Научная статья на тему 'ЭКОНОМИЧЕСКИЕ МЕХАНИЗМИ УПРАВЛЕНИЕ ТАМОЖЕННОЙ СИСТЕМЫ'

ЭКОНОМИЧЕСКИЕ МЕХАНИЗМИ УПРАВЛЕНИЕ ТАМОЖЕННОЙ СИСТЕМЫ Текст научной статьи по специальности «Экономика и бизнес»

CC BY
6
2
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
НАЦИОНАЛЬНОЙ ЭКОНОМИКИ / ВНЕШНЕТОРГОВОЙ ОБОРОТ / ТАМОЖЕННАЯ СИСТЕМА / ТАМОЖЕННИЕ УСЛУГИ / ОРГАНИЗАЦИОЛННО-ЭКОНОМИЧСКИТЕ МЕХАНИЗМИ

Аннотация научной статьи по экономике и бизнесу, автор научной работы — Турсунов Хушруз Муталибович

В статья анализируется современное состояние деятельности таможенной системы Республики Таджикистан. который превратилься на одна из совершеннй многофункциональный государственный институт, выполняющий функции не только в направление выполнение регулирование внешнеэкономических отношений, но и в направление регулирование национальной экономики в целом. Автор главный акцент делал на вопросы постоянное совершенствование экономические и организационние механизмы управлениетаможенной системы, прежде всего на механизми экономической деятельности таможенное и сделал ряд предложение по его совершенствование

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

ECONOMIC MECHANISMS MANAGEMENT OF THE CUSTOMS SYSTEM

The article analyzes the current state of the activities of the customs system of the Republic of Tajikistan. which has turned into one of the perfect multifunctional state institutions, performing functions not only in the direction of the implementation of the regulation of foreign economic relations, but also in the direction of the regulation of the national economy as a whole. The author made the main emphasis on the issues of continuous improvement of the economic and organizational mechanisms for managing the customs system, primarily on the mechanisms and economic activities of the customs, and made a number of proposals for its improvement.

Текст научной работы на тему «ЭКОНОМИЧЕСКИЕ МЕХАНИЗМИ УПРАВЛЕНИЕ ТАМОЖЕННОЙ СИСТЕМЫ»

МЕХАНИЗМ^ОИ ЩТИСОДИИ ИДОРАКУНИИ НИЗОМИ ГУМРУК

Турсунов Х.М.

Донишгощ давлатии тицорати Тоцикистон

Стратегияи миллии рушди Чумхурии Точикистон барои давраи то соли 2030 таъкид шудааст, ки "Дар оянда максадхои сиёсати беруна бояд ба фарохам овардани шароитхои берунаи мусоидаткунандаи рушд, тахкими пояхои давлатдорй, хифзи хукук ва озодихо, манфиатхо ва шаъну шарафи шахрвандон берун аз кишвар, тахкимдихии мавкеи кишвар дар арсаи байналмилалй равона карда шаванд"[1]. Барои халли ин масаълахои бунёди низоми гумрукии Чумхурии Точикистон на;ш ва чойгохи калидй дорад. Вокеан хам низоми гумруки Чумхурии Точикистон то имруз ба як ниходи мухимми давлатии фарогирандаи комплекси кисматхои иктисодй-хукукии хосияти бисёрсохадошта табдил ёфтааст. Рушди низоми гумрук инчунин ниходи фаъоли тагйирёбии бозории иктисодиёти чумхурй ва ташаккули бахши иктисодии берунии иктисодиёт гардид.

Низоми гумрук дар давраи амалкарди худ ба яке аз омилхо ва воситахои рушди иктисодиёти мамлакат мубаддал гашт. Дар ин чо, накш ва ахамияти танзими гумрукии фаъолият оид ба хифзи манфиатхои иктисодиёти миллй, амнияти иктисоди миллй, бозори дохилй ва инчунин вазифаи сарчашмаи устувори гани гардонии бучети давлатй, дар мачму захирахои молиявии давлат дар назар дошта шудааст[2, с. 9-18].

Маълумоти чадвали 1. макоми низоми гумрукро дар рушди иктидори иктисодии чумхурй нишон медиханд ва аз он далолат мекунанд, ки гардиши савдои хоричии чумхурй, ки тавассути механизми иктисодй-ташкилии низоми гумруки чумхурй хизмат расонида мешавад соли 2019 микдори 3972,9 миллион долларро ташкил дод, ки 55% ММД мебошад.

Вале, ин нишондихандахо дар мукоиса бо соли 2011 тамоюли камшавиро доштанд. Ба андешаи мо, сабаби асосии ин тамоюл кохиш ёфтани хачми содироти махсулоти ашёи хом, пеш аз хама нахи пахта мебошад, ки коркарди он дар дохили чумхурй зиёд шуда истодааст. Инчунин бо дарназардошти гузариши иктисодиёти чумхурй ба модели воридотивазкунии афзоиши иктисодй хдчми воридот низ кохиш ёфт.

Чадвали 1.

Динамикаи нишондихандахои тавсифкунандаи макоми низоми гумрук дар механизми

иктисодии Чумхурии Таджикистана

Нишондихандахо 2011 2019 ТаFЙирот

Мутлак Нисбй, %

ММД (бо нархи хамон солхо), миллион сомонй 30071,1 77354,7 47283,6 257,2

ММД бо миллион доллар 6601,7 8198,0 1597 124,2

Гардиши савдои хоричй, миллион доллар 4463,3 3972,9 - 490,4 89,0

Бо % нисбат ба ММД 67,6 48,4 - -12,5

Даромадхои бучети давлатй, миллион сомонй 8937,9 23490,4 14552,5 262,8

Бо % нисбат ба ММД 29,7 30,3 - 0,6

Пардохтхои гумрукии ба бучети давлатй гузаронидашуда, миллион сомонй 2946,2 7887,7 4941,5 267,7

Бо % нисбат ба даромадхои бучети давлатй 32,9 33,5 - 0,6

Х,исоб карда шуд аз руи: Омори солонаи Чумхурии Точикистон, соли 2018, сах. 12-14, 455-480 ;. Омори солонаи Чумхурии Точикистон, соли 2019, сах. 12-14, 461

Дар давраи тахлилшаванда хачми ММД бо нархи хамон солхо бештар аз 2,5 маротиба зиёд гардида, мутаносибан хдчми даромади бучети давлатй зиёда аз 2,6 маротиба афзоиш ёфт. Тдносу6и хачми даромади бучети давлатй дар ММД дар давраи солхои 20112019 ба микдори 0,6 банди фоизй зиёд шуд. Пардохтхои гумрукии ба бучети давлатй гуздрониддшудд аз 2946,2 то 7887,7миллион сомонй афзоиш ёфт, яъне 2,6 маротиба зиёд шудааст.

Тахлили фаъолияти низоми гумруки Чумхурии Точикистон дар солхои охир нишон медихад, ки акнун дар чумхурй ниходи давлатии мукаммали муосири бисёрфунксионалии кори гумрук амал мекунад, ки барои ичрои накши мухим на танхо дар низоми танзими робитахои иктисодии берунй, балки умуман барои танзими иктисодиёт нигаронида шудааст. Ба ин такмили мунтазами механизмхои иктисодй ва ташкилии низоми гумрук мусоидат намуданд.

Зери мафхуми механизмхои низоми гумрук метавон мачмуи унсурхои чудогонаеро фахмид, ки барои таъмини амалисозии вазифахои низоми гумрук равона карда шудаанд. Ба чунин кисматхо ё механизмхо дар навбати аввал инхо мансуб мебошанд:

- механизмхои пешгуйй ва банакшагирии фаъолияти гумруки мамлакат; [3]

- механизмхо ва методхои идоракунии захирахои молиявй;

- идоракунии раванди фуруши молхо, ки дар низоми моликияти давлатй гардиш мекунанд (конфискатхо);

- ташкили низоми хавасмандгардонии иктисодии хайати кормандони низоми гумрук, муносибатхои мехнатй.

Дар мавриди идоракунии низоми гумрук, пеш аз хама, бояд ба истифодаи механизмхои фаъолияти иктисодии гумрук такия намуд, кил ар расми 1. оварда шудааст.

Фаъолияти иктисодии макомоти гумрук

Инструменту

Хизматрасони-^ои гумруяй

J

Воситдо

-иттшоож

- ташшли-

Расми 1. Сохтори фаъолияти иктисодии низоми гумрук

Фаъолияти иктисодии макомоти гумрук ба механизмхои истифодаи самараноку судманди захирахо дар раванди ичрои вазифахои гумрук, ки дар шакли хизматрасонихои гумрукй руи кор меояд, алдокакмандй дорад. Бояд хотиррасон кард, ки механизмхои иктисодии низоми гумрук аз механизмхои иктисодие, ки дар ниходхои дигари хокимияти давлатй амал мекунанд фарк дорад. Механизмхои иктисодии низоми гумрук барои чумхурй нав буда, тачрибаи кофй надоранд ва дар мархилаи такмилёбии доимй карор доранд. Бинобар ин, метавон гуфт, ки механизми иктисодии низоми гумрук хануз бо заминахои методологй ва асноди конунгузории дахлдор ба таври кофй таъмин карда нашудаанд. Онхо хамаи низоми гумрукро хизмат мерасонанд, вазифахои гуногун ва сершумори ташкилотхоро ичро менамоянд ва зимнан дар низоми муносибатхои байнихамдигарй бо ташкилотхои гуногун баромад намуда, бо механизмхои иктисодии онхо мукотиба анчом медиханд. Дар фаъолият ё амалкарди механизми иктисодии низоми гумрук омилхои бисёри хосияти сохавй ва минтакавидошта таъсир мерасонанд. Масалан, амали омили сохавй бевосита бо он алокаманд мебошад, ки унсурхои низоми гумрук холати рушди фаъолияти иктисодии берунии хамаи сохахои иктисодиёти чумхуриро муайян мекунанд, чунки онхо агенти бахши иктисодиёти берунй, пеш аз хама содиркунанда ва воридкунанда мегарданд.

Дар мавриди таъсири омили минтакавй бошад, хаминро метавон гуфт, ки таъсири ин кабил омилхо дар ду самт зохир мешавад:

а) наздикшавии макомоти (нуктахои) низоми гумрук бевосита ба минтакахо ё худудхои мамлакат, ки дар он чойхо субъекти хочагидори минтака иштирокчии фаъолияти иктисодии берунй мебошад;

б) макомоти гумруки дар сархадхо ва дохили мамлакат чойгир буда, умуман манфиатхои миллии кишварро химоя мекунанд.

Низоми гумрук хам ба шахсони хукукй ва хам ба шахсони вокей хизмат мерасонад ва ин хусусияти мухимми он мебошад. Дар мачмуъ механизмхои системаи идоракунии низоми гумрук хам методхои маъмурй ва хам методхои бозориро узван бо хам пайваст менамояд. Масалан, микдори пардохтхои гумрукй ба бучети давлатй, ки онхоро давлат муайян мекунад, методи марказонидашудаи банакшагирй буда, чун методи маъмурии идоракунй баромад мекунад. Аз тарафи дигар, низоми гумрук фаъолияти худро дар асоси истифодаи механизмхои бозорй ташкил мекунад.

Ба механизми иктисодии низоми гумрук ниходхои бозори молиявй таъсири калон мерасонанд, чунки тавассути онхо харакати воситахои молиявии ба бучет воридшаванда мегузаранд. Дар хакикат низоми гумрук ба низоми хамкории байнихамдигарй бо бонкхои сершумор (филиалхои онхо) дохил мешавад.

Аз ин ру, кормандони низоми гумрук бояд донишхои молиявй дошта, мухтавои иктисодии фаъолияти бонкхоро донанд, кобилияти халлу фасли низоми сугуртаро, алалхусус масъалаи сугуртаи захирахои пулй аз хатархо, ки дар низоми бонкй чой доранд дошта бошанд.

Яке аз хусусиятхои механизми иктисодии низоми гумрук инчунин системаи маблаггузории онхо мебошад. Ба хайси манбаи дастгирии молиявии фаъолияти низоми гумрук хам маблаггузории бучетй ва хам захирахои фонди худи рушди низоми гумрук баромад мекунанд, ки аз хисоби захирахои хизматрасонихои мухталиф ба иштирокчиёни фаъолияти иктисодии берунй дарёфтшаванда ташаккул меёбанд. Охирй таъйиноти максаднок дошта, барои пардохти музди мехнати кормандони низоми гумрук истифода мешавад. Х,амин тавр, низоми гумрук дорои холати фаъолият аз руйи принсипи худтаъминкунй мебошад, ки ин хусусияти на он кадар мухими онро муайян месозад.

Ч,амъбасти хамаи гуфтахои боло аз мураккабии механизми низоми тахкикшаванда далолат мекунад, ки аз унсурхои сершумори бо хам алокаманд иборат мебошад. Х,ар як унсур чойи муайяни худ ва умуман сатхи ба низом таъсир расониданро дорад. Зимнан, ба эътибор нагирифтани унсури алохида мумкин нест, чунки метавонад занчири ягонаро, ки аз кори хуб ба рохмондашудаи хар як унсури механизми низоми гумрук иборат мебошад бархам дихад. Бо вучуди ин, барои хамоханг ва устувор гардонидани фаъолияти системаи механизми иктисодии низоми гумрук маком ва ахамияти унсурхои чудогонаи он фарк мекунанд. Инро метавон чунин фахмонд, ки унсурхои чудогонаи механизми иктисодй дар байни худ алокахои гуногун ва байни худ озод набуданро доранд. Аз нуктаи назари

алокахои сабабй-натичавй амалкарди яке аз унсурхои он метавонад чун натичаи амали дигар унсур баромад намояд. Як унсур дорои алокаи мустаким буда, дигар унсур бо унсурхои дигари занчири механизмхои низоми гумрук алокахои баръакс дорад.

Дар низоми идоракунии хадамоти гумрук методхои иктисодии идоракунй накши калидй дорад. Метохои иктисодии идоракунй, муаяйн намудани накшаи директивии доир ба ташаккули кисми даромади бучети давлат, ташаккул ва истифодаи фонди рушди хадамоти гумрук, хавсмандкунии моддиву коллективй ва методхои баланд бардоштани масъулияти щтисодиро дар бар мегирад, ки дар расми 2. оварда шудааст.

- ташаккул в а истифодаи фонди рушди хадамоти гумрук:

-хавсмандкунии моддии инфр одй;

- хавсмандгардонии коллективу -масъулияти ицтисодй.

Расми 2. Методхои иктисодии идоракуниихадамоти гумрук

Дар системаи механизмхои иктисодии низоми гумрук банакшагирй ва пешгуйии фаъолияти гумрук унсури мухим мебошад. Ин унсурхоро метавон аз руйи ду мавкеъ баррасй намуд:

Якум, баррасии амалкарди низоми гумрук хамчун сохтори давлатие, ки ухдадорихо ва вазифахои иктисодии зерини ба он вогузоршударо ичро менамояд:

а) иктисодй, ки аз танзими фаъолияти иктисодии берунй ва ичрои вазифаи фискалй -пур намудани бучети давлатй иборат мебошад;

б) мухофизатй ё хифзи хукук ва инчунин иттилоотй.

Дар чумхурй бо назардошти мавчуд будани махдудиятхои захирахои молиявии давлат ва ноустувории молиявй банакшагирй ва пешгуйии фаъолияти низоми гумрук асосан барои аз хисоби пардохтхои гумрукй пур кардани бучети давлатй ва мустахкам намудани кисми даромади бучет равона шудаанд. Ба ибораи дигар, диккати асосй барои ичрои вазифаи фискалии низоми гумрук дода мешавад.

Fайр аз ин, давлат барои банакшагирии кормандон ва фонди пардохти музди мехнати низоми гумрук диккат медихад. Аммо, дар ин самт умуман ба самаранокии фаъолияти макомоти гумрук ва Раёсатхои минтакавии онхо вобаста аз бахисобгирии сарборй ва натичаи хар як корманд нисбатан камтар диккат дода мешавад. Бояд кайд кард, ки такмили банакшагирии нишондихандахои самаранокии фаъолияти кормандони макомоти гумрук ба хайси захираи мухимми баланд бардоштани сатх,и иктидорхои гумрукй, умуман афзуншавии самаранокии фаъолияти низоми гумрук баромад карда, дар натичаи ин тавсеаи фоидаи чумхурй аз фаъолияти иктисодии берунй ва бахши иктисоди берунии иктисодиёти миллй таъмин карда мешавад.

Дуюм, баррасии низоми гумрук хамчун низоми хочагидор, агенти макроиктисодиёт бо ташкилотхои он (минтакви, нуктахои гумрук, муассисахои таълимй, озмоишгоххо, марказхои хисоббарорй ва гайрахо) мебошад. Дар ин чанба кори гумрук чун субъекти

1

Муаяйн намудани

FTFLrfl I 1Я.Т7Г директивна

доир ба ташавскули я^исми даромади бучети давлат

хочагидор амали принсипхои банакшагирй ва пешгуйиро аз сар мегузаронад. Макоми болоии низоми гумрук ба макоми поёнй низоми нишондихандахоеро хабар медихад, ки онхо пардохтхои гумрукй ба бучети давлатй, захирахои молиявии Фонди рушди низоми гумрук, нишондихандахои назоратии дарёфти захирахо, шумораи кормандон, нишондихандахои харочот тибки унсурхо барои нигох доштани макомоти низоми гумрук, микдор ё хачми маблаггузории сохтмони асосй, таъминоти моддй-техникй ва гайрахо мебошанд.

Дар баробари ин бояд кайд кард, ки хангоми банакшагирй макомоти болой бисёр вакт омилхои объективиеро, ки ба низоми нишондихандахо таъсир мерасонанд пурра ба хисоб намегиранд. Дар холи хозир «банакшагрирй аз база» методи нисбатан пахншудаи банакшагирй мебошад. Ин метод хатто метавонад дар иктисодиёти устувор хам бо кайду шартхои калон кобили кабул бошад. Аммо, дар иктисодиёти ноустувор истифодаи методи додашуда дар тачрибаи банакшагирй тасвири вокеиро намедихад. Х,амон тавр, ки дар боло кайд намудем низоми гумрук механизми иктисодии махсуси худро дорад. Бинобар ин, коркарди методикаи банакшагирй ва пешгуйие зарур мебошад, ки дар бахисобгирии фаъолияти хамаи унсурхои низоми гумрук ва омилхои асосии ба самаранокии кори онхо таъсиркунанда заминагузорй мешавад. Дар адабиёти иктисодй, масалан дар тахкикоти Осинсев О.В. дар ин самт коркардхои муайян дида мешаванд. Чунин коркардхо бояд инкишоф ёбанд ва дар тачрибаи банакшагирй, пешгуйй ва бахогузории фаъолияти макомоти гумрук истифода шаванд.

Захирахои молиявй унсури мухимтарине мебошанд, ки ба таркиби механизми иктисодии низоми гумрук дохил мешаванд. Аз ин ру, идоракунии ин захирахо халкаи мухимтарини идоракунии низоми гумрукро ташкил медихад.

Чудо намудани механизм дар системаи идоракунии низоми гумрук, ки бо идоракунии захирахои молиявй алокаманд мебошад пурра асоснок ва зарур аст. Чунки махз сохтани механизми амалкунандаи идоракунии захирахои молиявй имконият медихад, ки сохтори гумрукро муносиб гардонида, онро барои ичрои устувор ва самараноки вазифахо сафарбар намоем. Гайр аз ин, махз тавассути танзими молиявй чойи васли манфиатхои давлат ва низоми гумрук пайдо мешавад. Ташкили мохиронаи низоми идоракунии захирахои молиявй барои фаъолияти муносиби хамаи унсурхо ё кисматхои низоми гумрук мусоидат мекунад.

Таваччухи асосие, ки мо ба идоракунии захирахои молиявй хамчун мехвари истифодаи механизми иктисодии низоми гумрук зохир намудем, маънои такя намудан ба назарияи монетарии рушди иктисодиётро надорад. Тибки ин назария тавассути таъмини устувории молиявй, ки асосан дар заминаи методи озоди бозорй (бидуни дахолати давлат) амалй карда мешавад, аз тарики худтанзимкунй низоми устувор ва мунтазам рушдкунанда таъмин карда мешавад [4]. Махз хамин назария ба хайси асос барои «ислохот номидашавандаи» иктисодиёти мамлакатхои пасошуравй, аз чумла Чумхурии Точикистон бисёр вакт истифода шуд. Аммо, ба андешаи мо, истифодаи ин назария дар шароити чумхурй иштибох буд ва ба иктисодиёти чумхурй ба таври манфй инъикос ёфт.

Барои Чумхурии Точикистон, бо дарназардошти имкониятхои ичтимой-иктисодй ва табий-захиравии он, фитрати осиёй доштани низоми ичтимой-иктисодии чомеаи чумхурй ва анъанахои миллй методхои монетарй кобили кабул нестанд. Бидуни иштироки фаъолонаи давлат дар низоми танзими иктисодиёти миллй ба рушди устувори ичтимой-иктисодии чумхурй расидан имкон надорад. Бинобар ин, дар чумхурй давлат на танхо дар танзими таъмини сохтори самараноки такрористехсол ва пешравии сохтории иктисодиёт фаъолона иштирок менамояд, балки ба рушди бахши вокеии иктисодиёт диккати афзалиятнок медихад.

Саноатикунонии босуръати мамлакатро хадафи чоруми стратегии рушди чумхурй эълон намудан шаходати гуфтахои боло мебошад. Дар ин чо хам, механизми молиявй хамчун воситаи (нихоят таъсирноки) сафарбаркунии захирахои молиявй ба низоми таъмини рушди иктисодии мамлакат ва танзими давлатии иктисодиёт баромад мекунад.

Х,амин тарик, дар алокамандй бо ин фахмиш механизми молиявй дар комплекси механизми иктисодии низоми гумрук чун воситаи таъсирбахш баромад мекунад. Дар ин замина, он бояд аввалан, ба хайси шарти мухим ва асосии баланд бардоштани сатхи самаранокии фаъолияти низоми гумрук ва баъдан, чун объекти танзими давлатй мавриди баррасй карор гирад. Дар баробари ин бояд кайд кард, ки идоракунии захирахои молиявии низоми гумрук дорои хусусиятхое мебошад, ки хангоми ташкили фаъолияти гумрук ба назар гирифтани онхо зарур аст. Бидуни омузиши ин хусусиятхо умуман конуниятхои умумии амалкарди механизми молиявии мамлакатро тахлил кардан мушкил аст.

АДАБИЁТ

1. Стратегиям миллии рушди Ч,умхурии Точикистон барои давраи то соли 2030

2. Мирсаидов А.Б. Файзизода М.С Вазъи муосири таъмини амнияти ицтисодии Точикистон//Экономика Таджикистан-2020. - № 4. - С. 9 - 18 ISSN 2310-3057

3. Круглов А.. Роль таможенной службы в обеспечении экономической безопасности России. Ж. «Внешняя торговля». №12,1996., В.Наумов. Сиюминутные проблемы и интересы России. «ЭиЖ», №6, 1997.

4. Фридмен М. Свобода выбора. - М.: Прогресс, 1988.

МЕХАНИЗМАМ ИЦТИСОДИИ ИДОРАКУНИИ НИЗОМИ ГУМРУК

Дар мацола %олати муосири фаъолияти низоми гумруки Цум^урии Тоцикистон, ки ба нщоди давлатии мукаммали муосири бисёрфунксионалии табдил ёфта барои ицрои нацши му%им на тан%о дар низоми танзими робита%ои ицтисодии беруни, балки умуман барои танзими ицтисодиёт нигаронида шудааст, мавриди та%лил царор гирифтааст. Муаллиф ба масаъла%ои такмили мунтазами механизм%ои ицтисоди ва ташкилии низоми гумрук, пеш аз %ама, ба истифодаи механизм%ои фаъолияти ицтисодии гумрук а%амияти цидди дода дар самт пешниходот асоснок карда шудааст.

Калимахри гирехи: ицтисодиёти милли, гардиши савдои хорици, низоми гумрук, хизматрасонщои гумруки, механизм%ои ташкиливу ицтисоди ва г.

ЭКОНОМИЧЕСКИЕ МЕХАНИЗМИ УПРАВЛЕНИЕ ТАМОЖЕННОЙ

СИСТЕМЫ

В статья анализируется современное состояние деятельности таможенной системы Республики Таджикистан. который превратилься на одна из совершеннй многофункциональный государственный институт, выполняющий функции не только в направление выполнение регулирование внешнеэкономических отношений, но и в направление регулирование национальной экономики в целом. Автор главный акцент делал на вопросы постоянное совершенствование экономические и организационние механизмы управлениетаможенной системы, прежде всего на механизми экономической деятельности таможенное и сделал ряд предложение по его совершенствование.

Ключавые слова: национальной экономики, внешнеторговой оборот,таможенная система, таможенние услуги, организациолнно-экономичските механизми и др.

ECONOMIC MECHANISMS MANAGEMENT OF THE CUSTOMS SYSTEM

The article analyzes the current state of the activities of the customs system of the Republic of Tajikistan. which has turned into one of the perfect multifunctional state institutions, performing functions not only in the direction of the implementation of the regulation of foreign economic relations, but also in the direction of the regulation of the national economy as a whole. The author made the main emphasis on the issues of continuous improvement of the economic and organizational mechanisms for managing the customs system, primarily on the mechanisms and economic activities of the customs, and made a number ofproposals for its improvement.

Keywords: national economy, foreign trade turnover, customs system, customs services, organizational and economic mechanisms, etc.

Сведения об авторе:

Турсунов Хушруз Муталибович - старший преподаватель кафедры таможенного дела Таджикского государственного коммерческого университета, E-mail: bahrom_g@mail.ru About the author:

Tursunov Khushruz Mutallibovich - Senior Lecturer, Department of Customs, Tajik State Commercial University, E-mail: bahrom_g@mail.ru

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.