Научная статья на тему 'ОММАВИЙ-МАДАНИЙ ТАДБИРЛАРНИ ТАШКИЛ ҚИЛИШНИНГ ИННОВАЦИОН ОМИЛЛАРИ'

ОММАВИЙ-МАДАНИЙ ТАДБИРЛАРНИ ТАШКИЛ ҚИЛИШНИНГ ИННОВАЦИОН ОМИЛЛАРИ Текст научной статьи по специальности «Искусствоведение»

CC BY
93
10
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
оммавий-маданий тадбирлар / инновация / маънавият / мусиқа / халқ сайиллари / сўз санъати / янгиланиш / юксалиш / ватанпарварлик / маънавий-маданий байрамлар. / cultural events / innovation / spirituality / music / folk songs / art of speech / renewal / development / patriotism / spiritual and cultural holidays.

Аннотация научной статьи по искусствоведению, автор научной работы — Нажметдинова, Мавлуда Мамасодиқовна

Мазкур мақолада оммавий-маданий тадбирлар тушунчаси ва уни ташкил қилишнинг инновацион омиллари ҳамда жамиятнинг маънавий янгиланиш жараёнидаги аҳамияти фалсафий нуқтаи назардан таҳлил қилинади.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

INNOVATIVE FACTORS OF ORGANIZING PUBLIC-CULTURAL EVENTS

This article analyzes the concept of a cultural event and the innovative factors of its organization, as well as its significance in the process of spiritual renewal of society from a philosophical point of view.

Текст научной работы на тему «ОММАВИЙ-МАДАНИЙ ТАДБИРЛАРНИ ТАШКИЛ ҚИЛИШНИНГ ИННОВАЦИОН ОМИЛЛАРИ»

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor

VOLUME 2 | ISSUE 10/2 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7

ОММАВИЙ-МАДАНИЙ ТАДБИРЛАРНИ ТАШКИЛ ЦИЛИШНИНГ

Мазкур мацолада оммавий-маданий тадбирлар тушунчаси ва уни ташкил цилишнинг инновацион омиллари уамда жамиятнинг маънавий янгиланиш жараёнидаги ауамияти фалсафий нуцтаи назардан таулил цилинади.

Калит сузлар: оммавий-маданий тадбирлар, инновация, маънавият, мусица, халц сайиллари, суз санъати, янгиланиш, юксалиш, ватанпарварлик, маънавий-маданий байрамлар.

В данной статье анализируется понятие культурно-массового мероприятия и инновационные факторы его организации, а также его значение в процессе духовного обновления общества с философской точки зрения.

Ключевые слова: культурно-массовые мероприятия, инновация, духовность, музыка, народные песни, искусство речи, обновление, развития, патриотизм, духовно-культурные праздники.

This article analyzes the concept of a cultural event and the innovative factors of its organization, as well as its significance in the process of spiritual renewal of society from a philosophical point of view.

Keywords: cultural events, innovation, spirituality, music, folk songs, art of speech, renewal, development, patriotism, spiritual and cultural holidays.

Оммавий-маданий тадбирлар шахснинг инновацион имкониятларини эркин намоён килишда сезиларли даражада мухим роль уйнайди. Мазкур байрамлар, узининг умумий тузилиши ва ижодий узгарувчанлик хусусиятига асосланган холда шахснинг ижодий маънавий имкониятларини жамулжам килиб туплаш имкониятини берадиган маданий дам олиш тадбирларидир .

Байрам - халкнинг шодлик ва хурсандчилик кунидир, - деган эди Шаркнинг буюк олими Махмуд ^ошгарий. Хдкикатан хам байрамлар туфайли

ИННОВАЦИОН ОМИЛЛАРИ

Нажметдинова Мавлуда Мамасодиковна

Фаргона давлат университети Мусика таълими ва маданият кафедраси катта укитувчиси Imronka@mail. ru

АННОТАЦИЯ

АННОТАЦИЯ

ABSTRACT

КИРИШ

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor

VOLUME 2 | ISSUE 10/2 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7

шодиёналар, тантанали вокеалар, мухим саналар, улкан ютуклар нишонланади[1,3]. Байрам - бу маълум вактдаги идеал хаётдир[2,172]. Шунингдек, оммавий-маданий байрам тадбирларининг бадиий мазмуни ва талкиний даражаси шу даражада юксакки, оммавий халк байрамларини ташкил киладиган масъуллар зиммасига катта вазифалар юкланади. Демак, оммавий-маданий байрамлар шахснинг ижтимоий маданий имкониятларини туда намоён килиши учун зарур шарт-шароитлар яратади. Шунингдек, мазкур дам олиш оммавий байрам тадбирларидан самарали фойдаланиш шахс ва жамият маънавий согломлигининг инновацион омили хисобланади.

МУХ,ОКАМА ВА НАТИЖАЛАР

Оммавий-маданий байрам тадбирлар - 100 ва ундан ортик кишилар иштирокида утказиладиган ижтимоий-сиёсий (анжуманлар, конференциялар, съездлар ва бошкалар), маънавий-маданий (мусикий, адабий ва бошда фестиваллар, концерт, театр, спорт, реклама тадбирлари, халк сайиллари, цирк, миллий намойишлар ва уйинлар, курик-танловлар ва бошкалар), шунингдек, халкаро, умумхалк диний ва касб байрамларини утказиш максадида ташкил килинадиган йигинлардир.

Оммавий-маданий тадбирларнинг инновацион омиллари булган ахлокий-тарбиявий томонларига алохида эътибор бериш лозим. Чунки хар бир оммавий-маданий инновацион байрам тадбирлари одамлар уртасида мехр-окибат, иззат-хурмат, кадр-киммат, мурувват каби инсоний фазилатларнинг равнак топишида хизмат килади. Мазкур байрамлар аждодларимизнинг энг яхши фазилатлари, фикрлари, тажрибалари, ютуклари, кадриятларини мужассамлаштиргани учун жамиятимизни ахлокий согломлаштирувчи, инсонпарварликни баркарор этувчи ва ахолининг маънавий камол топишига хизмат киладиган мухим инновацион омил сифатида намоён булади. Шунингдек, оммавий-маданий байрамлар одамлар орасида одоб-ахлок, имон-эътикод, инсонпарварлик, мехр-мурувват, саховат, одиллик, халоллик, биродарлик, мехмондустлик каби хислатларни равнак топтиришда мухим омил хисобланади[1,15].

Оммавий-маданий тадбирлар драматургиясининг олий максади - янги Узбекистонда янги дунёкарашни шакллантириш, бой маданий тарихимизга юксак хурмат курсатиш, ватанпарварлик, диний багрикенглик, тинчлик ва миллатлараро тотувлик тамойилларини ёритиш, кейинги даврида эришилган ютукларни таргиб этиш, таълим тизимидаги ислохотлар ва уларнинг самараси, шунингдек, тадбир ахамиятини соглом турмуш тарзи, спорт ва жисмоний тарбиянинг шахс камолотидаги ролини оширишга каратилади. Шу билан бирга

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor

VOLUME 2 | ISSUE 10/2 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7

оммавий-маданий тадбирлар томошабинлари тадбир давомида одоб-ахлок (кийиниш, муомала маданияти) ва жамоат жойларида узини тутиш коидаларига катъий риоя этишлари талаб этилади.

Оммавий-маданий тадбирларга алокадор муассасалар фаолиятида ёшларнинг катта кисми билан узвий боглик холда ишлаш имкониятлари мавжуд. Демак, ушбу муассасалар фаолияти ёшлар онги ва калбига кириб боришнинг асосий масканларидан биридир. Бу масканлар имкониятларидан миллий мафкура гояларини таргиб этишда самарали фойдаланиш максадга мувофик. Бунинг учун ушбу муассасалар иш режалари буйича утказиладиган оммавий-маданий тадбирлар миллий гоялар билан сугорилган булиши керак. Ёшлар калбига таъсир этадиган, хеч кимни бефарк колдирмайдиган юрт ва халк хаётига оид вокеа-ходисалар негизида махсус сценарийлар тайёрлаш лозим. Утказиладиган тадбирлар юртдошларимизда уз юртига мехр, миллати ва халки манфаатлари учун фидоийлик, фаровон турмуш ва порлок истикбол урнатиш борасида аник-равшан, мустакил фикрлаш каби сифатларни шакллантиришга каратилган булиши лозим. Ижтимоий хаётдаги инновациялар таъсирида жавоб бермай колган анъана ва байрамлар аста-секин унитила бошлайди. Мохиятан халкчил, ижтимоий салмокка эга булган анъаналар тараккий этади. Масалан, 21- март - Навруз, 1- сентябр - Мустакиллик куни байрамлари, 14-январ -Ватан химоячилари, 1- октябр - Укитувчилар куни, 9 - май - Галаба ва кадрлаш куни каби мухим саналарга багишланган оммавий-маданий тадбирлар шулар жумласидандир. Х,ар бир инновацион оммавий-маданий байрам тадбирлари тарбиявий таъсир кучи мазкур тадбирнинг мазмунини очишга хизмат килувчи урф-одатлар, расм-русумлар билан мустахкамланади.

Оммавий-маданий байрам тадбирлар ижтимоий хаёт кузгуси сифатида хар бир халкнинг инновацион ютукларни кенг намойиш килади. Байрамлар ижтимоий-сиёсий ва маданий ахамияти шу билан белгиланадики, у мухим анъаналарни куллаб-кувватлаш асосида инсоният маданияти ютукларини мустахкамлайди. Жойларда инновацион оммавий-маданий тадбирлар самарадорлигини амалга ошириш, куп миллатли халкимиз уртасида хамжихатликни янада мустахкамлаш, миллий кадрият, урф-одатларни кенг таргиб килиш, бадиий ижод ва китобхонлик маданиятини фаол куллаб-кувватлаш максадида "Янги Узбекистонда - янгича дунёкараш" шиори остида кенг куламли таргибот ишлари олиб борилмокда[3,334-335].

Амалга оширилаётган таргибот ишлари ёшлар эстетик дунёкарашини юксалтиришда мухим ахамият касб этиши керак. Чунки, эстетик дунёкарашни

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor

VOLUME 2 | ISSUE 10/2 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7

юксалтириш оркали ёшлар миллий гурур, миллий туйгу, миллий кадриятлар, миллий узликни англаш каби инсоний фазилатларга эга буладилар. Демак, инновацион оммавий-маданий байрам тадбирлари билан шугилланадиган муассасалар миллий анъаналаримизга ёт булган, ижтимоий турмушдаги колок, реакцион иллатларни таргиб этиш, миллий манфаатларимизга зид булган кадриятларни намоён этиш каби иллатлардан батамом кутилиб, аксинча, миллий урф-одатларимиз, маданий узига хослигимиздан иборат кадриятларимизни, асрлар давомида замонлар синовидан утган мумтоз меросимизни, Ватан, юрт, миллат, халк ва унинг порлов келажаги манфаатларини улугловчи кадриятларни таргиб этишни узларининг асосий максади килиб олишлари керак[4,28-29]. Ана шу талаблардан келиб чиккан холда янги Узбекистонда инновацион оммавий-маданий тадбирларни ташкил жараёнида тегишли муассасаларда бир катор янгиликлар вужудга келмокда. Жумладан, оммавий-маданий ва концерт-томоша байрам тадбирларини ташкил этиш ва утказиш хамда уларда катнашишнинг яхлит тизимини шакллантириш, оммавий-маданий ва концерт-томоша тадбирлар йул хариталарини шакллантириш масалалари амалга оширилмокда.

ХУЛОСА

Оммавий-маданий байрам тадбирлар жамият хаётининг бир кисми сифатида олдиндан белгиланган, муайян кунда нишонланади. Байрамлар мохияти улар мазмуни ва гоясига боглик булади. Утказиладиган оммавий-маданий байрам тадбирлар асосини уларнинг гоялари, яъни халкнинг уйи, дарди, орзу-умидлари каби тушунчалар ташкил этади. Шунингдек, утказиладиган байрам тадбирларида мусикий асарларга алохида эътибор каратилиши лозим. Чунки, танланган мусикий асарлар ташкил килинадиган инновацион оммавий-маданий байрам тадбирларининг асл мохиятини очиб беради.

акциядорлик компанияси бош тахририяти. 2002. -Б. 3,15

2. Мазаев А.И. Праздник как социально-художественное явление. -М.: Наука. 1978. С. 172

3. Янги Узбекистоннинг истеъдодли ёшлари. -Т.: Таълим нашриёти. 2021. Узбекистон ёшлари - учинчи ренессанснинг асосий драйвери. Илмий ишлар туплами. 3-китоб. -Б. 334-335

REFERENCES

1. Кррабоев у. Узбек халки байрамлари. -Т.: Шарк нашриёт - матбаа

Oriental Renaissance: Innovative, educational, natural and social sciences Scientific Journal Impact Factor Advanced Sciences Index Factor

VOLUME 2 | ISSUE 10/2 ISSN 2181-1784 SJIF 2022: 5.947 ASI Factor = 1.7

4. Хрзирги даврнинг долзарб ижтимоий, иктисодий, маънавий-маърифий жараёнларини урганишга оид саволларга кискача жавоблар. Фаргона политехника институти. -Фаргона.: 2003. -Б. 28-29

5. Axadjonovich, Q. A., & Mamasodiqovna, N. M. (2021, May). MARGILAN LARGE ASHULA SCHOOL. In E-Conference Globe (pp. 292-298).

6. Mannopov, S., Karimov, A., Qurbonova, B., & Dilobar, J. (2022, February). THE EMERGENCE AND DEVELOPMENT OF MUSIC. In Archive of Conferences (pp. 49-52).

7. Kirgizov, I., Kirgizov, I., Najmetdinova, M., & Atabayeva, S. (2022, February). THE GENESIS OF THE DEVELOPMENT OF MUSIC CULTURE. In Archive of Conferences (pp. 57-60).

8. Nasritdinova, M., Nigora, M., & Murodova, D. (2022, February). UZBEK FOLK ART AND ITS PLACE IN PUBLIC LIFE. In Archive of Conferences (pp. 4448).

9. Mirzahamdamovna, K. B., Erkinovna, A. N., & Jumadillaevich, S. R. (2021). Use of Innovative Educational Technologies in Fine ARTS Classes of Higher Education Institutions. European Journal of Humanities and Educational Advancements, 2(4), 25-27.

10. Mannopov, S., Karimov, A., Ataboeva, S., Ergashev, A., & Usmanova, S. (2021). Development Of Symphonic Music in Uzbekistan. Journal of Pedagogical Inventions and Practices, 2(2), 53-56.

11. Маннопов, С. (2019). Шарк маданияти ривожида узбек халк мусика меросининг тутган урни. Oriental Art and Culture, (IV (1)), 29-36.

12. Камбаров, А. А., & Нажметдинова, М. М. (2019). НЕКОТОРЫЕ ОСОБЕННОСТИ РЕЛИГИОЗНЫХ ЦЕННОСТЕЙ В ФОРМИРОВАНИИ ЗДОРОВОГО ОБРАЗА ЖИЗНИ МОЛОДЕЖИ. In Условия социально-экономического развития общества: история и современность (pp. 148-151).

13. Нажметдинова, М. М. (2022). ОММАВИЙ-МАДАНИЙ ТАДБИРЛАРНИНГ УЗИГА ХОС ХУСУСИЯТЛАРИ. Science and innovation, 1(1), 892-903.

14. Нажметдинова, М. (2022). Оммавий-маданий тадбирларнинг назарий асослари. Общество и инновации, 3(3/S), 473-479.

15. Najmetdinova, M., & Odinahon, S. (2021, October). HISTORY OF TRADITIONAL PERFORMING ARTS. In Archive of Conferences (pp. 89-91).

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.