CC BY
52
НОМАИ ДОНИШГОҲ* УЧЕНЫЕ ЗАПИСКИ* SCIENTIFIC NOTES
№1(42) 2015
УДК 4т(Ҳ)9п Ҷ.Ш.ХОЛОВ
ББК 83.3ҳ
ТАШАККУЛИ ШАХСИЯТИ АДАБИИ ПРЕМЧАНД
Вожаҳои калидӣ: Премчанд, романҳо, инкишофи наср, таърих, фаъолияти адабӣ, ҳаракати тараққипарварӣ.
Дар ибтидои садаи бистум кишвари Ҳинд давраи бедоршавӣ ва нооромии сиёсиро аз cap мегузаронд. Вазъи синфи коргару деҳқон бениҳоят вазнин буд. Деҳқонон аз одитарин ҳуқуқҳои истифодаи замин маҳрум буданд. Синфҳои болоӣ бошад, дар якҷоягӣ бо мустамликадорони англис масруфи ҳукмронӣ ва сарватбадастоварӣ буданд. Заминдорону тоҷирон бошанд, мехостанд тавассути амалдорони маҳаллӣ бо англисҳо қаробат пайдо кунанд.
Махсусан, вазъи деҳқонони деҳот тоқатфарсо буд. Онҳо ба заминдорон ҳамчун гулом хизмат мекарданд. Ба болои ин ҳама заминдорон ба деҳқонон мушкилоти иловагиеро бино мекарданд. Агар онҳо хироҷи заминро сари вақт намедоданд, ба сари худ балои бад мехариданд ва заминдорон аз ҳама гуна умури маъмурӣ ва васоити имконпазир истифода мекарданд, то деҳқони хонасалотшударо боз ҳам бараҳнатар намоянд. Деҳқони бечора аз лиҳози иҷтимоӣ, иқтисодӣ ва маишӣ сайди шикорчиёни бераҳм гашта буд.
Заминдорон, тоҷирон ва амалдорони маҳаллӣ барои нигахдории сармояи хеш тамоми аркони сиёсии Бритониёро пуштибонӣ мекарданд ва дар истисмори мардуми худ аз як гиребон cap бароварда буданд. Чунин вазъ боиси он гашт, ки дар ин давра ҳаракатҳои сиёсӣ ва ҷунбишҳои мардумӣ дар гӯшаву канори Ҳинд барои раҳоӣ аз бесарусомониҳо ва зулму истибдод ба вуҷуд омадан гирифт. Синфҳои поёнӣ оҳиста-оҳиста моҳияти масъала ва решаҳои мушкилоти хешро дарк мекардагӣ шуданд. Тафаккури нав, назарияи тоза дар ҳар гӯшаи ин сарзамин таъсири худро расонидан гирифт. Сэр Сайид Аҳмадхон бо ҳаракати худ ва гояҳои маорифпарваронааш кӯшиш мекард, ки фазой маъюсиву навмедии иҷтимоиву иқтисодии кишварро аз губору гардҳои дардангез тоза намояд. Маҳатма Гандӣ мардумро бар хилофи мустамликадорони англис даъват намуд. Ва дар саросари кишвар мавҷҳои озодихоҳона паҳн гашта буд. Ҳам акнун дар баробари синфи миёна дар миёни мардуми озодихоҳ деҳқонон, коргарон ва ҷавононро дидан мумкин буд. Дар мактабҳо ва сойири корҳои давлатӣ бойкот эълон карда шуд. Ҳазорон мулозими давлатӣ аз кор истеъфо доданд. Ҳаракатҳои мардумӣ рӯз аз рӯз пурқувват мешуд. Барои ба даст овардани озодӣ гузаронидани конфронс, корпартои, намоишҳои эътирозӣ ва гирдиҳамоиҳои калон амали маъмулӣ гашта буд.
Албатта, аҳли санъат ва адаб низ дар канор истода, ҷараёни воқеаву ҳодисаҳоро тамошо карда наметавонистанд. Аз ҷумла, Премчанд (1880-1936) низ аз вазъи муҳити гирду атрофаш хабар дошт. Маҳз ҳамин ҳолати мавҷудаи муҳити атрофро Премчанд ҳадафи эҷодии худ қарор медиҳад. Нависанда дар дебочаи нахустин мачмӯаи ҳкоёти худ «Сӯзи Ватан», ки барои нахуст соли 1909 нашр шуда буд, навиштааст: «Илму адаби ҳар қавму миллат рӯшангар ва тасвиргари ҳақиқат ва воқеияти давру замони худ мебошад. Чунин тасвиргароӣ тафаккури авомро бедор менамояд, ба дили онҳо ҷозибаву эҳсоси дарки фардиятро мепарварад. Ин ҳама дар назму наср ба мисли софии оина падид хоҳад гашт. Акнун дар тафаккури миллии ҳиндустониён саҳифаи тозае варақгардон шуд. Истилоҳи ҳуббулватанӣ дар дили ҳазорон одамон маскан гузид» (3,3).
Ба адабиёти урду дар баробари адабиёти ҳиндӣ адиби барҷастае ворид мегардад, ки бемуболига насри онро бо як ҷаҳиш ба зинаҳои баланди бадеият баровардааст. Ин адиб дар адабиёти урду ва ҳиндӣ бо номи Премчанд ёд мешавад. Премчанд воқеан аз барҷастатарин нависандагони адбаиёти урду маҳсуб мешавад. Огози фаъолияти Премчанд ба давраи инқилоби Руси соли 1905, инкишофи ҳаракати свадешй (Ин ҳаракат дар Бангола пайдо шуда, аз молҳои бритонй даст кашидану харидани молҳои истеҳсоли ватаниро талқин мекунад, ки баъдтар характери сиёсй гирифт), сварада (Ҳукмрони ватан ё худ соҳибистиқлол гаштани кишвар) ва данги якуми даҳон рост меояд. Дар кишвари Ҳинд Премчанд аввалин шуда дар асарҳои худ «...ҳаёти табақаи поёнӣ-одамони бечораву муфлисро саҳеҳ тасвир намудааст. Баробари инъикоси он ӯ худ низ тагир ёфтааст» (7,76). Маҳз ӯ аз зумраи нахустин адибонест, ки дар асарҳои худ ҳаёти пур аз азобу уқубати деҳқонони Ҳиндро нишон додааст. Ғайр аз ин мавзӯи мубориза ва норизоии
69
НОМАИ ДОНИШГОҲ* УЧЕНЫЕ ЗАПИСКИ* SCIENTIFIC NOTES
№1(42) 2015
синфи миёнаро барои ҳуқуқ ва шарафи инсонии худ ҳадафи эҷодиёти хеш қарор додааст. Премчанд ба муқобили анъанаҳои қадим, бараҳманҳои муфтхӯр, диндороне, ки ҳукумати беадолатро дастгирӣ мекарданд ва ҳукуматдорони инглис баромад мекард.
Премчанд 31 июли соли 1880 дар деҳаи Ламҳӣ (воқеъ дар наздикии шаҳри Банорас) дар оилаи ходими почта ба дунё омадааст. Аз сабаби камбагалии волидайн овони кӯдакии Премчанд басо пурмашаққат гузаштааст. Номи аслии Премчанд Дҳанпатрай аст. Дҳанпатрай ҳанӯз аз ҳафтсолагӣ аз огӯши гарми модар маҳрум мегардад. Лаҳзаҳои ширини дунёи кӯдакӣ бо Дҳанпатрайи ҳафтсола барои ҳамеша падруд мегӯянду барояш дунёи навине, ки аз гурбату талотумҳову номуросоиҳо иборат аст, дари пурҷаҳолати хешро боз менамояд. Баробари ба хонадон омадани модарандар ва хеле бармаҳал зан гирифтани Премчанд моҷароҳои печдарпечи зиндагӣ яке паси дигар бо ӯ дучор мегаштанд.
Ба замми уқубатҳои душвори зиндагӣ Премчанд дар шонздаҳсолагӣ аз падар ҳам маҳрум мешавад. Дар баробари шурӯи корҳои эҷодӣ ӯ ҳам таҳсил ва ҳам корро идома медод, то ки ахди оиларо бо қути лоямуте таъмин намояд.
Соли 1904 Премчанд коллеҷи Аллоҳободро тамом карда, соҳиби дипломи инглисӣ мегардад ва ба кори муаллимӣ мепардозад ва ҳамзамон аввалин мақолаҳои худро дойр ба Саид Аҳмадхон, Шарор, Вивекананда ва дигарон дар маҷаллаи «Замона» ба интишор мерасонад.
Солҳои бистум барои Премчанд давраи буданд, ки ӯ дар байни мардуми оддии деҳоти гуногун зиндагӣ карда, бевосита зиндагии вазнини деҳқонон, истисмори бераҳмонаи мустамликадорони инглис ва судхӯрони маҳаллиро бо чашмони худ медид. Ин солҳо дар Ҳиндустон ҳаракатҳои миллӣ-озодихоҳӣ ба марҳилаи нав дохил шуда, cap то сари ин кишварро фаро гирифта буд. Мустамликадоронро бедоршавии коргарону деҳқонон ба таҳлука андохта, зулму истибдодро торафт аз болои мардуми заҳматкаш зиёд мекарданд. Акнун барои онҳо азобу шиканда додан, зиндонй кардан ва ҳатто тамоман несту нобуд кардани ҳазорон мардуми бечораҳолу бегуноҳ ба ҳукми анъана даромада буд.
Премчанд дар ин давра тамоми нерӯи худро ба кори эдодй сафарбар намуда, ба воситаи офариниши асарҳои бадей муборизаи худро алайҳи зулму истибдод ва нобаробарию беҳуқуқӣ равона мекунад. Соли 1922 Премчанд муҳаррири маҷаллаи «Маряда» баргузида мешавад ва тавассути он афкори озодихоҳонаи равшанфикрони Ҳиндро инъикос менамуд. Таи солҳои 19291931 вазифаи муҳарририи маҷаллаи «Мадҳурӣ»-ро ба ӯхда мегирад. Баробари ин Премчанд аз моҳи январи соли 1930 мадаллаи «Х,анс»-ро таъсис медиҳад. Муддате чанд сарварии мадаллаи «Ҷагаран»-ро ба ӯхда мегирад.
Кор бо мадаллаҳо Премчандро дилгир мекунанду ӯ ба хотири ҳамкорӣ бо киностудияҳо озими Мумбай мегардад, вале ин ҳам дер намепояд ва ин пеша ба ӯ начандон маъқул мешавад. Бинобарин дубора ба шаҳри орзуҳои давониаш Банорас бармегардад.
Дар баробари идомаи фаъолияти адабию бадей адибро беморй пайгирй мекард, вале ҳамаи ин матонати ӯро шикаста наметавонист ва ӯ дар майдони муборизаи зиндагӣ қалам дар даст пешраву пешдасти адибони Ҳинд ба ҳисоб мерафт. Дар ташкил ва гузаронидани аввалин даласаи Созмони Адибони Тараққипарвари Ҳинд (САТҲ) яке аз фаъолон ва пайгирони ин ҳадаф буд, ки соли 1936 дар нахустдаласаи он Премчанд сарварии андуманро ба ӯхда дошт.
Пас аз бемории тӯлони Премчанд 8 октябри соли 1936 дар шаҳри Банорас аз ҳаёт чашм мепӯшад.
Осори адабии Премчанд ниҳоят ганӣ аст. Ӯ аз худ ҳикояву романҳову дигар осори зиёдеро ба мерос гузоштааст. Аз думла, романҳои «Бева», «Манзилгоҳи муҳаббат», «Исрофкорй», «Майдони ҳарбу зарб», «Говкурбонӣ» мадмӯаи ҳикояҳои «Ҳодисаи нохуш», «Зоди роҳ», «Хоки парвона», «Тӯҳфаи охирин», «Ҳикоёти деҳот», «Қимати шир», «Хобу хаёл» ва даҳҳо дигаронро метавон ном бурд.
Премчанд ба таълифи роман шурӯъ менамояд. Чунончи романҳои машҳури таърихии «Рада Ҳардаул», «Ранӣ Оарандҳа», «Шамшери Викрамадитӣ» ва гайраро ҳангоми зиндагӣ дар Маҳоба ба сомон расонидааст. Дар ин асарҳояш пеш аз ҳама шӯҳрату матонати радпутҳоро васф намудааст. Адиб ҳед гоҳ тарафдори бозгаштан ба сохти куҳан набуд, аммо ӯ мехост, ки мардуми кишварашро бад-ин восита бедор созад, бетарафии онҳоро аз байн барад. «Премчанд бо осори таърихиаш хонандагонро дар рӯҳияи ватанпарварӣ тарбия менамояд. Қатраи хуне, ки барои ватан рехта шудааст, барои ӯ чизи аз ҳама муқаддас буд» (6,77) -мегӯяд Ҳансрад Раҳбар.
Акнун ба навиштаҳои адиб ҳусни таваддӯҳи хонандагон беш аз пеш меафзуд, чаро ки ӯ дарди дили мардуми бечораро мунъакис намуда, носозгориҳои замонаро ифшо месохт. Дар ин ҳангом тахаллуси Дҳанпатрай дар миёни аҳли адаб Навабрай буд. Навабрай бо нашри китобаш «Сӯзи
70
НОМАИ ДОНИШГОҲ* УЧЕНЫЕ ЗАПИСКИ* SCIENTIFIC NOTES
№1(42) 2015
Ватан» дили ҳазорон ватанпарастонро реш-реш карду дандони ҳукамои замонро чун сагони девона ба сӯи хеш кашид. Ии воқеа соли 1909 руй дода буд. Баробари интишори «Сӯзи Ватан» маҷмӯа ба супориши ҳакимони англис пурра сӯзонда шуд. Унвони маҷмӯа ҳадафи асосии адибро равшан дар худ тадассум намудааст. Навабрай пас аз рӯйдоди ин воқеа дар зери назорати қатъӣ буд. Ҳар он чизе ки таълиф мекард, пеш аз нашр ба нозир месупорид ва пас аз идозаи махсуси нозир метавонист рӯ ба матбаа оварад. Ва ин ҳама адибро мадбур сохт то аз тахаллуси Навабрай даст кашад. Дар ин бора дар мактубе ба дӯсташ Дайнараям Нигам чунин менависад: «Навабрай барои чанд муддате ин дунёро тарк кардааст. Якчанд вақт пештар май боз огоҳӣ гирифтам. Барой ҳамин хам дар бораи чизе, ки май наменавиштам, ҳатто дар бораи дандонҳои фил ҳам бошад, ба май лозим меомад, ки навиштадотамро ба даноби нозир супорам. Барои ҳамин ҳам Навабрай вафот кардааст. Вориси вай каси дигар хоҳад шуд» (6, 182).
Дҳанпатрай ба худ тахаллуси дигар қабул мекунад. Аз ҳамин вақт дар адабиёти урду ва дертар дар адабиёти ҳиндӣ номи Премчанд пайдо мешавад. Ва ин ном ба зудй дар майдони ҳар ду адабиёт хеле машҳур мегардад.
Бояд қайд кард, ки доираи эдодиёти Премчанд басо фароху доманадор аст. Вай аз тангкӯчаҳои муносибати мардуми ҳинду мусулмон носеҳона гузашта, онҳоро ба муттаҳидиявӣ ва ҳамдигарфаҳмӣ даъват мекард, занонро ба он далолат мекард, ки ширинии ҳаётро бифаҳманду аз урфу одатҳои куҳан даст кашанд, деҳқононро раҳнамун ба сӯи адолату инсоф аз дониби заминдорон таблиг мекарду зидди ҳамагуна истисмору бераҳмӣ алайҳи эшон буд, истиқлоли миллиро аз ногузиртарин ва одилтарин масъала миёни ҳама қавму миллатҳои Ҳинд мешуморид ва роҳҳои ба дастории онро дустудӯ мекард ва ба таври умум Премчанд дар пайдо намудани мавзӯи тасвири зиндагии гуногундабҳаи мардуми азияткашидаи Ҳинд муваффақ ҳам шудааст.
Премчанд ҳанӯз аз айёми кӯдакӣ ба шарёни зиндагии мардуми гуногунмиллату гуногунмазҳаби сарзаминаш даромада буду садои пурталотуму пуршӯри онро ба осонӣ мешуниду эҳсос мекард ва дар таҳлилу тарвиди идроки мардуми диёраш андешаҳо меронд, изҳори назар мекард. Паи кӯшиши рӯшаниандозӣ ба масоили шигифтовари ҳиндуҳову мусулмонон мегашт. Исбот мекард, ки аз ин тафриқаандозӣ суде ба мардуми мазлум нахоҳад буд ва аз ин нуқтаи назар талқин ба он менамуд, ки лакнате дар гуфтору мазаммате дар рӯзгор ва халале ба осоиши ин ду оин наафтад. Ҳикояҳои «Идгоҳ», «Ҳадди акбар», «Масдиду мандир» собитгари гуфтаҳои болоянд. Тавассути ин ҳикояҳо нависанда муносибати худ ва дар мисоли он фалсафаи зиндагии ватанашро бино кардан мехоҳад.
Чунин аст зовияи диди Премчанд ба ҳаёти мардуми одни мусулмону ҳиндуи сарзаминаш, ҳамин аст орзуи нависанда барои якдиливу якпорчагии кишвари афсонавии Ҳинд. Нависанда намехоҳад қавмҳову миллатҳоро ба хотири мазҳабу дину оин чудо намоянд, миёни онҳо тафриқа андозанд. Ва дар ин дода Премчанд бо ақидаҳои нобигаи ҳамзамонаш Муҳаммад Иқбол ҳамфикр аст, ки дар шеъри «Таронаи ҳиндӣ» гуфтааст:
Mazhab nahi sikhata apas mei bhir rakhna,
Hindi hein ham vatan he Hindustan hamara! (2,6)
Мазҳаб нагуфта, ки дар байн монеае бисозем,
Ҳиндистем ҳама мо, Ҳинд аст кишвари мо! (тарҷ.таҳтуллафзӣ)
Премчанд дар асарҳои худ тартибот ва ҷаҳолат, расму одатҳои замонаро, ки боиси нокомй ва тирарӯзии заной мегашт, ба зери танқид мегирад. Занони кишварашро ба мубориза барои озодй, мубориза ба муқобили урфу одатҳои кӯҳна ва ба соҳибмаърифатӣ, хулоса барои ҳаёти нав даъват менамояд.
Солхои 30-юм ҳаракати миллю озодихоҳӣ боз ҳам авҷ мегирад. Яроқи муборизаи Премчанд қалами тезаш буд. Эҷодиёти ин давраи адиб сермаҳсул аст. Ҳикоя ва романҳояш саршори дарду алам, сӯзу навои аҳли Ҳиндустони озодихоҳ аст. Қаҳрамонҳои индавраина Премчанд акнун фаъолтару муборизтар гаштаанд. Онҳо на фақат барои беҳбудии зиндагӣ мекӯшиданд, балки ҷаҳд мекарданд, то одамони аз ҳақиқат бохабарро ба роҳи дурусти ҳаёт равона созанд. Ва ҳамин тариқ, Премчанд то нафаси охирин баҳри бехдошти рӯзгори пурошӯби халқаш ҷадал намуда, дар таълифоташ бадиву хубии онро устодона таҳлил намудааст.
Премчанд дар адабиёти урду ҳам дар жанри ҳикоя ва ҳам дар жанри роман қаламозмоӣ кардааст. Ҳикояву романҳои ӯ инъикосгари масъалаҳои муҳими ҳаёти сиёсиву иҷтимоии замони зиндагии нависанда мебошанд. Романҳои Премчанд дар тасвири вуқӯъгароӣ намунаи беҳтарини адабиёти урду ва ҳиндӣ ба ҳисоб мераванд. Дар онҳо рӯҳу равони зиндагии мардуми заҳматкаши сарзаминаш, ақидаву равия ва зинаҳои бедории фикрии инсонҳои одӣ акс ёфтаанд. Дар асарҳои
71
НОМАИ ДОНИШГОҲ* УЧЕНЫЕ ЗАПИСКИ* SCIENTIFIC NOTES
№1(42) 2015
Премчанд тасвири ҳақиқии муоширати зиндагӣ мавдуданд, ки дар фазой тамаддуни хоса дар ҳаракатанд ва пеш мераванд. Дар романҳои нависанда дурахш афкори назариявӣ ва вуқӯъгароӣ ба ҳам омадаанд ва ба ақидаи Суҳайли Бухорй «Премчанд қадам ба қадам назарияи хешро бо се тариқа возеҳ пеш бурдааст: нахуст ин ки воқеаҳоро бо тартиб ва равиш тасвир мекунад, ки натидагириаш назаррас аст; тариқаи дувум он аст, ки дар муоширати байнихудии қаҳрамонҳо, ташреҳи назария ва ифодаи афкори онҳо рӯшании саривақтӣ андохта мешавад; тариқаи савум дар он зуҳур ёфтааст, ки Премчанд дар вақти мувофиқ рафтори қаҳрамонҳояшро танқид мекунад ва ин равиш ба мо дар муайян намудани нигоҳ ва нуқтаи назари нависанда роҳи дурустро нишон медиҳад» (1,195).
Ҳангоме ки Премчанд ба таълифи асар пардохт, дар деҳоти Ҳиндустон ислоҳот ва тагйири муошират идома дошт. Ба деҳқонон, коргарон ва дигар ходимон таъсири ҳаракатҳои гуногун омада расида буд. Онҳо аз бепаноҳиву бечорагии садсолаҳо идомадошта надот ёфтан мехостанд. Премчанд низ ба қатори онҳо шомил гашт. У дар романҳояш ислоҳоти муоширатӣ ва ҳаракатҳои озодихоҳонаро ба тасвир мерасонд. Ва ба қавли С.Э. Ҳусейн «Премчанд тардумони паҳлӯҳои мухталиф ва бошууронаи замони худ мебошад, ки алайҳи гуломй озодиро, ба дои кӯҳнапарастӣ ислоҳотро, бар ивазӣ тангназарӣ баландпарвозиро, алайҳи дабру зулми табақотӣ инсофро.таблиг менамояд» (6,257).
ПАЙНАВИШТ:
1. Bukhari, Suhail. Navalnigarii Urdu, ta'rikhu tanqid / S Bukhari. -Lahor: Meri laybrari, 1966. -254 c.
2. Iqbal, M. Divani Iqbal / M. Iqbal.- Lahor: Meri laybrari, 2001. -354 c.
3. Premchand. Sozi vatan / Premchand. -Nayi Dehli: Prince book depo, 1987. -134 c.
4. Rahbar, Hansraj. Taraqqipasand adab, ekjaiza / H. Rahbar. -Dehli: Azad kitabghar, 1963. -334 c.
5. Suhrawardy, Shaista Akhtar Banu (Begum Ikramullah). A Critical Survey of the Development of the Urdu Novel and Short Story / Sh. Suhrawardi. London: Longmans, Green and Co., 1945.- 402 c
6. Zikriya, Shagufta. Urdu nasr ka irtiqa aghaz se 1857 tak / Sh. Zikriya.-Lahor, 2004. -85 c.
7. Рахбар, X. Жизнь и творчество Премчанд / X. Рахбар. -М., 1963.-162 с.
8. Сухочев, А.С. От дастана к роману: из истории художественной прозы урду XIX века / А.С. Сухочев.-М.: Наука,1971.-245 с
REFRENCES:
1. Bukhari, Suhail. Navalnigarii Urdu, ta'rikhu tanqid / S. Bukhari. -Lahor: Meri library, 1966. -254 p.
2. Iqbal, M. Divani Iqbal (Iqbal collection of poems) / M. Iqbal.- Lahor: Meri library, 2001. -354 p.
3. Premchand. Sozi vatan (A melody of motherland)/ Premchand. -Nayi Dehli: Prince book depo, 1987. -134 p.
4. Rahbar, Hansraj. Taraqqipasand adab, ekjaiza / H. Rahbar. -Dehli: Azad kitabghar, 1963. -334 p.
5. Suhravardi, Shaista Akhtar Banu (Begum Ikramullah). A Critical Survey of the Development of Urdu Novel and Short Story / Sh. Suhravardi. London: Longmans, Green and Co., 1945.-
6. Zikriya, Shagufta. Urdu nasr ka irtiqa aghaz se 1857 tak / Sh. Zikriya.-Lahor, 2004. -85 p.
7. Rahbar, Kh. The life and works of Premchand / Kh. Rahbar. -M., 1963.-162 p.
8. Sukhochev, A.S. From epic poem to novel: from the history of literary prose of Urdu of the 19th century/ A.S.Sukhochev. -M.: Nauka,1971.-245 p.
Становление литературной личности Премчанда
Ключевые слова: Премчанд, романы, развитие прозы, история, литературная деятельность, прогрессивное движение.
Статья в целом рассматривает роль Премчанда в развитии романа урду. Автор уделяет внимание главным образом на место и роль Премчанда, потому что именно Премчанд первым определил, формы и цель романа, в котором определяются идеализм и реализм на фоне индийской тематики, с точки зрения западного мировозрения. Он не только обогащает его, но и вносит ценный вклад в литературу урду, а также содействует литературных формой развитию, и определенных направлений. Таким образом, Премчанд считается одним из самых почитаемых фигур в жанре романа и прогрессивного движения.
72
НОМАИ ДОНИШГОҲ* УЧЕНЫЕ ЗАПИСКИ* SCIENTIFIC NOTES
№1(42) 2015
Premchand's becoming a literary personality
Keywords: Premchand, novels, prose development, history, literary activity, progressive movement.
The article generally reviews the role of Premchand in the development of Urdu novel. The author focuses mainly on the place and role of Premchand because Premchand is the first to understand the form and purpose of a novel and a mixture of idealism and realism in an Indian thematic background, issues and outlook in Western form. He not only enriches it, but also makes a valuable contribution to Urdu literature, and provides the literary form a certain direction and growth. Thus, Premchand is considered one of the most revered figures in novel genre and progressive movement.
Маълумот дар бораи муаллиф:
Холов Ҷовид Шодиевич, номзади илмҳои филологй, ноибректор оид ба корҳои таълими Донишкадаи омӯзгории Тоцикистон дар шаҳри Панцакент (Ҷумҳурии Тоцикистон, ш. Панцакент), E-mail:javeed@bk.ru,
Сведения об авторе:
Холов Джовид Шодиевич, кандидат филологических наук, проректор по учебной работе Таджикского педагогического института в городе Пенджикент (Республика Таджикистан, г. Пенджикент), E-mail: javeed@bk.ru,
Information about the author:
Kholov Jovid Shodievich, Candidate of Science in Philology, Vice-rector for Academic Affairs, Tajik Pedagogical Institute in Penjikent (Republic of Tajikistan, Pejikent), E-mail:javeed@bk.ru,
73
