Научная статья на тему 'ОИЛАВИЙ (МАИШИЙ) ЗЎРАВОНЛИК ТУШУНЧАСИ: МИЛЛИЙ ВА ХАЛҚАРО ТАЖРИБА'

ОИЛАВИЙ (МАИШИЙ) ЗЎРАВОНЛИК ТУШУНЧАСИ: МИЛЛИЙ ВА ХАЛҚАРО ТАЖРИБА Текст научной статьи по специальности «Гуманитарные науки»

54
9
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
хотини (эр) / собиқ хотин (собиқ эр) / бир рўзғор асосида биргаликда яшаётган шахс / умумий фарзандга эга бўлган шахс / қасддан шикаст етказиш / шаъни ва қадр-қимматини / таҳқирлаш / қўрқитиш / ажратиб қўйиш / таъқиб / жинсий / жисмоний / руҳий / иқтисодий зўравонлик / миллий қонунчилик / халқаро тажриба / жена (муж) / бывшая жена (бывший муж) / сожитель / общий ребенок / умышленное причинение вреда / унижение чести и достоинству / запугивание / изоляция / притеснение / сексуальное / физическое / психическое / экономическое насилие / национальное законодательство / международный опыт.

Аннотация научной статьи по Гуманитарные науки, автор научной работы — Валижон Равшанович Самандаров

Мазкур мақола оилавий (маиший) зўравонлик тушунчасига, зўравонликнинг халқаро даражадаги муаммоларига, миллий қонунчилигимиздаги бўшлиқларга, уларнинг таҳлили ҳамда мазкур муаммоларни бартараф этиш юзасидан таклиф ва тавсияларга бағишланган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Данная статья посвящена понятию семейного (домашнего) насилия, проблемам международного уровня насилия, пробелам нашего национального законодательства, их анализу, а также предложениям и рекомендациям по преодолению этих проблем

Текст научной работы на тему «ОИЛАВИЙ (МАИШИЙ) ЗЎРАВОНЛИК ТУШУНЧАСИ: МИЛЛИЙ ВА ХАЛҚАРО ТАЖРИБА»

ОИЛАВИЙ (МАИШИЙ) ЗУРАВОНЛИК ТУШУНЧАСИ: МИЛЛИЙ ВА

ХАЛЦАРО ТАЖРИБА

Валижон Равшанович Самандаров

Узбекистан Республикаси Хукукни мухофаза килиш академияси "Тергов фаолияти" йуналиши магистратура тингловчиси.

E-mail: valij onsamandarov80@gmail .com

АННОТАЦИЯ

Мазкур макола оилавий (маиший) зуравонлик тушунчасига, зуравонликнинг халкаро даражадаги муаммоларига, миллий конунчилигимиздаги бушликларга, уларнинг тахлили хамда мазкур муаммоларни бартараф этиш юзасидан таклиф ва тавсияларга багишланган.

Калит сузлар: хотини (эр), собик хотин (собик эр), бир рузгор асосида биргаликда яшаётган шахс, умумий фарзандга эга булган шахс, касддан шикаст етказиш, шаъни ва кадр-кимматини, тахкирлаш, куркитиш, ажратиб куйиш, таъкиб, жинсий, жисмоний, рухий, иктисодий зуравонлик, миллий конунчилик, халкаро тажриба.

АННОТАЦИЯ

Данная статья посвящена понятию семейного (домашнего) насилия, проблемам международного уровня насилия, пробелам нашего национального законодательства, их анализу, а также предложениям и рекомендациям по преодолению этих проблем.

Ключевые слова: жена (муж), бывшая жена (бывший муж), сожитель, общий ребенок, умышленное причинение вреда, унижение чести и достоинству, запугивание, изоляция, притеснение, сексуальное, физическое, психическое, экономическое насилие, национальное законодательство, международный опыт.

ANNOTATION

This article is devoted to the concept of family (domestic) violence, problems of the international level of violence, gaps in our national legislation, their analysis, as well as proposals and recommendations for overcoming these problems.

Keywords: wife (husband), ex-wife (ex-husband), cohabitant, common child, intentional harm, humiliation of honor and dignity, intimidation, isolation,

971

April 24, 2024

harassment, sexual, physical, mental, economic violence, national legislation, international experience.

Оиладаги зуравонлик - бу ижтимоий жараён булиб, хар туртинчи оилада у ёки бу куринишда намоён булади. Болалар, аёллар, кариялар, ногиронлар эса мазкур жиноятдан энг куп азият чекадиган тоифадир. Тадкикотларга кура, оиладаги зуравонликка учраган аёлларнинг 60-70 фоизи хукукни мухофаза килувчи органларга мурожаат килмайди.

Миллатимиз болажон халк, оилам, фарзандим деб тинмай мехнат килади. Айникса узбек аёли фарзанд ва оиласининг фаровонлиги учун хар кандай кийинчилигу, азоб-укубатларни енгиб утишга тайёр. Аммо андишанинг отини куркок куйиб, оилада аёлларга, оиланинг ижтимоий жихатдан заиф катламига нисбатан зуравонлик килиш жиддий салбий окибатларни келтириб чикариши мумкин.

Хуш оилавий (маиший) зуравонлик узи нима? Оилавий зуравонлик деганда - инсонга нисбатан унинг якин одами томонидан тажовузкор муносабатда булиш, куч ишлатиш тушунилади. Одатда бундай тажовузкорлик жисмонан (калтаклаш), жинсий, рухий босим (куркитиш, хакорат килиш, назарга олмаслик) ёки иктисодий (топилган пул, моддий манбаларни назорат килиш ва улар оркали босим утказиш) йули билан амалга оширилади.

Оддий килиб айтганда, оилавий зуравонлик бу - оиладаги муносабатларнинг бузилишига карамай, бир шахснинг оиланинг иккинчи шахсига карам булганлиги окибатида унинг босим ва зуравонликларга чидаб келишидир.

"Оила аъзолари" тушунчаси кенг тушунча булиб, унинг таркибига нафакат кондош ёки конуний кариндошлар, балки бирга яшовчилар (жинсий шериклар, угай ота, угай она ва бошкаларни) хам киритиш мумкин.

Биз юкорида оилавий зуравонлик юзасидан оддий тушунчаларни бериб утдик, лекин конун нуктаи-назаридан оилавий зуравонлик деганда нимани тушуниш керак?

Узбекистон Республикасининг 2019 йил 02 сентябрдаги «Хотин-кизларни тазйик ва зуравонликдан химоя килиш тугрисида»ги конунида зуравонликнинг жинсий, жисмоний, рухий ва иктисодий турларига таъриф берилган [1].

Мамлакатимизда оиладаги (маиший) зуравонликларни олдини олиш борасида кенг ислохотлар амалга оширилмокда. Миллий конунчилигимиздаги мавжуд бушликлар тулдирилиб, зарур чоралар курилмокда.

972

April 24, 2024

Дархакикат, «Хотин-кизлар ва эркаклар учун тенг хукук хамда имкониятлар кафолатлари тугрисида»ги Узбекистон Республикаси конуни [2], «Хотин-кизларни куллаб-кувватлаш, уларнинг жамият хаётидаги фаол иштирокини таъминлаш тизимини янада такомиллаштириш чора-тадбирлари тугрисида»ги [3] Президент карори ушбу йуналишдаги тадбирларда мухим хукукий асос хисобланса, Узбекистон Республикаси Президентининг 2022 йил 28 январдаги 60-сон Фармони билан тасдикланган «2022-2026 йилларга мулжалланган Янги Узбекистоннинг тараккиёт стратегияси» 69-максади айнан оилани, хотин-кизларни куллаб-кувватлашга багишлангани, бунда жамиятда хотин-кизларга тазйик ва зуравонликка нисбатан муросасизлик мухитини яратиш, хотин-кизларнинг хукуклари ва конуний манфаатларини таъминлашга алохида эътибор каратилгани бежиз эмас [4].

Узбекистон Республикасининг 2023 йилдаги «Хотин-кизлар ва болалар хукуклари, эркинликлари хамда конуний манфаатларини ишончли химоя килиш тизими янада такомиллаштирилиши муносабати билан Узбекистон Республикасининг айрим конун хужжатларига узгартиш ва кушимчалар киритиш тугрисида»ги ^онуни том маънода оилавий (маиший) зуравонлик жиноятларини олдини олишда туб бурулиш ясади, десак адашмаган буламиз.

Ушбу конуннинг кабул килинишига сабаб булган статистик маълумотлар мурожаат киладиган булсак, 2022 йил давомида тазйик ва зуравонликдан жабрлангани учун 38 мингга якин хотин-кизга химоя ордерлари берилган. Уларнинг 21,5 мингдан ортиги рухий зуравонлик, 9 минг 804 таси жисмоний зуравонлик, 378 таси иктисодий зуравонлик, 42 таси жинсий зуравонлик хамда 7 мингдан ортиги тазйик холатларига учраган.

Мазкур конун имзолангунга кадар, 16 ёшга тулмаган шахс билан унинг розилиги асосида жинсий алокада булган шахс (айбланувчи) жабрланувчининг ёшини билмаганлигини бахона килиб енгилрок модда билан жавобгарликка тортилар эди. Ушбу конун билан бундай тоифадаги айбланувчиларнинг жиноий жавобгарликка тортилиши мукаррарлиги таъминланди ва айбланувчи жабрланувчининг ёшини билган-билмаганлигидан катъий назар Жиноят кодексининг тегишли моддаси билан жиноий жазога тортилиши белгиланди.

Ушбу конун билан жинсий турдаги жиноятларнинг ижтимоий хавфлилик даражаси бир погона орттирилиб, илгари унча огир булмаган турдаги жиноятлар огир жиноятлар турига, огир жиноятлар эса ута огир жиноятлар турига киритилди.

Уз навбатида Жиноят кодексининг 58-моддасига хам тегишли узгартиришлар киритилиб, болаларнинг жинсий эркинлигига карши содир

April 24, 2024

973

этилган жиноятлар тинчлик ва инсоният хавфсизлигига карши жиноятларга тенглаштирилди. Бундай жиноятларни содир этган шахсларга муддатидан олдин шартли озод килиш ёки жазони енгилроги билан алмаштириш тарикасидаги либерал жазолар кулланилмаслиги катъий норма билан белгилаб куйилди.

Ушбу конун билан, содир этилганлиги учун маъмурий жавобгарлик назарда тутилган янги нормалар, яъни шахвоний шилкимлик килиш хамда оилавий (маиший) зуравонлик Маъмурий жавобгарлик тугрисидаги кодексга алохида модда билан киритилди.

Хулоса килиб айтганда, мамлакатимизда аёллар хукукларини ишончли химоя килиш, оилавий зуравонлик жиноятларига баорхам бериш максадида, шунингдек халкаро-хукукий нормаларда берилган тавсиялардан келиб чикиб, оилавий (маиший) зуравонлик учун маъмурий ва жиноий жавобгарлик белгиланди.

Оилавий зуравонлик жиноятларидан жабрланаётганлар юзасидан билдирилган фикрлар айнан бир жинс яъни хотин-кизларга каратилгани бежиз эмас. Тугри оилавий зуравонликдан эркак хам жабр куриши мумкин, лекин тахлилларга кура мамлакатимизда оилавий зуравонликдан асосан аёллар, вояга етмаганлар, ногиронлар, кариялар купрок жабрланмокдалар.

Яна статистик маълумотларга эътибор каратсак. Жинсий шериклари томонидан жинсий ёки жисмоний зурланишга дучор булган (15-49 ёшдаги) аёллар сони 2021 йилда 11 тани ташкил этган булса, 2022 йилда 28 тани ташкил этган [5].

Суд органлари томонидан аёлларга нисбатан зуравонлик ва тазйик утказиш билан боглик курилган жиноят ишлари 2023 йилда 2638 тани ташкил этиб, жиноят ишлари доирасида 3082 нафар аёл жабрланувчи деб топилган [6].

16 ёшга тулмаган бола билан жинсий муносабатга киришишда айбдор деб топилган шахслар сони 2019 йилда 99 тани, 2020 йилда 153 тани, 2021 йилда 216 тани, 2022 йилда 238 тани ташкил этган.

14 ёшга тулмаган вояга етмаган билан зурлик ишлатиб, жинсий алока килиш туридаги жиноятлар сони 2019 йилда 52 тани, 2020 йилда 35 тани, 2021 йилда 57 тани, 2022 йилда эса 73 тани ташкил этган .

Оиладаги зуравонликнинг асосий максади, шахсни куркитиш оркали жабрланувчи устидан мутлак хукмронлик урнатишдир. Айрим ота-оналар шу йул оркали хурмат козонишга харакат килса, баъзи эр-хотин ёки шерикликда яшаётган шахслар содиклик ва вафодорликни саклаб колмокчи буладилар.

974

April 24, 2024

Огзаки жанжал, хакорат килиш, калтаклаш, тухмат, мол-мулкка касддан шикаст етказиш ва бошка холатлар зуравонликнинг оилалардаги энг куп таркалган турларидан бири булиб, зуравон жабрланувчи шахсини тахкирлаш оркали вазиятни шахсан назорат килишга интилади. Таъкидлаб утиш лозим огзаки жанжал ва хакоратлар ортидан шахсга тан-жарохати етказиш каби маъмурий хукукбузарликлар, жиноятлар содир этилади.

Узбекистон Республикаси Жиноят кодексининг 104, 105, 110-моддалари 1-кисми, 109-моддаси 2-кисми хавола этувчи характерга эга булиб, ушбу Кодекснинг 1261-моддасида назарда тутилган жиноят аломатлари булмаган такдирда шахсни юкоридаги моддаларнинг тегишли кисми билан жиноий жавобгарликка тортиш мумкин.

Яъни Жиноят кодексининг 104, 105, 110-моддалари 1-кисми хамда 109-моддаси 2-кисмида курсатилган жиноятлар шахс шундай харакатлари учун маъмурий жавобгарликка тортилганидан сунг хамда оилавий зуравонлик окибатида келиб чиккан булса, шахс Жиноят кодексининг 1261-моддасининг тегишли кисми билан жавобгарликка тортилиши лозим.

Узбекистон Республикасининг МЖтК 592-моддаси 1-кисмида курсатилган хукукбузарликни содир этган шахс базавий хисоблаш микдорининг ун бараваридан йигирма бараваригача микдорда жарима ёки ун суткагача муддатга маъмурий камок, шунингдек 2-кисмида курсатилган хукукбузарликни содир этган шахс базавий хисоблаш микдорининг ун бараваридан йигирма бараваригача микдорда жарима ёки ун беш суткагача муддатга маъмурий камок жазосига тортилиши мумкин [7].

Шахсга етказилган тан-жарохатлари буйича маъмурий ишлар Ички ишлар органлари томонидан расмийлаштирилиб, судга юборилади. Судда хар иккала томон иштирок этиши шарт, бирок гумонланувчи суд томонидан айбдор деб топилган такдирда суд айбланувчига жарима ёки маъмурий камок жазосини куллаши мумкин. Лекин масаланинг мухим жихати шундаки, бу тоифадаги маъмурий ишларни куриб чикишда жабрланувчига етказилган зарарни ундириш масаласи очик колдирилади ва келгусида жабрланувчи узига етказилган зарарни ундириш учун фукаролик тартибида судга даъво аризаси билан мурожаат килишига тугри келади.

Назарий томондан эса хукукбузар ва жабрланувчи суд мухокамаси жараёнида ярашиб олишлари мумкин. Куп холларда оилавий зуравонлик буйича судга юборилган маъмурий ишларни куриб чикиш жараёнида, жабрланувчи аризасини чакириб олиш хакида судга мурожаат билан чикади.

975

April 24, 2024

Агар, мукаддам Маъмурий жавобгарлик тугрисидаги кодекснинг 592-моддаси билан маъмурий жавобгарликка тортилган айбдор шахс, худди шундай хукукбузарликни такроран содир этса унинг харакатлари Жиноят кодексининг 1261-моддаси 1 ёки 2-кисмлари билан квалификация килинади.

Узбекистон Республикаси Олий суди Пленумининг 2007 йил 27 июндаги «Баданга касддан шикаст етказишга оид ишлар буйича суд амалиёти тугрисида»ги 6-сон ^арори 3-бандига асосан, Жиноят кодекси 104—110-моддалари буйича жавобгарлик айбдорда мазкур моддалар диспозициясида курсатилган шикастни бошка бир одамга хукукка хилоф равишда етказишга нисбатан касд (тугри ёки эгри) мавжуд булгандагина келиб чикади [8].

Агар айбдор уз харакати ёки харакатсизлигининг ижтимоий хавфли эканлигини англаса, жабрланувчи баданига муайян даражада шикаст етказиши мумкинлигига кузи етса ва шуни хохласа ёинки хохламасада, бунга онгли равишда йул куйса ёки уз килмишидан келиб чикадиган окибатларга бефарк караса, барча килмиш аслида келиб чиккан окибатлар буйича квалификация килинади.

Узбекистон Республикасининг Оила кодекси 8-моддасида (оилавий муносабатларда махаллий урф-одат ва анъаналарнинг кулланилиши) конунчиликда оилавий муносабатларни тартибга солишга оид тегишли нормалар булмаган такдирда, Узбекистон Республикасининг конунчилиги тамойилларига зид булмаган махаллий урф-одат ва анъаналар кулланилади деб, курсатиб утилган [9].

Мазкур кодекснинг 57-моддасида берилган таърифга кура, бир умумий учинчи шахсдан (аждоддан) келиб чиккан шахслар кариндошлар хисобланади. Икки шахс уртасидаги тугри шажара буйича кариндошликнинг якинлиги кариндошлик даражаси, яъни тугилиш сони билан белгиланади.

Оила кодексининг 8-моддасида берилган таърифдан келиб чикиб, оилавий муносабатларда махаллий урф-одат ва анъаналарнинг кулланилиши нуктаи-назаридан кариндошларнинг урни хам борлигини тушуниш мумкин.

Юкоридагиларга асосан оиладаги зуравонлик жиноятларига бевосита кариндошлар хам алокадор булиши мумкинлиги хакидаги фикрлар вужудга келади. Содда килиб айтганда (миллий менталитетимиз нуктаи-назаридан) бир рузгорда яшамайдиган кариндошлар - амаки ёки тога, опа ёки сингил, ака ёки ука, бобо ёки буви хам оила ишларига аралашиши, оилавий (маиший) зуравонликка йул куйиши мумкин.

Демак, Жиноят кодексининг 1261-моддаси хамда Маъмурий жавобгарлик тугрисидаги кодекснинг 592-моддаси диспозициясида белгиланган хотин ёки

April 24, 2024

976

эр, собик хотин ёки собик эр тушунчаларини кенгайтириш, ушбу моддалар диспозициясининг жавобгарлик доирасига тугри шажарадаги иккинчи даражадаги хамда ён шажара буйича "кариндошлар" тоифасини хам киритиш назаримизда максадга мувофик булади.

Оилавий (маиший) зуравонлик жиноятлари, хусусан хотин-кизларга нисбатан содир этилаётган зуравонлик халкаро ташкилотларнинг хам диккат марказида турибди.

Бирлашган миллатлар ташкилоти уз фаолиятини бошлаши биланок аёллар муаммоларига жиддий эътибор каратди. БМТ Иктисодий ва Ижтимоий кенгашини ташкил этиш билан бир вактда Инсон хукуклари буйича комиссия хамда аёллар масаллалари буйича Комиссиянинг тузилиши юкоридаги фикрларимизнинг яккол далилидир. Кейинчалик аёлларга нисбатан зуравонлик ва тазйикнинг хар кандай куринишига карши курашиш, уни бартараф этиш масаласи мазкур халкаро ташкилотнинг доимий эътиборида булиб келди [10].

2020 йилнинг март ойида аёллар масалалари буйича Комиссия фаолиятига багишланган сессияда, БМТ Бош котибининг ахбороти эълон килиниб, унда «хотин-кизларга нисбатан зуравонлик кенг таркалган ходиса сифатида давом этиб келаётганлиги» таъкидлаб утилган [11].

Бутунжахон согликди саклаш ташкилоти берган маълумотларда, дунёда хар учинчи аёл яъни, аёлларнинг 35 фоизи бутун умри давомида жисмоний ёки жинсий зуравонликка учрайди, 30 фоиз аёллар уз хаёти давомида бирга яшовчи шахслар томонидан жисмоний ёки жинсий зуравонликнинг у ёки бу куринишига дучор булганликларини маълум килганлар, шунингдек аёлларга нисбатан содир этилган котиллик жиноятларининг 38 фоизи уларнинг якин шериклари яъни эркаклар томонидан содир этилган [12].

Факат 2017 йилнинг узида оиланинг бошка аъзоси ёки якин шериклари томонидан хар куни 137 нафар аёл улдирилган [13]. Шунингдек, дунёда бир миллиардга якин аёл бирга яшовчи шериги ёки оила аъзоси томонидан содир этилган жинсий зуравонликдан, 1, 4 миллиард аёл иктисодий зуравонликдан химояланмаган. 359 миллион аёл иш фаолияти давомида, 1,5 миллиард аёл укиш ва таълим жараёнида хамда 2,2 миллиард аёл жамоат жойларида жинсий шилкимликларга, тазйикларга дучор булади [14].

Бутунжахон Банки маълумотларига кура, бугунги кунга келиб дунёнинг 155 та давлатида оилавий зуравонликка карши конунлар кабул килинган [15].

2014-2018 йиллар давомида оилавий зуравонликни таъкиб килувчи конун кабул килган давлатлар 70,9 фоиздан 75,9 фоизга, жинсий таъкибга карши конун кабул килган давлатлар сони 83,7 фоиздан 86,5 фоизга ошган [16].

April 24, 2024

977

Шу билан бирга, БМТга аъзо давлатларнинг яримидан купида иктисодий зуравонликдан химоя килиш масалалалари тартибга солинмаган. Оилавий зуравонлик конун нормалари билан таъкибга олинган давлатларнинг учдан икки кисмида, расман никохда булмаган жинсий шерикларга нисбатан жавобгарлик назарда тутилмаган. Дунёнинг бор-йуги 30 фоиздан ортик давлатларида жинсий зуравонлик жиноятлари учун жиноий жавобгарлик белгиланган холос [17].

Оилавий зуравонлик жиноятларини олдини олиш масалалари Европа Кенгаши тизимида Истанбул конвенцияси номи билан танилган махсус худудий Конвенция асосида батафсил ишлаб чикилган. Конвенция 2011 йил 7 апрелда кабул килинган булиб, 2014 йилнинг 1 августидан кучга кирган [18].

Мазкур Конвенция бир катор хатти-харакатларни жиноят сифатида бахолаб, иштирокчи давлатлардан ушбу жиноятларни уз конунчилигига имплементация килишни талаб килади.

Х,алкаро-хукукдй хужжатлар хамда тахлиллар асосида билдирилган фикрлар масаланинг накадар мухимлигини курсатиши нуктаи-назаридан мамлакатимизда оилавий (маиший) зуравонлик жиноятларига жиддий эътибор каратишни, бундай жиноятларни доимий мониторинг килиб боришни таказо этади.

Бунда оилавий (маиший) зуравонликдан жабрланиш виктимлиги юкори булган шахсларни давлат томонидан ижтимоий химояга олиш, уларнинг моддий карамлигини камайтириш максадида жамгармалар ташкил этиш, ушбу тоифани хам иктисодий хам ижтимоий жихатдан куллаб-кувватлаш механизмини ишлаб чикиш, Узбекистон Республикаси Маъмурий жавобгарлик тугрисидаги Кодекси 592-моддаси хамда Жиноят кодексининг 1261-моддалари диспозициясидаги жавобгарликка тортилиши мумкин булган шахслар доирасини кенгайтириш максадга мувофик деб хисоблаймиз.

Зеро, оила жамиятнинг бир булаги булиб, ундаги муаммолар бевосита жамоатчилик иштирокида мунтазам хал этиб борилмаса, бу турдаги хукукбузарликларни олдини олишга каратилган профилактик чора-тадбирлар сифатли ташкиллаштирилмаса, келгусида бундай назоратсизлик миллат генофондига, миллий кадриятларимизга асосланган оила институтига жиддий салбий таъсир курсатиши мумкин.

REFERENCES

1. Узбекистон Республикасининг Хотин-кизларни тазйик ва зуравонликдан химоя килиш тугрисидаги Конуни (lex.uz)

April 24, 2024

978

National University of Uzbekistan Current Issues and Modern Trends of Social and Humanitarian Sciences

Национальный университет Узбекистана Современные тенденции и актуальные вопросы социально-гуманитарных наук

^^zbekjStan^jlliy^niViiSiieii^^^

2. УРК-562-сон 02.09.2019. Хотин-кизлар ва эркаклар учун тенг хукук хамда имкониятлар кафолатлари тугрисида (lex.uz)

3. ПК-5020-сон 05.03.2021. Хотин-кизларни куллаб-кувватлаш, уларнинг жамият хаётидаги фаол иштирокини таъминлаш тизимини янада такомиллаштириш чора-тадбирлари тугрисида (lex.uz)

4. Узбекистон Республикаси Президентининг Фармони ПФ-60-сон 28.01.2022 йил "2022-2026 йилларга мулжалланган Янги Узбекистоннинг тараккиёт стратегияси тугрисида" (lex.uz).

5. http://stat.uz

6. https://stat.sud.uz

7. Узбекистон Республикасининг Маъмурий жавобгарлик тугрисидаги кодекси (lex.uz)

8. Узбекистон Республикаси Олий суди Пленумининг 2007 йил 27 июндаги "Баданга касддан шикаст етказишга оид ишлар буйича суд амалиёти тугрисида"ги 6-сон Кдрори.

9. Узбекистон Республикасининг Оила кодекси (lex.uz)

10. Пекинская декларация и Платформа действий // Официальный сайт ООН. Режим доступа: http: //www. un. org/womenwatch/daw/beii ing/pdf/BDPfA%20R. pdf.

11. Обзор и оценка хода осуществления Пекинской декларации и Платформы действий и итоговых документов двадцать третьей специальной сессии Генеральной Ассамблеи ООН. С.5 // Официальный сайт ООН. Режим доступа: https://undocs.Org/ru/E/CN.6/2020/3.

12. Глобальные и региональные оценки насилия в отношении женщин: распространенность и последствия для здоровья в связи с насилием со стороны интимного партнера и сексуального насилия со стороны лица, не являющегося партнером. С.1 // Официальный сайт ВОЗ. Режим доступа: https://apps.wh0.int/iris/bitstream/handle/10665/85241/WH0_RHR_HRP_13.06_rus. pdfjsessionid=DE51EEEA3B 60EC623550B39B68AE03D2?sequence=5.

13. Обзор и оценка хода осуществления Пекинской декларации и Платформы действий и итоговых документов двадцать третьей специальной сессии Генеральной Ассамблеи ООН. С.64 // Официальный сайт ООН. Режим доступа: https://undocs.org/ru/E/CN.6/2020/3 (дата обращения: 26.02.2024).

14. Ending violence against women and girls, Global and regional trends in women's legal protection against domestic violence and sexual harassment. Official website of the World Bank. P.11. Mode of access: http://pubdocs.worldbank.org/en/679221517425064052/EndingViolenceAgainstWo menandGirls-GBVLawsFeb2018.

979

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

April 24, 2024

National University of Uzbekistan Current Issues and Modern Trends of Social and Humanitarian Sciences

Национальный университет Узбекистана Современные тенденции и актуальные вопросы социально-гуманитарных наук

^^zbekjStan^jlliy^niViiSiieii

15. Women, Business and the Law 2020. Official website of the World Bank. P.15. Mode of access: https://openknowledge.worldbank.org/bitstream/handle/10986/32639/978146481532 4.pdf (accessed 10.10.2021).

16. Ending violence against women and girls, Global and regional trends in women's legal protection against domestic violence and sexual harassment. P.2. Official website of the World Bank. Mode of access: http://pubdocs.worldbank.org/en/679221517425064052/EndingViolenceAgainstWo menandGirls-GBVLawsFeb2018.pdf (accessed 26.02.2024)

17. Ending violence against women and girls, Global and regional trends in women's legal protection against domestic violence and sexual harassment. P.2. Official website of the World Bank. Mode of access: http://pubdocs.worldbank.org/en/679221517425064052/EndingViolenceAgainstWo menandGirls-GBVLawsFeb2018.pdf (accessed 26.02.2024).

18. Конвенция Совета Европы по предотвращению и борьбе с насилием в отношении женщин и домашним насилием (CETS N 210) (заключена в г. Стамбуле 11 мая 2011 года) // Официальный сайт Совета Европы. Режим доступа: https://rm.coe.int/168046253f (дата обращения: 28.02.2024)

980

April 24, 2024

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.