Научная статья на тему 'Ноанъанавий дарс - таълим сифатининг гарови'

Ноанъанавий дарс - таълим сифатининг гарови Текст научной статьи по специальности «Науки об образовании»

CC BY
826
137
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Журнал
Oriental Art and Culture
Область наук
Ключевые слова
Стратегия / инновация / таълим сифати / актёр / режиссёр / замонавий ўқитувчи / янги типдаги ўқитувчи / фасилитатор / муаммоли ўқитиш технологияси. / strategy / innovation / education quality / actyor / producer / modern teacher / fasilitator / problematic teaching technology

Аннотация научной статьи по наукам об образовании, автор научной работы — Умрзақов Шерали

Ушбу мақолада инновацион технологиялар,интерфаол методларни ўқув жараёнига жорий этиш ва замонавий ёндашув асосида дарс самарадорлигини ошириш йўллари кўрсатиб берилган.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

NON-TRADITIONAL LESSON - GUARANTEE OF EDUCATIONAL QUALITY

In this article it is written about innovational technologies applying interactive metheds to teaching, and ways of making lessons more effective with the help of modern approaches.

Текст научной работы на тему «Ноанъанавий дарс - таълим сифатининг гарови»

"Oriental Art and Culture" Scientific-Methodical Journal - (SI) II/2020 ISSN 2181-063X

HOAHtAHABHH ^APC - TA^HM CHOATHHHHf rAPOBH

Умрза;ов Шерали НамДУ

Аннотация: Ушбу мацолада инновацион технологиялар,интерфаол методларни уцув жараёнига жорий этиш ва замонавий ёндашув асосида дарс самарадорлигини ошириш йуллари курсатиб берилган.

Таянч сузлар: Стратегия, инновация, таълим сифати, актёр, режиссёр, замонавий уцитувчи, янги типдаги уцитувчи, фасилитатор, муаммоли уцитиш технологияси.

НЕТРАДИЦИОННЫЙ УРОК - ГАРАНТИЯ КАЧЕСТВА ОБРАЗОВАНИЯ

Умрзаков Шерали НамГУ

Аннотация: В данной статье рассматриваются пути эффективного использования современных педагогических технологий,интерактивных методов в организации урока.

Ключевые слова: Стратегия, инновация, качество образования, актёр, режиссер, современный учитель, учитель нового типа, фасилитатор, технология проблемного обучения.

NON-TRADITIONAL LESSON - GUARANTEE OF EDUCATIONAL

QUALITY

Umrzakov Sherali NamSU

Abstract: In this article it is written about innovational technologies applying interactive metheds to teaching, and ways of making lessons more effective with the help of modern approaches.

Key words:strategy, innovation, education quality, actyor, producer, modern teacher, fasilitator, problematic teaching technology

Бугунги кунда педагоглар олдига ;уйиладиган асосий талаблардан бири -дарс утишда "бир хиллик" ;олипидан чи;иш, янги ноанъанавий дарс усулларини излаб топиш, мавжуд янги усулларни амалда ;уллаш, укувчиларни

фанга, касбга булган кизикишларини ошириш, кушимча адабиётлардан мустакил фойдаланишга ургатиш ва билимни онгли эгаллашга йуллашдан иборат. Мамлакатимиздаги таълим муассасаларида укув жараёнлари куйидаги куринишларда намоён булмокда

Замонавий-махоратли укитувчи дарс жараёнида "актёр" эмас, аксинча "режиссёр" булиши кераклигини булгуси укитувчилар аудиторияданок англаши лозим. Бунинг учун эса у бир неча янгича таълим усулларини яхши билиши керак. Мактаб укувчиси, касб-хунар коллежлари, академик лицей, олий таълим муассасалари талабаларининг юкори таълим сифат ва самарадорлик курсаткичини намоён килиши учун булгуси педагог-укитувчиларни касбий махоратини инновацион ёндошувлар асосида такомиллаштириб боришимиз керак булади. Бугунги замонавий таълим хам интеграциялашган дарсни талаб этади. Педагогик технология ва педагог махоратига оид билим, тажриба, интерактив методлар, инновацион ёндашувлар асосида укувчи - талабаларни билимли, етук малакага эга булишликларини таъминлайди.

Замонавий укитувчи таълим - тарбия жараёнида инновацион ёндашувлардан фойдалана билиши ва амалга ошира олиши лозим. Бу жараёнда булажак укитувчиларга куйидаги талабларни куйилади:

- таълимда инновация тушунчасини, унинг мазмун мохиятини билиши;

- инновацион технологияларнинг таълим максадини амалга оширишдаги урни ва ролини билиши;

- инновацион технологияларни фанлар буйича куллаш тамойилларини билиши;

- интеграция асосида ноанъанавий дарс ташкил эта олиши;

- укувчиларнинг мустакил фаолиятларини ташкил килиш ва таъминлаш йулларини билиши;

- илгор педагогик технологияларни куллаб, наъмунавий имитация укув машгулотларини утиши;

- таълим-тарбиянинг фаоллаштирувчи усулларини билиши ва эгаллаши керак.

Уни амалга оширишда асосан интерактив методлардан тулик фойдаланилади.

Укитишнинг интерфаоллиги-укувчининг билиш фаолиятини фаоллаштириш ва узаро таъсир асосида тайёргарлик самарадорлигини оширишнинг асосий усулларидан биридир. Интерфаол машгулот-укитувчи ва укувчилар узаро фаол иштирок этадиган машгулот; жараён хамкорликда кечади. Интерфаол методларни укув жараёнига жорий этишнинг туб максади - дарс кайси шаклда булмасин, каерда утказилмасин дарсда укитувчи билан укувчининг хамкорликда ишлашини ва натижада узлаштиришларини

таъминлаши лозим. Бунда укитувчи факат фасилитатор (йул-йурик курсатувчи, кузатувчи, кузатувчи, хулосаловчи) вазифасини бажаради. Ушбу методлар оркали укувчиларнинг мустакил фикрлаш кобилиятлари ривожлантирилиб, уларда эркин фикрлаш, мустакил карор кабул килиш, хиссиётларни бошкара олиш, танкидий ва ижодий фикр юритишнинг ривожланишига замин тайёрланади.

Пассив усул (анъанавий). Укувчи укитувчининг сузидан, айтиб бериши, хикоя, баён этишидан укув материалларини узлаштиради. Уй вазифаларини кулланма, дарсликлардан укиб урганади. Бундай жараёнда укувчи ва укитувчи орасида кайта алокалар тизими урнатилмаган. Укувчи уз кобилияти даражасида, кизикиши, истаги, хохиш даражасида узлаштиради. Унда таълим мазмунини тула узлаштириш кафолатланмайди.

Фаол усул. Анъанавий усулдан кенг фойдаланилади. Укитуви таълим мазмунини баён этиш билан бор кучини, махоратини ишга солади. Кургазмали куроллар, дидактик таркатма материаллар ёрдамида таъсирчанлик билан тушунтиришга харакат килади. Укитувчи укувчилар биланмавзу юзасидан фикр алмашади, уларни фаоллаштиради. Ижодий ишлар бериш оркали машклар ечдиришга харакат этади. Уй ишлари, мустакил машклар ечишга ундайди. Укувчилар фаоллигида таълим мазмунини узлаштиришда бир мунча юкори курсаткичга эришади. Бундай таълим усулида укитувчи укувчилар билан мулокатга киришади, айрим муаммоларни ечишга укувчиларни жалб этади. Шунинг учун хам бу усул хамкорлик, хамжихатликда кечади. Бу эса уз навбатида укув - билув жараёнида укувчини фаоллиги бир мунча ошади.

Интерфаол усул Дарс жараёнини ташкил этишда укувчиларга кулай ижодий фикр юритиш учун мухит яратилади. Бу эса уз навбатида, укувчиларнинг узаро фикр алмашишларига имкон берилади. Узаро ахборот олиш ва бериш учун шароит тугдирилади. Ечими кутилаётган масалаларни хамкорлик ва хамжихатликда мухокама этадилар, ечим топадилар.вазиятдан чикишда хам ижодкорликда ечадилар. Олган ахборотлари асосида билимларини бир-бирларига намойиш этадилар. Бир - бирларидан илхомланиб, рухий коникиш хосил киладилар. Бир - бирларини тушуниш уларда кизикиш пайдо килиб, вакт утганини билмай коладилар. Х,ар бир иштирокчи таълим мазмунини муаллифларидек хис киладилар. Таълим мазмунини тула узлаштиришга ва сифат-самарадорликка эришадилар.

Ноанъанавий дарсларнинг самарадорликка эришишининг куйидаги мухим шартилар бор:

-Таълим бериш воситаларидан унумли фойдаланиш. Техник воситалар: графопроектор, видеопроектор, доска-блокнот, флипчарт, видеофильмлар ва

ёрдамчи таълим воситалари - модел, муляжлар, график-диаграммалар, чизма, схема ва бошкаларни хар бир маъруза дарсларида куллаш.

-Фаол таълим усуллари- муаммоли маъруза, анжуман маъруза, бинар маъруза, маслахатли маъруза, мунозара маъруза ва бошка маъруза усулларини режали ва керакли вактда куллаш. Фаол маъруза усулларининг узига хос хусусиятлари:Муаммоли - муаммоларни аниклайди ва уни укувчилар билан ечади; - Кургазмали - маълумотни техникавий воситалар ёрдамида беради; -Бинар - икки киши яъни( икки укитувчи, мактаб вакиллари, олим ва амалиётчи, укитувчи ва талаба) икки томон нуктаи- назарларини таккослаб ёритади; -Олдиндан кузланган хатоликлар - онгли равишда укитувчи томонидан йул куйилган мавзудаги илмий тушунчалардаги хатоларни талабалар тахлил килиб боради; - Анжуман - укитувчи томонидан тайёрланган дастур микёсида олдиндан белгиланган муаммолар билан илмий-амалий машгулот олиб боради; - Маслахатли - савол-жавоб, мунозара билан янги маълумотлар беради.

Янги педагогик ва ахборот технологияларини укув жараёнига жорий этиш куламини кенгайтириш, бу йуналишда илгор тажрибаларни татбик килиш, хар бир фан буйича бу сохада аник режаларни тузиш ва амалга ошириш, дарслик ва укув кулланмалари хамда дастурлар ва маъруза матнларини электрон дискетларга кучириш, улар билан хар бир талабани таъминлашга эришиш, илмий ва илмий-методик ишларда, шунингдек, укув-тарбия жараёнида замонавий педагогик ва ахборот технологияларининг кенг жорий этилишига эришиш, таълим тизимини зарур ахборот воситалари билан етарли даражада таъминлаш, таълим муассасаларини коммуникацион тармокларга боглаш каби мухим вазифалар хисобланади.

Хулоса килиб айтганда, замонавий таълимни жахон талаблари даражасида ташкил этиш, ахборот комммуникацион воситалар ёрдамида такомиллаштириш, таълим жараёнининг самарадорлигини оширишда ноанъанавий дарсларда фаол таълим усулларини куллаш мухимдир. Бу укувчиларда фан асосларини урганишга булган кизикишларини орттиради, мустакил адабиётлар устида ишлаш куникмаларини ривожлантиради, масала ва муаммолар ечимларини излашга жалб килиб, таълимнинг самарадорлигини оширади

Фойдаланилган адабиётлар

1. Ишмухамедов Р., Абдукодиров А., Пардаев А. Таълимда инновацион технологиялар. -Т, Истеъдод, 2008, 180 бет.

2. Aripov M. va boshqlar. Axborot texnologiyalari.Toshkent, 2009.

3. G'ulomov S., Alimov R. va boshqalar. Axbotor tizimlari va texnologiyalari. T.: Sharq nashriyoti, 2000.

4. Султонова Г. А. Педагогик махорат. - Т.: ТДПУ, 2005.

5. Толипов У., Усмонбоева М. Педагогик технология: назария ва амалий. -Т.: Фан, 2005. - 205 б.

6. И.Мерганов, Д.Отажонов, "Маъруза-таълимни ташкиллаштиришнинг асосий шакли" Илмий-амалий анжуман туплами. Фаргона 2018

References

1. Ишмухамедов Р., Абдукодиров А., Пардаев А. Таълимда инновацион технологиялар. -Т, Истеъдод, 2008, 180 бет.

2. Aripov M. va boshqlar. Axborot texnologiyalari.Toshkent, 2009.

3. G'ulomov S., Alimov R. va boshqalar. Axbotor tizimlari va texnologiyalari. T.: Sharq nashriyoti, 2000.

4. Султонова Г. А. Педагогик махорат. - Т.: ТДПУ, 2005.

5. Толипов У., Усмонбоева М. Педагогик технология: назария ва амалий. -Т.: Фан, 2005. - 205 б.

6. И.Мерганов, Д.Отажонов, "Маъруза-таълимни ташкиллаштиришнинг асосий шакли" Илмий-амалий анжуман туплами. Фаргона 2018

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.