CC BY
16"RAQOBATBARDOSH KADRLAR TAYYORLASHDA FAN - TA'LIM - ISHLAB
CHIQARISH INTEGRATSIYASINI TAKOMILLASHTIRISH ISTIQBOLLARI" MAVZUSIDAGI XALQARO ILMIY-AMALIY KONFERENSIYA 2023-yil 22-noyabr
OLIY TA LIM XIZMATLARI BOZORINI RAQAMLI TRANSFORMATSIYALASHDA MARKETING STRATEGIALARINI QOLLASHNING AHAMIYATI VA ORNI
Abdullayeva Zamira Muxtarovna
Sharof Rashidov nomidagi Samarqand Davlat Universiteti doktoranti https://doi.org/10.5281/zenodo.10159808
Annotatsiya. Ushbu maqolada oliy ta lim xizmatlari bozorida raqamli faoliyatni marketing tizimi bilan bevosita bog 'liq holda qo 'llash orqali mamlakat rivojining asosi hisoblanmish ta 'lim tizimini yuqori sur'atlarda taraqqiy etishiga ta'sir etuvchi omillar hamda ta'lim sohasida davlatlararo raqobatbardoshlik darajasini oshirishda qo 'shadigan hissasi tahlili, jamiyat rivoji va iqtisodiy-ijtimoiy barqarorlikni ta'minlashda aks etadigan roli muhokamaga qo'yiladi va ularga yechim sifatida umumta 'limdan boshlab to o 'rta maxsus va oliy ta 'lim tizimlarida amalga oshirish mumkin bo 'lgan raqamli marketing strategiyalari tadbiq qilinadi.
Kalit so'zlar: raqamli marketing, raqamli xizmatlar bozori, marketing strategiyalari, ta'lim tizimi, oliy ta'lim.
Аннотация. В данной статье рассмотрены факторы, влияющие на бурное развитие системы образования, которая считается основой развития страны, и межгосударственную конкурентоспособность в сфере образования, путем использования цифровой деятельности на рынке услуг высшего образования в непосредственной связи. с системой маркетинга обсуждается анализ ее вклада в повышение уровня образования, ее роль, отражающуюся в развитии общества и обеспечении экономической и социальной стабильности, а в качестве решения их возможно внедрение в системы среднее специальное и высшее образование, начиная с общего образования, реализуются стратегии цифрового маркетинга.
Ключевые слова: цифровой маркетинг, рынок цифровых услуг, маркетинговые стратегии, система образования, высшее образование.
Abstract. This article examines the factors influencing the rapid development of the education system, which is considered the basis of the country's development, and interstate competitiveness in the field of education, through the use of digital activities in the higher education services market in direct connection. with the marketing system, an analysis of its contribution to improving the level of education, its role, reflected in the development of society and ensuring economic and social stability, is discussed, and as a solution, it is possible to introduce them into secondary specialized and higher education systems, starting with general education, digital marketing strategies are implemented .
Keywords: digital marketing, digital services market, marketing strategies, education system, higher education.
Kirish.
Albatta har bir davlatda ta'lim muassasalaridagi o'z xizmatlari darajasini yaxshilash uni jahon standartlariga moslashtirish asosiy maqsad va vazifalardan biri hisoblanadi. Ko'plab sohalar kabi raqamli marketingni qo'llash orqali ta'lim sohasini targ'ib qilish ta'lim muassasalariga ko'proq talabalarni jalb qiladi. Davlatning ijtimoiy sohasini bevosita belgilab beruvchi ushbu tizimni zamonaviy texnologiyalar va xalqaro darajada amaliyotda qo'llanib kelayotgan uslublar orqali rivojlantirish oldimizdagi ulkan maqsadlardan biri hisoblanib kelmoqda.
"RAQOBATBARDOSH KADRLAR TAYYORLASHDA FAN - TA'LIM - ISHLAB
CHIQARISH INTEGRATSIYASINI TAKOMILLASHTIRISH ISTIQBOLLARI" MAVZUSIDAGI XALQARO ILMIY-AMALIY KONFERENSIYA 2023-yil 22-noyabr
Ta'kidlab o'tish joizki, O'zbekiston prezidenti tomonidan ishlab chiqilgan "2022-2026 yillarga mo'ljallangan Yangi O'zbekistonning taraqqiyot strategiyasi to'g'risida"gi farmonida "uzluksiz ta'lim tizimini yanada takomillashtirish, sifatli ta'lim xizmatlari imkoniyatlarini oshirish, ta'lim va o'qitish sifatini baholashning xalqaro standartlarini joriy etish asosida oliy ta'lim muassassalari faoliyatining sifatini hamda samaradorligini oshirish" kabi ustuvor vazifalar belgilab qo'yilgan. . Eslatib o'taman , O'zbekiston prezidenti Shavkat Mirziyoyevning 23.09.2020 yildagi O'RQ- 637 sonli , Qonunchilik palatasi tomonidan 2020-yil 19-mayda qabul qilingan Senat tomonidan 2020-yil 7-avgustda ma'qullangan "Ta'lim to'g'risida"gi qonunda quyidagilar keltirib o'tilgan:
"Jinsi, irqi, millati, tili, dini, ijtimoiy kelib chiqishi, e'tiqodi, shaxsiy va ijtimoiy mavqeyidan qat'i nazar, har kimga ta'lim olishi uchun teng huquqlar kafolatlanadi. Ta'lim olish huquqi:
- ta'lim tashkilotlarini rivojlantirish;
-ta'lim tashkilotlarida innovatsion faoliyatni qo'llab-quvvatlash va o'quv dasturlarini innovatsion texnologiyalarni qo'llagan holda amalga oshirish; ishlab chiqarishdan ajralgan (kunduzgi) va ajralmagan holda (sirtqi, kechki, masofaviy) ta'lim olishni tashkil etish;
-kadrlarni tayyorlash, qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish;
-umumiy o'rta, o'rta maxsus ta'limni va boshlang'ich professional ta'limni bepul olish;
-oilada yoki mustaqil o'qish orqali ta'lim olgan fuqarolarga, shuningdek umumiy o'rta ta'lim olmagan shaxslarga akkreditatsiyadan o'tgan davlat ta'lim muassasalarida eksternat tartibida attestatsiyadan o'tish huquqini berish orqali ta'minlanadi"
Ta'lim olishga bo'lgan huquqlarning kengayishi bu albatta yaxshi natijalarga olib keladi , shu bilan bir qatorda ta'lim xizmatlari sifatini oshirishga ham turtki bo'ladi. "Xalqaro standartlarga moslashtirish" vazifasi zamirida raqamli texnologiyalar asosida raqamli ta'lim tizimini amaldagi faoliyatini yuksaltirish lozimligini ta'kidlab o'tish joizdir.
Tahlil va natijalar
Hozirgi kunda rivojlangan mamlakatlarda yosh avlodga ta'lim-tarbiya berishga katta e'tibor qaratiladi. Chunki ularda butun ta'lim tizimiga qilingan sarmoya jamiyatga kelajakda 1517 barobar miqdorda foyda keltiradi. Bizda mazkur ko'rsatkich 4 barobarni tashkil etadi. AQSH Yalpi ichki mahsulotining 7.5%ini, Norvegiya 7.6%ini, Xitoy esa 4%ini, O'zbekiston esa 5.8%ini ta'limga sarflaydi. Shuningdek,iqtisodiyotni rivojlantirishda bilimlarni va inson resurslarini asosiy omil sifatida qaraydigan rivojlangan mamlakatlar asosan boy tabiiy resurslarga ega bo'lmagan davlatlar (Yaponiya, Shvetsiya va boshqalar.)dir. BMT taraqqiyot dasturi o'tkazgan tadqiqot natijalari yer yuzasida hozirgi kunga qadar to'plangan jami kapitalning 16%i moddiy ko'rinishdagi kapitalga, 20%i tabiiy boyliklarga va qolgan 64%i inson kapitaliga to'g'ri kelishini ko'rsatmoqda.
Endi esa jahonni birlashtirib turuvchi "o'rgimchak to'ri" statistikasiga murojaat qiladigan bo'lsak, internet tarmog'i butun dunyo bo'ylab 4.7 milliarddan ziyod odamni qamrab oldi. An'anaviy marketing strategiyalari ulardan foydalanish tez o'sishi tufayli eskiradi, chunki sotuvchilar potentsial mijozlari bilan raqamli vositalar orqali tez va samarali, shuningdek doimiy ravishda muloqot qilishni xohlashadi. Raqamli marketing - bu sizning xizmatlaringiz va mahsulotlaringizni internetda reklama qilishingiz mumkin bo'lgan marketing turi. Professional tarzda raqamli marketingni qo'llash, bu veb -saytga ko'proq tashrif buyuruvchilarni jalb qilishda va sodiq mijozlar topishda yordam beradi. Bu veb -saytlar, qidiruv tizimlari, ijtimoiy tarmoqlar,
"RAQOBATBARDOSH KADRLAR TAYYORLASHDA FAN - TA'LIM - ISHLAB CHIQARISH INTEGRATSIYASINI TAKOMILLASHTIRISH ISTIQBOLLARI " MAVZUSIDAGI XALQARO ILMIY-AMALIY KONFERENSIYA 2G23-yil 22-noyabr
elektron pochta va mobil ilovalar kabi raqamli kanallar orqali reklama qilishdan boshqa narsa emas. Raqamli marketing sohalar hamda tarmoqlardagi
tashkilotlar uchun sehrli tayoq bo'lib chiqmoqda va ta'lim ulardan biridir. Ta'lim sektori har qanday mamlakatning muvaffaqiyati uchun hal qiluvchi ahamiyatga ega. Boshqa har qanday sanoat singari, kiberfazoning va texnologiyaning rivojlanishi unga ta'sir ko'rsatadi. Bu sohada an'anaviy marketing yondashuvlari hali ham qo'llanilayotgan bo'lsada, ta'lim muassasalari ko'plab o'quvchilar va ota-onalarga erishish uchun raqamli ishtirokini oshirishi kerak. Ta'lim sohasida veb va raqamli axborot vositalaridan foydalanish ko'payganligi sababli, ta'lim uchun raqamli marketing istiqbolli platformaga aylanmoqda. Ushbu sohada o'z faoliyatini davom
ettirmoqchi bo'lganlar uchun raqamli marketing bo'yicha bir nechta kurslarni taklif qiladigan ko'plab institutlar mavjud.
Oliy ta'lim xizmatlari bozorida raqamli marketingning ahamiyati. Ishonchlilikni oshiradi : Oliy ta'lim xizmatlari bozoriuchun virtual mavjud bo'lishning asosiy foydasi shundaki, u ishonchni oshiradi. Hech shubha yo'qki, Internet ma'lumotlarga kirishning asosiy manbaiga aylandi. Hamda uni kuzatib borish orqali insonlar ishonchi va qiziqishi saqlab turiladi.
Maqsadli auditoriyaga erishish: Ta'lim muassasalarining maqsadli auditoriyasining deyarli barchasi Internetda yuqori faol bo'lganligi sababli, ularga raqamli marketing orqali murojaat qilish juda oson. Demak, raqamli marketing ta'lim muassasalarining tabiatiga mos keladigan marketingning eng mos va faol shaklidir.
Tezkor va talabga moslashuvchan. Raqamli marketingda tizimga nisbatan tezkor fikrmulohazalarni olish mumkin. Shunday qilib, qisqa vaqt ichida samarasiz strategiyani o'zgartirish va uni yaxshirog'i bilan almashtirish mumkin. Tajriba uchun ham juda ko'p imkoniyatlar mavjud. Shunday qilib, raqamli marketing kanallari maqsadli auditoriyaga, ya'ni Facebook va Twitter kabi ijtimoiy tarmoqlarda yuqori faollikka ega bo'lganlarga reklama xabarini yetkazishning eng tezkor usuli hisoblanadi.
Yuqori konversiyalar: Raqamli marketing ta'lim muassasalariga ijtimoiy tarmoq saytlari, elektron pochta xabarlari, banner reklamalari kabi kengroq platformalarda potentsial talabalar bilan bog'lanish imkonini beradi. Bu o'z navbatida konversiya stavkalariga ta'sir qiluvchi ko'plab trafikni keltirib chiqaradi. Raqamli marketingning o'ziga xos afzalligi shundaki, u Internetning barcha sohalarini qamrab olishga qodir va shuning uchun o'quv muassasalari uchun raqamli marketingda yetakchi konvertatsiya qilish ehtimoli juda yuqori.
Reytingni yaxshilaydi : Agentliklar tomonidan ilmiy muassasalarni tartiblashning asosiy mezonlaridan biri bu uning talabalari, ota-onalari, o'qituvchilari, manfaatdor tomonlari va boshqalardir, va bu fikrlarga raqamli marketing tizimi orqali ta'sir qilish mumkin. Agar talabalar va boshqa manfaatdor tomonlar har qanday ta'lim muassasasi haqida ijobiy fikrga ega bo'lsalar va ular bu haqida Internetda ijobiy gapirsalar, bu ta'lim muassasasining reytingini yaxshilashga yordam beradi. Daromadning o'sishi : Raqamli marketing boshqa an'anaviy marketing usullariga nisbatan hamyonbop. Shunday qilib, bu yangi kelganlar yoki notijorat tashkilotlar uchun yaxshi vositadir. Raqamli marketingdan foyda ko'rmaydigan sohaning o'zi yo'q.Ta'lim sanoati eng yomon zarar ko'rgan tarmoqlardan biri bo'lib, oddiy marketing bilan omon qolish uchun mutlaqo imkoni yo'q. Talabalar o'zlarining ta'lim maqsadlariga erishish uchun ilovalar va elektron ta'lim vositalariga moyil bo'lishdi, chunki dunyoning aksariyat qismlarida universitetlar va boshqa o'quv muassasalari talabalar uchun yopiqligicha qolmoqda. Bunday vaziyatlarda raqamli marketingdan
"RAQOBATBARDOSH KADRLAR TAYYORLASHDA FAN - TA'LIM - ISHLAB
CHIQARISH INTEGRATSIYASINI TAKOMILLASHTIRISH ISTIQBOLLARI" MAVZUSIDAGI XALQARO ILMIY-AMALIY KONFERENSIYA 2023-yil 22-noyabr
to'g'ri foydalanish orqali mavjud tashkilotlar o'z o'rnini saqlab qolishi yoki yangi xizmat ko'rsatuvchilar bozorni yuqori ulushda egallashi mumkin.
Ta'lim muassasalarining barchasi talabalar uchun onlayn kurslarni taklif qilish uchun raqobatlashib kelmoqda, chunki talabalar ham o'z uylarida qulaylik va xavfsizlik, xushmuomalalik, ayniqsa uzoq davom etgan pandemiyadan keyin ko'proq masofaviy o'qishni tanlashmoqda. Bunday holda, ta'lim muassasalari uchun raqamli marketing strategiyalarini qabul qilish bugungi marketing dunyosida majburiydir. Yuqorida muhokama qilinganidek, raqamli marketing ta'lim sektori uchun ko'p foyda keltiradi, ayniqsa, to'g'ri auditoriyaga tejamkorlik bilan erishishda.
Ta'limga qamrov darajasini oshirish uchun maqsadli strategiyalarni amalga oshirish lozim. Oxirgi yillarda oliy ta'lim tizimiga qamrov boshqa davrlarga qaraganda ancha past ko'rsatkichni aks ettirmoqda va bunga talabalarning ko'plab sabablari yoki davlatning ma'lum xatoliklari va kamchiliklari sabab bo'lishi mumkin. Buni quyidagi gistogrammada ko'rish mumkin.
1- rasm. O'zbekistonda ta'lim tizimiga turlar bo'yicha qamrov darajasi (2021-2022)
120
100
80
60
40
20
80
67
Mavjud ta'lim oluvchilar ■ Reja bo'yicha 100
84
38
I
Maktabgacha ta'lim Umumiy ta'lim Oliy ta'lim
Ko'rishimiz mumkinki, oliy ta'limda mavjud ta'lim oluvchilar reja bo'yicha qamrov darajasiga qaraganda 12%ga kam ko'rsatkichni ko'rsatmoqda.Bu jarayonda marketingning "oltin qoidasi" birlamchi deb qaralsa "Iste'molchi- bozorda qirol". Demak xizmat ko'rsatuvchi uning talablariga mos taklif berish orqaligina muvozanatga erishishi va ko'zlagan foydasini qo'lga kiritishi mumkin. Oliy ta'lim daromadli biznes bo'lib, bozor qiymati taxminan 568,2 milliard dollarni tashkil qiladi. Dunyo bo'ylab universitetlar o'zlarining diplom dasturlari uchun faqat eng yaxshi talabalarni jalb qilish uchun raqobatlashadilar.
Ta'lim muassasalari o'zlarining ilmiy daraja dasturlarini agressiv tarzda marketing qilishlari bilan universitetlar uchun ajralib turishi va bo'laj ak talabalarni jalb qilish juda qiyin bo'lib bormoqda. Tanlovlarning ko'pligi tufayli o'quvchilar to'g'ri manzilni topishda ikkilanishadi. Agar universitet eng yaxshi talabalarni jalb qilmoqchi bo'lsa, marketing harakatlari ba'zi savollarga javob berishga qaratilishi kerak. Universitetlar Internet paydo bo'lganidan beri raqamli marketingdan foydalanmoqda. Bu oliy ta'lim muassasalariga maqsadli auditoriya bilan bir zumda bog'lanish imkonini beradi.
0
" RAQOBATBARDOSH KADRLAR TAYYORLASHDA FAN - TA'LIM - ISHLAB
CHIQARISH INTEGRATSIYASINI TAKOMILLASHTIRISH ISTIQBOLLARI " MAVZUSIDAGI XALQARO ILMIY-AMALIY KONFERENSIYA 2023-yil 22-noyabr
Xulosa va takliflar.
Bugungi raqamli landshaftda bo'lajak talabalar maktablar, kollejlar va universitetlarni Google kabi qidiruv tizimlarida topadilar. Universitetlarning ushbu qidiruvlarda ko'rinishi SEO , Facebook reklamalari va ta'lim muassasalari uchun Google reklamalari bilan bog'liq . Agar taklif beruvchi ko'proq talabalarni jalb qilishni va universitetining onlayn ko'rinishini oshirishni istasa, universitetlar uchun raqamli marketing bo'yicha ushbu takliflar ularning maqsadiga mos keladi.
^ Ta'lim muassasasining ijtimoiy raqamli rolini oshirish. Ijtimoiy media oliy ta'limda raqamli marketing uchun birinchi raqamli vositadir. Nega? Chunki talabalar amalda ijtimoiy tarmoqlarda yashaydilar.
^ Videomarketingdan maksimal darajada foydalanish. Video kontenti matn yoki tasvirga asoslangan kontentga nisbatan ancha ko'proq qiymat taklif qiladi. Shuningdek u kontenti ham juda ko'p qirrali. Hozirgi kunda jahon universitetlari veb-saytlariga ko'proq tashrif buyuruvchilarni jalb qilish va ularni o'zgartiruvchi etakchiga aylantirish uchun video kontentidan foydalanmoqda. Video bo'lajak talabalarga ta'lim berish va ularni talabalar hayoti uchun tayyorlash uchun ajoyib vositadir.
^ Samarali qarorlar qabul qilish uchun ma'lumotlarni tahlil qilish va kuzatish:
Google Analytics foydali ma'lumotlarni taqdim etsa-da, veb-sayt sahifalaridagi aniqroq faollikni kuzatish uchun maqsadlarni belgilash Google Analytics avtomatik ravishda taqdim etadigan narsalardan yuqori va undan tashqari kuchli ma'lumotlarni taqdim etadi. Bu ma'lumotlar o'quvchilarning sayt bilan qanday munosabatda bo'lishini va ular qanday harakatlar qilishini yaxshiroq tushunishga yordam beradi. Maqsadlarni kuzatish orqali saytning qaysi sohalari yaxshi ishlashini va qaysi biri yaxshilanishi mumkinligini ko'rish mumkin. Kuzatuv orqali turli segmentlardagi auditoriyani maqsad qilib olish uchun samarali qarorlar qabul qilishda bunda yordam beradigan reklama va boshqa pullik kampaniyalar uchun ma'lumotlardan foydalanish mumkin.
^ Tezkor va qulay platformalar, ilovalar ishlab chiqish. Davlat miqyosidagi mumkin bo'lgan sohalardagi Oliy ta'lim muassasalari uchun online, masofaviy va gibrid ta'lim tizimida o'rinlar yaratish va imkon qadar ularda maksimal ta'lim sifatini ta'minlash. Bu orqali davlatdagi ta'lim tizimidagi qamrovni samarali kengaytirish mumkin. Buning natijasida esa talabalar tomonidan raqamli platformalarga bo'lgan ehtiyoj tabiiy ravishda oshib boradi.
^ Brand xabardorligini oshirish uchun xalqaro reklama displaylaridan foydalanish. Bu orqali davlat ta'lim tizimiga dunyo talabalarini jalb qilish va ilmiy salohiyat va ta'lim sifati bo'yicha yuqorida aytib o'tilgan taraqqiyot maqsadlarida belgilangan reytinglardan o'rin olish mumkin.
^ Professional Raqamli Marketing Agentligi bilan ishlash. Hozirgi kunda bo'lajak talabalarning aksariyati oliy o'quv yurtlarini qidirishni onlayn tarzda boshlaydi va tugatadi. Juda kam universitetlar potentsial talabalarning e'tiborini jalb qila oladi va ularni o'z dasturlariga kirishga majbur qiladi. Universitetlar nomidan raqamli marketingamalga oshirish juda qiyin. Oliy ta'lim sohasi qanchalik daromadli ekanini hisobga olsak, katta raqobat tufayli universitetni kerakli talabalar e'tiboriga olish oson emas. Agar raqamli reklama va universitet marketing kampaniyalarini o'tkazish uchun vaqt yoki resurslar bo'lmasa va
yuqori ro'yxatlardan o'rin olish maqsadiga erishish uchun sifatli natijalarni yaratish borasida professional oliy ma'lumotli raqamli marketing agentligini yollagan ma'qul. Ta'lim
"RAQOBATBARDOSH KADRLAR TAYYORLASHDA FAN - TA'LIM - ISHLAB CHIQARISH INTEGRATSIYASINI TAKOMILLASHTIRISH ISTIQBOLLARI" MAVZUSIDAGI XALQARO ILMIY-AMALIY KONFERENSIYA 2023-yil 22-noyabr
tizimini zamonaviy metodlar va texnologiyalar bilan bog'liq ravishda rivojlantirish maqsadga
an'anaviy yo'l bilan borishga qaraganda ancha tez va samaralidir. Bu yo'lda strategiyani to'g'ri
tanlash va asosiysi qadamlarni o'z o'rnida amalga oshirish ko'zlangan ustuvor vazifadir.
REFERENCES
1. O'zbekiston Respublikasi Prezidentining PF-60 sonli "2022-2026 yillarga mo'ljallangan Yangi O'zbekistonning taraqqiyot strategiyasi to'g'risida"gi farmoni https: //lex.uz/uz/docs/-5841063
2. O'RQ-637-сон 23.09.2020. "Ta'lim to'g'risida"gi qonun. https://lex.uz/docs/-5013007
3. O'zbekiston Respublikasi davlat Statistika qo'mitasi rasmiy sayti https://stat.uz/uz/
4. Alan Charlesworth. Absolute essentials of digital marketing. Routledge-2020. 101 pages.
5. Philip Kotler, H. Kartajaya, I. Setiavan. Marketing 4.0 moving from traditional to digital. 2020
6. Sh. Ganijonovna. "Ta'lim sohasida innovatsion metodlardan foydalanish" JOURNAL OF MARKETING, BUSSINES AND MANAGEMENT. Volume 1 ISSUE 6, 2021 www.jmbm.uz
7. Erkinova N.T. "The importance and role of application of digital marketing strategies in the educational system" , SPECTRUM JOURNAL OF INNOVATION, REFORMS AND DEVELOPMENT Germany, Berlin-2023. https://www.sjird.journalspark.org/index.php/sjird
