Научная статья на тему 'ЎПКАНИ СУРУНКАЛИ ОБСТРУКТИВ КАСАЛЛИГИ БИЛАН ХАСТАЛАНГАН БЕМОРЛАРДА ТИББИЙ-ИЖТИМОИЙ ОМИЛЛАРНИНГ АХАМИЯТИ'

ЎПКАНИ СУРУНКАЛИ ОБСТРУКТИВ КАСАЛЛИГИ БИЛАН ХАСТАЛАНГАН БЕМОРЛАРДА ТИББИЙ-ИЖТИМОИЙ ОМИЛЛАРНИНГ АХАМИЯТИ Текст научной статьи по специальности «Медицинские науки и общественное здравоохранение»

CC BY
0
0
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
Ўпкани сурункали обструктив касаллиги / тиббий-ижтимоий омиллар / Chronic obstructive pulmonary disease / medical and social factors.

Аннотация научной статьи по медицинским наукам и общественному здравоохранению, автор научной работы — Салаева Муборак Саидобдуллаевна, Бобоқулов Мухаммад Фахриддинович

Ўпкани сурункали обструктив касаллиги (ЎСОК) билан хасталанган 34 ёшдан 79 ёшгача бўлган 200 нафар беморларда тиббий-ижтимоий омилларининг тахлили саволнома асосида ўрганилди. Ўпкани сурункали обструктив касаллиги билан оғриган беморларнинг ўртача ёши 54,2±0,77 йилни (эркаклар ўртача ёши –55,4±1,08йил, аёлларники –52,5±1,31 йил) ташкил этди. Улардан 122 (61,0±4,4%) нафар эркакларни ва 78 (39,0±5,5%) нафар бемор аёлларни ташкил этди. ЎСОК беморларининг фақат 10,7% пулмонолог кузатувида рўйхатда турган. 57,1% беморлар эса касаллик қўэиш даврида яллиғланишга қарши базис терапияни олишмаган. ЎСОК беморлари оилада 5 кишидан кўп яшайдиганлар сони беморларида 43,6% гача, хизматчилар –43,5% ни ташкил этди. Алоҳида яшовчи беморлар юқори кўрсаткични ташкил этсада, фақат 25,7% беморлар яшаш шароитини яхши деб баҳолашди. 51,4% ЎСОК беморлар фаол чекувчилар эканлиги аниқланди. Ўртача чекиш давомийлиги ЎСОК беморларида 28,2±0,98 йилни ташкил этди

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по медицинским наукам и общественному здравоохранению , автор научной работы — Салаева Муборак Саидобдуллаевна, Бобоқулов Мухаммад Фахриддинович

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

THE IMPORTANCE OF MEDICO-SOCIAL FACTORS IN PATIENTS WITH CHRONIC OBSTRUCTIVE PULMONARY DISEASE

A study was conducted on 200 patients aged between 34 to 79 years with chronic obstructive pulmonary disease (COPD) to analyze medical and social factors using a questionnaire. The average age of patients diagnosed with chronic obstructive pulmonary disease was 54.2 ± 0.77 years, with men averaging 55.4 ± 1.08 years and women 52.5 ± 1.31 years. Of the total patients, 122 (61.0 ± 4.4%) were male and 78 (39.0 ± 5.5%) were female. Only 10.7% of COPD patients were under the care of a pulmonologist. During their illness, 57.1% of patients did not receive fundamental anti-inflammatory therapy. Approximately 43.6% of COPD patients resided in households with over 5 members, and a similar percentage, 43.5%, were employed.Patients living independently demonstrated a higher proportion, with only 25.7% rating their living conditions as satisfactory. It was discovered that 51.4% of individuals with COPD were current smokers, with an average smoking history of 28.2 ± 0.98 years

Текст научной работы на тему «ЎПКАНИ СУРУНКАЛИ ОБСТРУКТИВ КАСАЛЛИГИ БИЛАН ХАСТАЛАНГАН БЕМОРЛАРДА ТИББИЙ-ИЖТИМОИЙ ОМИЛЛАРНИНГ АХАМИЯТИ»

EURASIAN JOURNAL OF MEDICAL AND NATURAL SCIENCES

Innovative Academy Research Support Center UIF = 8.3 | SJIF = 7.921 www.in-academy.uz

THE IMPORTANCE OF MEDICO-SOCIAL FACTORS IN PATIENTS WITH CHRONIC OBSTRUCTIVE PULMONARY

DISEASE Salaeva Muborak Saidobdullaevna Bobokulov Muhammad Fakhriddinovich Candidate of Medical Sciences, Associate Professor of the Department of Clinical Modelling of the Tashkent Medical Academy. 25th year student of Tashkent Medical Academy https://doi.org/10.5281/zenodo.10939640

ARTICLE INFO

ABSTRACT

Received: 02nd April 2024 Accepted: 07th April 2024 Online: 08th April 2024

KEYWORDS Chronic obstructive pulmonary disease, medical and social factors.

A study was conducted on 200 patients aged between 34 to 79 years with chronic obstructive pulmonary disease (COPD) to analyze medical and social factors using a questionnaire. The average age of patients diagnosed with chronic obstructive pulmonary disease was 54.2 ± 0.77 years, with men averaging 55.4 ± 1.08 years and women 52.5 ± 1.31 years. Of the total patients, 122 (61.0 ± 4.4%) were male and 78 (39.0 ± 5.5%) were female. Only 10.7% of COPD patients were under the care of a pulmonologist. During their illness, 57.1% of patients did not receive fundamental anti-inflammatory therapy. Approximately 43.6% of COPD patients resided in households with over 5 members, and a similar percentage, 43.5%, were employed.Patients living independently demonstrated a higher proportion, with only 25.7% rating their living conditions as satisfactory. It was discovered that 51.4% of individuals with COPD were current smokers, with an average smoking history of 28.2 ± 0.98years.

ynKAHH CypyHKAflH OECTPyKTHB KACAflflHrH EHflAH XACTAflAHrAH EEMOPflAP^A THEEHH-H^THMOHH OMHflflAPHHHr AXAMHATH

Ca^aeBa MyöopaK CaHgoögy^^aeBHa Eoöo^y^oB MyxaMMag OaxpHggHHOBHH

Y36eKHCTOH, TomKeHT THÔÔHëT aKageMHACH

https://doi.org/10.5281/zenodo.10939640

ARTICLE INFO ABSTRACT

Received: 02nd April 2024 Accepted: 07th April 2024 Online: 08th April 2024 KEYWORDS

ynKaHU eypyHKaAU oôcmpyKmue KarnAAueu (YCOK) 6uAaH xacmaAaHeaH 34 ëmdaH 79 ëmeana öyAeaH 200 Ha$ap ôeMopAapda muööuü-uwmuMouü

EURASIAN JOURNAL OF MEDICAL AND NATURAL SCIENCES

Innovative Academy Research Support Center UIF = 8.3 | SJIF = 7.921 www.in-academy.uz

YnKaHU cypyHKaAU

oScmpyKmue KacaAAueu,

muSSuu-uwmuMouu OMUAAap.

OMUAAapuHUHe maxAuAu caeoAHOMa acocuda ypeaHUAdu. YnKaHU cypyHKaAU o6cmpyKmue KacaAAueu 6uAaH orpueaH 6eMopAapHUHe ypmana emu 54,2±0,77 uuahu ^pKaKAap ypmana emu - 55,4±1,08 uua, aeAAapHUKU - 52,5±1,31 uua) mamKUA этдu. yAapdaH 122 (61,0±4,4%) Hafiap эpкaкAapнu ea 78 (39,0±5,5%) Ha$ap 6eMop aeAAapHU mamKUA эmдu. YCOK SeMopAapuHUHe $a^am 10,7% nyAM0H0A0e Ky3amyeuda pyuxamda mypeaH. 57,1% SeMopAap эca KacaAAUK кyэum daepuda AAAurAaHumea kapmu Sa3uc mepanuxHU OAumMaeaH. YCOK SeMopAapu ouAada 5 KumudaH Kyn nmaudueaHAap cohu SeMopAapuda 43,6% eana, xu3MamnuAap - 43,5% hu mamKUA эmдu. AAoyuda nmoenu SeMopAap WKopu KypcamKUHHU mamKUA эmcaдa, $aKam 25,7% SeMopAap nmam mapoumuHU nxmu de6 SayoAamdu. 51,4% YCOK SeMopAap $aoA neKyenuAap экaнAueu aHUKAaHdu. Ypmana neKum daeoMuuAueu YCOK SeMopAapuda 28,2±0,98 uuahu mamKUA эmдu.

YnKaHu cypyHKa^u o6cTpyKTHB Kaca^HK^apH (YCOK), 6yTyH ^axpHga axp-flu Kaca^aHumu Ba y^HMHHHHr acocufi ca6a6^apugaH 6upu 6y^u6, Myx,HM h^thmohh Ba th66hh MyaMMo ^uco6^aHagu [1, 2, 6, 7, 15]. Ha^ac Hy^^apu Kaca^HK^apugaH YCOK 6yTyH ^axpHga 200 m^h. gaH 3ueg Kumu a3HHT HeKumagu x,aMga Ha^a^aT th66hh, н^тнмoнн-экoнoмнк, 6a^KH yMyMHfi ryMOHHTap MyaMMogup [16, 17]. ^yHega YCOKgaH HH^ura 2,25 m^h. Kumu Ho6yg 6y^agu (6apna y^HM^apHHHr 4,2 $oh3h) [16]. By Kaca^^HK x,03Hpru KyHga Mex,HaTra npo^cu3^HK, HorupoH^HK 6yfiHHa o^guHru ypuHHH эгa^^a6, y^HMra Ke^yBHu ca6a6 opacuga 4-hu ypuHHu эгa^^aнgн. ffly 6u^aH 6upra ^axpHga 6y KypcaTKun^apHuHr ycu6 6opumu Ta^Kug^aHMo^ga [8, 11, 12, 18]. ByTyH ^CC TamKu^oTuHuHr 6amopara 6yHuHa, gyHega 2025 fiu^ga y^uMra Ke^yBHu ca6a6

opacuga YCOK 3-hu ypuHHu эгa^^aнgн [9]. AMepuKa KymMa mTaT^apuga 14 m^h. aTpo^uga ogaM YCOK gaH Kaca^urugaH a3u^T HeKumagu [10].

^ax,oH cof^u^hu caK^am TamKu^oTu (^CCT) Ma^yMorara Kypa, 6eMop^ap Ba y^apHuHr ou^a^apu yHyH нm,нмoнн-нк;тнcogнн oMu^^ap ro^opu gapa^agaru xaB$ хнco6^aнн6, 6y Mex,HaTra ^ae^aT^u emgaru 6eMop^apga y^uM Ba HorupoH^uK KypcaTKun^apuHuHr omumura Ke^agu. Ba o^u6aTga cypyHKa^u Ha^ac

eTumMoBHu^uru Ba cypyHKa^u ynKa ropaKuHuHr puBo^^aHumura ca6a6 6y^agu [3, 5].

Y36eKucToHga Ha^ac opraHu Kaca^^uK^apu coh ^ux,aTgaH 6нpнннн ypuHHu эгa^^aнgн. CyHrru 10 fiu^ uHuga нocпeцн$нк ynKa Kaca^^uK^apu 6yHuHa Kaca^aHum KypcaTKuHu 2,5 6apaBap omgu, mu^oxoHara eTK^u^raH ny^MoHo^oruK xacTa^uKKa эгa 6eMop^ap cohu эca ropaK-ToMup Ba энgoкpнн xacTa^uK^ap 6u^aH oFpuraH 6eMop^ap

EURASIAN JOURNAL OF MEDICAL AND NATURAL SCIENCES

Innovative Academy Research Support Center UIF = 8.3 | SJIF = 7.921 www.in-academy.uz

сонидан ошиб кетди. Республикада сурункали носпецифик упка касалликларидан вацтинча ишга яроцсиз одамлар сони 12 фоиз, ногиронлар сони эса 3 фоизга купайган. Узбекистонда бу патологиядан улим 100 000 ах,олига 143ни ташкил этган ва МДХ мамлакатларидаги курсаткичлардан 1,5-2 баравар ошган [13, 14].

Шуни таькидлаш лозимки, УСОК авж олиб борувчи цайтмас бронхиал обструкция ва сурункали нафас етишмовчилиги билан характерланиб, жисмоний зурицишга толерантликнинг пасайиши, х,аётий ва кунлик х,аракатнинг чегараланиши, касаллик белгиларининг кучайиши х,аёт сифатининг пасайишига олиб келади [19, 21]. УСОК беморларининг ёши, жинси, психоневрологик, ижтимоий - ицтисодий х,олати х,амда мех,натга лаёцатлилиги билан хаёт сифати уртасида бир - бири билан мух,им боглицлик борлиги аницланди [20].

Тадкикот максади. Упкани сурункали обструктив касаллиги билан хасталанган беморларга тиббий-ижтимоий омилларнинг таъсири урганиш.

Материал ва усуллар. Узбекистон Республикаси ССВга царашли Республика ихтисослаштирилган фтизиатрия ва пулмонология илмий-амалий тиббиёт маркази пулмонология булимида даволанган 200 та УСОК беморларида скрининг - анкета суровнома утказилди. УСОК билан хасталанган 34 ёшдан 79 ёшгача булган 200 нафар беморларда тиббий-ижтимоий омиллар тах,лили урганилди. Улардан 122 (61,0±4,4%) нафар эркакларни ва 78 (39,0±5,5%) нафар бемор аёлларни ташкил этди. Беморларнинг уртача ёши 54,2±0,77 йилни (эркаклар уртача ёши - 55,4±1,08 йил, аёлларники - 52,5±1,31 йил) ташкил этди.

1 - жадвал

УСОК беморларнинг ёши ва жинси буйича тацсимланиши

Ёши У СОК n=200 Жами

Эркаклар Аёллар Абс. %

24 гача 5 4,1±1,8 2 2,6±1,8 7 3,5±1,3

25-34 5 4,1±2,7 5 6,4±1,8 10 5±1,5

35-44 17 13,9±3,1 12 15,4±4,1 29 14,5±2,5

45-54 26 21,3±3,7 24 30,8±5,2 50 25±3,0

55-64 34 27,9±4,1 20 25,6±4,9 54 27±3,1

65-74 28 22,9±3,8 13 16,7±4,2 41 20,5±2,8

>74 7 5,7±2,1 2 2,6±1,8 9 4,5±1,5

Жами 122 61±4,4 78 39±5,5 200 100

Юцорида - абсолют сон, пастида - фоиздаги сон

EURASIAN JOURNAL OF MEDICAL AND NATURAL SCIENCES

Innovative Academy Research Support Center UIF = 8.3 | SJIF = 7.921 www.in-academy.uz

Натижалар ва му;окама. УСОК беморларини ижтимоий омилларидан яшаш жойини урганганимизда, беморларнинг 46% (200 нафар бемордан 92 нафари) ;ишло; жойда яшаши кузатилди. Шах,арда яшовчи УСОК беморларидан - 54% (200 нафар бемордан 108 таси) ташкил этди.

УСОК беморларининг оилавий х,олатини текширганимизда, оилада 5 кишидан куп яшайдиганлар сони беморларида 43,6% гача, 4-5 киши яшайдиган оилалар эса 28,6% ни, 2-3 киши яшайдиган оилалар УСОК беморларида 15,0% ни, 1 киши яшайдиган оилалар эса - 2,8% кузатилди. УСОК беморлари орасида ишчилар 39,2%, хизматчилар -43,5%, колхозчилар - 14,2% кузатилди.

Алох,ида уйда яшовчи УСОК - 68,5%, алохдда хонадонда яшовчилар эса - 31,4% ани;ланди. Алох,ида яшовчи беморлар ю;ори курсаткични ташкил этсада, фа;ат 25,7% УСОК беморлари яшаш шароитини яхши деб бах,олашди, 32,8% и ёмон, 41,4% беморлар эса ;они;арли. Мех,нат ;илиш характери буйича УСОК беморларининг та;симланиши шуни курсатдики, а;лий мех,нат билан шугулланувчилар - 45,7%ни, огир жисмоний мех,нат билан шугулланувчилар - 34,2%ни ташкил этди.

51,4% УСОК беморлари фаол чекувчилар эканлиги ани;ланди. Уртача чекиш давомийлиги 28,2±0,98 йилни ташкил этди. УСОК беморларининг чекиш давомийлиги буйича та;симланиши 2 - жадвалда келтирилган. Жадвалдан куриниб турибдики, чекиш муддати 30 йилдан куп булган беморлари 21,4% ни, 20 йилгача булганлар мос равишда 8,6% ни ташкил этди. УСОК беморларида олдин чекканлар - 13,5% ни ташкил этди. Спиртли ичимликлар ;абул ;илганлар 42,8% х,олларда ани;ланди.

2 - жадвал

УСОК беморларининг чекиш муддати буйича тацсимланиши

Чекиш муддати УСОК n =140

Абс. %

20 йилгача 12 8,6±2,4

21-30 11 7,8±2,3

30 йилдан куп 30 21,4±3,5

Олдин чекканлар 19 13,6±2,9

Оилада ва ишда рух,ий психик стресс омиллари УСОК беморларида 52,1% кузатилди.

Текширувлар натижасида, УСОК беморларида ёндош касалликлар - 58,5% беморларида ани;ланди. Ёндош касалликлардан ош;озон - ичак тракти патологияси 10,7%, юрак - ;он томир касалликлари 35,7%, шулардан юрак ишемик касаллиги 20%, гипертония касаллиги 15% ни ташкил этди. Эндокрин касалликлар эса 8,6% беморларида кузатилди.

УСОК беморларига тиббий хизмат курсатиш тах,лили шуни кусатдики, беморларининг 10,7% пулмонолог кузатувида руйхатда турган. Терапевт кузатуви руйхатида турганлар 77,8%, уз - узини даволаш билан беморларининг 33,6% шугулланган. 16,4% УСОК беморлари х,еч ;аерда даволанмаган.

57,1% СОУК беморлари касалланиш даврида яллигланишга ;арши базис терапияни олишмаган. Базис даволашни олган беморларни тах,лил ;илганимизда,

EURASIAN JOURNAL OF MEDICAL AND NATURAL SCIENCES

Innovative Academy Research Support Center UIF = 8.3 | SJIF = 7.921 www.in-academy.uz

УСОК беморларининг фа;ат 5,7% и ингаляцияли глюкокортикостероидлар, 30% -тизимли глюкокортикостероидлар, 1,4% - ингаляцияли ва тизимли глюкокортикостероидлар, 22,8% - ß2 симпатомиметикларни ;абул ;илишган.

Хулоса. УСОК беморларининг фа;ат 10,7% пулмонолог кузатувида руйхатда турган. 57,1% беморлар эса касаллик ;узиш даврида яллигланишга ;арши базис терапияни олишмаган. УСОК беморлари оилада 5 кишидан куп яшайдиганлар сони беморларида 43,6% гача, хизматчилар - 43,5% ни ташкил этди. Алохдда яшовчи беморлар ю;ори курсаткични ташкил этсада, фа;ат 25,7% беморлар яшаш шароитини яхши деб бах,олашди. 51,4% УСОК беморлар фаол чекувчилар эканлиги ани;ланди. Уртача чекиш давомийлиги УСОК беморларида 28,2±0,98 йилни ташкил этди. Ёндош касалликлардан юрак - ;он томир касалликлари 35,7% ни яъни ош;озон ва эндокрин касалликларга нисбатан куп учраши аникланди.

References:

1. Авдеев С.Н., Невзорова В.А., Киняйкин М.Ф., и др. Возможности диагностики обострений хронической обструктивной болезни легких в клинической практике: заключение совета экспертов Дальневосточного и Сибирского федеральных округов // ТМЖ. 2017. №4. С. 25-30

2. Авдеев С.Н. Тиотропия бромид для терапии хронической обструктивной болезни легких: слагаемые успеха // Пульмонология. - 2011. - №1. - С. 65-68

3. Ивчик Т.В., Кокосов А.Н., Янчина Е.Д. и др. Факторы риска хронической обструктивной болезни легких // Пульмонология. 2003. № 3. С. 6-15.

4. Козлов Е.В., Деревянных Е.В., Балашова Н.А., Яскевич Р.А. Влияние неблагоприятных медико-социальных факторов на тяжесть клинического течения хронической обструктивной болезнью легких у мужчин // Международный журнал прикладных и фундаментальных исследований. 2016. №12-3. С. 480-485

5. Козлов Е.В., Деревянных Е.В., Балашова Н.А., Яскевич Р.А., Москаленко О.Л. Хроническая обструктивная болезнь легких как социально-экономическое бремя взрослого населения (научный обзор). September 2018. V Mire Nauchnykh Otkrytii 10(3):180. DOI:10.12731/wsd-2018-3-180-199

6. Корытина1 Г.Ф., Ахмадишина1 Л.З., Янбаева1 Д.Г., Загидуллин2 Ш.З., Викторова1 Т.В. Ассоциация полиморфных вариантов генов ферментов матриксных металлопротеаз и антипротеаз с развитием и тяжестью течения хронической обструктивной болезнью легких // Пульмонология. - 2008. - №1. - С. 33-38

7. Краснова Ю.Н., Гримайлова Е.В., Дзизинский А.А., Черняк Б.А. Распространенность хронической обструктивной болезни легких в Иркутской области // Пульмонология. -2006. - №1. - С. 98-101

8. Лешенко И.В., Лившиц В.Р., Романовский А.Г., Спиридонова К.М., Патрик А.А. Вопросы фармакоэкономики при лечении хронического обструктивного бронхита // Терапевтический архив. - 2002. - №3. - С. 38-40

9. Новые данные подверждают-форадил (формотерола фумарат) улучшает качнство жизни больных ХОБЛ*. Всемирном конгрессе здоровья легких и 10-й ежегодной

EURASIAN JOURNAL OF MEDICAL AND NATURAL SCIENCES

Innovative Academy Research Support Center UIF = 8.3 | SJIF = 7.921 www.in-academy.uz

встрече Европейского респираторного общества // Пульмонология. -2001. -№2. -С.123-124

10. Одышка: механизмы, оценка, лечение. Консенсус. Официальный документ Американского торакального общества, принятый Советом директоров Американского торакального общества в июле 1998 г // Пульмонология. -2005. -№2. -С. 9-36

11. Сиафакас Н.М. Лечение хронических обструктивных заболеваний легких // Вестник Ассоциации пульмонологов Центральной Азии. - 1996. - Вып. 1. -С.41-42

12. Синопальников А.И., Клячкина И.Л. Лечение обострений хронической обструктивной болезни легких // Терапевтический архив. -2002. -№8.-С.74-78

13. Убайдуллаев А. М. Функциональные методы исследования бронхолегочного аппарата в пульмонологии // Вестник Ассоциации пульмонологов Центральной Азии. -2000. - Вып.4 (№ 1-4). - С. 79-95

14. Убайдуллаев А.М. Нафас органлари касалликлари. Академик Бахрамов С.М. тах,рири остида. - Тошкент. - 2004. - С. 84-175

15. Фархутдинов1 У.Р., Петряков В.В., Фархутдинов3 Ш.У. Эффективность амброксола (Лазолвана) у больных Хронической обструктивной болезню легких // Пульмонология. - 2009. - №1. - С. 73-78

16. Чучалин А.Г., Айсанов З.Р., Авдеев С.Н. и др. Федеральные клинические рекомендации по диагностике и лечению хронической обструктивной болезни легких // Пульмонология. 2014. №3. С. 15-54

17. Чучалин1 а.г., Белевский1 А.С., Смоленов2 И.В., Черняв Б.А., Алексеева2 Я.Г. Смирнов2 Н.А., Можно ли улучшить качество жизни больных астмой? (Результаты многоцентрового проспективного исследования эффективности беклометазона дипропионата и флутиказона пропионата сальметерола у больных астмой) // Пульмонология. -2004. - № 2. -С. 50-59

18. Шмелев Е.И. Хроническая обструктивная болезнь легких. Москва. -2003. -С. 6-33

19. Шмелев Е.И., Шмелева Н.М., Дидковский Н.А., Малашенкова И.А., Беда М.В. Изменение качества жизни у больных хроническим обструктивным бронхитом под влиянием сальметерола // Пульмонология. - 2000. - № 4. - С. 78-82.

20. Erickson S.R., Christian R.D Jr., Kirking D.M., Halman L.J. Relationship between patient and disease characteristics, a health-related quality of life in adults with asthma // Respir Med. 2002 Jul; Vol. 96(6). -P. 450-60.

21. Ntritsos G., Franek J., Belbasis L. et al. Gender-specic estimates of COPD prev-alence: a systematic review and meta-analysis // International Journal of Chron-ic Obstructive Pulmonary Disease. 2018. Vol.13, рр. 1507-1514. doi:10.2147/C0PD.S146390

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.