Научная статья на тему 'ПАХТАНИ САҚЛАШГА ТАЙЁРЛАШ ҚУРИЛМАСИНИ МАЙДА ВА ЙИРИК ИФЛОСЛИКЛАРДАН ТОЗАЛАШ ЖАРАЁНИНИНГ НАЗАРИЙ ТАДҚИҚИ'

ПАХТАНИ САҚЛАШГА ТАЙЁРЛАШ ҚУРИЛМАСИНИ МАЙДА ВА ЙИРИК ИФЛОСЛИКЛАРДАН ТОЗАЛАШ ЖАРАЁНИНИНГ НАЗАРИЙ ТАДҚИҚИ Текст научной статьи по специальности «Прочие социальные науки»

CC BY
198
43
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
Пахта / тола / чигит / ифлослик / майда-йирик ифлосликлар / нав / хом-ашё / тозалаш / зичлик / тезлик. / cotton / fibers / seeds / dirt / small to large impurities / grade / raw materials / refining / density / speed.

Аннотация научной статьи по прочим социальным наукам, автор научной работы — Йўлдошев, Хасанбой, Дусматов, Азамжон

Пахта хомашёсини ғарамлаш жараёнидан олдин ҳар-хил ифлосликлардан тозалаш технологиясини амалга ошириш учун пахта тозалаш саноатида турли типлардаги қурилмалар қўлланилади. Бу тозалаш қурилмалари асосан юқори намликдаги пахталарни қуритиш барабанларидан кейин бўлиши лозим. Республикада машина терими амалда татбиқ этилиши муносабати билан пахта хомашёсини ғарамлашдан олдин қисман йирик ва майда ифлосликлардан тозалаш мақсадга мувофиқдир.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Похожие темы научных работ по прочим социальным наукам , автор научной работы — Йўлдошев, Хасанбой, Дусматов, Азамжон

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

THEORETICAL STUDY OF THE PROCESS OF CLEANING COTTON PRODUCTION DEVICE FROM SMALL AND LARGE POLLUTIONS

In the cotton ginning industry, various types of devices are used to implement the technology of cleaning from various contaminants before the process of cleaning raw cotton. These cleaners should be mainly downstream of high moisture cotton dryers. In connection with the introduction of machine harvesting in the country, it is recommended to partially clean the raw cotton from large and small contaminants before packing in bags.

Текст научной работы на тему «ПАХТАНИ САҚЛАШГА ТАЙЁРЛАШ ҚУРИЛМАСИНИ МАЙДА ВА ЙИРИК ИФЛОСЛИКЛАРДАН ТОЗАЛАШ ЖАРАЁНИНИНГ НАЗАРИЙ ТАДҚИҚИ»

ПАХТАНИ САКЛАШГА ТАЙЁРЛАШ ЦУРИЛМАСИНИ МАЙДА ВА ЙИРИК ИФЛОСЛИКЛАРДАН ТОЗАЛАШ ЖАРАЁНИНИНГ

НАЗАРИЙ ТАДЦЩИ

Йулдошев Хасанбой Дусматов Азамжон Наманган мухандислик-технология институты Магистрантлар

Annotatsiya: Пахта хомашёсини зарамлаш жараёнидан олдин %ар-хил ифлосликлардан тозалаш технологиясини амалга ошириш учун пахта тозалаш саноатида турли типлардаги цурилмалар цулланилади. Бу тозалаш цурилмалари асосан юцори намликдаги пахталарни цуритиш барабанларидан кейин булиши лозим. Республикада машина терими амалда татбиц этилиши муносабати билан пахта хомашёсини гарамлашдан олдин цисман йирик ва майда ифлосликлардан тозалаш мацсадга мувофицдир.

Калит сузлар: Пахта, тола, чигит, ифлослик, майда-йирик ифлосликлар, нав, хом-ашё, тозалаш, зичлик, тезлик.

Аннотация: В хлопкоочистительной промышленности используются различные типы устройств для реализации технологии очистки от различных загрязнений перед процессом очистки хлопка-сырца. Эти устройства для очистки должны быть в основном после сушильных барабанов для хлопка высокой влажности. В связи с внедрением в стране машинной уборки урожая рекомендуется перед упаковкой в мешки частично очистить хлопок-сырец от крупных и мелких загрязнений.

Ключевые слова: хлопок, волокна, семена, грязь, примеси от мелких до крупных, сорт, сырье, очистка, плотность, скорость.

КИРИШ

Паст навли пахта хомашёсини гарамлашдан олдин майда ва йирик ифлосликларни ажратиш асосий давр талаби хисобланиб, пахта хомашёсини муддатли узок вакт сифатли сакланишини таъминлайди. Бу жараён корхонанинг ишлаб чикариш режаларига мувофик келади. Бундай хрлда пахта майда ва йирик ифлосликлардан тозалаш машиналари конструкцияларига узгартириш киритиш зарурияти келиб чикади.

МУХ,ОКАМА ВА НАТИЖАЛАР

Йирик ифлосликлар хомашё таркибидан курилманинг тозалаш барабани

тишларига жойлашган ва барабан билан биргаликда хдракатланаётган хомашё

булакчаларининг колосникли панжара балан узаро динамик таъсирланишуви

1008

натижасида ажралади. Майда ифлосликлар эса пахта булакчаларининг турли юза буйлаб козикчалар зарбаси таъсирида харакатланада ва шунингдек зарба пахта окими массасига юзанинг хархил нукталарида берилаётганлиги сабабли, булакчалар орасидаги масофалар узгариб, хомашё зичлиги юза буйлаб нотекис таксимланади.

Шундай технлогияни амалга ошириш учун кулланиладиган курилманинг умумий куриниши 1-расмда келтирилган. Хом ашё таркибидаги ифлосликларнинг ажратилишида ишчи органларнинг булакчаларга курсатган зарбали таъсири остида хомашёнинг титикланиши зичлиги ва ифлосликларларининг камайиш жараёнлари кузатилади.

Хом ашё таркибидаги ифлосликларнинг ажратилишида ишчи органларнинг булакчаларга курсатган зарбали таъсири остида хомашёнинг титикланиши зичлиги ва ифлосликларларининг камайиш жараёнлари кузатилади. Масофалар ошган нукталарда хомашё зичлииги камаяди ва унинг таркибидаги ифлосликлар зарба кучи таъсирида турли юзанинг очик кисмидан ажратилиб, ташкарига чикарилади. Йирик ифлосликларни келтирилаёган механизм асосида хомашё таркибидан ажралиб кетишинин назарий тахлил киламиз. Юкорида курсатилганидек, йирик ифлосликларни ажратишда асосий талаб, пахта булакчаларининг тозалаш барабани билан бир хил чизикли тезлик билан колосникли панжара ёйи буйлаб харакатланиши билан белгиланади.Фараз килайлик пахта хомашёси титиклиш ва тозалаш камерасига сарфи Q га тенг булган холда узлуксиз равишда узатилсин. Хомашёнинг камерада булиш вакти колосникли панжаранинг камерадаги эгаллаган ёй узунлиги s0 = aR га боглик булиб харакат стационар булганда уни киймати T = a/ œ га тенг булади, буерда R (м) барабан радиуси, a (радиан) колосникли панжара ёйининг марказий бурчаги, œ (сек-1) тозалаш барабанинг айланиш бурчак тезлиги.

1-гилдирак, 2-курилма асоси, 3-йигувчи лента, 4-ролик, 5-турли юза, 6-козикли барабан, 7-парракли таъминлагич, 8-пахта кабул килувчи бункер, 9-аррали барабан, 10-кобургали панжара, 11-чуткали барабан, 12-тозаланган пахта кувури, 13-чуткали барабан, 14-аррали барабан, 15-кобиргали панжара. 1 -расм. Пахта тозалаш курилмасининг тузилиши схемаси Хомашё харакати стационар булганлиги сабабли T вакт оралигида камерага массаси m0 = QT га тенг булган бирхил микдордаги пахта хомашёси узатилади. Шу вакт оралигида камерага тушган хомашё массасининг ифлосликларнинг ажралиши натижасида панжара ёйи буйлаб узгаришини куриб чикамиз. Фараз килайлик, ихтиёрий s масофада (0 < s < s0) камерадаги хомашёнинг массаси m , зичлиги p ва хажми V = m / p га тенг булсин, ds масофада ифлосликларнинг ажралиши натижасида унинг массаси m - dm га, зичлиги р- dp га ва хажми V + dV га тенг булсин. У холда бу катталиклар

орсида куйидаги тенглик уринли булади

m - dm Jr

-= V + dV

p- dp

Бу тенгликнинг хажм V га булсак

р- dm IV 1 - dm Im 1 nr ,Tr

--=-= 1 + dV IV (1)

p- dp 1 - dp I p

Ишда кабул килинган фаразга кура ихтиёрий s масофада массанин камайиши хажмнинг узгаришига пропорционал деб кабул киламиз. Шунга кура ушбу тенгликни ёзиш мумкин

dm _ 1 dV ф

m a V

Буерда a пропорционаллик коэффициенти булиб, унинг усиши билан

dim с» л л

нисбат — хажм узгармаган холда камайиб бориши кузатилади. m

(3.1) тенгликнинг унг томонини кичик микдорлар dm Im ва dp/p буйича

каторга ёйиб иккинчи тартибли чексиз кичик микдорларни хисобга олмасак

dV

(1 - dm Im + dp I p +...) = 1 + —

тенгликни оламиз. (2) тенгликдан фойдаланиб

dm _ 1 dp m 1 + a p

куринишдаги хомашё массаси ва унинг зичлилигинин узгаришлари орасидаги дифференциал богланишни хосил киламиз. Бу богланишни m(0) = m0

Scientific Journal Impact Factor

P(0) = P0 шартларда интеграллаб, хомашё массаси ва зичлиги орасидаги богланишни аниклаймиз

m m

0

(3)

V^Q y

Буерда Л = 1/(1 + a)

(3) тенгликдан хомашё массасининг узгаришини аникдаш учун зичликнинг колосникли панжара ёйи буйича титикланиш конуни маълум булиши лозим булади. Хомашё аррали барабан билан бирхил тезликда харакатланаётганлини эьтиборга олган холда зичликнинг титикланиши ишдаги фаразга кура ds масофага ва колосниклар сонига пропорционал булади

— = -bkds P

(4)

Буерда b иккинчи пропорционаллик коэффициенти, k колосниклар сони. (3) тенгликдан фойдаланиб тозалаш курилмасининг тозалаш самарадорлигини хисоблаш мумкин. (4) тенгламани p(Q) = р0 шартида интеграллаб, ёй буйича зичликнинг камайиш конуниятини аниклаймиз

— = exp(-bks) p0

У холда (6) тенглик куйидаги куринишни олади

m

— = exp(-bkAs) m

(5)

(6)

2-расмда самарадорлик коэффициенти s (%) нинг колосник панжараси буйлаб колосниклар сони k ва пропорционаллик коэффициенти ß нинг хархил кийматларида таксимланиши графиклари келтирилган.

ß = 0.02

ß = 0.025

ß = 0.03

ß = 0.035

Scientific Journal Impact Factor

2-расм. Самарадорлик коэффициенти s (%) ининг колосник панжараси буйлаб колосниклар сони k ва пропорционаллик коэффициенти ß нинг уархил цийматларида тацсимланиши

1 - k = 4, 2 - k = 6, 3 - k = 8, 4 - k = 1Q

(3.6)тенгликдан фойдаланиб тозалаш самарадорлигини аниклаймиз

„ ч — - — „ ч

s(s ) = -0-= 1 - exp(-ßks )

mn

(7)

Бу ерда s = s / sQ, ß = bsQÄ

Хомашёдан ажралган ифлосликлар микдорини (7) ифодани интеграллаб

аниклаймиз

Г1 1 - exp(-ßk )

M = — [1--]

Q ßk

(8)

Тозалаш жараёни стационар булганда тозалаш камерасидан ажралиб чикаётган ифлосликлар массасининг камерага узатилаётган хомашё массасига нисбатининг (фоизда) колосниклар сони k ва параметр ß нинг хар-хил кийматларида узгариш кийматлари келтирилган. (8-жадвал) Хомашё такибидан ажратилган ифлосликларнинг нисбий микдори M /—(%) нинг колосниклар сони k ва коэффициент ß нинг хархил кийматларида узгариши.

1-жадвал.

Тозалаш жараёнидан ажралиб чикаётган ифлосликлар массасининг камерага узатилаётган хомашё массасига нисбатининг колосниклар сони k ва параметр ß нинг хар-хил кийматларида узгариш

Scientific Journal Impact Factor SJIF 2021: 5.423

kl ß 2 3 4 5 6 7 8 9 10

0.02 1.97 2.94 3.89 4.84 5.77 6.68 7.59 8.48 9.36

0.025 2.46 3.65 4.84 6.00 7.14 8.26 9.36 10.45 11.52

0.03 2.94 4.37 5.77 7.14 8.48 9.80 11.10 12.36 13.60

0.035 3..42 5.07 6.68 8.26 9.80 11.31 12.78 14.22 15.62

ХУЛОСА

Графиклар ва жадвалда келтирилган кийматлар тахлилидан тозалаш самарадорлиги колосниклар сони k га ва пропорционаллик коэффициенти Р га нисбатан пропорционал усиши кузатиляпти. Параметр Р уз навбатида пропорционалик коэффициентлари ^ = 1/(1 + a), b , хамда панжара ёйи узунлиги s 0 купайтмаларига тенг булганлиги сабабли тозалаш самарадорликни ошириш

учун коэффициент b нинг кийматини, ёки ёй узунлги So ни ошириш ва a параметрнинг кийматини камайтириш лозимлиги келиб чикади.

REFERENCES

1. Мирзиёев Ш.М. Мамлакатимизни 2017-2021 йилларга мулжалланган иктисодий дастурнинг Харакатлар стратегияси дастурини энг мухим устувор йуналишларига багишланган Вазирлар Махкамаси мажлисидаги маърузаси. хттп://уза.уз/оз/политисс/збекистон

2. Зикриёев Э.З.«Пахтани дастлабки кайта ишлаш» Укув кулланма. Тошкент, «Мехнат» 2002 й.

3. Омонов Ф.Б. "Пахтани дастлабки ишлаш справочниги", Тошкент, "Ворис" нашриёти МЧЖ, 2008 й.

4. Жаббаров Г.Ж., Отаметов Т.У., Хамидов А. "Чигитли пахтани дастлабки ишлаш технологияси", Тошкент, "Укитувчи", 1987 й.

5. Кобилжанов К.М. Иследование работы и выбор рациональной конструкции уловителя тяжёлых примесей для хлопковой промышленности. Диссертация кандидата технических наук. Ташкент, 1960.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.