Научная статья на тему 'ҲОРИЖ ТАЖРИБАСИ -ТУРИЗМ ИСТИҚБОЛИ (АГРОТУРИЗМ МИСОЛИДА)'

ҲОРИЖ ТАЖРИБАСИ -ТУРИЗМ ИСТИҚБОЛИ (АГРОТУРИЗМ МИСОЛИДА) Текст научной статьи по специальности «Прочие социальные науки»

CC BY
0
0
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Science and innovation
Ключевые слова
қишлоқ хўжалиги / туристик фирмалар / меҳмонхоналар / агротуризм / халқаро туризм / иммерсив саёҳат / ЭWАА (Эко / саломатлик / саргузашт ва агротуризм) / қишлоқ хўжалиги ландшафти / агропарк / агрокластер.

Аннотация научной статьи по прочим социальным наукам, автор научной работы — Олимжонова Фароғат Дилмурод Қизи

Мақолада Ўзбекистонда агротуризмни ривожлантиришга асос бўлувчи сабаблар ҳамда чет эл агротуризми ҳақида қисқача маълумотлар берилган. Агротуризмни ривожлантириш имкониятлари ва босқичлари ҳамда агротуризмнинг таркибий қисмлари ёритилган. Агротуризм қишлоқ хўжалиги ходимларининг турмуш даражасини ошириш воситаси сифатида устувор аҳамиятга эга. Ушбу мақоланинг мақсади агротуризмнинг хусусиятларини кўрсатиш ва агротуризмни ривожлантириш, такомиллаштириш бўйича таклиф ва тавсиялар бериб ўтилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ҲОРИЖ ТАЖРИБАСИ -ТУРИЗМ ИСТИҚБОЛИ (АГРОТУРИЗМ МИСОЛИДА)»

^ОРИЖ ТАЖРИБАСИ -ТУРИЗМ ИСТЩБОЛИ (АГРОТУРИЗМ МИСОЛИДА)

Олимжонова ФароFат Дилмурод кизи

Андижон кишлок хужалиги ва агротехналогиялар институти Туризм таълим йуналиши 3

боскич 100-гурух талабаси https://doi.org/10.5281/zenodo.11097091

Аннотация. Мацолада Узбекистонда агротуризмни ривожлантиришга асос булувчи сабаблар уамда чет эл агротуризми уацида цисцача маълумотлар берилган. Агротуризмни ривожлантириш имкониятлари ва босцичлари уамда агротуризмнинг таркибий цисмлари ёритилган. Агротуризм цишлоц хужалиги ходимларининг турмуш даражасини ошириш воситаси сифатида устувор ауамиятга эга. Ушбу мацоланинг мацсади агротуризмнинг хусусиятларини курсатиш ва агротуризмни ривожлантириш, такомиллаштириш буйича таклиф ва тавсиялар бериб утилган.

Калит сузлар: цишлоц хужалиги, туристик фирмалар, меумонхоналар, агротуризм, халцаро туризм, иммерсив саёуат, ЭШАА (Эко, саломатлик, саргузашт ва агротуризм), цишлоц хужалиги ландшафти, агропарк, агрокластер.

Кириш. Бугунги кунда Агротуризм йуналиши юртимизда ривожланиб бораётган мухим туризм йуналишларидан бири хисобланади. ^ишлок хужалиги туризми(агротуризм) куплаб кичик фермер хужаликларининг тараккиёти ва истикболи учун зарур воситалардан бирига айланди. Бизнес операцияларини диверсификация килиш оркали фермер хужаликлари операторларини янада баркарор даромадни таъминлашга хизмат килмокда. Бунинг сабаби шундаки, агротуризм фаолияти экинлар мавсумда булмаслиги мумкин булган йилнинг фаслларида ва бутунлай алохида даромад окимини таъминлаш учун хам зарурдир[1]. Баъзи тадкикотларда агротуризм операциялари купинча сайёхларни ушбу худудга жалб килиш оркали уларнинг атрофидаги жамоаларга фойда келтиради. Йил давомида олинган умумий хосил купайиши билан иктисодий усиш турли хил даромад манбаларига мухтож булган кишлок жойлари учун фойдали булиши билан характерланади[2]. Агротуризм ферма ёки далага ташриф буюрувчиларни олиб келадиган кишлок хужалигига асосланган хар кандай фаолиятни уз ичига олади. Агротуризм кишлок хужалиги ва туризмни бирлаштириб, ташриф буюрувчиларга кишлок хаётини бошдан кечириш, фермер хужаликларида иштирок этиш ва табиий мухитдан завкланиш имкониятини такдим этади[3].

Агротуризм кишлок мухитида аграр махсулотларни куриш, сайр килиш, дехкон бозорлари диккатга сазовор жойлар ва таълим турлари каби фаолиятни уз ичига олади. Бу махаллий фермерларни куллаб-кувватлаш, баркарор кишлок хужалигини урганиш ва табиат билан кайта алока килишнинг ажойиб усулидир.

Агротуризм, ЭWАА (Эко, саломатлик, саргузашт ва агротуризм) кенгрок соябони остидаги атама шахардаги тартибсизликдан кутулиш ва кишлок хужалигининг сокин, яйлов оламига шунгишнинг тетиклантирувчи, коникарли усули сифатида пайдо булди. Саргузашт ва дам олишнинг бу ноёб уйгунлиги одамларга дехкончиликнинг жозибали дунёсини кашф килиш, фермерлик хаётини бошдан кечириш, махсулотни етиштириб бозорга олиб чикишгача булган барча тадбирларда катнашиш имконини беради ва турист то ишчи фермада колишдан тортиб мева териш, хайвонларни овкатлантириш, кишлок махсулотларини экиш ва йигиштиришда фойдаланиш, вино татиб куриш ёки пишлок тайёрлаш каби тадбирларда катнашишгача булган турли тажрибаларни таклиф этиши

билан хам завлидир. Бу ташриф буюрувчиларга минтаканинг кишлок хужалиги амалиётлари хакида кимматли маълумотларни олиш ва махаллий хамжамият билан богланиш имконини беради. Бундан ташкари, агротуризм масъулиятли саёхатларни рагбатлантириш ва кичик фермерлар, кишлок хужаликларини куллаб-кувватлаш оркали баркарор туризмни ривожлантиради. Бу ноёб тажриба излаётган сайёхлар учун хам, даромадларини диверсификатсия килмокчи булган фермерлар учун хам манфаатлидир[4].

Агротуризм йуналишини курсатиш хар кандай мамлакат учун кенг куламли туристик фаолиятни такдим этади. Туризмнинг ушбу шакли кишлок хужалиги ландшафтига кириш эшигини таклиф килади[5].

Шунингдек, туризм тармокларини ривожлантиришда хориж мамлакатлари тажрибаси мухим манбалардан бири булиб, унда янги имкониятлар, дунё мужизаларини кашф килиш каби мухим манбаларни туплаш имконини такдим этади. Шундай имкониятлар учун Германия давлати алохида ажралиб турувчи улкадир. Германия муваффакиятли агротуризм фермерлар учун кушимча даромад олиш учун бир нечта имкониятларни такдим этмокда. Уларни бирма бир санаб чикамиз.

1. Германия туристларга пишлок тайёрлаш, вино татиб куриш ва органик дехкончилик санъати каби амалий тажрибаларни таклиф этади. Улар сайёхларни ер билан боглайди, балки кимматли куникмаларни хам беради, баркарор амалиётларни чукуррок урганади. Мамлакатдаги фермер хужаликларида уз урнида етиштирилган махсулотлардан тайёрланган таомларни такдим этадиган ресторанлар мавжуд булиб, улар таъм куртакларини хайратда колдирадиган фермадан дастурхонгача овкатланиш тажрибасини такдим этади.

2. Мева ва сабзавотларни даладан тугридан-тугри кулда теришда мамлакат сайёхлар учун мамнунлик хиссини такдим этади. Бу фаолият сайёх учун нафакат мамнунлик, балки истеъмолингиз учун энг янги, мазали махсулотларни кафолатлайди ва озик-овкатингиз каердан келганини билиш каби хиссиётларни таклиф этади.

3. Фермер хужалигида бошкариладиган саёхатлар бу ташриф буюрувчиларни кишлок хужалигининг турли жабхалари билан таништирадиган таълим тури хисобланади. Бунда сайёхлар дехкончилик жараёнлари хакида тушунчага эга булишлари, турли экинларни урганиши ва хатто кишлок чорва хайвонлари хакида маълумот олишлари хам мумкин булади.

4. Германияда сайёхлар агротуризмнинг обекларининг жойлашувига караб ташриф пиёда юриши, от миниши ва хатто зип-астар каби очик хавода бир катор тадбирларни гувохи булиши мумкин[6].

2020 йил дунё мамлакатлари иктисодиётига жиддий таъсир курсатган СОВИД-19 нафакат туризм тармокларига, хусусан агротуризмга жиддий зиён келтирди.

Шу уринда мутахасислар агротуризмни ривожлантиришнинг бир нечта афзалликлари уз тадкикотларда курсатмокдалар. Улар:

Фермер хужаликлари фаолиятини янада кенгайтириш;

^ишлок хужалиги махсулотларидан инновацион усулда такдим этиш;

Фермер хужалиги даромадларини ошириш;

Фермер хужалигидаги кушимча даромадларни бевосита оила аъзоларига йуналтириш;

Дам олиш масканлари, яшаш ва иш жойларини янгилаш;

Бошкарув махорати ва тадбиркорлик имкониятларини такдим этиш;

Фермер хужаликларининг узок мyддатли баркарорлигини таъминлаш[7].

Хyлоса килиб айтадиган бyлсак, агротуризм табиат, кишлок хyжалиги ва саргузаштлар бирлашадиган дунёга кириш эшигидир. Бу шахар шовкинидан ноёб ва тетиклантирувчи кочиш имконини беради, одамларга эр билан бог'ланиш, махаллий хамжамиятларни кУллаб-кyвватлаш ва баркарор хаётнинг мохиятини хис килиш имконини беради. Динамик агротуризм секторини Урганар эканмиз, туризм саноатидаги ушбу жозибали жойнинг сони, тендентсиялари ва потентсиал Усишини чукуррок Урганамиз ва бундан ташкари агротуризм экологик тоза товарлар такдим этиш ва хизматлар курсатишга асосланган туризм тури булиб, мамлакат бюджетига салмокли даромад кушади. У оркали инверсторларни агротуристик массивларни барпо этишга жалб этиш мумкин. Агропаркларнинг, агрокластерларнинг курилиши натижасида кишлок худудларини баркарор ривожлантириш чоралари курилади, кишлок ахолисини иш билан таъминлайди, кишлок ахолисининг хорижга миграциясини камайтиради, туристик мавсум давомийлигини узайтиради, киймати буйича ракобатбардош дам олиш тури хисобланади. Узбекистонда кишлок хужалиги ишлаб чикариши яхши йулга куйилган, турли кишлок хужалик махсулотлари хамда узига хос кишлок анъаналари, диккатга сазовор жойлар, туристик хизматларни курсатиш салохиятига эга кишлокларнинг мавжудлиги агротуризмни ривожлантиришга имконият яратади. Шу боис, бу бизнесни мамлакатимизда тараккий эттириш, кишлок хужалиги иктисодиёти билан шyFyлланyвчи олий укув юртлари бунга йуналиш бериб, агротуризмга оид инновацион FOяларни такдим этишлари, хукумат томонидан ушбу фаолиятга молиявий ёрдам курсатиши тавсия этилади.

REFERENCES

1. Lamie, R. D., Chase, L., Chiodo, E., Dickes, L., Flanigan, S., Schmidt, C., & Streifeneder, T Agritourism around the globe: Definitions, authenticity, and potential controversy. Journal of Agriculture, Food Systems, and Community Development, l0(2). 202l.

2. Barbieri, C., & Mshenga, P. M. (200B). The role of the firm and owner characteristics on the performance of agritourism farms. Sociologia Ruralis, 4B, l66- 183.

3. McGehee, N. G., & Kim, K. 2000.

4. Barrera, E. Un agronegocio para el desarrollo de los territorios rurales. En: Vieytez, C. (ed.), Agronegocios alternativos. Enfoque, importancia y bases para la generación de actividades agropecuarias no tradicionales. Capítulo X. Editorial sudamericana. 2006 4.Blanco, M. & Riveros, H. El agroturismo como diversificación de la actividad agropecuaria y agroindustrial. En: IICA (ed.), Desarrollo de los agronegocios y la agroindústria rural en América Latina y el Caribe: Conceptos, instrumentos y casos de cooperación técnica. (117125) San José: IICA. 2010

5. Barbieri, Carla; Sotomayor, Sandra; Aguilar, Francisco. "Perceived Benefits of Agricultural Lands Offering Agritourism". Tourism Planning and Development 16 (1). 2017

6. Agriturismo Italia trademark". www.agriturismoitalia.gov.it.

7B2

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.