАСИДАН ПРОКУРОР НАЗОРАТИНИ ТАШКИЛ ЭТИШ'

ПРОКУРОР НАЗОРАТИ. ДАВЛАТ ДАРОМАДИГА ЎТКАЗИЛАДИГАНМОЛ-МУЛКНИ ОЛИБ ҚЎЙИШ, СОТИШ ЁКИ ЙЎҚ ҚИЛИБ ТАШЛАШ ЖАРАЁНИДА ҚОНУНЛАРГА РИОЯ ҚИЛИНИШИ ЮЗАСИДАН ПРОКУРОР НАЗОРАТИНИ ТАШКИЛ ЭТИШ Текст научной статьи по специальности «Право»

CC BY
2
0
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Область наук
Ключевые слова
Прокурор назорати / протест / қарор / тақдимнома / огоҳлантирув / сертификатлаш / истеъмолчи / баҳолаш ташкилоти. / Prosecutor's control / protest / decision / submission / warning / certification / consumer / evaluation organization.

Аннотация научной статьи по праву, автор научной работы — Арзиев Ахрорбек Анварович

Мазкур мақолада прокурор назорати ўзи нима эканлиги, унинг қандай турлари ҳамда ҳуқуқий асослари мавжудлиги, шунингдек мазкур мол-мулкларни олиб қўйиш, сотиш ёки йўқ қилиб ташлаш устидан прокурор назоратининг қандай ҳуқуқий нормативлар асосида ва тартибда амалга оширилишиочиб берилиб, ушбу соҳанинг самарадорлигини ошириш истиқболларини ва имкониятлари таҳлил қилинди.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

PROSECUTOR'S SUPERVISION. ORGANIZATION OF PROSECUTOR'S CONTROL OVER COMPLIANCE WITH LAWS IN THE PROCESS OF SEIZURE, SALE OR DESTRUCTION OF PROPERTY TRANSFERRED TO STATE INCOME

This article explains what the prosecutor's control is, its types and legal bases, as well as the prosecutor's control over the confiscation, sale or destruction of these assets is revealed based on the legal norms and in the order.The prospects and possibilities of increasing the efficiency of this sector were analyzed.

Текст научной работы на тему «ПРОКУРОР НАЗОРАТИ. ДАВЛАТ ДАРОМАДИГА ЎТКАЗИЛАДИГАНМОЛ-МУЛКНИ ОЛИБ ҚЎЙИШ, СОТИШ ЁКИ ЙЎҚ ҚИЛИБ ТАШЛАШ ЖАРАЁНИДА ҚОНУНЛАРГА РИОЯ ҚИЛИНИШИ ЮЗАСИДАН ПРОКУРОР НАЗОРАТИНИ ТАШКИЛ ЭТИШ»

é

Ws,

ARTICLE INFO

PROSECUTOR'S SUPERVISION. ORGANIZATION OF PROSECUTOR'S CONTROL OVER COMPLIANCE WITH LAWS IN THE PROCESS OF SEIZURE, SALE OR DESTRUCTION OF PROPERTY TRANSFERRED TO STATE

INCOME Arziev Akhrorbek Anvarovich Senior Counsel of Justice Head of the Tashkent City Department of the Compulsory Office under the General Prosecutor's Office of the Republic of Uzbekistan https://doi.org/10.5281/zenodo.11263221

ABSTRACT

Received: 15th May 2024 Accepted: 22th May 2024 Online: 23th May 2024 KEYWORDS

Prosecutor's protest, submission, certification,

control, decision, warning, consumer,

This article explains what the prosecutor's control is, its types and legal bases, as well as the prosecutor's control over the confiscation, sale or destruction of these assets is revealed based on the legal norms and in the order.The prospects and possibilities of increasing the efficiency of this sector were analyzed.

evaluation organization.

ПРОКУРОР НАЗОРАТИ. ДАВЛАТ ДАРОМАДИГА УТКАЗИЛАДИГАН МОЛ-

МУЛКНИ ОЛИБ КУЙИШ, СОТИШ ЁКИ ЙУК КДЛИБ ТАШЛАШ ЖАРАЁНИДА КОНУНЛАРГА РИОЯ КИЛИНИШИ ЮЗАСИДАН ПРОКУРОР

НАЗОРАТИНИ ТАШКИЛ ЭТИШ

Арзиев Ахрорбек Анварович

Адлия катта маслах,атчиси Узбекистон Республикаси Бош прокуратураси хузуридаги Мажбурий юронинг Тошкент шах,ар бошцармаси бошлиги https://doi.org/10.5281/zenodo.11263221

ARTICLE INFO

ABSTRACT

Received: 15th May 2024 Accepted: 22th May 2024 Online: 23th May 2024 KEYWORDS

Прокурор назорати,

протест, царор,

тацдимнома,

ого^лантирув,

сертификатлаш,

истеъмолчи, бауолаш

ташкилоти.

Мазкур мацолада прокурор назорати узи нима эканлиги, унинг цандай турлари %амда %уцуций асослари мавжудлиги, шунингдек мазкур мол-мулкларни олиб цуйиш, сотиш ёки йуц цилиб ташлаш устидан прокурор назоратининг цандай %уцуций нормативлар асосида ва тартибда амалга оширилиши очиб берилиб, ушбу со%анинг самарадорлигини ошириш истицболларини ва имкониятлари та%лил цилинди.

Узбекистон Республикасининг "Прокуратура тугрисида"ги Конуннинг 4-моддасига кура, прокуратура органлари фаолиятининг асосий йуналишларидан бири бу - вазирликлар, давлат кумиталари, идоралар, фукароларнинг узини узи бошкариш

ё

Щу,

1 Узбекистон Республикасининг "Прокуратура тугрисида"ги Крнуни // Крнун хужжатлари маълумотлари миллий базаси, 23.01.2020 й., 03/20/603/0071-сон;

2 Узбекистон Республикасининг "Прокуратура тугрисида"ги Крнуни // Крнун хужжатлари маълумотлари миллий базаси, 23.01.2020 й., 03/20/603/0071-сон.

3 Узбекистон Республикаси Бош прокуратураси органлари томонидан 2019 йил 12 ойида мурожаатларни куриб чщишга доир умумий курсатгичлар тахлили.

é

Ws,

4 Y36eKHCTOH Pecny6^HKacu Bom npoKypopuHHHr "Y36eKHCTOH Pecny6^HKacu npoKypaTypa opraH^apu xoguM^apu KyHH^HH HomoH^amra 6aFHm^aHraH TaHraH&m Ma^mcgara Maipy3acn.

5 Y36eKHCTOH Pecny6^HKacn Bom npoKypaTypacu opraH^apu TOMOHugaH 2023 nraga Kypn^raH Mypo^aaraap. MaH6a: https://aniq.uz/ (https://aniq.uz/Yangiliklar/2023-Yilda-prokuratura-organlariga-463-626-ta-muroiaat-kelib-tushgan)

é

Ws,

6 Каранг: Рустамбаев М.Х. Узбекистон Республикасининг Конституцияси ва прокуратура: рисола / Масъул мухаррир: ю.ф.д., проф. А.Х.Саидов. - Т.: ТДЮИ нашриёти, 2005. - Б. 8-12.

7 Каранг: Пулатов Б.Х. Узбекистон Республикаси прокуратурасининг конституциявий макоми // "Узбекистон Республикаси Бош прокуратурасининг Олий укув курслари Ахборотномаси", 2017, №4 (32). - Б. 27-28

8 Каранг: Ибрагимов З.С. Мустакиллик ва Узбекистон Республикаси прокуратураси (истиклол йилларидаги хукукий макоми ривожланишининг киёсий тахлили). Монография. - Т.: "№8Ыг", 2011. - Б. 131.

9 Каранг: Рахимов Ф.Х. Прокурор назорати ва фаолият йуналишлари: илмий-амалий маколалар туплами / ю.ф.д. Т.А.Умаров умумий тахрири остида. - Т.: "Ношир" нашриёти, 2008. - Б. 87-94.

10 Прокурорский надзор в Российской Федерации. // Отв. ред. проф. Рохлин В.И. -М.: "Сентябрь"2000.-Стр. 18, 29-32.

EURASIAN JOURNAL OF ACADEMIC RESEARCH

Innovative Academy Research Support Center UIF = 8.1 | SJIF = 7.899 www.in-academy.uz

1) прокурор назорати давлат номидан, давлат хизматчиларининг алохида тоифаси -прокурорлар томонидан амалга оширилади;

2) прокурор назорати цонунда белгиланган катта (кенг) куламдаги таъсир чоралари воситалари орцали амалга оширилади;

3) прокурор назорати давлатнинг алохдда функцияси - мухофаза ва назорат функциясини таъминлашга хизмат цилади;

4) прокурор назорати давлат фаолиятининг бошца шаклларидан узининг цонунбузилишга нисбатан муносабат билдириш шаклларига кура фарц цилади11.

Бундан ташцари, цуйидаги жихатлар прокурор назоратининг мазмунини янада очиб беради: прокурор назорати давлат ва жамиятнинг энг мухим масалалари -цонунийликни мустахкамлаш, цонун устуворлигини таъминлаш мацсадида амалга оширилади; ^уцуций табиатига кура барча цонунлар ва цонуности хужжатларининг юридик ва жисмоний шахслар томонидан уларнинг фаолият доирасидан цатъий назар аниц вацтда тугри цулланилишини таъминлашга царатилади; прокурор назорати Конституция билан белгиланган махсус мацомга эга булган энг таъсирчан ва самарали давлат назорати шакли хисобланади.

Бир суз билан айтганда, прокурор назорати цонун устуворлигини, цонунийликнинг бирлиги ва мустахкамланиши, инсон ва фуцаролар хуцуц хамда эркинликларининг, шунингдек, жамият ва давлатнинг цонун билан цурицланадиган манфаатлари химоя цилинишини таъминлашни кафолатлаш мацсадида амалга оширилади.

Эндиги навбатда, давлат даромадига утказиладиган мол-мулкни олиб цуйиш, сотиш ёки йуц цилиб ташлаш тартиблари устидан назоратни амалга ошириш борасидаги прокурорнинг ваколатларига тухталиб утамиз. Жумладан, мол-мулкни олиб цуйиш, давлат мулкига утказиш ёки уларни йуц цилиб ташлаш, бахолаш (цайта бахолаш) хамда сотиш ваколати берилган, олинган пул маблагларининг Узбекистон Республикаси Давлат бюджетига тулиц ва уз вацтида утказилишини таъминловчи давлат бошцаруви, назорат органлари ва мансабдор шахслар фаолиятининг цонунийлиги устидан назоратни Узбекистон Республикаси Бош прокурори ва унга буйсунувчи прокурорлар амалга ошириши царорда хам уз аксини топган.

Ушбу сохадаги прокурор назоратини амалга оширилишини белгиловчи хуцуций нормаларга бирма бир тухталиб утадиган булсак, биринчи новбатда Узбекистон Республикасининг 29.08.2001 йилдаги 257-11-сон «Прокуратура туFрисида»ги Узбекистон Республикаси цонунига узгартишлар ва цушимчалар киритиш хацида цонунида прокурор мансабдор шахс ёки фуцаро томонидан содир этилган цонун бузилишининг хусусиятига цараб жиноят иши, маъмурий ёки интизомий жавобгарлик тугрисида иш цузгатиш хацида царор чицариши белгиланган. Прокурор цонунда назарда тутилган бошца холларда хам царор чицаради. Маъмурий ёки интизомий жавобгарлик тугрисидаги ишни цузгатиш хацидаги прокурорнинг царори келиб тушган кундан бошлаб ун беш кун ичида орган ёки мансабдор шахс томонидан куриб чицилиши

11 Прокурорский надзор в Российской Федерации. // Отв. ред. проф. Рохлин В.И. -М.: "Сентябрь" 2000.-Стр. 18, 29-32.

é

ш

UIF = 8.1 | SJIF = 7.899

www.in-academy.uz

шарт. Уни куриб чикиш натижалари х,ак;ида уч кунлик муддатда прокурорга ёзма равишда маълум килинади12.

Шунингдек, Конуннинг 29-моддасида куйидагилар курсатиб утилган: "Прокуратура органлари жиноят-процессуал конунга биноан уз ваколатларига берилган жиноятлар тугрисидаги ишлар юзасидан тергов утказадилар. Прокурор жиноят-процессуал конунга мувофик х,ар кандай жиноятни тергов килишни уз иш юритувига олишга ёки узига буйсунувчи прокурорга топширишга, шунингдек биргаликда тергов утказиш учун прокуратура терговчилари, ички ишлар органлари х,амда бошка органларнинг терговчилари ва тезкор ходимларидан иборат тергов гурух,ини тузишга х,аклидир".

Яъни бу нормалардан маълумки, агар прокуратура юкорида айтиб утган давлат даромадига утказиладиган мол-мулкни олиб куйиш, сотиш ёки йук килиб ташлаш билан боглик муносабатларни тартибга солувчи нормаларнинг бузилиши билан боглик х,олатларда тегишли мансабдор ва бошка шахсларга нисбатан, биринчи навбатда, жавобгарлик масаласини х,ал килиши мумкин.

Бундан ташкари, Жиноят-процессуал кодексининг 296-297-моддаларига асосан прокурор жиноятнинг сабабларини ва унинг содир этилишига имкон берган шарт-шароитларни аниклашлари шартлиги, жиноят ишини тергов килиш чогида жиноятнинг сабабларини ва унинг содир этилишига имкон берган шарт-шароитларни аниклаб чикиб, тегишли давлат органига, фукароларнинг узини узи бошкариш органига, жамоат бирлашмасига, жамоага ёки мансабдор шахсга ана шу сабаб ва шарт-шароитларни бартараф килиш чораларини куриш тугрисида такдимнома киритиши мумкин13.

Вазирлар Мах,камасининг 2009 йил 15 июлдаги 200-сонли "Давлат даромадига утказиладиган мол-мулкни олиб куйиш, сотиш ёки йук килиб ташлаш тартиби т^рисида"ги карорининг 11-бандига кура: олиб куйиш санасида базавий х,исоблаш микдорининг икки юз бараварига тенг ва ундан ортик кийматдаги мол-мулкни олиб куйган орган мол-мулк олинган худуддаги тегиши туман (шах,ар) прокурорига дарх,ол махсус билдиришнома юбориши шарт. Базавий х,исоблаш микдорининг икки юз бараварига тенг ва ундан ортик кийматдаги мол-мулкни олиб куйиш ва уни давлат даромадига утказишнинг ягона х,исобини прокуратура органлари Узбекистон Республикаси Бош прокурори томонидан белгиланган тартибда юритадилар14.

Руйхатга олиш давомида мол-мулкни узлаштириш, унинг камомади, уни яшириш, йук килиш, унга шикаст етказиш х,олатлари, мол-мулк номи, микдори, сифати, киймат курсаткичларида, шунингдек олиб куйиш тугрисидаги далолатномада, экспертнинг хулосасида, бах,олаш тугрисидаги хулосада ва мол-мулкни бах,олаш тугрисидаги далолатномада ва саклаш учун кабул килиш-топшириш далолатномасида курсатилган

12 Узбекистон Республикасининг Крнуни, 29.08.2001 йилдаги 257-П-сон «Прокуратура тугрисида»ги Узбекистон Республикаси конунига узгартишлар ва кушимчалар киритиш хасида

13 O'zbekiston Respublikasining Jinoyat-protsessual kodeksi// https://www.lex.uz/acts/111460.

14 Вазирлар Махкамасининг 2009-йил 15-июлдаги 200-сон карори билан тасдикланган "Давлат даромадига утказиладиган мол-мулкни олиб куйиш, сотиш ёки йук килиб ташлаш тартибини такомиллаштириш т^рисида"ги // К,онун хужжатлари маълумотлари миллий базаси, 15.07.2009 й;

é

Ws,

References:

1. Узбекистон Республикaси Конституцияси. 30.04.2023. Олий Maжлис Ахборотномaси. Конунчилик мaълумотлaри миллий бaзaси, 01.05.2023-й., 0З/2З/8З7/0241-сон;

2. O'zbekiston Respublikasining Jinoyat-protsessual kodeksi// https://www.lex.uz/acts/111460.

3. Узбекистон Республи^сининг 2001 йил 29 aB^CTAara "Суд xужжaтлaри Ba бошк^ оргaнлaр xужжaтлaрини ижро этиш тyFриcидa"ги Конуни.

é

ш

UIF = 8.1 | SJIF = 7.899

www.in-academy.uz

4. 12.03.2019 йилдаги Узбекистон Республикаси Президентининг "Суд хужжатлари ва бошка органлар хужжатларини ижро этиш самарадорлигини янада ошириш чоратадбирлари тугрисида"ги 4236-сонли Карори;

5. Вазирлар Махкамасининг 2009-йил 15-июлдаги 200-сон карори билан тасдикланган "Давлат даромадига утказиладиган мол-мулкни олиб куйиш, сотиш ёки йук килиб ташлаш тартибини такомиллаштириш тугрисида"ги // Конун хужжатлари маълумотлари миллий базаси, 15.07.2009 й.

6. O'zbekiston Respublikasi Oliy sudi Plenumining 2003 yil 19 dekabrdagi №17 sonli "Gumon qilinuvchi va ayblanuvchini himoya huquqi bilan ta'minlashga oid qonunlarni qo'llash bo'yicha sud amaliyoti to'g'risida"gi Qarori.

7. Х,амидов А.О. Мажбурий ижро бюросида фойдаланиладиган процессуал хужжатлар намуналари. Услубий кулланма // - Т.: Узбекистон Республикаси Бош прокуратура Академияси, 2020. - МЧЖ "IMPRESS MEDIA. 314 б.

8. Тадбиркорлик сохасида маъмурий тартиб-коидалар буйича кулланма. F. Хидоятов [ва бошк.]; УзР Адлия вазирлиги, Япония Халкаро Хамкорлик агентлиги (JICA). -Т.: «Sharq», 2011. - 400 бет.

9. 11.09.2017 йилдаги Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг "Автомототранспорт воситаларини давлат даромадига утказиш тартибини такомиллаштириш чора-тадбирлари тугрисида" 707-сонли К^арори

10. httр://www.cоnsultаnt.ru

11. httрs://ec.eurора.eu

12. httрs://www.refwоrld.оrg

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.