Научная статья на тему 'Use of modern pedagogical technologies when training in the subject epidemiology and prevention of viral hepatitis a'

Use of modern pedagogical technologies when training in the subject epidemiology and prevention of viral hepatitis a Текст научной статьи по специальности «Науки о здоровье»

CC BY
59
14
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
Ключевые слова
ГЕПАТИТ А / ЭПИДЕМИОЛОГИЯ И ПРОФИЛАКТИКА ВИРУСНОГО ГЕПАТИТА А / ЭПИДЕМИОЛОГИЯ ВА ПРОФИЛАКТИКА / EPIDEMIOLOGY AND PREVENTION OF VIRAL HEPATITIS A / НОВЫЕ ПЕДАГОГИЧЕСКИЕ ТЕХНОЛОГИИ / NEW PEDAGOGICAL TECHNOLOGIES / ўқИТИШ ЗАМОНАВИЙ ТЕХНОЛОГИЯЛАРИ

Аннотация научной статьи по наукам о здоровье, автор научной работы — Маматкулова Махбуба Тожиалиевна

В статье приводится опыт использования новых педагогических технологий (инновационные методы обучения, зарубежный опыт) при обучении по теме “Эпидемилогия и профилактика вирусного гепатита А. Приведены разработки по методикам W -(weakness), O (opportunity),

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.
iНе можете найти то, что вам нужно? Попробуйте сервис подбора литературы.
i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.

Текст научной работы на тему «Use of modern pedagogical technologies when training in the subject epidemiology and prevention of viral hepatitis a»

УДК: 616.1/.4:378.661

ВИРУСЛИ ГЕПАТИТ А КАСАЛЛИГИ ЭПИДЕМИОЛОГИЯСИ ВА ПРОФИЛАКТИКАСИ МАВЗУСИНИ УКИТИШДА ЗАМОНАВИЙ ПЕДАГОГИК ТЕХНОЛОГИЯЛАРНИ КУЛЛАШ

МАМАТЦУЛОВА МАХБУБА ТОЖИАЛИЕВНА Тошкент тиббиёт академияси Фаргона филиали катта уцитувчиси. Фаргона шахри. Узбекистон Республикаси

АННОТАЦИЯ

Гепатит А касаллигини уцитишнинг назарий масалалари (фан тарацциётининг устивор йуналишлари, уцитишдаги иннова-циялар ва илгор хорижий тажрибалар) фан юзасидан кейслар туплами, амалий топширицлар, ишланмалар, назорат топшириц-лари ва мустацил таълим юзасидан курсатмалар фан мавзулари юзасидан тацдимотлар.

Калит сузлар: гепатит А, эпидемиология ва профилактика, уцитиш замонавий технологиялари

ИСПОЛЬЗОВАНИЕ СОВРЕМЕННЫХ ПЕДАГОГИЧЕСКИХ ТЕХНОЛОГИЙ ПРИ ОБУЧЕНИИ ПО ТЕМЕ ЭПИДЕМИОЛОГИЯ И ПРОФИЛАКТИКА ВИРУСНОГО ГЕПАТИТА А

МАМАТКУЛОВА МАХБУБА ТОЖИАЛИЕВНА

старший ассистент Ферганского филиала Ташкентской медицинской академии. Город Фергана Республики Узбекистан

АННОТАЦИЯ

В статье приводится опыт использования новых педагогических технологий (инновационные методы обучения, зарубежный опыт) при обучении по теме "Эпидемилогия и профилактика вирусного гепатита А. Приведены разработки по методикам W -(weakness), O - (opportunity), T- (threat).

Ключевые слова: эпидемиология и профилактика вирусного гепатита А, новые педагогические технологии

USE OF MODERN PEDAGOGICAL TECHNOLOGIES WHEN TRAINING IN THE SUBJECT EPIDEMIOLOGY AND PREVENTION OF

VIRAL HEPATITIS A MAMATKULOVA MAHBUBA TOZHIALIYEVNA

senior assistant to the Fergana branch of the Tashkent medical academy. City of Fergana of the Republic of Uzbekistan ABSTRACT

The graduation project teaching of science in the work of theoretical issues (Priority directions of development of science, education and innovation and the best international practices), its e-learning module (educational science program, a brief description, the text of the speech, the collection of science on the cases, practical tasks, development, control of assignments and independent study as well as presentations on the subject of science on the conclusions and recommendations).

Keywords: epidemiology and prevention of viral hepatitis A, new pedagogical technologies

"Таълим ва маърифат тизимини такомиллаштириш, мамлакатимиз келажаги булган ёшларни замонавий билим олишга йуналтириш, баркамол шахсни тарбиялаш билан бо^ик эканини биз яхши англаймиз" деган эдилар Узбекистан Республикаси Президенти Ш.М.Мирзиёев. Бугун таълим муассасаларига уз сох,асидаги билим-ларини муста^кам эгаллашдан ташкари замонавий педагогик техно-логияларни ва интерфаол усулларни пухта биладиган, улардан укув ва тарбиявий машгулотларни ташкил этишда фойдаланиш коида-ларини биладиган укитувчилар керак. Бунинг учун барча фан укитув-чиларини янги педагогик технологиялар ва интерфаол усулларга оид

Электронный научный журнал «Биология и интегративная медицина» №4-апрель(21) 2018

билимларини янада мустах,камлаш борасида олган билимларини укув-тарбиявий маштулотларда куллаш малакаларини ошириб бориш лозим.

Мавзунинг долзарблиги. Таълим жараёнида замонавий педагогик технологияларни куллаш жамиятда юз бераётган интегра-цион ва ахборатлашув жараёнлари талаби булиб, таълим самара-дорлигини юкори жахон стандартлари даражасига олиб чикишга ёрдам беради. Ушбу мавзунинг замон талабига мослиги шундаки, таълим жараёнида интерфаол методлар, инновацион технология-лар, педагогик ва ахборот технологияларини укув жараёнида куллашга булган кизикиш, эътибор кундан-кунга кучайиб бормокда, бундай булишининг сабабларидан бири, шу вактгача анъанавий таълимда укувчи-талабаларни факат тайёр билимларни эгаллашга ургатилган булса, замонавий технологиялар уларни эгаллаётган билимларини узлари кидириб топишларига, мустакил урганиб, та^лил килишларига, х,атто хулосаларни х,ам узлари келтириб чикаришларига ургатади.

Мавзунинг максади. "Вирусли гепатит А касаллиги эпидемио-логияси ва профилактикаси" мавзусини укитишда замонавий педагогик технологияларни куллаш оркали таълим самарадорлигини ошириш. Замонавий таълим технологияларига оид билимларни такомиллаштириш ва улардан таълим жараёнида фойдалана олиш малакаларини шакллантириш, таълим жараёнида замонавий таълим технологияларини куллашга оид назарий билим ва амалий куникма-ларни таркиб топтириш, янги таълим технологиялари асосида эпидемиология фани мавзуларини укитиш жараёнини фаолаштириш.

Анъанавий таълим технологияси муайян муддатга мулжал-ланган, таълим жараёни купрок укитувчи шахсига каратилган булиб, укитишнинг анъанавий шакли, методи ва таълим воситаларининг мажмуидан фойдаланиб таълим-тарбия максадига эришишдир.

Электронный научный журнал «Биология и интегративная медицина» №4-апрель(21) 2018

Ноанъанавий таълим технологияси муайян муддатга мулжалланган, таълим жараёни марказида укувчи шахси булиб, укитишнинг замонавий шакли, фаол укитиш методлари ва замонавий дидактик воситаларнинг мажмуини таълим-тарбия ишидан кузланган максад ва кафолатланган натижага эришишга йуналтиришдир.

Шахсга йуналтирилган таълим. Бу таълим уз мо^иятига кура таълим жараёнининг барча иштирокчиларини тулаконли ривожла-нишларини кузда тутади. Бу эса таълимни лойих,алаштирилаётганда, албатта, маълум бир таълим олувчининг шахсини эмас, аввало, келгусидаги мутахассислик фаолияти билан бо^ик укиш максад-ларидан келиб чиккан х,олда ёндшилишни назарда тутади.

Тизимли ёндошув. Таълим технологияси тизимнинг барча белгиларини узида мужассам этиши керак: жараённинг мантикий-лиги, унинг барча бу^нларини узаро богланганлиги, яхлитлиги.

Фаолиятга йуналтирилган ёндошув. Шахснинг жараёнли сифатларини шакллантиришга, таълим олувчининг фаолиятни активлаштириш ва интенсивлаштириш, укув жараёнида унинг барча кобилияти ва имкониятлари, ташаббускорлигини очишга йуналтирилган таълимни ифодалайди.

Диалогик ёндошув. Бу ёндошув укув муносабатларини яратиш заруриятини билдиради. Унинг натижасида шахснинг уз-узини фаол-лаштириши ва уз-узини курсата олиши каби ижодий фаолияти кучаяди.

Хамкорликдаги таълимни ташкил этиш. Демократик, тенглик, таълим берувчи ва таълим олувчи фаолият мазмунини шакллантиришда ва эришилган натижаларни ба^олашда биргаликда ишлашни жорий этишга эътиборни каратиш зарурлигини билдиради.

Муаммоли таълим. Таълим мазмунини муаммоли тарзда такдим килиш усули таълим олувчи фаолиятини активлаштиради. Бунда илмий билимни объектив карама-каршилиги ва уни х,ал этиш

Электронный научный журнал «Биология и интегративная медицина» №4-апрель(21) 2018

усулларини ижодий тарзда кулланилиши диалектик мушохадани шакллантиради ва ривожлантиради натижада талабани мустакил ижодий фаолияти таъминланади.

Ахборотни такдим килишнинг замонавий восита ва усулларини куллаш - янги компьютер ва ахборот технологияларини укув жараёнига татбик этиш.

Укитишнинг усуллари ва техникаси. Маъруза (кириш, мавзуга оид, визуаллаш), муаммоли таълим, кейс-стади, пинборд, парадокс ва лойихалаш усуллари, амалий ишлар.

Укитишни ташкил этиш шакллари: диалог, полилог, мулокот хамкорлик ва узаро урганишга асосланган фронтал, коллектив ва гурух.

Укитиш воситалари укитишнинг анъанавий шакллари (дарслик, маъруза матни) билан бир каторда - компютер ва ахборот технологиялари.

Коммуникация усуллари: тингловчилар билан оператив тескари алокага асосланган бевосита узаро муносабатлар.

Тескари алока усуллари ва воситалари: кузатиш, блиц-суров, оралик, жорий ва якуний назорат натижаларини тахлили асосида укитиш диагностикаси.

Бошкариш усуллари ва воситалари: укув машгулоти боскичларини белгилаб берувчи технологик харита куринишидаги укув маштулотларини режалаштириш, куйилган максадга эришишда укитувчи ва талабанинг биргаликдаги харакати, нафакат аудитория машгулотлари, балки аудиториядан ташкари мустакил ишларнинг назорати.

Мониторинг ва бадолаш: укув маштулотида хам бутун курс давомида хам укитишнинг натижаларини режали тарзда кузатиб бориш. Курс охирида препаратлар диагностикаси ва тест топшириклари ёрдамида тингловчиларнинг билимларини бахолаш.

Электронный научный журнал «Биология и интегративная медицина» №4-апрель(21) 2018

Ах,оли орасида Вирусли гепатит А инфекцияларида эпидемик жараённинг ривожланиш механизмини, шарт шароитлари ва окибатларини урганиш, шу билимлар ёрдамида, вирусли гепатит А инфекцияларида эпидемияга карши чора-тадбирларнинг ало^ида гуру^ларни асослаб бериш, белгиланган эпидемияга карши чора-тадбирларни окилона йуналтириш оркали талабаларнинг касаллик буйича билим ва малакаларини ошириш асосида ах,оли уртасида вирусли гепатит А инфекцияларни камайтиришга, баъзи бир касалликларини эса батамом тугатишга эришишда интерфаол усуллардан фойдаланиш катта ахамиятга эга.

О.

Методнинг максади: мавжуд назарий билимлар ва амалий тажрибаларни та^лил килиш, таккослаш оркали муаммони х,ал этиш йулларни топишга, билимларни муста^камлаш, такрорлаш, ба^олашга, мустакил, танкидий фикрлашни, ностандарт тафаккурни шакллантиришга хизмат килади. Мазкур метод асосида муаммо турт йуналишда куриб чикиб, му^окама килинади:

к1\Ми

S - (strength) -

кучли томонлари W - (weakness) -заиф, кучсиз томонлари O - (opportunity) -имкониятлари T - (threat) - тусиклар

Strengths- кучли томонлари

1. Касалликка лаборотор текширувлар билан эрта ташхис куйиш мумкин

2. Юкиш йулини бартараф килиш мумкин

3. Вакцина мавжуд Weaknesses-кучсиз томонлари

1.Баъзи худудлар марказлашган сув таъминоти канализацияга эга

эмас

2.Уюшган жамоаларда болалар сонининг куп булиши ( бир синфда 40 та укувчи)

3.Тугруклар орасидаги интервалнинг якин булиши сабабли бир пайтда икки фарзанднинг касалликка мойил булиши

4. Вакцина киммат Opportunities-имкониятлар

1 .Худудлардаги поликлиникалар вакциналар билан таъминланган

2.Дензинфекция воситалари мавжуд

3.Биохимик , вирусологик лабороториялар мавжуд

4.Иммуноглобулин профилактика утказиш мумкин б.Беморни алохидалаш ва госпитализация килиш имкони бор б.Карантин эълон килиш мумкин

Тгеа1Б-тусиклар

1.Вирус ташки мухитда яхши сакланади

2. Яширин даври узок

3. Касалликнинг белгиларсиз кечувчи тури мавжуд

4.Ахоли орасида болаларнинг тиббий маданияти тулик шаклланмаган

б.Вакцина самарадорлиги тулик урганилмаган

б.Эмлаш календарига киритилмаган

Талабаларга бериладиган "Тезкор суров" саволлари

1.Гепатит А касаллигининг юкиш йуллари?

2.Гепатит А касаллигининг эпидемиологик хусусиятлари? З.Эпидемик жараённинг уч звеносида касалликнинг олдини олиш

чоралари?

"Гурухли лойиха иши"

Талабаларда илмий ишга булган кизикишни пайдо килиш, маълумотлар билан ишлаш, йи^лган маълумотларни тахлил килиш, статистик ишлов бериш, тиббий хужжатлар билан ишлаш куникмаларини шакллантиради.

Гурухли лойиха иши утказиш Лойихани утказиш жойини танлаш (шифохоналар, оилавий поликлиникалар, кишлок врачлик пунктлари, ихтисослаштирилган булимлар, диспансер-назорат муассасалари, мактаблар, мактабгача таълим муассасалари ва бошкалар). Маълумотларни йи™ш учун тиббий хужжатлар (касаллик тарихи, амбулатор карталар, анкета ва суровномалар). Маълумотларни кайта ишлаш ва тахлил килиш учун

Электронный научный журнал «Биология и интегративная медицина» №4-апрель(21) 2018

компьютер технологияларнинг булиши. Лойиха таълим технологияси куйидаги долзарб таълим муаммоларини хал этиш имконини беради: таълимни реал хаётга юкори даражада якинлаштирилган вазиятда амалга оширишни таъминлайди, назарий маълумотларни амалий фаолият билан боглайди, талабаларни фаол мустакил билиш жараёнига жалб этиш имконини беради, касбий лаёкатни шакллантириш ва ривожлантиришни таъминлайди.

Лойиха натижалари: Такдимот, Журнал, Видеофильм, Укув кулланма, Буклет.

Хулоса.

Педагогик жараённи самарали ташкил этишда укув машгулоти турига кура графикли органайзерлар ва педагогик технологиялардан уринли, максадли фойдаланиш талабаларда мотивацияни ривожлан-тиришга хизмаи килади. Таълим олувчиларни коммуникативлигини шакллантиришда, тизимли тахлил килиш кобилиятини ривожлан-тиришда, келгуси стратегик режаларни ишлаб чикишда SWOT-тахлил усули кутилаётган натижаларга эришишга олиб келади.

Таълим олувчиларни мустакил таълимга йуналтиришда Лойихалаштириш таълим технологиясини кулллаш юкори самара-дорликни беради. Маърифатли ва маданиятли дунёнинг таълим тажрибаси шуни курсатадики, шахснинг интеллектуал салохияти, дунёкараши, шунингдек, унинг маънавий-ахлокий киёфасининг шаклланишида у мансуб булган мухит хамда унда карор топган ижтимоий муносабатларнинг ахамияти катта булади. Зеро шахс мансуб булган мухитда унинг тафаккури, маънавий ахлокий киёфа-сини шакллантириш учун зарур булган объектив ва субъектив хулоса-лар мавжуд. Узбекистан Республикасида узликсиз таълим сохасида олиб борилаётган кадрлар тайёрлаш буйича ислохатлар мамлакат иктисодиётини малакали мутахассислар билан таъминлашга имкон беради.

Электронный научный журнал «Биология и интегративная медицина» №4-апрель(21) 2018

Мавзуни кенг ёритиш максадида бир катор интерфаол усуллар: "SWOT", "Гурухли лойихалаш"лардан фойдаланилди. Бу модел вужудга келтирган илмий техникавий сало^иятдан кенг ва самарали фойдаланишга фундаментал ва амалий фаннинг ютукларини, чукур илм талаб киладиган технологияларни амалиётга кенг жорий этишда юкори малакали иктидорли илмий кадрлар сонини купайтиришга асосланади.

Адабиётлар руйхати:

1. Миртазаев О.М. «Эпидемиология», Дарслик Тошкент - 2016г.

2. Зуева Л.П. Яфаев Р.Х., Эпидемиология. Дарслик. - Медицина, 2015йил

3. Миртазаев О.М. «Эпидемиологиядан укув кулланма», Тошкент - 2013г.

4. Усманов М.К., Глинянова Л.М., Желтяков Г.Н. и др. Методические указания к практическим занятиям по эпидемиологии для суб. ординаторов сангиг. факультета часть 1-2

5. Минздрав РУз Приказ №5 от б января 2012 г «О мерах по совершенствованию борьбы с вирусными гепатитами в республике» Ташкент 2013.

Узбекистон Республикаси Президент фармонлари ва карорлари, Вазирлар Ма*камасининг карорлари:

1. 3. Узбекистан Республикаси Президентининг 2017 йил 20 апрелдаги ПК - 2909-сон "Олий таълим тизимини янада ривожлантириш чора-тадбирлари тугрисида"ги Карори.

2.Узбекистон Республикаси биринчи Президентининг 2015 йил 12 июндаги "Олий таълим муассасаларининг ра^бар ва педагог кадрларини кайта тайёрлаш ва малакасини ошириш тизимини янада такомиллаштириш чора-тадбирлари тугрисида"ги ПФ-4732-сонли Фармони;

3. Узбекистон Республикаси Вазирлар ма^камасининг 2006 йил 7 июндаги «Узбекистон Республикаси ХТВ хузурида мультимедиа умумтаълим дастурларини ривожлантириш марказини ташкил этиш чора-тадбирлари тугрисида» ги карорлар.

i Надоели баннеры? Вы всегда можете отключить рекламу.