Научная статья на тему 'ОСИЁ КУБОГИ-2019 ЎЙИНЛАРИДАГИ ЎЗБЕКИСТОН ТЕРМА ЖАМОАСИНИНГ ДАРВОЗАГА ЙЎЛЛАНГАН ЗАРБАЛАР АНИҚЛИГИ БЎЙИЧА ТАҲЛИЛ'

ОСИЁ КУБОГИ-2019 ЎЙИНЛАРИДАГИ ЎЗБЕКИСТОН ТЕРМА ЖАМОАСИНИНГ ДАРВОЗАГА ЙЎЛЛАНГАН ЗАРБАЛАР АНИҚЛИГИ БЎЙИЧА ТАҲЛИЛ Текст научной статьи по специальности «Право»

CC BY
10
6
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Fan-Sportga
Область наук
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ОСИЁ КУБОГИ-2019 ЎЙИНЛАРИДАГИ ЎЗБЕКИСТОН ТЕРМА ЖАМОАСИНИНГ ДАРВОЗАГА ЙЎЛЛАНГАН ЗАРБАЛАР АНИҚЛИГИ БЎЙИЧА ТАҲЛИЛ»

Техника, тактика и методика спортивной тренировки

УУК (УДК, UDC): 796.012.575.9.444.332

Педагогика фанлари буйича фалсафа доктори (PhD) A.A. АРТЩОВ1,

'Узбекистан давлат жисмоний тарбия ва спорт университети, Чирчик; ша^ри, Узбекистон

Муаллиф билан богланиш учун:

Artiqov. 80@mail.ru

ОСИЁ КУБОГИ-2019 УЙИНААРИДАГИ УЗБЕКИСТОН ТЕРМА ЖАМОАСИНИНГ ДАРВОЗАГА ЙУАААНГАН ЗАРБАААР АНИ^АИГИ БУЙИЧА ТАХДИА

Аннотация

Annotation

В работе представлен анализ уровня технико-тактических действий команд высокой квалификации. Выявлены недостатки в точности футболистов сборных команд Узбекистана. Предложены рекомендации по повышению уровня технико-тактической подготовленности футболистов.

Ключевые слова: точность, передачи мяча, технико-тактические действия.

Ишда юкори малакали жамоаларнинг техник-тактик ^аракатларига оид та^лиллар келти-рилган. Узбекистон терма жамоа футболчиларининг аниклигини бажаришдаги камчиликла-ри курсатиб утилган. Футболчиларда техник-тактик ^аракатларнинг тайёргарлик даражасини ошириш буйича амалий тавсиялар ишлаб чикилган.

Калит сузлар: аницлик, тупга паст бериш, техник ва тактик царакатлар.

The paper presents an analysis of the level of technical and tactical actions of highly qualified teams. The shortcomings in the accuracy of players of national teams of the Uzbekistan. Recommendations for improving the level of technical and tactical preparedness of players are proposed.

Key words: accuracy, ball passing, technical and tactical actions.

О CN О CNI

ro та ■с о о.

Долзарблиги. Узбекистонда футболни ахоли ур-тасида энг оммавий спорт турига айлантириш, юкори иктидорга эга булган ёш футболчиларни танлаш, саралаб олиш ва уларни профессионал спортчилар сифатида тайёрлаш тизимини йулга куйиш, мамлакат футболини ривожланган мамлакатлар билан ракобат кила оладиган даражага етказиш, халкаро талаб ва стандартлар асосида футбол буйича мутахассисларни тайёрлаш, футбол клублари фаолиятини ривожланти-риш, терма жамоалар учун укув-машгулот жараёнини самарали ташкил этиш, мамлакатимизда футбол буй-ича йирик халкаро мусобакалар, жумладан, усмирлар, ёшлар ва хотин-кизлар жамоалари уртасида жахон ва китъа биринчиликларини утказишда, Узбекистон Республикаси Президентининг 2019 йил 4 декабрдаги "Узбекистонда футболни ривожлантиришни мутлако янги боскичга олиб чикиш чора-тадбирлари тугриси-да" ПФ-5887-сонли Фармони бизнинг футболимизни янги боскичга олиб чикади деб уйлаймиз [1].

Купгина мусобакаларда томошабинлар хужумни якунловчи зарбаларни куриб хурсанд булишини кура-миз. Жахон чемпионати, Осиё чемпионати ва бошка мусобакаларда бу холатга гувох булганмиз. Аммо, хеч ким бу зарбаларни амалга оширишда футбол-чилардан юкори техник махоратни талаб килишини англамайди. Айникса, футболчилардан дарвозани забт этишда техник усулларни аниклик билан бажа-ришни талаб килади. Купгина мутахассислар [2,3,4] дарвозага зарба бериш техник усулларни аниклигини урганиш энг мухимлигини эътироф этишган.

Хозирги кунга келиб, дарвозага зарба бериш буйича омилларни укув-машгулотда бажариш шарт-ша-роитларининг уйин талабларига мос келмаслигини

хисобга олган холда такомиллаштиришга тааллукли булган масалалар етарли даражада илмий жихатдан урганилмаган. Илмий-услубий ва махсус адабиётлар-ни тахлил килиш тадкикот муаммосини белгилаш имконини берди. ^уйилган муаммо юкори малакали футболчиларнинг техник усуллари максадли аникли-гини такомиллаштириш методикасини ишлаб чикиш ва жорий килишдан иборат. Бу футболчиларнинг техник-тактик махоратини ошириш имконини беради.

Тадкикот максади. Мусобака шароитида дар-возага йулланган зарбаларнинг аниклини урганиш асосида камчиликларни аниклаш.

Кузатиш иш. три. 2019 йил Бирлашган Араб Амирликларида булиб утган Осиё Футбол Конфеде-рацияси (ОФК) кубоги уйинлари (Узбекистон терма жамоаси 4 та уйин) давомидаги футболчилар иштиро-кида бажарилган дарвозага йулланган зарбалар кайд этилди. Мусобакада назорат килишда видео дискка ёзиб олинадиган услубият буйича утказилган, сунг-ра бу маълумотларга компьютер дастури ёрдамида ишлов берилган ва махсус баённомага кучирилган.

Тадкикот натижаси ва унинг мухокамаси. Юкорида кайд килиб утилганидек, турли техник усуллар орасида оёклар ва бош билан бериладиган зарбалар амалга ошириш мухим хисобланади. Фут-болчилар томонидан дарвозага зарба бериш техник усулларни бажаришнинг аниклиги турли даражадаги уйинларда утказилган.

ОФК Кубоги уйинларида Узбекистон терма жа-моаси футболчилари томонидан 4 та уйинлардаги дарвозага йулланган зарбалар сони ва самарадорлиги тахлили келтирилган (1-жадвалга каранг).

Жадвалдан куриш мумкинки, узбекистонлик фут-

16 e-mail: fan_sportga@uzdjtsu.uz №7-2020

Техника, тактика и методика спортивной тренировки

болчилар Уммон терма жамоаси билан бахсда 6 маро-таба зарбадан 3 тасини (50%) самарали, Туркманистон терма жамоасига 17 маротаба зарбадан 9 таси (52.9%) самарали, Япония терма жамоаси билан бахсда 10 маротаба зарбадан 2 таси (20%) самарали ва Австралия терма жамоаси билан бахсда эса 8 маротаба зарбадан 2 таси (25%) самарали якунланган (1-жадвалга ка-ранг).

Узбекистон миллий терма жамоа уйинларидаги дарвозаларга берилган зарбалар сони ва самарадорлиги

Жамоалар Жами зарбалар Аник зарбалар Ноаник зарбалар Самарадорлик курсаткичлари %

Узбекистон 6 3 3 50

Уммон 18 7 11 38,9

Туркманистон 12 3 9 25

Узбекистон 17 9 8 52,9

Япония 14 5 9 35,7

Узбекистон 10 2 8 20

Австралия 17 9 8 52,9

Узбекистон 8 2 6 25

Уммон терма жамоаси билан булган уйинда 6 та зарбадан факатгина 3 таси муваффакиятли чиркан, Япония терма жамоаси билан булган уйинда 10 та зарбадан 1 та гол урилган. Ижобий натижа-вийлик факатгина Туркманистон терма жамоаси билан булган уйинда кайд килинган - 17 та зарбадан, 4 та гол урилган. Австралия терма жамоаси билан булган уйинда эса 8 та зарбадан, 2 та зарба самарали булса хам муваффакиятли гол билан якун топмаган.

Мусобака давомида терма жамоамиз уйин-чилари жами 7 та гол урган, шундан 3 таси ху-жум чизиги уйинчилари томонидан урилган. Терма жамоамиз футболчилари томонидан дар-возага жами 41 та зарба берилган, шулардан 12 таси жарима майдонининг ичидан берилиб, 8 таси (67%) аник дарвозагача етиб борган. Жарима майдони ташкарисидан берилган зарбалар эса 29 тани ташкил этса, 8 тасигина (28%) дарвоза томон етиб келган. Бирок футболчиларимизда вазиятларни гол билан якунлаш даражаси хали жуда пастлигича колмокда (2-жадвалга каранг).

Узбекистон миллий терма жамоа уйинларидаги жарима майдони ички ва таш^и томондан берилган зарбалар

Жамоа Зарбалар

Жарима майдони ичидан Жарима майдони ташкарисидан Жами

+ Жами СК% + Жами СК% + Жами СК%

Узбекистон 8 12 67 8 29 28 16 41 39

Натижаларга эътибор берадиган булсак, жарима майдони ташкарисидан берилган зарбалар сони, жарима майдони ичкарисидан берилган зарбалар сонига Караганда юкорилигини курамиз. Аммо, зарбалар самарадорилигига назар ташласак, жарима майдони ичкарисидан берилган зарбалар юкори хисобланади.

3-жадвалда хам бизни Узбекистон миллий терма

жамоа уйинларидаги турли вазиятлардаги зарбаларни кизиктирди. Натижаларда зарбаларни биз кайд этишда тупни олиб юришдан кейин ва бир тегинишдан сунг амалга оширишдаги холатларни аниклашга ёрдам берди. Келтирилган маълумотлардан биз бир теги-нишдаги холатларда амалга оширилиладиган зарбалар деярли кузатилмади. Кузатилса хам самардорлик курсаткичлари тупни олиб юрилгандан сунг берила-диган зарбаларга караганда юкорилигини аникладик (3-жадвалга каранг).

3-жадвал

Узбекистон миллий терма жамоа уйинларидаги турли вазиятлардаги зарбалар куриниши

Зарбалар

Жамоалар Тупни олиб юришдан кейин зарбалар Бир тегинишдан сунг зарбалар Жами

+ Жами СК% + Жами СК% + Жами СК%

Узбекистон Уммон 2 5 40 1 1 100 3 6 50

Туркма-u нистон Узбекистон 6 14 42,8 2 3 66,6 9 17 52,9

u Япония Узбекистон 2 10 20 0 0 0 2 10 20

Австралия Узбекистон 1 7 14,2 1 1 100 2 8 25

Футболчиларнинг техник усулларини такомил-лаштириш буйича куйидаги технологияни тавсия этамиз:

- мусобака ва укув машгулотлари жараёнини видео тасвирга олиш, у футболчи техникасининг хар томонламалигига ва ишончлилигини аниклаш имконини берди;

- «CARDI» компьютер дастури шугулланиш машкининг шиддат чегарасини индивидуал танлаш имконини берган, техник усулларни такомиллашти-ришнинг самарадорлик даражаси шунга боглик булади;

- «POLAR» компьютер дастури машкнинг шид-датини назорат килиш хамда укув машгулотларида техник усулларни бажариш шарт-шароитларини мусобака уйинлари талабларига мослаштириш им-конини беради.

Хулоса. Дастлабки биринчи жадвалдаги натижа-лардан биз дарвозага зарба бериш харакатлари сони ва самарадорлиги жамоани кучли ва кучсиз булишига богликлигини аникладик. Бундан ташкари жарима майдони ташкарисидан берилган зарбалар сони, жарима майдони ичкарисидан берилган зарбалар сонига караганда юкорилигини курамиз.

Адабиётлар:

1. 1^онун хужжатлари маълумотлари миллий базаси, 05.12.2019 й., 06/19/5887/4116-сон.

2. Исеев Ш.Т., Курязов Р. Сравнительный анализ тактических действий футболистов высокой квалификации. ФАН-СПОРТГА Ил-мий-назарий журнал № 3, 2017. - Ташкент. С. 50-56.

3. Нуримов З.Р. Обоснование эффективных средств совершенствования групповых тактических действий квалифицированных футболистов: автореф. дисс. канд. пед. наук / Нуримов Зафар Рахмонбердиевич. - Т. 2004 - 24 с.

4. Селуянов, В., Шестаков М., Диас С., Ферейра М. Футбол. Проблемы технической подготовки. - М., 2009. - 104 с.

О CN О CN

го та t О О. (Л

№7-2020 e-mail: fan_sportga@uzdjtsu.uz 17

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.