Научная статья на тему 'ОҒИР АТЛЕТИКА БЎЙИЧА ЎЗБЕКИСТОН ВА ХИТОЙ МИЛЛИЙ ТЕРМА ЖАМОАЛАРИНИНГ ТОКИО-2020 XXXII ЁЗГИ ОЛИМПИЯ ЎЙИНЛАРИДАГИ ИШТИРОКИНИНГ ПЕДАГОГИК ТАҲЛИЛИ'

ОҒИР АТЛЕТИКА БЎЙИЧА ЎЗБЕКИСТОН ВА ХИТОЙ МИЛЛИЙ ТЕРМА ЖАМОАЛАРИНИНГ ТОКИО-2020 XXXII ЁЗГИ ОЛИМПИЯ ЎЙИНЛАРИДАГИ ИШТИРОКИНИНГ ПЕДАГОГИК ТАҲЛИЛИ Текст научной статьи по специальности «СМИ (медиа) и массовые коммуникации»

CC BY
34
9
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ЮқОРИ МАЛАКАЛИ ОғИР АТЛЕТИКАЧИЛАР / ТОКИО-2020 ЁЗГИ ОЛИМПИЯ ЎЙИНЛАРИ / ДАСТ КЎТАРИШ / СИЛТАБ КЎТАРИШ / ПЕДАГОГИК ТАҲЛИЛ / САМАРАЛИ УРИНИШЛАР / ТЕХНИК-ТАКТИК ТАЙЁРГАРЛИК

Аннотация научной статьи по СМИ (медиа) и массовым коммуникациям, автор научной работы — Маткаримов Р.М., Баязитов К.Ф., Арзиқулов М.Ў.

Ушбу мақолада оғир атлетика бўйича Ўзбекистон ва Хитой миллий терма жамоаларининг Токио-2020 олимпиада ўйинларидаги спорт натижаларининг педагогик таҳлили ҳамда юқори малакали оғир атлетикачиларнинг техник-тактик тайёргарлиги, олимпия ўйинларида уларга берилган имкониятлардан фойдаланишлар ва уринишлар самарадорлиги масалалари ёритилган.В данной статье рассматривается педагогический сравнительный анализ спортивных результатов национальных сборных команд Узбекистана и Китая по тяжелой атлетике выступивших на Олимпийских играх в Токио-2020, а также анализ технико-тактической подготовки и эффективного использования попыток высококвалифицированными тяжелоатлетами.In this article described a pedagogical comparative sports results’ analysis of the national weightlifting teams of Uzbekistan and China in Olympic Games in Tokyo-2020, as well as technical and tactical training analysis and the efficiency usage of attempts by highly qualified weightlifters.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «ОҒИР АТЛЕТИКА БЎЙИЧА ЎЗБЕКИСТОН ВА ХИТОЙ МИЛЛИЙ ТЕРМА ЖАМОАЛАРИНИНГ ТОКИО-2020 XXXII ЁЗГИ ОЛИМПИЯ ЎЙИНЛАРИДАГИ ИШТИРОКИНИНГ ПЕДАГОГИК ТАҲЛИЛИ»

Техника, тактика и методика спортивной тренировки

Муаллиф билан богланиш учун:

matkarimov71@list.ru

Педагогика фанлари номзоди, профессор Узбекистонда хизмат курсатган спорт устози, Р.М. МАТКАРИМОВ1 Педагогика фанлари номзоди, доцент К.Ф. БАЯЗИТОВ2

Педагогика фанлари буйича фалсафа доктори, доцент М.У. АРЗЩУЛОВ1 1Жисмоний тарбия ва спорт илмий тадкикотлар институти 2Узбекистон давлат жисмоний тарбия ва спорт университети Чирчик шахри, Узбекистон

ОГИР АТЛЕТИКА БУИИЧА УЗБЕКИСТОН ВА ХИТОЙ МИЛЛИЙ ТЕРМА ЖАМОАЛАРИНИНГ ТОКИО-2020 XXXII ЁЗГИ ОЛИМПИЯ УЙИНЛАРИДАГИ ИШТИРОКИНИНГ ПЕДАГОГИК ТАХДИЛИ

Аннотация

Annotation

В данной статье рассматривается педагогический сравнительный анализ спортивных результатов национальных сборных команд Узбекистана и Китая по тяжелой атлетике выступивших на Олимпийских играх в То-кио-2020, а также анализ технико-тактической подготовки и эффективного использования попыток высококвалифицированными тяжелоатлетами.

Ключевые слова: высококвалифицированные тяжелоатлеты, летние Олимпийские игры Токио-2020, толчок, рывок, педагогический анализ, эффективные попытки, технико-тактическая подготовка.

Ушбу маколада огир атлетика буйича Узбекистон ва Хитой миллий терма жамоалари-нинг Токио-2020 олимпиада уйинларидаги спорт натижаларининг педагогик та^лили хдмда юкори малакали огир атлетикачиларнинг техник-тактик тайёргарлиги, олимпия уйинларида уларга берилган имкониятлардан фойдаланишлар ва уринишлар самарадорлиги масалалари ёритилган.

Калит сузлар: юцори малакали огир атлетикачилар, Токио-2020 ёзги Олимпия уйинлари, даст кутариш, силтаб кутариш, педагогик тацлил, самарали уринишлар, техник-тактик тайёргарлик.

In this article described a pedagogical comparative sports results' analysis of the national weightlifting teams of Uzbekistan and China in Olympic Games in Tokyo-2020, as well as technical and tactical training analysis and the efficiency usage of attempts by highly qualified weightlifters.

Key words: highly qualified weightlifters, Tokyo 2020 Summer Olympics, snatch,Clean and jerk, pedagogical analysis, effective attempts, technical-tactical training.

Жамиятимизда соглом турмуш тарзини шакллан-тириш, ахолининг, айникса, ёш авлоднинг жисмоний тарбия ва оммавий спорт билан мунтазам шугулла-ниши учун замон талабларига мос шарт-шароитлар яратиш, спорт мусобакалари оркали ёшларда уз иро-даси, кучи ва имкониятларига булган ишончни му-стахкамлаш, мардлик ва ватанпарварлик, она-ватанга садокат туйгуларини камол топтириш, шунингдек, ёшлар орасидан иктидорли спортчиларни саралаб олиш ишларини тизимли ташкиллаштириш хамда жисмоний тарбия ва оммавий спортни янада ривож-лантиришга йуналтирилган кенг куламли ишлар амалга оширилмокда.

Узбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 3 июндаги "Жисмоний тарбия ва оммавий спортни янада ривожлантириш чора-тадбирлари тугрисида"ги ПК-3031-сонли карорида мамлака-тимизда оммавий спортни ва олимпия харакатини ривожлантириш хамда Узбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 9 мартдаги "Узбекистон спортчиларини 2020 йил Токио шахри (Япония) да булиб утадиган XXXII ёзги Олимпия ва XVI Паралимпия уйинларига тайёрлаш тугрисида"ги ПК-2821-сонли карорида, олимпизим гояларини кенг таргиб этиш, республикамизда олимпия спорт турларини янада такомиллаштириш, шунингдек,

жамиятда соглом турмуш тарзини шаклланти-риш, ахолининг кенг катламини айникса ёшларни жисмоний тарбия ва спорт билан шугулланишга жалб этиш, мамлакат спортчиларини Олимпия ва Осиё уйинлари, жахон ва осиё чемпионатлари хамда бошка йирик халкаро спорт мусобакаларига тайёрлаш, уларнинг мазкур уйинларда муваффаки-ятли катнашишларини таъминлаш максадида катор ишлар олиб борилмокда.

Шунингдек, юртимизда аёллар спорти ривожла-ниб бораётгани хам эътирофга сазовордир. Буни Токио Олимпиадасида 28 нафар спортчи кизлари-миз катнашганида хам куриш мумкин. Бу мустакил Узбекистон тарихида рекорд натижа хисоблана-ди. Президентимиз огир атлетика бахсларининг энг ёш иштирокчиси булган 19 ёшли Кумушхон Файзуллаевани хам тилга олди1.

Хусусан, олимпия спорт турлари республикамизда устувор, истикболли ва ривожланаётган турларга ажратилиб, ушбу спорт турларини янада ривожлан-тириш буйича кушимча чора-тадбирлар курилмокда. Кейинги вактларда огир атлетика буйича Узбекистон миллий терма жамоаси йирик халкаро спорт мусо-

1 Узбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев

13 август куни XXXII ёзги Олимпия уйинларида иштирок этган спортчи ва мураббийлар билан учрашди.

СМ

о

см ю

го та t

0 Q. W

1

с го

Техника, тактика и методика спортивной тренировки

см о см ю

го га

О ю

бакаларида муваффакиятли иштирок этиб келмокда. Огир атлетика спорт тури мамлакатимизда устувор олимпия спорт турлари каторига киритилганлиги сабабли огир атлетика буйича Узбекистон миллий терма жамоасининг Токио-2020 Олимпия уйинлари-даги иштироки буйича спорт натижалари педагогик тадлил килинди.

Огир атлетикачиларнинг халкаро мусобакалар-да муваффакиятли иштироки купгина омилларга, жумладан, уларнинг техник-тактик тайёргарлигига боглик. Огир атлетикачилар тактик тайёргарлиги-нинг узига хос омили мусобакада бошлангич кута-риладиган огирликка бехато буюртма бериш ва дар бир машкда штангага учта ёндашув имкониятидан муваффакиятли фойдаланишни, сунгги ёндашувда эса шу тайёргарлик даражаси учун мумкин булган энг юкори натижани намойиш этишни кузда тутиб мулжал олишлари керак.

Даст ва силтаб кутариш машкида учала ёндашу-вни бехато амалга ошириш куп жидатдан спортчи-нинг техник-тактик тайёргарлигини, хусусан, унинг мусобака машкларни бажаришдаги баркарорлиги-нинг ишончлилиги билан белгиланади.

Огир атлетикачиларнинг мусобакага чикиши баркарор ва ишончли булишида мусобака машкини ташкил этувчи таркибий кисмлар занжирида буш халкаларнинг йуклиги жуда мудим адамиятга эга.

Педагогик тадлилнинг максади. Юкори ма-лакали Узбекистон ва Хитой огир атлетикачиларни Токио-2020 XXXII ёзги Олимпия уйинларидаги техник-тактик тайёргарлигини бадолаш.

Педагогик тадлилни ташкил этиш. Узбекистон ва Хитой терма жамоаларининг техник-тактик тай-ёргарлигини бадолаш максадида махсус педагогик тадлил утказилди. Юкори малакали огир атлетикачиларни 2020 йил Япониянинг Токио шадрида утказилган XXXII ёзги Олимпия уйинларида огир атлетикачиларнинг иштироки видео тасвирга оли-ниб, педагогик кузатувлар ёрдамида мусобакада бошлангич огирликка буюртма бериш, огирлик кушиш, штангага ёндашувлар уртасида берилган вактдан унумли фойдаланиш долати, заиф жойларни ва уларнинг сабаблари урганилди. Ушбу педагогик тадлилларда эркаклар ва аёллар терма жамоасининг XXXII ёзги Олимпия уйинларида мусобакалардаги натижалари куриб чикилди.

Огир атлетикачиларнинг техник-тактик тайёргарлигини бадолаш мезони, мусобакаларда берилган имкониятлардан самарали фойдаланиш курсат-кичлари билан бадоланади. Яъни 85% дан юкори имкониятлардан фойдаланилса аъло, 70% дан юкори имкониятлардан фойдаланилса яхши, 60% дан юкори имкониятлардан фойдаланилса коникарли, 60% дан паст имкониятлардан фойдаланилса коникарсиз этиб белгиланди.

1-жадвал

Огир атлетика буйича Узбекистан эркаклар миллий терма жамоасининг Токио 2020 ёзги олимпия уйинларидаги курсаткичлари

(Япониянинг Токио шахрида утказилган XXXII ёзги олимпия уйинлари 2021 йил)

№ Ф.И.Ш. Даст кутариш Силтаб кутариш

2 Фойдаланилган ёндошувлар 1 Фойдаланилган ёндошувлар

1 Эргашев Адхам ''139 139 144 173 "184 184

2 Жураев Акбар 189 189 193 227 234 237 2

Жами: 0 2 1 2 0 1 3

№ Машклар Муваффакиятсиз ёндошувлар Муваффакиятли ёндошувлар

сони % сони %

1 Даст кутариш 50,0 50,0

2 Силтаб кутриш 50,0 50,0

Жами: 50,0 50,0

2-жадвал

Огир атлетика буйича Узбекистон аёллар миллий терма жамоасининг олимпияда уйинларидаги курсаткичлари

(Япониянинг Токио шахрида утказилган XXXII ёзги олимпия уйинлари 2021 йил)

№ Ф.И.Ш. Даст кутариш Силтаб кутариш

1 2 3 Фойдаланилган ёндошувлар 1 2 3 Фойдаланилган ёндошувлар

1 Набиева Муаттар 95 Ж 98 114

2 Файзуллаева Кумушхон 97 101 122 126 230 2

Жами: 2 0 2 1 2 0 3

№ Машклар Муваффакиятсиз ёндошувлар Муваффакиятли ёндошувлар

сони % сони %

1 Даст кутариш 33,3 4 66,7

2 Силтаб кутриш 50,0 50,0

Жами: 41,7 58,3

Педагогик тадлил натижалари. Огир атлетика буйича Узбекистон миллий терма жамоасининг 2020 йил Япониянинг Токио шадрида утказилган XXXII ёзги Олимпия уйинларида, даст кутариш машкида, старт олган 4 нафар огир атлетикачидан даст кута-ришда 12 ёндашувдан 7 таси муваффакиятли якун-ланди, бу 58,3 % ни ташкил этди.

2020 йил Япониянинг Токио шадрида утказилган XXXII ёзги Олимпия уйинларида, силтаб кутариш машкида, старт олган 4 нафар огир атлетикачидан силтаб кутаришда 12 ёндашувдан 6 таси муваффаки-ятли якунланди, бу 50 % ни ташкил этди.

Огир атлетика буйича Узбекистон миллий терма жамоасининг Токио 2020 XXXII ёзги Олимпия уйинларидаги натижалари буйича утказилган педагогик та^лиллар натижаси буйича ХУЛОСАЛАР

1. Огир атлетика буйича Узбекистон миллий терма жамоси спортчиларининг Токио-2020 XXXII ёзги Олимпия уйинларидаги даст кутариш машкида утка-зилган педагогик тадлил натижаларида куйидагича курсаткичлар аникланилди. Угил болалар олимпиада уйинларида 50,0% коникарсиз даражада имконият-лардан фойдаланган булса, киз болалар эса 66,7% коникарли даражада имкониятлардан фойдаланилган.

2. Огир атлетика буйича Узбекистон миллий терма жамоси спортчиларининг Токио-2020 XXXII ёзги Олимпия уйинларидаги силтаб кутариш машкида утказилган педагогик тадлил натижаларида куйидагича курсат-кичлар аникланилди. Угил болалар Олимпия уйинларида 50,0 % коникарсиз даражада имкониятлардан фойда-ланган булса, Киз болалар дам олимпиада уйинларида 50,0% коникарсиз даражада имкониятлардан фойда-ланган.

20

www.fansports.uz

№6-2021

Техника, тактика и методика спортивной тренировки

Педагогик тахлил натижаси курсаткичлари терма жамоа спортчиларининг даст ва силтаб кутариш машкларида техник-тактик томондан коникарсиз тай-ёргарлик даражасига эга эканлигини курсатди. Даст ва силтаб кутариш машкларида терма жамоа аъзолари тулик имкониялардан фойдалана олмадилар, бу эса терма жамоа аъзоларида жисмоний тайёргарлик буйича катта захирага эга аммо техник жихатдан хато ва камчиликлар мавжудлигини курсатди.

Oinp атлетика буйича Хитой эркаклар миллий терма жамоасининг Токио 2020 ёзги олимпия уйинларидаги курсаткичлари

(Япониянинг Токио шахрида утказилган XXXII ёзги олимпия уйинлари 2021 йил)

№ Ф.И.Ш. Даст кутариш Силтаб кутариш

1 2 3 Фойдаланилган ёндошувлар 1 2 3 Фойдаланилган ёндошувлар

1 LI Fabin 137 141 166 172 „дтг" 2

2 CHEN Lijun 145 X 175 187 2

3 SHI Zhiyong 158 163 166 188 198 2

4 LYU Xiaojun 165 170 197 204 2

Жами: 2 3 3 4 3 1 8

№ Маш^лар Муваффа^иятсиз ёндошувлар Муваффакиятли ёндошувлар

сони % сони %

1 Даст кутариш 4 33,3 66,7

2 Силтаб кутриш 25,0 66,7

Жами: 29,1 16 66,7

2-жадвал

Огир атлетика буйича Хитой аёллар миллий терма жамоасининг олимпияда уйинларидаги курсаткичлари

(Япониянинг Токио шахрида утказилган XXXII ёзги олимпия уйинлари 2021 йил)

№ Ф.И.Ш. Даст кутариш Силтаб к утариш

1 2 3 Фойдаланилган ёндошувлар 1 2 3 Фойдаланилган ёндошувлар

1 HOU Zhihui 88 92 94 109 114 116 3

2 LIAO Qiuyun 92 95 97 118 123 126 3

3 WANG Zhouyu лг 115 120 145 150 16Ö 2

4 LI Wenwen 130 135 140 162 173 180 3

Жами: 3 4 4 11 4 4 3 11

№ Машклар Муваффакиятсиз ёндошувлар Муваффакиятли ёндошувлар

сони % сони %

iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.

1 Даст кутариш 8,3 11 91,7

2 Силтаб кутриш 8,3 11 91,7

Жами: 2 8.3 22 91,7

Огир атлетика буйича Хитой миллий терма жамоасининг 2021 йил Япониянинг Токио шахри-да утказилган XXXII ёзги Олимпия уйинларида, даст кутариш машкида, старт олган 8 нафар огир атлетикачидан даст кутаришда 24 ёндашувдан 19 таси муваффакиятли якунланди, бу 79,2 % ташкил этди.

2020 йил Япониянинг Токио шахрида утказилган XXXII ёзги Олимпия уйинларида, силтаб кутариш машкида, старт олган 8 нафар огир атлетикачидан силтаб кутаришда 24 ёндашувдан 19 таси муваффаки-ятли якунланди, бу 83,3% ташкил этди.

Огир атлетика буйича Хитой миллий терма жамоасининг Токио 2020 XXXII ёзги Олимпия уйинларидаги натижалари буйича утказилган педагогик та^лиллар натижаси буйича ХУЛОСАЛАР

1. Огир атлетика буйича Хитой миллий терма жамоси спортчиларининг Токио-2020 XXXII ёзги

Олимпия уйинларидаги даст кутариш машкида утказилган педагогик тахлил натижаларида куйидагича курсаткичлар аникланилди. Угил болалар олимпиада уйинларида 66,7% коникарли даражада имконият-лардан фойдаланган булса. Киз болалар Олимпия уйинларида 91,7% ни аъло даражада имкониятлардан фойдаланилган.

2. Огир атлетика буйича Хитой миллий терма жамоси спортчиларининг Токио-2020 XXXII ёзги Олимпия уйинларидаги силтаб кутариш машкида утказилган педагогик тахлил натижаларида куйи-дагича курсаткичлар аникланилди. Угил болалар олимпиада уйинларида 66,7% коникарли даражада имкониятлардан фойдаланган булса, киз болалар эса олимпиада уйинларида 91,7% ни аъло даражада имкониятлардан фойдаланган.

3. Педагогик тахлил натижаси курсаткичлари аёллар терма жамоа спортчиларининг даст ва сил-таб кутариш машкларида техник-тактик томондан аъло даражада тайёргарликка эга эканлигини курсатди. Даст ва силтаб кутариш машкларида эркаклар терма жамоа аъзолари тулик имкониялардан фойдалана олмадилар, техник-тактик томондан коникарли даражада тайёргарликка эга эканлигини курсатди. Бу эса терма жамоа аъзоларида жисмо-ний тайёргарлик буйича катта захирага эга бирок, имкониятлардан фойдаланиш самарадорлиги буй-ича аёллар жамосига нисбат анча паст даражада эканлиги аникланди.

АМАЛИЙ ТАВСИЯЛАР

1. Узбекистон миллий терма жамоасининг барча ёшдаги (ёшлар, усмирлар, катталар) аъзоларини охирги Олимпия уйинлари даври 2017-2021 йилларда иштирок этилган барча халкаро мусобакалардаги на-тижаларини жахондаги энг кучли жамоалар (Хитой, Эрон, Грузия, АКШ) натижаларини илмий педагогик киёсий тахлил этиш бугунги куннинг долзарб маса-ласи эканлиги аникланди.

2. Х,алкаро мусобакаларда терма жамоаларнинг киёсий тахлил натижалари асосида Узбекистоннинг барча терма жамолари учун республика ва халкаро мусобакаларда иштирок этишининг модел тавсифла-рини ишлаб чикиб амалиётга тадбик этиш зарур.

Адабиётлар:

1. Узбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 9 мартдаги ПК-2821-сонли "Узбекистон спортчиларини 2020 йилда Токио шахрида (Япония) булиб утадиган XXXII ёзги Олимпия ва XVI Паралимпия уйинларига тайёрлаш тутрисида'ти ^арори.

2. Узбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 3 июндаги ПК-3031-сонли «Жисмоний тарбия ва оммавий спортни янада ривожлантириш чора-тадбирлари тутрисида»ги ^арори.

3. Weightlifting Results book The Tokyo organizing committee of the Olympic and Paralympic Games ver 2.0., 31 aug. 2021 10:00 Tokyo 2020.

4. Мировая тяжелая атлетика журнал.

5. http://www.iwf.net/ - international weightlifting federation.

6. e-mail: iwf@iwfnet.net.

CM

о

CM ÜD

ro та t

0 Q. w

1

с го

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.