Научная статья на тему 'ПОНЯТИЕ "ЭЛЕКТРОННОЕ ПРОВИТЕЛЬСТВО" И ЕГО СУЩНОСТЬ В СОВРЕМЕННОМ ОБЩЕСТВЕ'

ПОНЯТИЕ "ЭЛЕКТРОННОЕ ПРОВИТЕЛЬСТВО" И ЕГО СУЩНОСТЬ В СОВРЕМЕННОМ ОБЩЕСТВЕ Текст научной статьи по специальности «Прочие социальные науки»

CC BY
123
20
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ПОНЯТИЕ / ЭЛЕКТРОННОЕ ПРАВИТЕЛЬСТВО / ТЕЛЕКОМУНИКАЦИОННЫЕ ТЕХНОЛОГИИ / ПРОЕКТ / ИНТЕНСИВНОЕ РАЗВИТИЕ ИНФОРМАЦИОННЫХ ТЕХНОЛОГИЙ / СТАТУС СИСТЕМЫ ИНФОРЦИОННЫХ ТЕХНОЛОГИЙ / ПРОЕКТ ПО ЭЛЕКТРОННОМУ УПРАВЛЕНИЮ ПРАВИТЕЛЬСТВА / РЕГИСТРАЦИЯ НЕДВИЖИМЫХ ИМУЩЕСТВ / РЕГИСТРАЦИЯ ПОСТОЯННОЖИВУЩИХ ГРАЖДАН

Аннотация научной статьи по прочим социальным наукам, автор научной работы — Самиев Муслим Боҳирҷонович

В статье рассматривается краткая история возникновения понятия «электронное провительство» и его важность в упрощении выполнения государственных дел. В ней также определены модели электронных правительств функционирующих в различных странах мира. Цель статьи, данной статьи является предоставления достоверной информации о возникновении электронного правительства, его модели и их значения в современном ведении государтвенных дел. Результаты исследования показывают, что понятие «электронное правительство» впервые появилось в США. Существуют три модели создания электронного правительства, таких как американское, европейское и восточное. Все государственные структуры должны перейти к электронной форме государства. Потому что оно экономит время и бумагу. Кроме того, оно упрощает не только дело государства, а также даёт возможность населению легко совершать свои дела в нужное время. Практическая значимость исследования заключается в том, что результаты и материалы могут быть полезны во время чтения лекций по основе информационной технологии и проведения практических занятий по данному предмету.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

ELECTRONIC GOVERNMENT” CONCEPT AND ITS ESSENCE IN MODERN SOCIETY

The article discusses a brief history of the emergence of the concept of “electronic government” and its importance in simplifying the execution of public affairs. It also defines models of electronic governments functioning in various countries of the world. The main purpose of this article is to provide reliable information about the emergence of e-government, its models and their significance in the modern conduct of public affairs. The results of the study show that the concept of “electronic government” first appeared in the United States. There are three models for creating e-government, such as American, European and Eastern. All state structures should shift to the electronic form of the state. Because it saves time and paper. In addition, it simplifies not only the affairs of the state, but also enables the population to easily carry out their affairs at the right time. The practical significance of the study lies in the fact that the results and materials can be useful while giving lectures on the basis of information technology and conducting practical classes on this subject.

Текст научной работы на тему «ПОНЯТИЕ "ЭЛЕКТРОННОЕ ПРОВИТЕЛЬСТВО" И ЕГО СУЩНОСТЬ В СОВРЕМЕННОМ ОБЩЕСТВЕ»

7. Исоев, Д.Т. Термодинамические и энергетические характеристики комплексных боро- и алюмогидридов элементов IA и IIA групп: автореф. дис. ... канд. хим. наук / Д.Т. Исоев. // Душанбе, 2000.

8. Энергия кристаллической решетки и природа химической связи тетрагидроалюминатов щелочных металлов / Д.Т. Исоев, У.М. Мирсаидов, А.Б. Бадалов, З.В. Кобулиев // Международная научная конференция «Химия и проблемы экологии»: Тезисы докладов. // Душанбе, 1998. -С.74-79.

9. Исоев, Д.Т. Термодинамические и энергетические характеристики комплексных боро- и алюмогидридов элементов IA и IIA групп: автореф. дис. ... канд. хим. наук / Д.Т. Исоев//Душанбе, 2000.

10. Термодинамические свойства координационных боро- и алюмогидридных соединений элементов IA и IIA групп Периодической системы / М. Икромов, М.С. Исломова, А.Б. Бадалов [и др.] // Межвузовский сборник научных трудов «Координационные соединения и аспекты их применения. - Душанбе, 1999. -Вып. 3. -С. 17-19.

11. Анализ термодинамической устойчивости комплексных алюмогидридов IA и IIA групп / М.С. Исломова, Д.Т. Исоев, А.Б. Бадалов [и др.] // Юбилейная научно-практическая конференция, посвященная 40-летию химического факультета. -Душанбе, 1999. -С.49-50.

12. Насруллоева, Д.Х. Модельный синтез и термодинамические характеристики боро- и алюмогидридов металлов: : автореф. дис. ... канд. техн. наук / Д.Х. Насруллоева. // Душанбе, 2015.

13. Гафуров, Б.А. Синтез, термическая устойчивость и термодинамические характеристики боро- и алюмогидридов щелочных, щелочноземельных и редкоземельных металлов: дис. ... д-ра хим. наук / Б.А. Гафуров.//Душанбе, 2018.

14. Sodium Aluminum Hydride / J. Vit, F. Petru, S. Landa [et al.] // Cs Pat. 89103. -1959; C.A. 54, 16763 (1960).

15. Мирсаидов, У.М. Синтез, свойства и химические превращения боро- и алюмогидридов элементов I-Ш групп: дис.д-ра хим. наук / У.М. Мирсаидов.//М., 1985.

ТДУ 6813

МАФХ,УМИ ХУКУМАТИ ЭЛЕКТРОНЙ ВА МОХИЯТИ ОН ДАР ЗАМОНИ МУОСИР

САМИЕВ МУСЛИМЦОН БОХЦРЦОНОВИЧ,

ассистенти кафедраи асосхои технологиям инфарматсионии Донишгохм давлатии омузгории Тоцикистон ба номи Садриддин Айни, Тел: (+992) 988083001 E-mail: 0101_samiev@mail.ru;

Дар мацола таърихи мухтасари пайдоиши мафхуми «хукумати электрони» ва ахамияти он дар осон гардонидани корхои давлати барраси гардидааст. Инчунин дар он намунахои хукумати электрони, ки дар кишвархои гуногун амал карда истодаанд, муайян карда шудааст.

Хадафи асосии мацола пешнщод кардани маълумоти амиц оид ба пайдоиши хукумати электрони ва намунахои он ва инчунин ахамияти онхо дар пеш бурдани корхои давлати мебошад.

Натицщои тахцицот нишон медиханд, ки мафхуми «хукумати электрони» бори аввал дар ИМА пайдо шудааст. Се намунаи ташкили хукумати электрони вуцуд дорад, ба монанди намунаи Амрикои, намунаи Аврупои ва намунаи Шарци.

Хама сохторхои давлати боЯд ба шакли электронии хукумат гузаранд. Зеро он вацт ва когазро сарфа мекунад. Илова бар он, он на танхо кори давлатро осон мекунад, балки ба мардум имконият медихад, ки корхои худро дар вацташ ва ба осони щро намоянд.

Ахамияти амалии тадцицот аз он иборат аст, ки натицахо ва маводхои онро хангоми хондани лексияхо аз фанни асосхои технологияи иттилооти ва гузаронидани дарсхои амали аз фанни зикршуда метавон истифода бурд.

Вожахри калидй: мафхум, хукумати электрони, технологищои телекоммуникатсиони, лоща, рушди босуръати технологищои иттилооти, холати системаи технологияхои иттилооти, лощаи хукумати электрони, бацайдгирии амволи гайриманцул, бацайдгирии шахрвандони муцими ва гайра.

ПОНЯТИЕ «ЭЛЕКТРОННОЕ ПРОВИТЕЛЬСТВО» И ЕГО СУЩНОСТЬ В СОВРЕМЕННОМ ОБЩЕСТВЕ

САМИЕВ МУСЛИМ БОХЦРЦОНОВИЧ,

ассистент кафедры АТИ Таджикского государственного педагогического университета имени Садриддина Айни, Тел: (+992) 988083001 E-mail: 0101_samiev@mail.ru;

В статье рассматривается краткая история возникновения понятия «электронное провительство» и его важность в упрощении выполнения государственных дел. В ней также определены модели электронных правительств функционирующих в различных странах мира.

Цель статьи, данной статьи является предоставления достоверной информации о возникновении электронного правительства, его модели и их значения в современном ведении государтвенных дел.

Результаты исследования показывают, что понятие «электронное правительство» впервые появилось в США. Существуют три модели создания электронного правительства, таких как американское, европейское и восточное.

Все государственные структуры должны перейти к электронной форме государства. Потому что оно экономит время и бумагу. Кроме того, оно упрощает не только дело государства, а также даёт возможность населению легко совершать свои дела в нужное время.

Практическая значимость исследования заключается в том, что результаты и материалы могут быть полезны во время чтения лекций по основе информационной технологии и проведения практических занятий по данному предмету.

Ключевые слова: понятие, электронное правительство, телекоммуникационные технологии, проект, интенсивное развитие информационных технологий, статус системы инфорционных технологий, проект по электронному управлению правительства, регистрация недвижимых имуществ, регистрацияпостоянноживущих граждан и т.д.

"ELECTRONIC GOVERNMENT" CONCEPT AND ITS ESSENCE IN MODERN SOCIETY

SAMIEVMUSLIM BOHIRJONOVICH,

assistant of the chair of ATI, Tajik State Pedagogical University named after Sadriddin Ayni, Phone: (+992) 988083001;

The article discusses a brief history of the emergence of the concept of "electronic government" and its importance in simplifying the execution of public affairs. It also defines models of electronic governments functioning in various countries of the world.

The main purpose of this article is to provide reliable information about the emergence of e-government, its models and their significance in the modern conduct of public affairs.

The results of the study show that the concept of "electronic government" first appeared in the United States. There are three models for creating e-government, such as American, European and Eastern.

All state structures should shift to the electronic form of the state. Because it saves time and paper. In addition, it simplifies not only the affairs of the state, but also enables the population to easily carry out their affairs at the right time.

The practical significance of the study lies in the fact that the results and materials can be useful while giving lectures on the basis of information technology and conducting practical classes on this subject.

Keywords: concept, e-government, telecommunication technologies, project, intensive development of information technologies, information technology system status, government e-government project, registration of real estate, registration of permanent residents, etc.

Дар мархцилаи имруза бо истифода аз усулцои «Хукумати электронй» уарчи васеътар цорй намудани коргузори ва ба сатхци сифатан нав бардоштани масъулияти техникаю техналогияи нав аз цумлаи вазифазри мухцимтарин ба зцисоб меравад."

Эмомали Раумон

Мукаддима. зери маф^уми хукумати электронй ин созмон додани шакли нави фаъолияти макомотх,ои х,окимияти давлатй, ки аз х,исоби истифодаи васеъи технологиями иттилоотию коммуникатсионй, ба зуддй ва бо сифати баланд таъмин намудани дастрасии ша^рвандон ва ташкилотх,о ба ахборот ва хизматрасоних,ои давлатй, фах,мида мешавад. Хукумати электронй, яке аз усулх,ои муосири идоракунии ^укумат ба шумор рафта, дар ин замина робита бо чомеьа аз сохт ва тарзи дурусти ташкили он вобастагии калон дорад. Хангоми чори гардидани хукумати электронй технологияи гардиши ^уччатх,о бе истифодаи когазй ичро мешавад, ки ин харчи маблагро дах,о маротиба камтар ва сифати корро садх,о маротиба бе^тар мегардонад, ки як рох,и самаранок фаьолият мекунад.

Кисми асосй. Хукумати электрониро умуман хдмчун татбики технологиями иттилоотиву коммуникатсионй барои баланд бардоштани судмандии вазифах,о ва хадамоти аньанавии давлатй метавон таьриф кард. Хукумати элекронй ин танх,о вокеаи ягона дар тули кутох,и вакт набуда, балки раванди дарозмуддати такомулии тагйири идоракунии давлат чихдти тамаркуз ба хадамоти

шахрвандон мебошад. Мусаллам аст, ки истилохи хукумати электронй аз тарчумаи ибораи англисии «е1еСготс government» ва ё худ «e-govemment» пайдо гардидаасг. Дар забони англисй вожаи «government» на танхо ба макомоти хокимияти ичроия, балки дар мачмуъ ба давлат тааллук дорад ва хукумати электронй бештар ба шакл ва усулхои фаъолияти макомоти давлатй нисбат ба хукумат хамчун субъекти ин фаъолият ишора мекунад.

Ба маънои аслиаш - ин «идоракунии электронй» ва ё «идоракунии электронии хукумат» мебошад. Бори аввал истилохи хукумати электронй соли 1991 дар Иёлоти Муттахидаи Амрико, ки Билл Клинтон дар сари кудрат буд, пайдо шудааст, чунки ки Амрико дар ин замон ба рушди Интернет ва технологиями итгилоотй диккати махсус равона карда буд. Истилохи хукумати электронй ин аввал маротиба дар хуччатхои илмй ва хуччатхои макомоти давлатй дида мешуд. Ва, он таввасути васоити ахбори омма пахн гардида, баъдан ин истилох дар конунгузорй ва матнхои санадхои меъёрй хукукй мавриди истифода карор гирифт. Аз соли 1999 мафхуми хукумати электронй дар рузномаву мачалахо ва дигар сарчашмахои хабарасонии ИМА мунтазам истифода мешуд. Храмин тавр, хукумати электронй хукумати кушоду равшанест, ки ба муколамаи доимй бо одамон омодааст. ^абл аз хама, мо бояд рочеъ ба ин консепсия маълумот дошта бошем. Дар Чумхурии Точикистон бошад, санадхои меъёрхои хукукии зерин барои эълон намудани хукумати электронй кабул шудааст дар мукаррароти умумии он омадааст: «Консепсияи ташаккули хукумати электронй дар Чумхурии Точикистон барои соли 2012-2020» бо максади амалисозии Стратегияи давлатии «Техналогияхои иттилоотию коммуникатсионй барои рушди Чумхурии Точикистон», ки бо Фармони Президента Чумхурии Точикистон аз 5.11.2003 тахти №1174 тасдик шудааст: Барномаи давлатии рушд ва татбики техналогияхои иттилоотию коммуникатсионй дар Чумхурии Точикистон, ки бо карори Хукумати Чумхурии Точикистон аз 3.12.2004 тахти №468 тасдик шудааст: Консепсияи сиёсати давлатии иттилоотии Чумхурии Точикистон, ки бо Фармони Консепсияи Президенти Чумхурии Точикистон аз 30.04.2008 №451 тасдик шудааст: Консепсияи ташаккули хукумати электронй дар Чумхурии Точикистон аз 30 декабри 2011 тахти №643 тасдик шудааст, хар як шахс хар замон аз хар нуктаи кишвар, метавонад иттилоот ва хизматрасонии ба худ лозимиро дастрас намояд [1, с.1-2].

Вазъи низомхои хукумати электронй дар мамлакатхои хорича чунин маводхоро нишон медихад. Лоихаи системаи иттилоотии идоракунии хукумат аз чониби хукумати шохигарии Камбоча ба сифати лоихаи пешоханг барои татбик намудани технологияхои иттилоотиву коммуникатсионй дар чомеаи Камбоча ва тезонидани ислохоти маъмурй пешбинй шудааст. Мохи августи соли 2000-ум макомоти миллй оид ба рушди технологияхои иттилоотиву коммуникатсионй таъсис дода шуд ва дархол барои амалй намудани лоихаи системаи иттилоотии идоракунии хукумат вазифадор карда шуд.

Аз руи ахбори матбуоти Руссия, то мохи июли соли 2010 хукумати электронй дар чахон аз хама бехтар дар Сингапур ва Эстония амал мекунад. Хукумати электронй низоми гардиши санадхои электронии идорасозии давлатист, ки дар автоматисозии тамоми равандхои мудирият дар микёси кишвар асос ёфтааст.

Лоихаи системаи иттилоотии идоракунии хукумат аз 4 чузъи асосй иборат аст:

1. Системаи тасдики электронй - имконият фарохам меорад то Вазоратхо ба таври осон санадхо ва паёмхои электрониро мубодила намоянд, санадхоро идора ва эълонхоро чойгир кунанд;

2. Бакайдгирии амволи гайриманкул- идора ва пайгирй кардани иттилооти асосй дар бораи амволи гайриманкул, тахвили хукуки моликият, андозбандихо ва иттилооти дигари амволй;

3. Бакайдгирии шахрвандии мукимй - идора ва пайгирй кардани иттилоотй дар бораи сокин, тагйирот дар оила, маълумот ва машгулият, карз ва пардохти пардозхо ё иттилоотии дигари оморй;

4. Бакайдгирии воситахои наклиёт- идора ва пайгирй кардани иттилооти дар бораи воситаи наклиёт ва сохибони онхо, равандхои бакайдгирй ва тахвили сохибият, иттилоот дар бораи санчишхои техникй, карзхо ва пардохти андозхо ва иттилооти дигари оморй. Зерсохтори ин 4 барнома шабакаи махалй ва шабакаи глобалй барои вазорат, котиботи давлатй дар бар мегирад.

Хадафи лоиха баланд бардоштани муассирй, равандхои бакайдгирй ва системаи тасдики санадхо тавассути раками кардани иттилоот ва насби электронии шуъбахои хукуматй мебошад. Кулли система барои ба даст овардани хукумати шохигарии Комбоча таъйин шудааст. Хадафи лоихаи системаи иттилоотии идоракунии хукумат пешгирй намудани чинояте буд, ки воситахои наклиёт ва амволи дигар алокаманд аст. Шумораи зиёди дуздии мошинхо ба таври назаррас кохиш ёфт, чунки ба кайд гирифтани такрории воситаи наклиёт харгиз имконпазир набуд. Хамчунин, система харочоти бакайдгириро кохиш дод. Пеш аз истифодаи лоиха системаи иттилоотии идоракунии хукумат бакайдгирй аз 20000 то 50000 риёли Камбочаро (аз 5 то 12.5 доллари амрикои)-ро ташкил медод. Ин илова бар хачми пардохтхои расмй буд. Ба лоихаи системаи иттилоотии идоракунии хукумат ин пардохтхои иловагии дигар ситонида намешавад.

Пешрафти босуръати технологиях^ доираи васеи роххои густариши хукумати электрониро фарохам меорад. Технологиями нав дорои тавонмандии расонидани хадамоти бештар босифат ба шахрвандон ва бизнес мебошад.

Ч,адвали 1: Маруплауоп рушди хукумати электрони дар Чумхурии Корея[2]

Компютерисози (Мархилаи 1) Холати бархат (Мархилаи 2) Хамгирой (Интегратсия) (Мархилаи 3) Мавчуд дар хама чо/зуд васлшаванда (Мархилаи 4)

1980 то огози 1990 Миёнаи 1990 то 2000 Солхои 2000 то 2007 Наздикихои соли 2010

Автоматисозй Шабакабандй Хамгирой Чосозишуда

Пойгохи додахо ба пойгохи додахо Компютер ба компютер Одамон ба одамон Объект ба объект

Хадамоти алохида Хадамоти бархатй Хадамот аз тарики равзанаи ягона Хадамоти ягона/ноаён

Дар мавриди Чумхурии Корея, мархилахои 1 ва 3 дар соли 2007 анчом ёфтаанд. Технологиями нав, мисли шабакаи васеъпахнои табдилдиханда (Broadband Сопуегаоп Network) ва технологиями мавчуд дар хама чо ба рушди минбаъда бурда мерасонанд. Ин коркардхои нав дар сохаи технологиями иттилоотиву коммуникатсионй мухокима мешаванд. Дар аксари мавридхд ба хар як хукумат зарур аст то бо хадафи таъмин намудани хадамоти ягона барои шахрвандон то мархилаи 3 бирасад. Баъдтар, чихати такмил додани хадамот барои шахрвандон хангоми зарурат технологиями навро метавон кабул кард. Тачрибаи чахонй нишон медиханд, ки моделхои гуногун аз руи коркард ва татбики зинахо ва лоихасозии хукумати электронй - «e-government» - вучуд доранд. Се модели асосии бунёдсозии Хукумати электронй дар тачрибаи минтакахо ва давлатхои гуногуни чахон мавчуданд: дар Амрико, Аврупо ва Осиё. Модели амрикой хусусиятхои махсуси бунёдшавии онро дар ИМА инъикос мекунад; модели аврупой дар худ рушди сохторхои электронии давлатиро дар кисми зиёди мамлакатхои Аврупои Гарбй, Марказй ва Шаркй дар бар мегирад, модели осиёй дар Сингапур ва Кореяи Чанубй нисбатан бомуваффакият амалй карда шудааст[3].

Барномаи модели амрикоии хукумати электронй ба сифати хадафи асос содагардонй, дастрасй ва арзониро дар алокамандии шахрвандону шахсони хукукй бо макомоти давлатй дар мадди аввал мегузорад. Дар навбати худ модели аврупой дорои институтхо аз болои давлат-ба монанди -Европарламент, Суди аврупой мебошад, ки тавсияхои онхо барои рушд ва танзимкунии фаъолияти «e-govemment» барои хамаи Давлатхои иттифоки Аврупо хатмй ба шумор мераванд.

Усули идоракунии модели осиёгй хусусиятхои худро доро аст, ки ба намудхои осиёвии фарханги корпоративй ва системаи бисёркабатаи идоракунии давлатй такя мекунад, ки аз руи принсипи пирамида (ахром)-и иерархй ташкил карда шудааст. Чунончи Хукумати Кореяи Чанубй хангоми ташкилкунии модели «демократияи электронй» диккати асосиро ба конеъгардонии талаботи иттилоотии шахрвандон ва воридкунии технологияхои иттилоотй - коммуникатсионй ба системаи фарханг ва маориф бахшидааст. Тачрибаи давлатхои аввалин кадаммондаро дар бунёдсозии хукумати электронй аз кабили ИМА ва Канадаро бомуваффакият шуморидан мумкин аст. Давлатхои ру ба инкишоф (Бразилия, Гватемала, Македония, Мексика, Шри - Ланка ва дигарон) ба тачрибаи амрикой ва канадавй хамчун ба сарчашмаи усулхои пешрафта ва маводхои таълимй барои амалигардонии стратегияхои миллии хусусй дар заминаи бунёдсозии хукумати электронй назар меафкананд. Омузиши тачрибаи татбики лоихахо дар мамлакатхои пешрафта, пеш аз хама, барои коркарди сохтори ягонаи ташкилй ва хамчунин барои бартарафкунии хатоихои умумй ва максимумгардонии бозгашти маблаггузорихои воридкардашуда мухим аст. Аммо бояд ба эътибор гирифт, ки омилхои зиёде мавчуданд, ки бояд дар хар як холати мушаххас дида баромада шуда, ба эътибор гирифта шаванд: шумораи ахолии мамлакат; хусусиятхои фархангй, иктисодй ва сиёсии мамлакат; пахнгардонии дастрасии интернет дар чамъият, сарчашма ва имкониятхои сармоягузории лоихахо ва гайра. [2]

Охири асри ХХ-ум ва аввали асри ХХ1-бо тагйиротхои мухим тараккиёт, дар иктисодиёти чахон, аз бисёр чихат ба рушди технологияхои информатсионй, воситахои нави электронй ва истифодабарии васеъи шабакаи интернет ба хисоб меравад. Дар тамоми чахон барои баланд бардоштани самаранокй ва сифати хизматрасонии худ, махсулнокии натичаи фаъолияти макомоти хокимияти давлатй аз технологиями иттилоотию коммуникатсионй мунтазам истифода мебаранд. Ташаббусхои дахлдор дар ин самт номи «хукумати электронй»- ро гирифтаанд, ки зиёд шудаанд, хачми электроникунонии мехнати шахсони рохбарикунандаро таъкид менамояд.

Хукумати электрони яке аз усулхои муосири идоракунии давлат мебошад ва аз сохти он муваффакият ва афзалияти робита бо ахолии кишвар вобаста аст. Маълум, ки дар замони муосир сокинони кишвар хеле серхаракатанд ва онхоро дар тамоми гушаю канори чахон дидан мумкин аст. Барои он ки онхо робитаашонро бо ватани ачдодии хеш канда накунанду хамеша аз хаводиси

кишвар огахй дошта бошанд ба онхо хукумати электронй зарур аст. Барои ичрои ин амал ба онхо танхо дастрасй ба интернет бо воситаи компютер ё телефони хамрох лозим асту бас. Зери мафхуми хукумати электронй ин созмон додани шакли нави фаъолияти макомотхои хокимияти давлатй, ки аз хисоби истифодаи васеъи технологияхои иттилоотию коммуникатсионй ба зуддй ва бо сифати баланд таъмин намудани дастрасии шахрвандон ва ташкилотхо ба иттилоот ва хизматрасонихои давлатй оиди натичахои фаъолияти макомотх,ои давлатй, фахмида мешавад.

Хукумати электронй -истифодаи технологияхои иттилоотй-коммуникатсионй дар макомоти хокимияти давлатй бо максади:

♦ таъмини шахрвандон ба иттилои эътимоднок;

♦ созмони имкониятх,ои нави алокамандии байнихамдигарии макомоти хокимияти давлатй бо ахолй, сохибкорй ва чомеаи шахрвандй;

♦ баланд бардоштани самаранокй ва шаффофияти идоракунии давлатй;

Чорй намудани технологияхои иттилоотию коммуникатсионй дар макомоти хокимияти давлатй барои бехбудии сифатноки ичрои вазифахои берунии онхо ва баланд бардоштани самаранокии худи макомоти давлатй базаи асосй хисоб меёбад.

Ичрои хадафхои хукумати электронй ба халли вазифахои зерин кумак мерасонад: -автоматикунонии хамкории байниидоравй дар чараёни кабули карорхои идоравй; -автоматикунонии мархилаи хизматрасонии давлатй;

-баланд бардоштани имконоти васеи дастрасии ахолию ташкилотхо ва институтх,ои чомеаи шахрвандй ба иттилооти кушодаи макомоти хокимияти давлатй ва иштироки бевоситаи онхо дар рафти ташкил ва тахкикоти карорхои кабулшавандаи дар тамоми сатххои идоракунии давлатй;

-такмил ва таъмини низоми кабули карорхои иттилоотй-тахлилй, дар хама сатххои идоракунии давлатй;

-таъмини фаврият ва назорат намудани натичахои фаъолияти макомоти хокимияти давлатй ва гайрахо;

-Сиёсати ташаккул ва рушди хукумати электронй аз чунин усулхо иборат мебошад: -ба низоми муайян дароварданй чараёни иттилоотонии вазифахои афзалиятноки системаи идоракунии давлатй ва рушди ичтимой-иктисодии Чумхурии Точикистон;

-стандартизатсияи чараёни иттилоотонии макомотх,ои хокимияти давлатии Чумхурии Точикистон;

-пуррагй ва ягонагии сохтори иттилоотию коммуникатсионии макомоти хокимияти давлатй, мутобики сиёсати миллй, чорй кардани сиёсати технологияхои иттилоотию коммуникатсионй дар фаъолияти макомотхои давлатй ва иттилоотонии он дар тамоми нохияхои чумхурй - Вилояти Мухтори Кухистони Бадахшон, максад ва вазифахои стратегияи давлат ба таври комил.

Аз соли 2011 инчониб дар кишвар Консепсияи ташаккули хукумати электронй амалй мегардад. Дар асоси консепсияи зикршуда сиёсати хукумати электронй дар кишвар се давраи калидиро дар бар мегирад.

• Мархилаи якум 2012-2013, муттахид намудани шабакаи ягонаи 48 вазорат ва муассисаи Чумхурии Точикистон, ва таъсиси шабакахои махаллии компютерй ва сомонахои интернетй;

• Мархилаи якум 2013-2015, дар амал татбик намудани фаъоли-яти макомоти хокимияти давлатй аз тарики карорхои технологии байниидоравй;

• Мархилаи якум 2015-2020, рушди хукумати электронй, автоматикунонии раванди пешниходи хизматхои давлатй ба ахолй ва муассисахо, гирифтани хизматхо аз муассисахо;

Асоси ташаккули хукумати электрониро дар Чумхурии Точикистон ноил шудан ба максадхои зерин ташкил медихад, баланд бардоштани самаранокии фаъолияти макомоти ичроияи хокимяти давлатй ва идоракунй бо истифодаи васеъи техналогияхои иттилоотию комуникатсионй, баланд бардоштани сатху сифат ва дастрас будани хизматхои ичтимоие, ки ба шахрвандон ва ташкилотхо расонид мешавад. Сода гардонидани коидахо ва кам кардани мухлатхои расонидани хизматхои ичтимой, инчунин кам кардани харочоти маъмурй, ки ба расонидани ин хизматхо вобастагй доранд. Баланд бардоштани сатхи дастрасй ба иттилоот дар бораи фаъолияти макомоти ичроияи хокимияти давлатй, ташаккули системаи ягонаи табодули иттилоотй бо истифода аз захирахои иттилоотии электронй ва пайвастшавии доимй ба система ва шабакахои махдуди бахисобгирии алокаи хамаи истифодабарандагон, хавасмандкунии иктисодии истифода аз интернет ва технологияхои муосири иттилоотй. Бояд кайд намуд, ки барои бехтар намудани фаъолияти хукумати электронй дар Чумхурии Точикистон Асосгузори Сулху вахдати миллй, Пешвои муаззами миллат мухтарам Эмомалй Рахмон дар Паёми соли 2012 чунин кайд намудаанд: «Истифодаи технологияхои иттилоотиву коммуникатсионй дар самтхои мухталифи хаёти чомеа ва дар асоси он ташаккули хукумати электронй аз масъалахои мухими замони муосир мебошад. Кишвархое, ки дар татбики технологияхои иттилоотиву коммуникатсионй ва рушди хукумати электронй ба пешравихои

назаррас ноил гардидаанд, пеш аз хама ба масъалахои омода намудани кадрхои баландихтисоси ин сохаи мухим, рушди инфрасохтори иттилоотй, зина ба зина баланд бардоштани сатхи дониши хизматчиёни давлатй ва татбики усулхои идоракунии электронй диккати зарурй медиханд.

Ин имкон медихад, ки номгуи зиёди хизматрасонихои давлатй ба шахрвандон ба таври электронй сари вакт ва босифат расонида шуда, зухуроти номатлубе чун бюрократизм ва коррупсия тадричан аз байн бурда шаванд. Дар баробари ин, муносибати мутакобилаи чомеа бо сохторхои давлатй тахким меёбад, ки ин яке аз рукнхои мухими чомеаи шахрвандй ба шумор меравад».

Хамин тавр, сохторхои давлатиро зарур аст, барои камхарч шудани вакт ва сарфакории когаз ба ин шакл гузаранд, ки дар натича хам кори хукумат ва хам кори ахолй осон мешавад. Барои мисол як ё ду корхонаву заводхову ташкилотх,оро номбар мекунем.

1.Кумитаи андоз: хама андозсупоранда метавонад тарики электронй андозашро супорад ё ичозатнома гирад.

2. Душанбе-наклиёт: пардохти хакки рохкиро ба автобус, тролебус ва микроавтобус тавассути кортамалй карда мешавад, ки истифодабаранда метавонад аз постерминалхо карта харидорй намояд.

3.Бонкх,о: Хама мактубхо, фармонхо аз Саридора тарики почта равон карда мешавад, конфренсияхо аз саридора барои дигар минтакахои гирду атрофи Точикистон гузаронида мешавад.

АДАБИЁТ

1. "Консепсияи ташаккули хукумати электронй дар Чумхурии Точикистон" Бо карори Хукумати Чумхурии Точикистон аз 30.12.2011, №643 тасдик шудааст.

2. И.С.Шамсов. Конференсияи чумхуриявии илмй-амалй дар мавзуи «Хукумати электронй дар Чумхурии Точикистон: холат ва дурнамои инкишоф» Донишгохии милли Точикистон. Фишурдаи маърузаи дотсенти кафедраи системахои иттилоотй дар иктисодиёт // И.С.Шамсов (Хукумати электронй дар раванди рушди чомеаи иттилоотй) 20.12.2015 сол. http://dmt.tj

3. бурбонов А Хукумати электронй - рушди идорасозй ё тахдид ба амнияти кишвар?

4. Комилов, Ф.С. Информатика ва технологияхои иттилоотй / Ф. С. Комилов // Душанбе, 2016. - 480 с.

5. Паёми Президента Чумхурии Точикистон ба Мачлиси Олии Чумхурии Точикистон. 20 апрели соли 2012.

6. Конуни Чумхурии Точикистон «Дар бораи иттилоот» аз10 майи соли 2002 №55 ш.Душанбе.

7. Конуни Чумхурии Точикистон «Дар бораи Хифзи иттилоот» аз 2 декабри соли 2002 №71 ш.Душанбе.

8. Конуни Чумхурии Точикистон «Дар бораи иттилоотони» аз 6 августи соли 2001 №40 ш.Душанбе.

9. Конуни Чумхурии Точикистон «Дар бораи хуччати электронй» аз 10 майи соли 2002 №51 ш.Душанбе.

10. Конуни Чумхурии Точикистон «Дар бораи имзои электронии ракамй» аз 30 Июли соли 2007 №320 ш.Душанбе

УДК 519.3

ОИДИ ЯК УСУЛИ ЁФТАНИ МАСОФАИ БАЙНИ ХАТ^ОИ СУФТА

ИДИЕВ ГУФРОН ЛХМАДОВИЧ,

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

муаллими калони кафедраи моделсозии математики ва компютерии Донишгощ миллии Тоцикистон Сурога: 734025, Чумхурии Тоцикистон, шДушанбе, х.Рудаки, 17, ДМТ.

Тел.: (+992) 985296939, E-mail: g.idiev-66@mailт;

Дар мацолаи тщия шуда оиди татбици як усули ёфтани масофаи байни хатхри суфта, маълумотхо оварда шудааст. Тадбици методхои вариатсиони барои уисоб намудани масофаи байни хатцои суфта дар хаёти харрузаи мо бисёр масъалаи уалталаб ва мухим мебошад.

Тавре ки маълум аст, функсищои бисёртагйирёбандаи суфта гуфта, чунин функсищоеро меноманд, ки дар сохрм циматхоираво дорои хосилахои хусусии бефосила мебошанд.

Мацсади мацола: Тадбици методхои вариатсиони барои хисоб намудани масофаи байни хатхои суфта мебошад.

Дар мацолаи тщияшуда фарз мекунем, ки хатхои суфтаи

у = р> (х) ва у = р (х) р> (х) (х) е С ( 1) , р> (х) Ф р (х)

дода шудаанд. Талаб карда мешавад, ки масофаи байни ин хатхои суфта ёфта шавад.

Натицаи тадцицот: Оиди ин масъала дар мацолаи якум [1] оиди як алгоритмы ёфтани масофаи байни ду хати суфта сухан ронда будем.

Дар холати дуюм бошад мо як усули дигари ёфтани масофаи байни ду хати суфтаро пешкаш менамоем. Ин усул ба тадбици методхои ёфтани экстремуми функсияхои бисёртагйирёбанда асос меёбад.

Калидвожахр: хати суфта, методи вариатсиони, хати кац, экстремум, экстремал, функсионал, алгоритм.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.