CC BY
0МРНТИ 14.35.09, 31.01.45, 16.41.21
«ОРГАНИКАЛЬЩ ХИМИЯ» ПЭНШ ОЦЫТУДА STEM-ТЕХНОЛОГИЯСЫН
ЦОЛДАНЫП К0РНЕК1Л1К ЭЗ1РЛЕУ
АЦЖОЛ Т.Е.
«7М1504-Химия педагогтерiн даярлау» мамандыгыныц 1-курс магистранты.
ШАГРАЕВА Б.Б.
Химия гылымдарыныц кандидаты, доцент 0збекэлi Жэнiбеков атындагы Ощуспк ^азакстан педагогикалык университетi, Шымкент,
^азакстан.
Аннотация: бул мацалада органикалыц химияны оцытуда STEM технологисын цолданът кернекшк эзгрлеу арцылы б1л1м беру процест белсенд1ру жэне тшмдшгт арттыру мэселеЫ царастырылды. STEM технологиясыныц органикалыц химия пэшнен бшм беру децгешн арттырудагы тшмдшгт багалау мектеп оцушыларына жург1зтген
сауалнаманыц нэтижелерг бершген. Сауалнама оцушылардан STEM неггзтде кернекшк эз1рлеудщ оцу цуралы реттде пайдалану тэж1рибес1не цатысты тшрлер1 суралды. Сауалнама деректертщ сандыц талдауы арцылы мацалада Stem технологиясын органикалыц химия пэтнде цолданудыц пайдасы, артыцшылыцтары жэне жалпы эсерг царастырылды. Нэтижелер STEM технологиясыныц оцушылар арасында оц цабылданганын керсетед1, олар оцушылардыц бенсендшгт, цызыгушылыгын, курделг угымдарды жецгл тYсiнудi жэне практикалыц дагдыларды дамытуды жацсартты. Оцушылардыц керi байланысынан алынган тYсiнiктердi пайдалана отырып, бул зерттеу органикалыц химияны оцытуда STEM технологиясын болашацта дамыту жэне енгiзу туралы ацпарат беруге, сайып келгенде, оцытудыц инновациялыц эд^темелерт ыгершетуге жэне студенттердщ оцу нэтижелерт жацсартуга Yлес цосуга багытталды.
Krnmmi свздер: органикалыц химия, STEM технология, модельдеу, виртуалды зертхана, кернею цуралдар.
Abstract: this article examines the problem of activating and increasing the efficiency of the educational process by developing visualization using STEM technology in the teaching of organic chemistry. The results of a survey of school students to assess the effectiveness of STEM technology in improving the level of education in organic chemistry are presented. The survey asked students about their experience of using STEM-based visual development as a learning tool. Through quantitative analysis of survey data, the article examines the benefits, advantages, and general impact of using STEM technology in organic chemistry. The results show that STEM technology is positively accepted by students, they show that students are comfortable, interested, improved understanding of complex concepts and development ofpractical skills. Using insights from student feedback, this study aimed to inform the future development and implementation of STEM technology in organic chemistry teaching, ultimately contributing to the promotion of innovative teaching methodologies and improved student learning outcomes.
Keywords: organic chemistry, STEM technology, modeling, virtual laboratory, visual aids
Kipicne
KYPдeлi молекулалак к¥Рылымдар мен кYPдeлi реакцияларга байланысты органикалы; химия узак уа;ыт бойы кYPдeлi пэн ретшде кабылданды. Дегенмен, технологияныц, эаресе Stem (гылым, технология, инжинерия жэне математика) бшмшдеп жетютштермен педагогтар бул пэндi тиiмдipeк окытудыц инновациялык жолдарын табуда. Осындай тэсшдердщ бipi студенттер арасында тусшу мен есте сактауды жаксартатын кернею
тартымды материалдарды эзiрлеу Yшiн STEM технологиясыныц ^шш пайдалануды камтиды [1, 2].
STEM бшм беру - гылымды, техниканы, инжинерия, математиканы накты проблемаларды шешуге жэне окушылардыц шыгармашылыгын тэрбиелеуге багытталган бiрщFай оку шецберше бiрiктiретiн окыту эдiстемесi. STEM бiлiм берудщ максаттары мен мiндеттерi инновациялык экономика Yшiн кадрлар даярлау, Fылыми-техникалык мамандарFа кызь^шыльщты арттыру, окушылар арасында сыни ойлау, карым-катынас жэне кешбасшылык даFдыларын дамыту, педагогтар Yшiн Fылыми эдiстемелiк базаны ныFайту болып табылады. STEM бшм берудщ к¥ралдары мен техникалары оку процесшде эксперименттiк, жобалау, енертапкыштык кызметп жYзеге асыруды камтамасыз ететiн тYрлi жабдыктар, к¥PылFылар, конструторлар, роботтандырылFан жYЙелер, электрондык куры1етылар, бейнеойындар, 3D принтерлер, модельдер, зертханалар болып табылады [3,4,5].
Зерттеу мацсаты: мектеп ю-тэж1рибесшде органикалык химия пэншде STEM технологиясын колданып кернекiлiк колдану жаFдайын аныктау,оныц сабакка эсерiн байкау. Зерттеу мтдеттерг:
- эдебиеттерге шолу жасау;
- Google формада онлайн сауалнама жYргiзу;
- Мектеп окушыларына STEM технологиясыныц тшмдшгш аныктау
- алынFан нэтижелерге салыстырмалы талдау жYргiзу;
- алыетан мэлiметтер негiзiнде мYмкiн мэселелердi шешу жолдарын усыну
Зерттеу эдгстерг. Зерттеу эдiстерi ретiнде эдеби деректерге талдау жасау мен сауалнама жYргiзу тацдалды. Сауалнама эдiсi — психологиялык вербалды-коммуникативт эдiс, онда респонденттен акпарат жинау куралы ретiнде арнайы жасалFан сурактар тiзiмi колданылады. Сауалнама эдiсiн колдана отырып, ец аз шыFынмен жаппай зерттеудщ жоFары децгешн алуFа болады. Респонденттердiц саны бойынша жеке сауалнама, топтык сауалнама, аудиториялык сауалнама, жаппай сауалнама деген турлерге белiнедi. Зерттеу барысында онлайн сауалнама тYрi колданылды жэне сауалнамаFа №51 Ы.Алтынсарин атынды^ы жалпы орта мектеп окушылары катысты, окушылар саны 11.
Нэтижелер жэне талцылаулар. Органикалык химияны окытуда Stem технологиясыныц тшмдшгш аныктау максатында онлайн сауалнама етюзшдг АлынFан нэтижелер бойынша талдау жасалынды. Сауалнама керi байланыс нысандарын куруFа, онлайн тестiлеу жэне сауалнамалар эзiрлеуге арналFан Google Форма — онлайн-сервис кемепмен эзiрлендi жэне WhatsApp желiсi аркылы окушыларFа таратылды. Сауалнама 8 сурактан турады жэне 9-11сынып аралыFындаFы окушыларFа жYргiзiлдi. СауалнамаFа катыскан окушылар саны 11. Сауалнаманыц бiрiншi сураFы тацдалFан окушылардыц кай сыныпта окитындыFын аныктау максатында койылды. Окушылардыц жауап беру нэтижесiнде 45,5% 11 сынып ,36,4% 10 сынып, 9,1% 9 сынып, 9,1% 12 сынып окушылары екендiгi аныктпалды (1-сурет).
'II OTBGTOB ЕЭ Установить связь с Таблицами •
Сводка Вопрос Отдельный пользователь
[□ Копировап
1. K,a3ip HemiHmi сыныпта ок,исыэ?
I 10-сынып * 11-сынып
Сурет 1. Бiрiншi сурацтыц нэтижелер!
Екiншi сурацта мектеп оцушыларыныц пэнге деген цызыгушылыцтарын аныктау максатында цойылды. Нэтижеанде окушылардыц 45,5% ете цызыцты, 27,3% бiраз цызыцтырады, 9,1% бейтарап, 9,1%-цатты цызыц емес десе, 9,1% мулде цызыцпайтынын керсеттi (2-сурет)
Сурет-2. Екiншi сурацтыц нэтижелерi
Yшiншi сурац STEM технологиясы жайлы цаншалыцты хабардар екендiгiн бшу мацсатында цойылды. Нэтижеанде кепшшпнщ 45,5% аса таныс емес екендiгiн, 27,3% бiршама таныс екендiгiн,ал 27,3% жацсы таныс екендiктерiн керсеттi (3-сурет).
Сурет 3. Yшiншi сурацтыц нэтижелерi
Тертiншi сурац STEM технологиясымен цаншалыцты жумыс жасайтындыцтарын бiлу мацсатында цойылды. Нэтижесшде 36,4% сирек цолданса, 27,3% апта сайын, 18,2% анда-санда,9,1% кунделшт^ 9,1% ай сайын цолданатындыцтарын айтцан (4-сурет).
Сурет 4. Тертiншi сурацтыц нэтижелерi
Бесiншi сурацта визуалды STEM технологиясыныц цолданысын аныцтау мацсатында цойылды, нэтижесшде кепшшпнщ 90,9% иэ, 9,1% жоц деп жауап бергенш байцаймыз (5-сурет).
Сурет 5. Бeciншi сурактыц нэтижeлepi
Жэне де алтыншы супакта сол визуалды STEM технологиясыныц тиiмдiлiгi жайлы сураганда,72,7% тиiмдiлiгi жогары eкeндiгiн керсетсе, 9,1% аса тиiмдi емес, 9,1% ете тиiмдi емес, 9,1% мYлдe тиiмдi емес деп жауап бepдi (6-сурет)
Сурет 6. Алтыншы сурактыц нэтижeлepi
Жeтiншi суракта диаграммаалар мен анимациялар сиякты кеpнeкi куралдардыц тиiмдiлiгiмeн келюеазбе деген суракка кепшiлiгi 54,5% толык кeлiceтiндiгiн, 36,4% кeлiceтiндiгiн, 9,1% бейтарап екендшн кеpceттi. (7-сурет)
Сурет 7. Жeтiншi сурактыц нэтижeлepi
Соцгы ceгiзiншi суракта органикалык химияны окытуда STEM технологиясын колдануга катысты косымшыва ашык пiкipлepi мен усыныстарын сураганымда кепшшп дамыту кepeктiгiн, жиi колданыс табу керектш алга тартады (7-сурет).
Органикалыц, химияны ок,ытуда STEM технологиясын колдануга катысты косымша тк1рлерщ|з бен усыныстарьщыз бар ма? (Ашык,)
11 ответов Жок,
Жи| к,олданылуы керек, даму керек Усынысым жок Дамыту к,ажет
Накты жауап бере алмаймын Ашык,
Нак,ты ештецке бшмеймш
9те жа^сы технология
Heri3i KeöipeK практикада к,олданылсао
Сауалнаманьщ нэтижесiн сараптай келе Yшiншi, тeртiншi сурактар бойынша мектеп окушыларыныц Stem технологиясы жайлы ^пш^тн^ бiлетiндiгi,дегенмен белгш 6ip бeлiriнiц хабарсыз екендiгiн KepyiMÎ3re болады.Будан бiзге элi де Stem технологиясын кещнен колдану,осы бойынша мришмдердщ бiлiктiлiгiн арттыру кажеттшгш бередi. 5,6,7 сурактарга жауаптар бойынша органикалыц химияда Stem технологиясын колданып кeрнекiлiк жасаудыц сабак тYсiнyде окушылар Yшiн тиiмдi екенiн айтуга болады. Алайда, кейбiр студенттердщ жауабынан Stem технологиясыныц сабакта колдану аясын кецейту керектiгiн, ягни дамыту мэселесi бар екенiн байкауга болады.
Кррытынды. Жалпы сауалнама нэтижелерi бойынша корытындылай келе органикалык химия кабинеттершдеп оку тэжiрибесiн арттырудагы STEM технологиясыныц мацызды элеyетiн кeрсетедi. ^атысушылар усынган керi байланыс STEM куралдарыныц интеграциясы мен кYPделi химиялык тYсiнiктердi белсендiлiк, тYсiнy жэне практикалык колдану арасындагы оц корреляцияны кeрсетедi. Сонымен катар, деректер органикалык химия бойынша бшм беруде STEM-дi колдану студенттердщ табыска жетyiне ыкпал ететiн динамикалык жэне интерактивт оку ортасына ыкпал ететшш кeрсетедi. Органикалык химияны окытудагы бiлiм беру нэтижелерiн одан эр! оцтайландыру Yшiн алга жылжу, STEM инновациялык шешiмдерiн жалгастыру жэне енпзу усынылады.
1. Caroline Cormier,Bruno Voisard.Flipped Classroom in Organic Chemistry Has Significant Effect on Students' Grades. Volume 4 - 2017
2. Ирина Станиславовна Мацевич. Естественно-научное образование будущего: steаm-технологии в современном образовательном пространстве. Endless light in science, 55-58,
3. Liliya Midak, Khrystyna Buzhdyhan,Victor Lutsyshyn (2022).Journal of Physics Conference Series 2288(1):012017
4. Suyatno Sutoyo, Utiya Azizah, and Sophia Allamin, Negeri Surabaya Jl. Ketintang Surabaya (2019).International Journal of Innovative Science and Research Technology
5. Borges, A., & Ostermeier, S. (2018). Interactive Visualization Tools for Organic Chemistry: A Review. Journal of Chemical Education, 95(12), 2141-2149.
Сурет 7. Жетiншi сурактыц нэтижелерi
ЭДЕБИЕТТЕР Т1З1М1
2022
