Научная статья на тему 'ОРЫС ТІЛІНДЕ ОҚЫТАТЫН МЕКТЕПТЕРДЕ ҚАЗАҚ ТІЛІН ОҚЫТУДА ҚОЛДАНЫЛАТЫН ӘДІСТЕР МЕН ТӘСІЛДЕР'

ОРЫС ТІЛІНДЕ ОҚЫТАТЫН МЕКТЕПТЕРДЕ ҚАЗАҚ ТІЛІН ОҚЫТУДА ҚОЛДАНЫЛАТЫН ӘДІСТЕР МЕН ТӘСІЛДЕР Текст научной статьи по специальности «Ветеринарные науки»

CC BY
91
18
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
қазақ тілі / әдіс-тәсілдер / оқыту / мүгалім / ақпарат / казахский язык / методы / обучение / учитель / информация / Kazakh language / methods / learning / teacher / information

Аннотация научной статьи по ветеринарным наукам, автор научной работы — Бектасова Г.А.

Мақалада орыс тілінде оқытатын мектептер үшін қазақ тілінде сөйлеуді тиімді дамытудың әдістемелік тәсілдері мен оқытудың негізгі стратегияларының негіздемесі келтірілген. Сипатталған қазақ тілінде сөйлеуді дамыту әдістері оқушылардың сөздік қорын дамытуда, олардың сөйлеу белсенділігін арттыруда үлкен маңызға ие. Осы әдістерді қолдануда бақылау, ойлау қабілетін дамыту, салыстыру, талдау, жалпылау сияқты қабілеттердің дамуын болжайды.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

В статье дается обоснование методических подходов и основных стратегий обучения для эффективного развития речи на казахском языке для школ с русским языком обучения. Описанные методы развития речи на казахском языке имеют большое значение для развития словарного запаса учащихся, повышения их речевой активности. Использование данных методов предполагает развитие таких способностей, как наблюдательность, развитие мышления, сравнение, анализ, обобщение.

Текст научной работы на тему «ОРЫС ТІЛІНДЕ ОҚЫТАТЫН МЕКТЕПТЕРДЕ ҚАЗАҚ ТІЛІН ОҚЫТУДА ҚОЛДАНЫЛАТЫН ӘДІСТЕР МЕН ТӘСІЛДЕР»

Педагогическая наука и практика

ЭЭЖ 372.881.1

ОРЫС Т1Л1НДЕ СЩЫТАТЫН МЕКТЕПТЕРДЕ ЦАЗАЕ; TIJIIH СЩЫТУДА ЦОЛДАНЫЛАТЫН ЭД1СТЕР МЕН ТЭС1ЛДЕР

Ацдатпа

Макал ада орыс тшшде окытатын мектептер уш'н казак; тшшде сейлеуд1 тшмд1 дамытудьщ эдютемелш тэсшдер1 мен окытудьщ непзп стратегияларыньщ непздемеа кел'пршген. Сипатталган казак тшшде сейлеуд1 дамыгу эдютер1 окушы-лардьщ сездш корын дамытуда, олардьщ сейлеу белсендштн арттыруда улкен манызга ие. Осы эдютерд1 колдануда бакы-лау, ойлау кабшетш дамыту, салыстыру, талдау, жалпьшау си-якты кабшеттердш дамуын болжайды.

Аннотация

В статье дается обоснование методических подходов и основных стратегий обучения для эффективного развития речи на казахском языке для школ с русским языком обучения. Описанные методы развития речи на казахском языке имеют большое значение для развития словарного запаса учащихся, повышения их речевой активности. Использование данных методов предполагает развитие таких способностей, как наблюдательность, развитие мышления, сравнение, анализ, обобщение.

Annotation

The article provides justification of some methodological approaches and basic teaching and learning strategies for effective development of Kazakh speech in Russian- medium schools. The described methods of speech development in Kazakh are of great importance for developing the students' vocabulary, increasing their speech activity. Using these methods suggests development

bs

К of such abilities as observability, thinking, comparison, analysis,

<j generalization.

m

p->

p£ Элемге жэне когамга деген кезкарастардьщ езгерушен w

О кешн б1здш заманымыздьщ талаптарына сэйкес келен н К THicri бшм кажет. Мугал1м каркынды дамып келе жаткан О тулга peri нде унем1 дамуды кажет erin турады. Осыган бай-О ланысты кез-келген мугал1мшц окытуы сешм, бшм жэне X болжамдар жиынтыгы болып табылады. Сондьщтан, сешм-н дер1м1зд1 езгерту аркьшы 6i3 козкарасымызды езгертем1з, ® Tuicri шеиимдер кабыдаймыз жэне эрекет етем1з. Opoip ет-§ юзшген сабак окушылар арасында жауап беретш негурлым и ьщгайлы стратегияларды тандап, алга койылган максатка жету уиин тапсырмаларды мукият тузету керек. Мугал1мшц басты артьщшылыгы - ол, балалар: олардьщ колдауы, кемеп

Бектасова Г.А.,

цазац mini мен эдебиет м) su. ii.vi К^останай ауданы dKiMôi?i oiniM бвтмшщ «Надеждин орта MCK/neoi» ММ

Нег'иг'1 свздер: цазац mini, ddic-mscindep, оцыту, щгатм, ацпарат.

Ключевые слова: казахский язык, методы, обучение, учитель, информация.

Keywords: Kazakh language, methods, learning, teacher, information.

3(29)/2020

Педагогическая наука и практика

болып келедь Орыс тшшде окылатын мектеп-терде казак; тшш окытуда кептеген эдютер мен тэсшдерд1 колдануга болады. Мысалы, Табиги эдю. Тшд1 уйретудеп табиги эдю (Krashen & Terrell, 1995) сыныптагы тапсырмаларда ютап-тагы мэтшдерд1 емес, оку га арналган нак;ты ма-териалдарды (мысалы, брошюралар, ундеухат, веб-парактар) пайдалана отырып жэне оларды шынайы ем1рмен байланыстыра отырып, негур-лым мазмунды етуге тырысады. Табиги эдюп пайдалана отырып, мугал1м туашк калыптасты-руга жэне карым-катынас орнатуга ьщпал епп, окушылар арасында шынайы байланыс орнатып отырады. Табиги эдюке сэйкес келетш мына-дай жаттыгуларды мысалга келт1руге болады:

1.Мугал1мнщ энпмеа сыныптагы объектшер-ге жэне суреттердщ мазмунына шогырланады;

2.Мугал1м сурак койганда, 6ip сезбен туратын жауап беруге жагдай жасайды. Ягни сурактар иэ/жок деп жауап бершетш сурактардан бастап кенейтшген жауап талап ететш суракка карай oipTi ндеп сурактардан бастап кенейтшген жауап талап ететш суракка карай oipTi ндеп курделене бередь З.Жаттыгулар тшдш нысандарды колдануга емес, непзшен карым-катынас жасауга багытталауы керек; 4.Мугал1м жетекшшпмен жуптьщ жэне топтьщ жумыс журпзу. Табиги эдю техникалары эдетте «Тьщдау-керу-орын-дау» жэне «тш уйренушшер когамдастыгьг» си-якты тэсшдермен 6ipre колданьшады. [1,11 б.] Табиги эдю колданган кезде, жогарыда айтылып кеткендей, «Тьщдау-керу-орындау» тэсшдер1 де колданыла алады. ТКО жаттыгуларын орын-дау кезшде окушьшар мугал1м усынып отырган тапсырманы казак тшшде тусше алады. Сабакта суреттерд1, дене кимьшын жэне ¡с-эрекеттерд1 пайдалану аркылы белгш 6ip тусшш пайда болады. Сол аркылы окушылар «Kipicne акпаратты» тусшед1 жэне ездершш тусшгенш тш аркылы емес, дене кимылымен корсете алады. Ce6e6i, окушылар дене кимылымен жауап бергенде, бул кимьш ол создщ оньщ жадысында орын алып, езара байланысты сездш калыптастырады. ТКО жаттыгуыньщ кадамдары: мугал1м карапайым ТКО командадларын беред1, мысалы, «орын-дарьщнан турьщдар», «бурыльщдар»., мугал1м ТКО эдюш денеге, сандарга жэне б1рнэрсешц рспн уйрету уиин колданады, мысалы, «6ipiH-ini, мурынымызды устаймыз. Одан кешн уш

рет басымызды устаймыз». Мугал1м сыныпта колданылатын создермен таныстырады, мысалы, «Ес1кке барып, уш рет как», «Карындашты алып, пеналга сал». Мугал1м жана создермен таныстыру уипн суреттер мен турл1 прек курал-дарын колданады. Суреттерд1 колданатын бол-са, мугал1м беске дешн жана сез енпзе алады. Мысалы, «Коныр ит нан жеп отыр». Мугал1м cypeni корсспп, 6ip сезбен жауап беруге бо-латын сурак кояды: «Юмде иттш суреп бар?». Мугал1м сурет туралы сездерд1 ТКО командала-рымен арластырып колданады. Мысалы, «Итпц сурепн тап та, оны устелге кой». Суретке каты-сты создер колданылган сейлемдерд1 пайдалана-ды, мысалы, «Егер сенде жануардьщ суреп бол-са, мурыньщды уста». [1,12 б.] Сонымен катар, плд1 окытудьщ коммуникацияльщ эдютемесшщ кагидаларын устанатын мугал1мдер грамма-тикальщ тургыдан сауатты сойлем курьшып, грамматика ережелершщ сакталуына Караганда, тшдщ карым-катынас уипн колдануына баса кещл беледг Тш уйренушшер когамдастыгы (TYK) эд1сш колданатын мугал1мдер окушылар-дьщ плд1 эртурл1 максатта жэне турл1 адамдар алдында калай колдану мен оны калай озгерту керек екешн, мэпншц турлерш калай туану жэне оларды калай ендеу керекппн уйретуге умтылады. Тш уйренушшер когамдастыгыньщ жаттыгулары: «Акпараттагы акау» жаттыгуы - окушылар релдш ойын аркылы жаттыгады. «Пазл» эдш - окушылар бупн мэпн жасау уипн акпараттьщ турл1 бел1ктерш oipi кт1ред1. Тапсырманы аяктауга арналган жаттыгулар - окушылар акпарат жинап, оларды сыныпка танысты- t^ рады. ГЪкф алмасу жаттыгулары. Тапсырманы ц аяктауга арналган жаттыгулар :ДЖИГСО, ойын, ш карта. Жоба жумысы. Акпарат жинау жаттыгу- Я лары: зерттеу, сухбат, ¡здеспру. Акпарат беруге ^ арналган жаттыгулар - окушылар белгш 6ip ^ нысанда таныстырьшган акпаратты алып, баска ^ нысанда таныстырады. Белгш 6ip сезбен ею ди- ¡2 алог журпзу, карточкалардьщ кемепмен журепн § релдш ойын, «Кдтесш тап» ойыны жэне т. б. щ [1,12 б.] £

ЭДЕБИЕТ |

1. «Назарбаев Зияткерлш мектептерЬ) ДББ¥. ^ Педагогикальщ шеберлш орталыгы «Мугал1мге арналган нускаулык»-2016 ж., - 40 б.

3(29)72020

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.