Научная статья на тему 'НОГИРОНЛИГИ БЎЛГАН АЁЛЛАР БИЛАН ЯККА ТАРТИБДАГИ ИШЛАРНИ ОЛИБ БОРИШ ТЕХНОЛОГИЯСИ'

НОГИРОНЛИГИ БЎЛГАН АЁЛЛАР БИЛАН ЯККА ТАРТИБДАГИ ИШЛАРНИ ОЛИБ БОРИШ ТЕХНОЛОГИЯСИ Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
9
0
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Science and innovation
Область наук
Ключевые слова
оғир ижтимоий аҳволга тушиб қолган хотин-қизлар / ногиронлиги бўлган аёллар / муҳтожлик даражаси (тоифаси) / анкета-сўровномалар / индивидуал дастурлар.

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Мухайё Умаралиева

Мақолада маҳалладаги хотин-қизлар фаоллари учун оғир ижтимоий аҳволга тушиб қолган хотин-қизлар, шу жумладан, ногиронлиги бўлган аёллар билан якка тартибда ишларни олиб бориш усуллари бўйича зарур тавсиялар берилмоқда.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «НОГИРОНЛИГИ БЎЛГАН АЁЛЛАР БИЛАН ЯККА ТАРТИБДАГИ ИШЛАРНИ ОЛИБ БОРИШ ТЕХНОЛОГИЯСИ»

НОГИРОНЛИГИ БУЛГАН АЁЛЛАР БИЛАН ЯККА ТАРТИБДАГИ ИШЛАРНИ

ОЛИБ БОРИШ ТЕХНОЛОГИЯСИ Мухайё Умаралиева

Т.НДори Ниёзий номидаги Узбекистан педагогика фанлари илмий-тадкикот институти булим мудири, педагогика фанлари буйича фалсафа доктори, профессор https://doi.org/10.5281/zenodo.10663564

Аннотация. Мацолада ма^алладаги хотин-цизлар фаоллари учун огир ижтимоий а^волга тушиб цолган хотин-цизлар, шу жумладан, ногиронлиги булган аёллар билан якка тартибда ишларни олиб бориш усуллари буйича зарур тавсиялар берилмоцда.

Калит сузлар: огир ижтимоий а^волга тушиб цолган хотин-цизлар,ногиронлиги булган аёллар, му^тожлик даражаси (тоифаси), анкета-суровномалар, индивидуал дастурлар.

Огир ижтимоий ах,волга тушиб колган хотин-кизлар, шу жумладан, ногиронлиги булган аёлларнинг муаммоларини, айникса, уларнинг оилаларидаги ижтимоий-маънавий мух,итига салбий таъсир курсатувчи х,олатларни барвакт аниклаш, бартараф этиш ва олдини олиш оилаларда ижтимоий-маънавий мух,итнинг баркарорлигига ижобий таъсир курсатади, куплаб салбий х,олатларнинг олдини олишда, шу билан бирга хотин-кизлар фаоли фаолияти самарадорлигига эришишда мух,им омил булади.

Огир ижтимоий ах,волга тушиб колган хотин-кизлар, шу жумладан, ногиронлиги булган аёлларнинг муаммолари, эх,тиёжлари ва кизикишлари куйидаги шаклларда урганилади:

уйма-уй юриш орцали;

мурожаатлар орцали;

«Аёллар масла^ат кенгаши» орцали;

«Аёллар дафтари» ахборот тизими орцали.

Огир ижтимоий ах,волга тушиб колган хотин-кизлар, шу жумладан, ногиронлиги булган аёлларнинг муаммолари, эх,тиёжлари ва кизикишлари анкета-суровномаларга кайд этиб борилади.

Огир ижтимоий ах,волга тушиб колган хотин-кизлар, шу жумладан, ногиронлиги булган аёллар «Аёллар маслахдт кенгаши»га ва «Аёллар дафтари» ахборот тизими оркали мурожаат килганда, анкета-суровномалар тулдирилади.

Анкета-суровномалар асосида хотин-кизларнинг ижтимоий х,имояга мух,тожлик даражаси (тоифаси) аникланиб, уларнинг индивидуал дастурлари шакллантириш мух,им ахдмиятга эга. Чунки индивидуал дастурлар огир ижтимоий ах,волга тушиб колган хотин-кизлар, шу жумладан, ногиронлиги булган аёллар билан тизимли ва манзилли ишлаш имконини беради.

Индивидуал дастурда огир ижтимоий ах,волга тушиб колган хотин-кизлар, шу жумладан, ногиронлиги булган аёлларнинг муаммоларини бартараф этиш, муаммо ечимини топиш буйича килинадиган тизимли ишлар (ишлар номи ва муддати курсатилган х,олда)нинг аник белгиланиши яхши натижа беради.

Ушбу жараёнда хотин-кизлар фаолининг яна бир мух,им вазифаси -огир ижтимоий ах,волга тушиб колган хотин-кизлар, шу жумладан, ногиронлиги булган аёлларнинг муаммоларини х,ал этиш буйича масъул идора ва ташкилотларга буюртмалар бериш, уларга муаммоли масалани куя билишдан иборатдир.

Огир ижтимоий ахволга тушиб колган хотин-кизлар, шу жумладан, ногиронлиги булган аёллар билан самарали иш олиб бориш учун уларнинг узига хос, яъни индивидуал хусусиятларини билиш ва муаммоларини тахлил килиш, улар билан аник максадга йуналтирилган иш олиб бориш оркали ижобий натижага эришиш мумкин.

Огир ижтимоий ахволга тушиб колган хотин-кизлар, шу жумладан, ногиронлиги булган аёллар билан самарали иш олиб бориш учун уларнинг узига хос, яъни индивидуал хусусиятларини билиш уларга тугри маслахатлар беришда хам ахамиятлидир.

Уларни хар томонлама куллаб-кувватлаш билан боглик хар бир жараёнда, шунингдек якка тартибдаги сухбатлар утказиш, муаммоларнинг хал этилгани ёки хал этилмагани хакида аник; маълумотларга эга булиш, ижтимоий хизматлар курсатиш учун масъул булган идора ва ташкилотларга масалани тугри куя билишда билим ва тажриба кул келади.

Хотин-кизлар фаоли огир ижтимоий ахволга тушиб колган хотин-кизлар, шу жумладан, ногиронлиги булган аёлларни куллаб-кувватлаш буйича мамлакатимиз конунчилиги хамда Президент Фармонлари, карорлари, Вазирлар Махкамасининг карорлари ва хк. буйича яратилган имтиёзларни пухта узлаштирган булиши, доимий равишда уз устида ишлаши, бу борада янгиликлардан бохабар булиши жамиятдаги мавжуд ижтимоий хизматлардан фойдалана олиш имкониятини кенгайтиради.

Бу жараёнда натижавийликка кандай эришилади? Ушбу жараённинг самараси огир ижтимоий ахволга тушиб колган хотин-кизлар, шу жумладан, ногиронлиги булган аёлларга, уларнинг фарзандларига, оилаларига мажмуавий ёрдам курсатиш оркали эришилади.

Хотин-кизлар фаоли хар бир фукаронинг кадр-кимматини, кадриятларини ва унинг такрорланмас эканлигини тушуниши ва хурмат килиши зарур. Улар билан мулокот жараёнида фукарога, унинг фикри ва кадриятларига хурмат, тушуниш ва эътибор билан муносабатда булиши, уз салохияти имкониятларига таянган холда фаолият юритиши хамда мунтазам равишда уз малакасини ошириб бориши талаб этилади.

Бу эса алохида эътиборга мухтож булган хотин-кизларнинг муаммоларини уз вактида аниклаш, уларга маслахат бериш, тегишли масъул идора ва ташкилотларга йуналтириш (тиббий, юридик, психологик, таълим ва х.к.) ва уларнинг имкониятини сафарбар этишда мухим омил булади.

Огир ижтимоий ахволга тушиб колган хотин-кизлар, шу жумладан, ногиронлиги булган аёллар билан ишлаш, уларнинг муаммоларини урганиш жараёнида муаммолар ва уларнинг асл сабаблари (муаммони келтириб чикарувчи ички, ташки омиллар)ни ва оиланинг ички имкониятлари (ижобий, яъни кучли томонлари)ни, шунингдек, махаллада намунали оилалар ва фукароларнинг имкониятини аниклаш хамда хар иккала имкониятдан максадли фойдаланиш, оила, унинг аъзолари ва масуъл ташкилот ва идоралар билан хамкорликда иш олиб бориш куникмасига эга булиши зарур.

Юкоридагилардан келиб чиккан холда, хотин-кизлар фаолининг огир ижтимоий ахволга тушиб колган хотин-кизлар, шу жумладан, ногиронлиги булган аёллар билан ишлашдаги фаолияти самарадорлигини ошириш буйича куйидаги тавсияларни келтириб утиш жоиздир:

- хотин-кизлар фаоли томонидан огир ижтимоий ахволга тушиб колган хотин-кизлар, шу жумладан, ногиронлиги булган аёлларнинг муаммоларини уз вактида аниклаш;

- урганиш натижаларини анкета-суровномаларига кайд этиш ва уларнинг ижтимоий химояга мухтожлик даражаси (тоифаси) аниклаш;

- улар билан манзилли ишлаш ва уларни хар томонлама куллаб-кувватлаш буйича индивидуал дастурларни шакллантириш ва аник максадга йуналтирилган иш олиб бориш;

- ижтимоий химоя килишга масъул булган идора ва ташкилотларга буюртмалар бериш, уларга масалани т^ри куя билиш;

- хотин-кизлар фаолининг оилалар ва огир ижтимоий ахволга тушиб колган хотин-кизлар, шу жумладан, ногиронлиги булган аёллар билан иш олиб бориш буйича билимларини мунтазам ошириб бориши учун шароит ва имконият яратиш, улар учун доимий ишловчи семинарлар ташкил этиш;

- хотин-кизлар фаоли томонидан огир ижтимоий ахволга тушиб колган хотин-кизлар, шу жумладан, ногиронлиги булган аёллар билан тизимли равишда якка тартибдаги сухбатлар утказиш, муаммоларнинг хал этилгани ёки хал этилмагани хакида аник маълумотларга эга булиш;

- огир ижтимоий ахволга тушиб колган хотин-кизлар, шу жумладан, ногиронлиги булган аёлларга, уларнинг фарзандларига, оилаларига мажмуавий ёрдам курсатиш, оиланинг ички имкониятларидан максадли фойдаланиш;

- хар бир фукаронинг кадр-кимматини, кадриятларини хурмат килиш, махаллада намунали оилалар, масуъл ташкилот ва идоралар билан якин хамкорликда иш олиб бориш максадга мувофикдир.

Хулоса килиб айтганда, огир ижтимоий ахволга тушиб колган хотин-кизлар, шу жумладан, ногиронлиги булган аёлларнинг хар бири хамда уларнинг оиласи хотин-кизлар фаолининг доимий эътиборида ва назоратида булиши, улар билан индивидуал тартибда максадли ва тизимли (амалий) иш олиб бориш, уларни куллаб-кувватлашга, муаммоларини хал этишга масъул булган барча масъул идора ва ташкилотларнинг бу борадаги вазифаси ва ижтимоий масъулиятини билиши мухимдир.

REFERENCES

1. Узбекистон Республикаси Президентининг 2022 йил 28-январдаги "2022-2026 йилларга мулжалланган Янги Узбекистоннинг тараккиёт стратегияси тугрисида"ги ПФ-60-сон Фармони.

2. Узбекистон Республикаси Президентининг "Оила ва хотин-кизлар билан ишлаш, махалла ва нуронийларни куллаб-кувватлаш тизимини такомиллаштириш чора-тадбирлари тугрисида" 2022 йил 1 мартдаги ПФ-81-сон Фармони.

3. Узбекистон Республикаси Президентининг "Оила ва хотин-кизларни тизимли куллаб-кувватлашга доир ишларни янада жадаллаштириш чора-тадбирлари тугрисида" 2022 йил 7 мартдаги ПФ-87-сон Фармони.

4. Махалладаги хотин-кизлар фаоли фаолиятини ташкил этиш. Услубий кулланма. Тошкент, 2022.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.