Научная статья на тему 'ЎПКАНИНГ СУРУНКАЛИ ОБСТРУКТИВ КАСАЛЛИГИ ЎПКА ГИПЕРТЕНЗИЯСИ БИЛАН КЕЧГАНДА БЕМОРЛАРНИНГ ЖИСМОНИЙ ФАОЛЛИГИ, ЭМОЦИОНАЛ ХОЛАТИ, ПРОФЕССИОНАЛ МОСЛАШУВИ ВА ДАВОЛАШДАН ҚОНИҚИШИ КЎРСАТКИЧЛАРИНИ ЎРГАНИШ'

ЎПКАНИНГ СУРУНКАЛИ ОБСТРУКТИВ КАСАЛЛИГИ ЎПКА ГИПЕРТЕНЗИЯСИ БИЛАН КЕЧГАНДА БЕМОРЛАРНИНГ ЖИСМОНИЙ ФАОЛЛИГИ, ЭМОЦИОНАЛ ХОЛАТИ, ПРОФЕССИОНАЛ МОСЛАШУВИ ВА ДАВОЛАШДАН ҚОНИҚИШИ КЎРСАТКИЧЛАРИНИ ЎРГАНИШ Текст научной статьи по специальности «Фундаментальная медицина»

CC BY
1952
44
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ўпканинг сурункали обструктив касаллиги (ЎСОК) / ўпка гипертензияси (ЎГ) / Сиэтл сўровномаси. / chronic obstructive pulmonary disease (COPD) / pulmonary hypertension (PH) / Seattle Angina Questionnaire (SAQ).

Аннотация научной статьи по фундаментальной медицине, автор научной работы — Холов, Г.А., Кенжаев, М.Л., Абдухолиқов, О.З.

Ушбу мақолада ўпканинг сурункали обструктив касаллиги ўпка гипертензияси билан кечганда эндотелин -1 рецепторлари антогонистлари вакили бозентан ва 5 фосфодиэстераза ингибиторлари вакили силденафил препаратларини Сиэтл сўровномаси бўйича беморларнинг жисмоний фаоллиги, эмоционал холати, профессионал мослашуви ва даволашдан қониқиши кўрсаткичлари ўрганилган. Унда ўрганилган кўрсаткичларга бозентанни силденафилга нисбатан ижобий таъсири юқори эканлиги аниқланган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

TO STUDY INDICATORS OF PHYSICAL ACTIVITY, EMOTIONAL STATE, PROFESSIONAL ADAPTATION AND SATISFACTION WITH TREATMENT OF PATIENTS WITH CHRONIC OBSTRUCTIVE PULMONARY DISEASE WITH PULMONARY HYPERTENSION

In this paper, chronic obstructive pulmonary disease with pulmonary hypertension is represented by endothelin-1 receptor antagonists, bosentan, and 5-phosphodiesterase inhibitors, sildenafil, according to a Seattle Angina Questionnaire (SAQ) of patients with physical activity, emotional state, professional adaptation, and satisfaction with treatment. Bosentan was found to have a relatively positive effect on the above mentioned parameters than sildenafil.

Текст научной работы на тему «ЎПКАНИНГ СУРУНКАЛИ ОБСТРУКТИВ КАСАЛЛИГИ ЎПКА ГИПЕРТЕНЗИЯСИ БИЛАН КЕЧГАНДА БЕМОРЛАРНИНГ ЖИСМОНИЙ ФАОЛЛИГИ, ЭМОЦИОНАЛ ХОЛАТИ, ПРОФЕССИОНАЛ МОСЛАШУВИ ВА ДАВОЛАШДАН ҚОНИҚИШИ КЎРСАТКИЧЛАРИНИ ЎРГАНИШ»

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor

О

R

VOLUME 2 | ISSUE 5 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7

УПКАНИНГ СУРУНКАЛИ ОБСТРУКТИВ КАСАЛЛИГИ УПКА ГИПЕРТЕНЗИЯСИ БИЛАН КЕЧГАНДА БЕМОРЛАРНИНГ ЖИСМОНИЙ ФАОЛЛИГИ, ЭМОЦИОНАЛ ХОЛАТИ, ПРОФЕССИОНАЛ МОСЛАШУВИ ВА ДАВОЛАШДАН ЦОНЩИШИ КУРСАТКИЧЛАРИНИ УРГАНИШ

Ушбу мацолада упканинг сурункали обструктив касаллиги упка гипертензияси билан кечганда эндотелин -1 рецепторлари антогонистлари вакили - бозентан ва 5 фосфодиэстераза ингибиторлари вакили - силденафил препаратларини Сиэтл суровномаси буйича беморларнинг жисмоний фаоллиги, эмоционал холати, профессионал мослашуви ва даволашдан цонициши курсаткичлари урганилган. Унда урганилган курсаткичларга бозентанни силденафилга нисбатан ижобий таъсири юцори эканлиги аницланган.

Калит сузлар: упканинг сурункали обструктив касаллиги (УСОК), упка гипертензияси (УГ), Сиэтл суровномаси.

TO STUDY INDICATORS OF PHYSICAL ACTIVITY, EMOTIONAL STATE, PROFESSIONAL ADAPTATION AND SATISFACTION WITH TREATMENT OF PATIENTS WITH CHRONIC OBSTRUCTIVE PULMONARY DISEASE WITH PULMONARY HYPERTENSION

In this paper, chronic obstructive pulmonary disease with pulmonary hypertension is represented by endothelin-1 receptor antagonists, bosentan, and 5-phosphodiesterase inhibitors, sildenafil, according to a Seattle Angina Questionnaire (SAQ) of patients with physical activity, emotional state, professional adaptation, and satisfaction with treatment. Bosentan was found to have a relatively positive effect on the above mentioned parameters than sildenafil.

Холов Г.А., Кенжаев М.Л., Абдухоликов О.З.

Бухоро давлат тиббиёт институти, Бухоро, Узбекистан.

АННОТАЦИЯ

Kholov G.A., Kenjaev M.L., Abdukholikov O.Z.

Bukhara State Medical Institute, Bukhara, Uzbekistan.

ABSTRACT

Oriental Renaissance: Innovative, p VOLUME 2 | ISSUE 5

educational, natural and social sciences ISSN 2181-1784

Scientific Journal Impact Factor Q SJIF 2022: 5.947

Advanced Sciences Index Factor ASI Factor = 1.7

Keywords: chronic obstructive pulmonary disease (COPD), pulmonary hypertension (PH), Seattle Angina Questionnaire (SAQ).

ИЗУЧИТЬ ПОКАЗАТЕЛИ ФИЗИЧЕСКОЙ АКТИВНОСТИ, ЭМОЦИОНАЛЬНОГО СОСТОЯНИЯ, ПРОФЕССИОНАЛЬНОЙ АДАПТАЦИИ И УДОВЛЕТВОРЕННОСТИ ЛЕЧЕНИЕМ БОЛЬНЫХ ХРОНИЧЕСКОЙ ОБСТРУКТИВНОЙ БОЛЕЗНЬЮ ЛЕГКИХ С ЛЕГОЧНОЙ ГИПЕРТЕНЗИЕЙ.

Холов Г.А., Кенжаев М.Л., Абдухоликов О.З.

Бухарский государственный медицинский институт, Бухара, Узбекистан

АННОТАЦИЯ

В данной работе изучено лечение больных хронической обструктивной болезни легких с легочной гипертензией, которое представлено антагонистами рецепторов эндотелина-1 - бозентаном и ингибиторами 5-фосфодиэстеразы.Эффективность сравнительно оценивалась на основании Сиэтлского опросника обследования пациентов по параметрам физической активности, эмоционального состояния, профессиональной адаптацией и удовлетворенностью лечением. Было установлено, что бозентан оказывает относительно эффективное влияние на выше указанные показатели, чем силденафил.

Ключевые слова: хроническая обструктивная болезнь легких (ХОБЛ), легочная гипертензия (ЛГ), Сиэтлский опросник.

КИРИШ

Мавжуд маълумотларда келтирилишича, упканинг сурункали обструктив касаллиги (УСОК) билан хасталанган ва шифохонада даволанган беморларнинг 20 % га якинида упка гипертензияси (УГ) ривожланган. Огир яккол намоён булган клиник белги билан кечувчи УСОКда эса УГ 50% дан купрок холларда кайд этилган. ЭхоКГ маълумотларига кура 4579 та текширувдан утган беморларнинг 10,5%, яъни 483 тасида УГ аникланган. Уларнинг 78,7% ни юрак чап коринчаси, 9,7% да нафас аъзолари ва гипоксимия, колган холларда эса бошка гурухдаги УГга олиб келувчи касалликлар ташкил этган [ 1].

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor

VOLUME 2 | ISSUE 5 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7

Европада УГ билан касалланиш ва унинг таркалиши 1.000.000 ахоли орасида уртача 15-60 кишини ташкил этади ва хар йили шунча ахолига яъна кушимча 10 кишига купаяди [4;5].

УГ куп омилли патофизиологик холат хисобланиб унда упка томирлари деворининг вазоконстрикцияси, обструктив ремодуллашуви, яллигланиш ва биокимёвий узгаришлар хамда бошка катор жараёнлар катнашади. Улар орасида УГ шаклланишида вазоконстрикция эрта юзага келадиган холат хисобланиб унга силлик мушак хужайраларидаги калий каналларининг патологик фаолияти ва эндотелиал дисфункция маълум ахамиятга эга [6;2;3].

Ушбу узгаришлар беморларнинг жисмоний ва рухий холатига ута салбий таъсир курсатади. Шуларни инобатга олиб биз УСОК упка гипертензияси билан асоратланган беморларда эндотелин -1 рецепторлари антогонистлари вакили - бозентан ва 5 фосфодиэстераза ингибиторлари вакили - силденафил препаратлари билан даволашдан олдин ва кейин Сиетл суровномаси буйича беморларнинг жисмоний фаоллиги, эмоционал холати, профессионал мослашуви ва даволашдан коникиши курсаткичларини ургандик.

АДАБИЁТЛАР ТАХЛИЛИ ВА МЕТОДЛАР

Унинг учун биз Бухоро вилоят куп тармокли шифохонасида УСОКни аралаш типи упка гипертензияси билан кечган ва шифохона шароитида даволанаётган 120 нафар беморларни тадкикот манбааси сифатида кузатдик. Уларнинг клиник функционал текширувлари, объектив курик, умумкабул килинган лаборатор-асбобий, шу жумладан ЭхоКГ упка гипертензиясини функционал синфлари ва типларини аниклаш, ташхислаш хамда даволаш буйича Евроосиё клиник тавсияси (2019 й) асос килиб олинди.

Куйидаги 1-жадвалда беморларнинг ёши, жинси, касаллик типи хамда огирлик даражаси буйича таксимланиши келтирилган.

1-жадвал

Упканинг сурункали обструктив касаллигига чалинган ва тадкикотга жалб килинган беморларнинг клиник функционал таснифи

Упка гипертензияси Упка гипертензияси Упка гипертензияси

Тадкикотга билан асоратланган билан асоратланган билан асоратланмаган

олинган упканинг сурункали упканинг сурункали упканинг сурункали

беморлар обструктив касаллиги II обструктив касаллиги обструктив касаллиги

тугрисида функционал синф (урта III функционал синф IV функционал синф

маълумот огир кечиши) (огир кечиши) (жуда огир)

50%< 1ЖЧЩ< 80 30%< 1ЖЧЩ< 50 1ЖЧЩ< 30

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor

VOLUME 2 | ISSUE 5 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7

n=40 n=40 n=40

абс. % абс. % абс. %

Эркаклар 23 57.5 23 57.5 19 47.5

Аёллар 17 42.5 17 42.5 21 52.5

Ёши 53.05±2.65 56.27±2.85 64.12±2.255

Аралаш тип 40 100 40 100 40 100

Илова: 1ЖЧНХ,- 1 сонияда жадал чикарилган нафас хажми (ушбу ва жадвалларда хамда матнда).

Кузатувимиздаги биринчи гурухни упка гипертензияси билан асоратланган упканинг сурункали обструктив касаллиги II функционал синфи аникланган 40 беморлардан иборат булиб уртача ёши 53.05±2.65 ни ташкил этди. Уларнинг 57.5 % эркаклар ва 42.5 % аёллар. Ушбу гурух уз навбатида тавсия этилган муолажалардан келиб чикиб хар бири 20 тадан булган иккита кичик гурухларга ажратилди. Биринчи кичик гурух беморлари уларнинг умумий холати хамда лаборатор функционал курсаткичлардан келиб чикиб тавсия этилган комплекс даво негизида бозентан 62,5 мг бир кунда 2 махал ва эплеренон 25 мг бир кунда бир марта эрталаб кабул килдилар. Уларнинг уртача ёши 53.05±0.65 ни ташкил этиб, 55% эркаклар ва 45% аёллардан иборат эди.

Иккинчи кичик гурух беморлари уларнинг умумий холати хамда лаборатор функционал курсаткичлардан келиб чикиб тавсия этилган комплекс давоси негизида селдинафил 25 мг бир кунда бир махал ва эплеренон 25 мг бир кунда бир марта эрталаб кабул килдилар. Уларнинг уртача ёши 53.05±2.65 ни ташкил этиб 60% эркаклар ва 40% аёллардан иборат эди.

Упка гипертензияси билан асоратланган упканинг сурункали обструктив касаллиги III функционал синфи, яъни иккинчи гурух хам 40 бемордан иборат булиб, уларнинг уртача ёши 56.27±2.85 ни ташкил этиб, 57.5% эркаклар ва 42.5% аёллардан иборат эди. Ушбу гурух хам уз навбатида тавсия этилган муолажалардан келиб чикиб хар бири 20 тадан булган иккита кичик гурухларга ажратилди. Биринчи кичик гурух беморлари упканинг сурункали обструктив касаллигининг бемор умумий холати, лаборатор функционал курсаткичлардан келиб чикиб тавсия этилган комплекс давоси негизида бозентан 125 мг бир кунда 2 махал ва эплеренон 50 мг бир кунда бир марта эрталаб кабул килдилар. Уларнинг уртача ёши 57.25±2.59 ни ташкил этиб, 55% эркаклар ва 45% аёллардан иборат эди. Иккинчи кичик гурух беморлари упканинг сурункали обструктив касаллигининг бемор умумий холати лаборатор функционал

217

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor

о

R

VOLUME 2 | ISSUE 5 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7

курсаткичлардан келиб чикиб тавсия этилган комплекс давоси негизида селдинафил 50 мг бир кунда бир махал ва эплеренон 50 мг бир кунда бир махал эрталаб кабул килдилар. Уларнинг уртача ёши 55.3 ± 3.1 ни ташкил этиб, 60% эркаклар ва 40% аёллардан иборат эди.

Учинчи гурухни упка гипертензияси билан асоратланган упканинг сурункали обструктив касаллиги IV функционал синфи аникланган 40 бемордан иборат булиб, уларнинг уртача ёши 64.12±2.255 ни ташкил этиб, 47.5% эркаклар ва 52.5% аёллардан иборат эди. Ушбу гурух уз навбатида тавсия этилган муолажалардан келиб чикиб хар бири 20 тадан булган иккита кичик гурухларга ажратилди. Биринчи кичик гурух беморлари упканинг сурункали обструктив касаллигининг бемор умумий холати, лаборатор функционал курсаткичлардан келиб чикиб тавсия этилган комплекс давоси негизида бозентан 125 мг бир кунда 2 махал ва эплеренон 100 мг бир кунда бир марта эрталаб кабул килдилар. Уларнинг уртача ёши 65.25% ни ташкил этиб 50% эркаклар ва 50% аёллардан иборат булди. Иккинчи кичик гурух беморлари упканинг сурункали обструктив касаллигининг бемор умумий холати лаборатор функционал курсаткичлардан келиб чикиб тавсия этилган комплекс давоси негизида селдинафил 50 мг бир кунда бир махал ва эплеренон 100 мг бир кунда бир махал эрталаб кабул килдилар. Уларнинг уртача ёши 63.1±1.4 ни ташкил этиб, 45% эркаклар ва 55% аёллардан иборат булди.

ва ремиссия давридан келиб чикиб куйидаги препарат гурухлари: бронходилататорлар (ß2 анонистлар, М-холинолитиклар, метилксантинлар), гармонлар ингаляция йули билан ва антибиотиклар монанд дозаларда танлаб берилди.

Маълумки, олиб борилган даволаш самарадорлигини бахолашда объектив ва асбобий текширишлар билан бир каторда беморларнинг субъектив кечинмалари хам мухим ахамиятга эга. Шуни инобатга олиб упканинг сурункали обструктив касаллигида беморларининг хаёт сифатини урганиш учун Сиэтл суровномасидан фойдаланилди ва балл тизими буйича бахоланди.

Суровнома 29 саволдан иборат булиб, у беморларнинг жисмоний фаолияти, эмоционал уолати, профессионал мослашуви ва даволашдан цоницишни бауолашга ёрдам беради.

МУХОКАМА ВА НАТИЖАЛАР

УСОК стандарт давоси сифатида касалликнинг огирлик даражаси кузиш

Oriental Renaissance: Innovative, p VOLUME 2 | ISSUE 5

educational, natural and social sciences ISSN 2181-1784

Scientific Journal Impact Factor Q SJIF 2022: 5.947

Advanced Sciences Index Factor ASI Factor = 1.7

Суровнома асосида беморлар хаёт сифатини бахолаш куйидагича амалга оширилади.

1. Бемор жисмоний фаолияти 18 та саволдан (1А; 2А; 2Б; 2В; 2Г; 2Д; 2Е; 2Ж; 2З; 2И; 2К; 2Л; 2М; 3А; 3Б; 4А; 4Б; 5А.) таркиб топган булиб, максимал - 5,2 балл билан бахоланади.

2. Бемор эмоционал холати 5 та саволдан (1В; 1Г; 5Б; 5В; 5Е.) таркиб топган булиб, максимал - 7 балл билан бахоланади.

3. Бемор профессионал мослашуви 4 та саволдан (1Б; 5Г; 5Д.) иборат булиб, максимал - 7 балл билан бахоланади.

4. Бемор даволашдан коникиш 2 та саволдан (6А; 6Б.) таркиб топган булиб, максимал - 7 баллда бахоланади.

Баллар канча кам булса суровнома утказилган беморнинг хаёт сифати шунча ёмонлигидан далолат беради.

Юкорида келтирилганидек касалликнинг хар бир огирлик даражасидаги беморлар сони 40 тадан булиб, улар асосий касалликнинг стандарт давоси негизида утказилган муолажалар таркибидан келиб чикиб, 20 тадан иккита кичик гурухларга ажратилдилар. Упканинг сурункали обструктив касаллигининг II функционал синфи упка гипертензияси билан кечганда даволашдан олдин ва ундан кейинги беморларнинг жисмоний фаоллиги, эмоционал холати, профессионал мослашуви хамда даволашдан коникиши курсаткичлари 2- жадвалда келтирилган.

2-жадвал

Упканинг сурункали обструктив касаллигининг II функционал синфи упка гипертензияси билан кечганда даволашдан олдин ва ундан кейинги беморларнинг жисмоний фаоллиги, эмоционал холати, профессионал мослашуви х^амда даволашдан коникиши курсаткичлари.

№ Курсаткичлар Упка гипертензияси билан асоратланган упканинг сурункали обструктив касаллиги II функционал синфи n =40

Стандарт даво +бозентан+ эплеренон n=20 Стандарт силденафил+ n=20 даво+ эплеренон Даводан кейинги иккала

Даводан олдин Даводан кейин Даводан олдин Даводан кейин гуру* фаркининг ишончлили к даражаси (P)

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor

VOLUME 2 | ISSUE 5 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7

1 Жисмоний фаоллик 3.16±0.03 4.95±0.03* ** 3.12±0.03 3.8±0.03*** Р<0,001

2 Эмоционал х,олат 4.66±0.13 6.2±0.11** * 4.83±0.14 5.93±0.14** * Р>0,05

3 Профессионал мослашув 5.22±0.13 6.33±0.11* ** 5.39±0.1 6.49±0.1*** Р<0,01

4 Муолажадан конициш 3.59±0.07 4.39±0.07* ** 3.74±0.1 4.14±0.1* Р>0,05

Унда касалликни стандарт давоси негизида бозентан ва эплеренон кабул килган биринчи кичик гурухда даволашдан олдин ва кейин жисмоний фаоллик мос равишда 3,16±0,03 хамда 4,95±0,03 баллга тенг булиб, 1,56 мартага ишончли купайди (Р<0,001). Иккинчи кичик гурухда хам бу курсаткичлар 3.12±0.03 хамда 3.8±0.03 га тенг булди ва муолажадан кейин 1,2 марта ишончли (Р<0,001) ошди. Иккала кичик гурухнинг муолажалардан кейинги усиш баллари солиштирилганда биринчисиники иккинчисига нисбатан ишончли (Р<0,001) купайганлиги тасдикланди.

Эмоционал зурикиш курсаткичлари ушбу гурух беморларининг биринчи кичик гурухида муолажалардан олдин 4,6±0,13 балл булса, ундан кейин 6,2±0,11 баллга яъни 1,34 мартага ишончли (Р<0,001) купайди. Иккинчи кичик гурухда эса бу курсаткичлар мос равижда 4,8±0,14 ва 5,9±0,13 баллга тенг булиб, 1,1 мартага ишончли (Р<0,001) ошди. Иккала кичик гурухнинг муолажалардан кейинги балларининг купайиши солиштирилганда, улар орасидаги фарк ишончсиз булди (Р>0,05).

Профессионал мослашув курсаткичлари хар иккала кичик гурухларда муолажалардан кейин ишончли ошган булса хам (биринчи кичик гурухда 5,2±0,13 дан 6,3±0,11 баллга 1,2 мартага ишончли Р<0,001 ва иккинчи кичик гурухда хам 5,39±0,1 дан 6,49±0,1 баллга 1,2 мартага ишончли (Р<0,001), уларнинг иккаласини муолажалардан кейинги баллар усиши солиштирилганда биринчи гурухда иккинчисига нисбатан ишончли юкори булди (Р<0,01).

Беморнинг даволанишдан коникиш хислари бозентан кабул килган биринчи кичик гурухда 3,59±0,07 дан 4,39±0,07 баллга мос равишда ишончли (Р<0,001) 1,2 мартага купайди. Иккинчи силденафил кабул килган кичик гурухда эса курсаткичлар мос равишда 3,74±0,1 ва 4,14±0,1 булиб, 1,1 мартага ишончли ошди (Р<0,05). Лекин даволашдан кейинги

Oriental Renaissance: Innovative, p VOLUME 2 | ISSUE 5

educational, natural and social sciences ISSN 2181-1784

Scientific Journal Impact Factor Q SJIF 2022: 5.947

Advanced Sciences Index Factor ASI Factor = 1.7

баллар солиштирилганда уларнинг биринчи ва иккинчи кичик гурухлар орасидаги фарк ишончсиз булди (Р>0,05).

УСОК III функционал синфи (огирлик даражаси) упка гипертензияси билан кечган кузатувга олинган беморларнинг асосий касалликни стандарт давоси негизида бозентан ва эплеренон кабул килган биринчи кичик гурухида даволашдан олдин ва кейин жисмоний фаоллик мос равижда 2,85±0,02 дан 4,05±0,02 баллга тенг булиб, 1,42 мартага ишончли купайди (Р<0,001). Иккинчи кичик гурухда хам бу курсаткичлар мос равишда 2,69±0,12 ва 3,19±0,12 балл булиб, 1,18 мартага ишончли (Р<0,001) ошди. Иккала кичик гурухнинг муолажалардан кейинги балларининг усиш курсаткичлари солиштирилганда, бозентан кабул килган кичик гурухда унинг ишончли (Р<0,001) юкорилиги кайд этилди.

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

Эмоционал холат курсаткичлари биринчи кичик гурухда 4,18±011 дан 5,98±011 баллга 1,4 марта ошиб, улар ишончли (Р<0,001) купайди. Иккинчи кичик гурухда бу курсаткичлар мос равижда 4,37±01 дан 5,67±0,01, яъни 1,3 мартага ишончли (Р<0001) ошди. Иккала кичик гурухни муолажалардан кейинги курсаткичлари солиштирилганда, уларнинг биринчисида усиш курсаткичлари иккинчи кичик гурухга нисбатан ишончли (Р<0,001) юкорилиги тасдикланди (3-жадвал).

3-жадвал

Упканинг сурункали обструктив касаллигининг III функционал синфи упка гипертензияси билан кечганда даволашдан олдин ва ундан кейинги беморларнинг жисмоний фаоллиги, эмоционал холати, профессионал мослашуви *амда даволашдан коникиши курсаткичлари.

№ Курсаткичлар Упка гипертензияси билан асоратланган упканинг сурункали обструктив касаллиги III функционал синфи n =40

Стандарт даво +бозентан+ эплеренон n=20 Стандарт даво+ силденафил+ эплеренон n=20 Даводан кейинги иккала гуру* фаркининг ишончлилик даражаси (P)

Даводан олдин Даводан кейин Даводан олдин Даводан кейин

1 Жисмоний фаоллик 2.85±0.02 4.05±0.02 *** 2.69±0.12 3.19±0.1 2*** Р<0,001

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor

VOLUME 2 | ISSUE 5 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7

2 Эмоционал х,олат 4.18±0.11 5.98±0.11 *** 4.37±0.01 5.67±0.0 1*** Р<0,001

3 Профессионал мослашув 4.43±0.11 6.13±0.11 *** 4.29±0.1 5.59±0.0 1*** Р<0,001

4 Муолажадан коникиш 2.49±0.1 4.29±0.1* ** 3.74±0.1 4.34±0.1 *** Р>0,05

Беморларнинг профессионал мослашуви буйича утказилган суровномада биринчи кичик гурухда муолажадан кейин баллар 4,43±0,11 дан 6,13±0,11 га 1,38 марта ишончли кутарилганлиги аникланди (Р<0,001). Иккинчи кичик гурухда хам баллар 4,29±0,1 дан 5,59±0,01 баллгача 1,3 марта ишончли (Р<0,001) ошди. Муолажалардан кейинги баллар узаро солиштирилганда, курсаткич биринчисида иккинчисига нисбатан ишончли юкорилиги (Р<0,001) тасдикланди.

Беморларни муолажалардан коникиш хисси баллари солиштирилганда, биринчи кичик гурухда курсаткичлар 2,49±0,1 дан 4,29±0,1 баллга (1,72 марта) юкори ишончли (Р<0,001) ошганлиги аникланди. Иккинчи силденафил кабул килган кичик гурухда хам баллар мос равишда 3,74±0,1 дан 4,34±0,1 га ишончли юкори булди (1,6 марта, Р<0,001). Иккала кичик гурухни даволашдан кейинги усиш баллари солиштирилганда, биринчи ва иккинчи кичик гурухлар орасидаги фарк ишончсизлиги (Р>0,05) кайд этилди.

Упканинг сурункали обструктив касаллигининг IV функционал синфи упка гипертензияси билан кечганда даволашдан олдин ва ундан кейинги беморларнинг жисмоний фаоллиги, эмоционал холати, профессионал мослашуви хамда даволашдан коникиши курсаткичлари 4-жадвалда келтирилган.

4-жадвал

Упканинг сурункали обструктив касаллигининг IV функционал синфи упка гипертензияси билан кечганда даволашдан олдин ва ундан кейинги беморларнинг жисмоний фаоллиги, эмоционал холати, профессионал мослашуви хамда даволашдан коникиши курсаткичлари.

№ Курсаткичлар Упка гипертензияси билан асоратланган упканинг сурункали обструктив касаллиги IV функционал синфи n =40

Стандарт даво +бозентан+ эплеренон n=20 Стандарт даво+ силденафил+ эплеренон n=20 Даводан кейинги иккала гуру* фаркинин

VOLUME 2 | ISSUE 5 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7

г ишончлил ик даражаси (P)

Даводан олдин Даводан кейин Даводан олдин Даводан кейин

1 Жисмоний фаоллик 2.04±0.12 4.14±0.12*** 2.15±0.12 3.24±0.12 *** Р<0,001

2 Эмоционал х,олат 1.95±0.01 5.07±0.01*** 2.07±0.01 4.2±0.01* ** Р<0,001

3 Профессионал мослашув 2.39±0.1 5.59±0.1*** 2.59±0.1 4.95±0.1* ** Р<0,001

4 Муолажадан коникиш 2.34±0.1 4.54±0.1*** 2.54±0.1 3.44±0.1* ** Р<0,001

Асосий касалликни стандарт давоси негизида бозентан ва эплеренон кабул килган биринчи кичик гурухда муолажалардан олдин ва кейин жисмоний фаоллик курсаткичлари мос равишда 2,04±0,12 дан 4,14±0,12 баллга купайиб, курсаткич 2,0 марта ошганлиги тасдикланди ва у юкори ишончли (Р<0,001) булди. Иккинчи кичик гурухда курсаткичлар муолажалардан олдин 2,15±0,12 ва ундан кейин 3,24±0,12 баллга тенг булиб, 1,5 марта ишончли (Р<0,001) купайди. Иккала кичик гурухнинг муолажалардан кейинги балларининг усиш курсаткичлари солиштирилганда, биринчи кичик гурух иккинчисидан ишончли (Р<0,001) юкори эканлиги тасдикланди.

Беморларнинг эмоционал холати курсаткичлари эса биринчи кичик гурухда муолажаларгача 1,95±001 ва ундан кейин 5,07±0,01 баллга тенг булиб, 2,6 мартага юкори ишончли (Р<0,001) ошди. Иккинчи кичик гурухда бу курсаткичлар мос равижда 2,07±0,01 ва 4,2±0,01 балл булиб, 2,0 мартага ошди хамда фарк юкори ишончли (Р<0001) булди. Иккала кичик гурухнинг муолажалардан кейинги усиш курсаткичлари солиштирилганда, уларнинг биринчисида баллар иккинчисига нисбатан юкори ишончли (Р<0,001) эканлиги аникланди.

Иккала кичик гурухда профессионал мослашув буйича утказилган суровнома натижаларида куйидагилар аникланди. Биринчи бозентан ва эплеренон олган гурухда муолажалардан олдин ва кейин курсаткичлар 2,39±0,1 дан 5,59±0,1 баллга, яъни 2,3 мартага юкори ишончли (Р<0001)

223

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor

о

R

VOLUME 2 | ISSUE 5 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7

ошди. Иккинчи силденафил ва эплеренон кабул килган гурухда эса баллар 2,59±0,1 дан 4,95±0,1 баллга (1,9 марта) ишончли (Р<0001) кутарилди. Иккала гурухни муолажалардан кейинги баллари узаро солиштирилганда, биринчи кичик гурухда баллар иккинчи кичик гурухга нисбатан юкори ишончли (2,3 мартага карши 1,9 марта Р<0,001) ошганлиги тасдикланди.

Муолажалардан коникиш хисси буйича утказилган суровномага биринчи кичик гурухдаги беморлар даволашдан олдин ва кейин мос равишда 2,34±0,1 ва 4,54± 0,3 балл тупладилар. Даволашдан кейин тупланган баллар 1,94 мартага купайиб, юкори ишончли (Р<0,001) булди. Иккинчи кичик гурухдагиларда эса курсаткичлар мос равишда 2,54±0,1 ва 3,44±0,1 балл булди хамда муолажалардан кейин 1,35 марта юкори ишончли (Р<0,001) ошди. Иккала кичик гурухни даволашдан кейинги туплаган баллари узаро солиштирилганда, биринчи кичик гурухдаги беморлар муолажалардан кейин туплаган баллари иккинчи кичик гурухдагига нисбатан юкори ишончли (1,94 га карши 1,35 марта) эканлиги кайд этилди.

Утказилган тахлил барча холларда бозентан силденафилга нисбатан беморларнинг жисмоний ва рухий холатига ишончли ижобий таъсир этишини тасдиклайди.

кечган беморларнинг жисмоний фаоллиги, эмоционал холати, профессионал мослашуви ва муолажалардан коникиш фаолиятига бозентан силденафилга нисбатан ишончли ижобий таъсир курсатади.

АДАБИЁТЛАР (REFERENCES)

1. Авдеев С.Н. Современные подходы к ведению больных с легочной гипертензией. Медицинской совет 2014/№17. Стр 53-59.

2. Баймаканова Г.Е., Авдеев С.Н. Значение биомаркеров при хронической обструктивной болезни легких. Пульмонология. 2013;(3): 105110. https://doi.org/10.18093/0869-0189-2013-0-3-105-110

3. Чучалин А.Г., Авдеев С.Н., Айсанов З.Р и др. Федеральные клинические рекомендации: Хроническая обструктивная болезнь легких, пересмотр

4. Чучалин А.Г., Халтаев Н.С., Антонов Н.С. и соавт. Хронические заболевания органов дыхания и факторы риска в 12 регионах Российской

ХУЛОСА

Упканинг сурункали обструктив касаллиги упка гипертензияси билан

2016г.

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor

о

R

VOLUME 2 | ISSUE 5 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7

Федерации. // Международный журнал хронической обструктивной болезни легких. - 2014. - Т.9. - С. 963 - 74.

5. Pellegrino R., Viegi G., Brusasco V. et al. Interpretative strategies for lung function tests. Eur. Respir. J. 2005; 26 (5): 948-968. DOI: 10.1183/09031936.05.00035205.

6. Pietra GG, Edwards WD, Kay JM et al. Histopathology of primary pulmonary hypertension. A qualitative and quantitative study of pulmonary blood vessels from 58 patients in the National Heart, Lung and Blood Institute, Primary Pulmonary Hypertension Registry. Circulation, 1989, 80: 1198-206

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.